محب ہند (اخبار)

محب ہند

قسم	ماہانہ
بانی	ماسٹر رام چندر
ناشر	مطبع دہلی اردو اخبار، مکان مولوی محمد باقر، دہلی
مدیر	ماسٹر رام چندر
آغاز	یکم ستمبر، 1847ء
زبان	اردو
اختتام	یکم اگست، 1850ء
صدر دفتر	دہلی، برطانوی ہندوستان

محب ہند برطانوی راج وچ دہلی تو‏ں شائع ہونے والا اردو بولی دا اک ماہانہ علمی و ادبی اخبار سی۔ ایہ اخبار یکم ستمبر 1847ء نو‏‏ں ریاضی دے مشہور عالم تے محقق، دہلی کالج وچ سائنس دے استاد ماسٹر رام چندر نے مطبع دہلی اردو اخبار تو‏ں جاری کیتا۔ ابتدا وچ اس دا ناں خیر خواہِ ہند سی لیکن بعد وچ اس شمارے دا ناں بدل ک‏ے محبِ ہند رکھ دتا گیا۔

تریخ

ماسٹر رام چند اپنی بیدا مغزی، وسیع النظری جذبہ اشاعتِ علم د‏‏ی وجہ تو‏ں فائدے الناظرین د‏‏ی تنگ دامانی اُتے زیادہ عرصہ تک قناعت نہ کر سک‏‏ے، کیو‏ں کہ انہاں د‏‏ی حب الوطنی، انسان دوستی تے حریتِ فکر انہاں نو‏ں ہر لحظہ متفکر تے بے قرار رکھدی تھی۔وہ سرکار کمپنی بہادر د‏‏ی ثناخوانی، وفاداری تے اطاعت دے باوجود ہندوستان د‏‏ی آزادی دے متمنی تے آرزو مند سن تے اشاعتِ علم نو‏‏ں اس دا بہترین وسیلہ تے ذریعہ سمجھدے سن ۔ چنانچہ یکم ستمبر 1847ء نو‏‏ں خیر خواہِ ہند دے ناں تو‏ں اک علمی تے ادبی مصور ماہانہ اخبار یا رسالہ جاری کیتا۔ اشاعت تو‏ں پہلے شوق و طلب وچ اضافہ دے لئی فائدے الناظرین وچ اس اخبار د‏‏ی تشہیر کيتی گئی۔ابتداً ایہ رسالہ مولوی محمد باقر دے مطبع دہلی اردو اخبار وچ پنڈت موندی لال پرنٹر دے اہتمام تو‏ں شائع ہُندا سی۔ لیکن بعد وچ مطبع العلوم وچ چھپنے لگیا۔ اس د‏ی اک روپیہ ماہانہ قیمت مقرر سی۔

ناں د‏‏ی تبدیلی

حالے خیر خواہِ ہند دے دو شمارے ہی جاری ہوئے سن کہ اہلِ نظر نے مدیر نو‏‏ں مطلع کیتا کہ اس ناں دا اک رسالہ مرزاپور تو‏ں جاری اے، چنانچہ مدیر نے نومبر 1847ء تو‏ں خیر خواہ ہند دا ناں بدل ک‏ے محبِ ہند رکھ دتا۔ اس سلسلے وچ فائدے الناظرین 18 اکتوبر 1847ء دے شمارے وچ بعنوان تبدیلی ناں رسالہ خیر خواہِ ہند کی رام چند نے ایہ سطور لکھياں سن:

”

چاں کہ سانو‏ں اس امر د‏‏ی بالکل اطلاع نہ سی کہ کوئی اخبار خیر خواہِ ہند ہندوستان وچ اجرا ہُندا اے تاں اس واسطے اساں اپنے رسالے دا ناں خیر خواہ ہند رکھیا سی۔ ہن معلوم ہويا اے کہ اک اخبار مسمی خیر خواہِ ہند مرزا پور وچ جاری ہُندا اے تاں سانو‏ں مناسب نئيں اے کہ اسيں اپنے رسالے دا ناں وی خیر خواہِ ہند رکھن۔ اس واسطے اساں ناں اس رسالے دا تبدیل کیتا تے بجائے خیر خواہِ ہند دے محبِ ہند رکھیا۔واسطے اطلاع دے اس دے خریداراں د‏‏ی خدمت وچ گزارش کيتی۔ فقط۔

“

ہور ویکھو

• ماسٹر رام چندر
• فوائد الناظرین

حوالے