مالوے دا جغرافیا

مالوے دا جغرافیا
انتظامی تقسیم

مالوے دا جغرافیا

نامکرن

'مالاواں' ناں دا لفظ پرانے گرنتھاں وچ وی آؤندا اے ۔ مہابھارت وچ اس ناں دا تن وار ذکر آیا اے۔ چھیویں صدی توں پنجاب وچ اجیہے ست بھو کھنڈ سن، جیہناں نوں 'مالوا' آکھیا جاندا سی۔ اجوکے ویلے وچ مالوا ناں دے دو کھیتر نیں، اک تاں مدھ پردیش وچ دوجا پنجاب وچ۔ پنجاب والے مالوا نوں 'گرو دا مالوا' اس لئی کہیا جاندا اے کہ سکھاں دے پہلے، دوجے، چھویں، ستویں، نوویں تے دسویں گرو ایسے کھیتر وچ بہت سماں وچردے رہے ۔ 'مالوا' لفظ بارے ودوان کھوجیاں دے وکھرے وکھرے وچار ہن۔ ڈاکٹر ۔پریم پرکاش سنگھ لکھدے نیں کہ اس کھیتر دے وسنیک کھلے تے موکلے ہڈاں پیراں دے سن۔ یعنی ملاں (پہلواناں) ورگے سن۔ اس کرکے اس کھیتر دا ناں مالوا پے گیا۔

مالوے دا جغرافیا

ملوئی شبد بارے ایچ۔اے۔روز وی لکھدے ہن؛ MALWAI:An inhabitant of the malwa, south of the sutlej as opposed to majjhail. مالوا کھیتر ستلج دی دھرتی اے۔اج کل اس وچ لدھیانہ، فیروزپور، موگا،مانسا،مکتسر،فتح گڑھ صاحب،بٹھنڈہ تے فریدکوٹ ضلعیاں تے بناں سنگرور تے پٹیالہ ضلعیاں دے علاقے وی آؤندے ہن۔

مالوے دیاں حداں

پنجاب وچوں ہماچل پردیش دا کچھ علاقہ نکل جان کرکے تے ہریاݨا صوبہ بنن نال اج دے مالوے دیاں موٹیاں جہیاں حداں ایہی بندیاں ہن کہ ستلج دریا دے دکھن ول دا پنجاب وچ رہندا سارا علاقہ مالوا اے جدونکھ اس مالوا کھیتر دے شمال وچ پوادھ تے مشرق وچ سنگرور ضلعے توں پار دا علاقہ بانگر آ جاندا اے۔پنڈت کرتار سنگھ داکھا نے مالوا کھیتر دا گھیرا بہت وڈا وگلیا اے۔اوہناں مطابق اسدے چڑھدے ول جمنا اتے ستلج دا ہٹھاڑ۔ ڈاکٹر۔ بدھ سنگھ پرکاش گھگر اتے ستلج دے وچکارلے علاقے نوں مالوا کہندے ہن۔ مالوے دا وسترت کھیتر بناؤندے ہوئے پنڈت کرتار سنگھ داکھا جی نے گیاراں چھوٹیاں-وڈیاں ندیاں دا ذکر کیتا اے،جو اس کھیتر وچ وگدیاں ہن۔اہنا وچوں کئی تاں مکّ گئیاں۔اوہ گیاراں ندیاں- ستلج، بڈھا نالہ،کنک باہنی،بھڈلی،گھگر،کوشلیا، سرسوتی، سرسا، ٹانگری، مارکنڈا، مکندا، وغیرا نیں۔

انت وچ سارے مطالعہ توں بعد ڈاکٹر۔ گردیو سنگھ سدھو دی ٹپنی بہت واجب بندی اے۔اوہ لکھدے ہن، "مالوے دا حد-بناں بیان کردیاں ایہہ انشچتتا اس لئی اے کیوں جو اس بھو-کھنڈ نوں گوانڈھی کھیتراں توں وکھ کرن لئی کوئی قدرتی حد نہیں۔مالوے دا اعلیٰ-دوالا مقررہ کرن لئی سانوں لوک-روڑیاں اتے لوک-دھارناواں وچ بھنتا ہونی سبھاوک ہی اے۔اداہرن وجوں جے اسیں فریدکوٹ ضلعے دی تحصیل موگا دے لوکاں نوں پچھیئے تاں اوہ آپ نوں ملوئی دسنگے اتے لدھیانے ضلعے وچ ملانپور-رائیکوٹ سڑک دے مشرقی کھیتر نوں پوادھ وچ شامل کرنگے۔جدوں پچھلیرے علاقے نوں مالوے دا حصہ اتے چڑھدے ول دی تحصیل سمرالا نوں پوادھ دا انگ دسنگے ۔

اجوکے ویلے وچ مالوے دا حدبنداں مقررہ کرن لئی ملی جاں ملوئی لوکاں دی ہوند ویکھن دی تھاں ملوئی بولی دا کھیتر متھ لیا جاناں ودھیرے ڈھکواں اے۔

حوالے