لہنا سنگھ سندھاوالیا

لہنا سنگھ سندھاوالیا ( م۔ 1843ء ) : لاہور دربار نوں تباہی دے رستہ اتے اگے دھکن والے سرداراں وچوں اک ، جس دا جم س۔ امیر سنگھ سندھاوالیئے دے گھر ہویا ۔ مہاراجہ رنجیت سنگھ دا نکٹورتی رشتیکار ہون کارن اس دی لاہور دربار وچ کافی احترام سی ۔ کنور نونہال سنگھ دی موت توں بعد راج-گدی حاصل کرن دے جدوجہد وچ اس نے عطر سنگھ اتے اجیت سنگھ سمیت رانی چند کور دا ساتھ دتا ۔ پر شیر سنگھ دے مہاراجہ بن جان کارن ایہناں دے لاہور دربار توں پیر اکھڑ گئے ۔ اس دیاں دیس-مخالف کاروائیاں کرکے جنوری 1842ء وچ اس نوں نظربند کر دتا گیا ۔ آپسی تعلقات سدھرن نال ستمبر 1842ء وچ اس نوں آزاد کیتا گیا اتے انگریزی علاقے وچ پناہ لئی بیٹھے عطر سنگھ اتے اجیت سنگھ نوں پنجاب پرتن لئی کہہ دتا گیا ۔ پر ایہناں نے اپنے من وچوں شیر سنگھ بارے دشمنی دی بھاونا نوں ختم نا کیتا ۔

15 ستمبر 1843ء نوں مہاراجہ شیر سنگھ شاہ بلاول دی بارادری وچ فوج دا معائنہ کر رہا سی اتے اس دا لڑکا کنور پرتاپ سنگھ ، جوالا سنگھ دے نیڑلے باغ وچ تِلا-دان کرن وچ رجھیا ہویا سی ۔ اجیت سنگھ اپنے فوجی دستے سمیت مہاراجے پاس پہنچیا اتے اک نویں کاربین دکھاؤن دے پج گولی مار کے ختم کر دتا ۔ گولی دی آواز سن کے باغ وچ لکے ہوئے لہنا سنگھ نے کنور پرتاپ سنگھ دا سر وڈھ لیا ۔ اس دے سر نوں گھوڑے دی کاٹھی نال بنھ کے ایہہ اجیت سنگھ پاس گیا اتے دوویں قلعے ول تر پئے ۔ رستے وچ ملے راجا دھیان سنگھ نوں مار کے ایہہ قلعے وچ پہنچے اتے دلیپ سنگھ نوں مہاراجہ اعلان کرکے اجیت سنگھ نوں وزیر بنایا ۔ جدوں دھیان سنگھ دے پتر ہیرا سنگھ نوں پتہ لگا تاں اوہ فوجاں نوں نال لے کے 16 ستمبر 1843ء نوں سویرے قلعے اتے آ چڑھیا ۔ اجیت سنگھ نوں قلعے دی دیوار توں رسی نال اتردیاں گولی ماری گئی ۔ لہنا سنگھ نوں تہہ خانے وچوں کڈھ کے قتل کیتا گیا اتے اس دی دیہہ نوں رسی نال بنھ کے لاہور دیاں گلیاں وچ گھسیٹوایا گیا ۔ پھر اس دے جسم دے ٹکڑیاں نوں لاہور شہر دے دروازیاں اتے لٹکوایا گیا ۔