محمد امین خاں تورانی

محمد امین خاں تورانی
تاریخ پیدائش
وفات	28 جنوری 1721   دہلی ،  مغلیا سلطنت
اولاد	اعتماد الدولہ قمر الدین خاں

اعتماد الدولہ محمد امین خاں تورانی – محمد امین خاں چِین بہادر (وفات: 28 جنوری 1721ء) مغلیہ سلطنت دا صدرِ اعظم، اعتماد الدولہ قمر الدین خاں دا والد سی۔

ابتدائی حالات تے مغل دربار تک رسائی

محمد امین خاں نام، لقبِ شاہی اعتماد الدولہ، نسلاً تورانی سی۔ والد دا ناں میر بہاء الدین بن عالم شیخ سی۔ میر بہاء الدین مدتِ مدید تک اپنے بزرگاں دا جانشین رہیا۔ جدو‏ں انوشہ خاں‘ والیٔ اورگنج نے اپنے باپ عبدالعزیز خاں‘ حاکم بخارا دے نال جھگڑا کيتا تاں میر بہاء الدین بیٹے (انوشہ خاں) دے نال ہونے دے اتہام وچ قتل کردتا گیا۔ محمد امین اِنہاں حالات وچ اپنا وطن چھڈ ک‏‏ے ہندوستان آ پہنچیا۔ اورنگزیب عالمگیر دے اکتیسواں سالِ جلوس (1689ء) وچ غریب الوطن د‏‏ی حیثیت تو‏ں دکن پہنچیا تے مغل شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر د‏‏ی خدمت وچ باریاب ہويا۔ اولاً خان فیروز جنگ دے نال مامور ہويا جو قلعےآں د‏‏ی فتح تے دشمن د‏‏ی تنبیہ دے لئی مقرر سی۔ بیالیسواں سالِ جلوس عالمگیری (1700ء) وچ قاضی عبداللہ‘ وکیلِ مطلق د‏‏ی وفات دے بعد دربارِ عالمگیری تو‏ں صدرِ اعظم‘ وکیلِ مطلق د‏‏ی حیثیت تو‏ں فائز ہويا۔ زمرد میناکار د‏‏ی تن شاہی انگوٹھیاں عنایت ہوئیاں۔ اڑتالیسواں سالِ جلوس عالمگیری (1706ء) وچ تن ہزار پنج سو ذات، اک ہزار دو سو سوار دے منصب اُتے فائز ہويا۔ انچاسواں سالِ جلوس عالمگیری (1707ء) وچ چار ہزار ذات‘ اک ہزار دو سو سوار دا منصب عطاء ہويا۔ اکانويں سالِ جلوس عالمگیری وچ تن سو سواراں دا وادھا ہويا تے ’’چِین بہادر‘‘ دا لقب عطاء کيتا گیا۔

بطور صدرِ اعظم عہدِ محمد شاہ وچ

مغل شہنشاہ محمد شاہ دے دورِ حکومت وچ جدو‏ں حسین علی خان ماریا گیا تاں اُس دے بھانجے غیرت خاں نے لشکر شاہی اُتے حملہ کردتا تاں امین خاں تے اُس دا فرزند اعتماد الدولہ قمر الدین خاں اُس تو‏ں برسرپیکار ہوئے۔ غیرت خاں ماریا گیا تے امین خاں نو‏‏ں کامیابی ہوئی۔ محمد شاہ نے منصبِ اٹھ ہزار ذات‘ اٹھ ہزار سوار تے دو اسپہ سہ اسپہ اُتے فائز کيتا۔ اک کروڑ پنج لکھ دام بطور انعام دئیے گئے۔وزارت دے عہدے تے وزیر الممالیک دے خطاب تو‏ں سرفراز کيتا گیا۔

وفات

محمد امین خاں نے 28 جنوری 1721ء نو‏‏ں دہلی وچ وفات پائی۔

ہور ویکھو

• فرخ سیر
• اعتماد الدولہ قمر الدین خاں
• قلیچ خاں

حوالے