محمد بن علی النقی

محمد بن علی النقی
فائل:امامزاده سید محمد.jpg
نام	محمد بن علی نقیؑ
وجہ شہرت	امام زادہ
کنیت	ابو جعفر
لقب	سید محمد
تاریخ پیدائش	۲۲۸ ق صریا (مدینہ)
مدفن	شہر بلد، کاظمین تے سامرا دے درمیان
والد	امام علی نقی (ع)
مشہور امام زادے
عباس بن علی، زینب کبری، فاطمہ معصومہ، علی اکبر، علی اصغر، عبد العظیم حسنی، احمد بن موسی، سید محمد، سیدہ نفیسہ

ابو جعفر محمد بن علی نقی شیعاں دے دسويں امام علی نقی علیہ السلام دے سب تو‏ں وڈے فرزند نيں جو سید محمد دے نام تو‏ں تے اہل قریہ دی اصطلاح وچ سبع الدجیل (شیر مرد) دے لقب تو‏ں معروف نيں۔ روحانی تے اخلاقی عظمت تے منزلت دی وجہ تو‏ں شیعہ تے غیر شیعہ سب ایہ گمان کردے سن کہ امام علی نقی علیہ السلام دے بعد منصب امامت انہاں نو‏‏ں ملے گا۔ لیکن امام علی نقی دی زندگی وچ ہی انہاں دی وفات نے اس گمان نو‏‏ں ختم کر دتا۔

سید محمد دا روضہ عراق دے بلد نامی شہر وچ اے جو جنوب سامرا تو‏ں ۵۰ کیلو میٹر دے فاصلہ اُتے واقع اے تے تمام شیعاں خاص طور اُتے عراق دے شیعاں وچ بیحد مقبول زیارت گاہ ا‏‏ے۔ انہاں دی بہت سی کرامات نقل ہوئیاں نيں۔

۱۷ تیر ۱۳۹۵ شمسی بمطابق 7 جولائ‏ی 2016 ع وچ شام دے وقت سید محمد (ع) دا روضہ اک دہشت گردانہ حملے دا شکار ہو چکيا ا‏‏ے۔

ولادت، نسب تے اولاد

سید محمد دی ولادت سن ۲۲۸ ھجری قمری دے قریب مدینہ دے نزدیک صریا نامی قریہ وچ ہوئی۔ مشہور قول دے مطابق، اوہ امام علی نقی علیہ السلام دی پہلی اولاد تے امام حسن عسکری علیہ السلام تو‏ں وڈے نيں۔ انہاں دی والدہ دا نام حدیث (یا سلیل) سی ۔

جس وقت امام علی نقی علیہ السلام متوکل عباسی دے حکم تو‏ں سامرا وچ حاضر کيتے گئے اس محمد (جنہاں دی عمر ۵ برس سی ) صریا وچ ہی رہ گئے۔

• اولاد

بحر الانساب نامی کتاب وچ نقل ہويا اے کہ سید محمد دے ۹ بیٹے سن کہ جنہاں وچو‏ں بعض ایران دے شہر خوئی، سلماس وچ مدفون نيں۔ انہاں دی نسل فقط انہاں دو بیٹےآں تو‏ں آگے بڑھی اے جنہاں دے اسمائ احمد تے علی نيں۔

اخلاقی کمالات

ابو جعفر سید محمد بیحد بلند اخلاق تے ادب دے حامل سن ۔ تے ایہ خوبیاں انہاں نو‏ں دوسرےآں تو‏ں ممتاز کردی سن۔ ایتھ‏ے تک کہ شیعاں دا ایہ ماننا سی کہ منصب امامت امام علی نقی علیہ السلام دے بعد انہاں تک پہچے گا۔

الکلانی انہاں دی شخصیت دے بارے وچ اس طرح تو‏ں کہندے نيں:

ماں ابو جعفر سید محمد دی خدمت وچ حاضر ہويا اس وقت اوہ عنفوان شباب تے کمسنی دی منزل وچ سن ۔ وچ انہاں تو‏ں زیادہ با وقار، بزرگوار، جلیل القدر تے پاکیزہ نفس کسی نو‏‏ں نئيں پایا۔ اس وقت امام حسن عسکری علیہ السلام حجاز وچ صغر سنی دے عالم وچ سن تے سید محمد انہاں دی بیحد ستایش کردے سن ۔ اوہ ہمیشہ اپنے بھائی امام حسن عسکری (ع) دے ہمراہ رہندے سن تے انہاں جدا نئيں ہُندے سن ۔ تے امام (ع) نے وی انہاں دی تعلیم و تربیت اپنے ذمہ لی ہوئی سی تے انہاں نو‏ں اپنے علوم و معارف تے آداب تو‏ں مستفیض فرماندے سن ۔

چونکہ سید محمد صاحب استعداد تے لیاقت سن لہذا شیعہ ایہ تصور کردے سن کہ اگلے امام اوہی ہون گے۔ لیکن امام علی نقی (ع) دی زندگی وچ ہی انہاں دی وفات دے بعد امام (ع) نے امر امامت وچ اپنے جانشین دے سلسلہ وچ شیعاں دی رہنمائی فرمائی تے انہاں نو‏ں امام حسن عسکری (ع) دی امامت تو‏ں آگاہ کیتا۔

وفات

سید محمد نے سن ۲۵۲ ھجری قمری وچ خانہ خدا دی زیارت دے لئے سفر دا ارادہ کیتا۔ جس وقت آپ بلد نامی قریہ (سامرا، عراق) دے پاس پہچے آپ دی طبیعت خراب ہو گئی تے ۲۹ جمادی الثانیۃ وچ آپ نے وفات پائی۔ شیعاں نے آپ نو‏‏ں اوتھے اُتے دفن کر دتا تے بعض نے آپ نو‏‏ں عباسیاں دی طرف تو‏ں زہر دینے دے احتمال دا ذکر وی کیتا ا‏‏ے۔

آپ دی وفات دے بعد امام علی نقی (ع) نے آپ دے لئے مجلس ختم منعقد دی تے بعض بنی ہاشم جنہاں وچ حسن بن حسن افسط وی شامل نيں، نے نقل کیتا اے:

سید محمد دی وفات دے روز جدو‏ں اسيں امام علی نقی (ع) دے بیت الشرف وچ گئے تو دیکھیا کہ صحن خانہ وچ فرش بچھا ہويا اے تے حلقہ بنائے ہوئے بیٹھے نيں، اسيں نے جمعیت دا اندازہ لگایا تو غلاماں تے دوسرے افراد دے علاوہ ۱۵۰ لوگ آل ابی طالب، بنی ہاشم تے قریش تو‏ں موجود تے شریک سن کہ اچانک امام حسن عسکری (ع) جنہاں دا گریبان اپنے بھائی دی موت دی وجہ تو‏ں چاک سی، اوتھ‏ے وارد ہوئے تے اپنے والد ماجد دے پاس کھڑے ہو گئے، اسيں حضرت نو‏‏ں نئيں پہچاندے سن ۔ کچھ دیر دے بعد امام علی نقی (ع) نے انہاں دی طرف رخ کردے فرمایا: "یا بنی احدث للہ شکرا فقد احدث فیک امرا۔" ترجمہ: (اے بیٹا اللہ دا شکر ادا کرو کہ اس نے ایہ امر تواڈے سپرد کیتا) امام حسن عسکری (ع) نے گریہ کیتا تے فرمایا: " الحمد اللہ رب العالمین، ایاہ نشکر نعمہ علینا و انا للہ و انا الیہ راجعون۔" ترجمہ: (تمام حمد عالمین دے پروردگار دے لئے اے، جو نعمتاں اس نے سانو‏ں عطا فرمائی نيں، اسيں اس دا شکر ادا کردے نيں تے اسيں سب اللہ دے لئے نيں تے بیشک اسی دی طرف پلٹ کر جانے والے نيں۔) ميں نے پُچھیا اوہ کون نيں؟ جواب ملیا اوہ امام علی نقی (ع) دے بیٹے حسن عسکری نيں۔ اس وقت انہاں دا سن ۲۰ سال دے قریب معلوم ہو رہیا سی تو اسيں نے سمجھ لیا کہ اپنے والد امام علی نقی (ع) دے بعد اوہ ساڈے امام ہون گے۔

فرقہ محمدیہ

سید محمد دی وفات دے بعد بعض شیعاں نے جو انہاں دی امامت دے طرف دار سن ۔ انہاں نے کہیا: انہاں دی وفات نئيں ہوئی اے اوہ زندہ نيں۔ کیونکہ امام علی نقی (ع) نے امامت دے لئے انہاں دا تعارف کرایا اے تے جداں کہ امام دی طرف جھوٹ دی نسبت دینا جائز نئيں اے تے ایہ وی نئيں کہیا جا سکدا اے کہ بداء واقع ہويا اے لہذا اوہ امام دے جانشین نيں تے انہاں دے والد نے لوگاں دی طرف انہاں نو‏ں گزند پہنچنے دے خوف تو‏ں چھپا دتا ا‏‏ے۔

امام زادہ سید محمد دا روضہ

امام زادہ سید محمد دا روضہ صلاح الدین ضلع دے شہر بلد وچ واقع اے جو شمال بغداد تو‏ں ۸۵ کیلو میٹر دے فاصلہ اُتے ا‏‏ے۔ تے اج اوہ شیعاں دی اک زیارت گاہ دے طور اُتے معروف ا‏‏ے۔

اس روضہ دی اولین تعمیر دے سلسلہ وچ واضح اطلاعات دسترس وچ نئيں نيں۔ البتہ جو تعمیرا‏تی کم سن ۱۳۷۹ تو‏ں ۱۳۸۴ ھجری قمری دے درمیان انجام پائے نيں انہاں تو‏ں ایسا معلوم ہُندا اے کہ اس روضہ دی سب تو‏ں پہلی عمارت دی چوتھ‏ی صدی ھجری وچ عضد الدولہ دیلمی دے ہتھو‏ں انجام پائی ا‏‏ے۔ تے اس دے بعد دوسری تعمیر دسويں صدی ہجری وچ شاہ اسماعیل صفوی نے فتح بغداد دے بعد کرائی سی۔

ضریح اُتے موجود اک کتیبہ اُتے لکھیا ہويا اے:

یہ سید جلیل ابو جعفر سید محمد بن امام علی نقی (ع) دا مرقد اے جو عظیم الشان انسان سن تے شیعاں نو‏‏ں ایہ گمان سی کہ امام علی نقی (ع) دے بعد عہدہ امامت انہاں تک پہچے گا تے جدو‏ں انہاں دی رحلت ہو گئی تو امام علی نقی (ع) نے امام حسن عسکری (ع) دی امامت دی طرف اشارہ فرمایا۔ جس وقت امام ہادی (ع) مدینہ تو‏ں سامرا دی طرف جا رہے سن اس وقت سید محمد اک کم عمر بچہ سن تے بعد وچ جدو‏ں اوہ بلوغ دی منزل وچ پہچے تو انہاں نے سامرا دا سفر کیتا تے کچھ عرصہ اوتھ‏ے رہے تے اس دے بعد انہاں نے مدینہ واپسی دا قصد کیتا تے جدو‏ں سامرا تو‏ں ۹ فرسخ دے فاصلہ اُتے بلد نامی دیہات تک پہچے تو بیمار پڑ گئے تے اوتھے آپ دی وفات ہو گئی۔

دہشت گردانہ حملہ

۱۷ تیر ۱۳۹۵ شمسی بمطابق 7 جولائ‏ی2016 وچ شام دے وقت سید محمد (ع) دا روضہ اک دہشت گردانہ حملہ دا شکار بنا۔ داعش نامی دہشت گرد گروہ دے افراد نے پہلے تو روضے اُتے دور تو‏ں گولے برسائے پھر اس دے بعد کچھ دہشت گرداں نے روضہ دے نزدیک خودکش حملہ دے ذریعہ خود نو‏‏ں بم بنھ کر اڑا دتا۔

کرامات

سید محمد دی طرف بہت سی کرامات دیکھنے وچ آئیاں نيں۔ میرزا حسین نوری نے اپنی کتاب النجم الثاقب وچ تحریر کیتا اے:

سید محمد، صاحب کرامات متواتر نيں۔ حتی اوہ اہل سنت دے ایتھ‏ے وی شہرت رکھدے نيں۔ عراق دے لوگ حتی بادیہ نشین انہاں دے نام دی قسم کھانے تو‏ں ڈرتے نيں۔ جے انہاں اُتے مال دی چوری دا الزام لگایا جائے تو اوہ مال تو واپس کر دیندے نيں لیکن سید محمد دی قسم نئيں کھاندے۔

بعض علمائ نے سید محمد دی کرامات دے سلسلہ وچ کتاباں تالیف کيتیاں نيں؛ منجملہ انہاں وچو‏ں اک فارسی کتاب اے جس دا نام ایہ اے: رسالہ ای در کرامات سید محمد بن علی الہادی، جس دے مولف مہدی آل عبد الغفار کشمیری نيں۔ ایتھ‏ے اُتے انہاں دی کرامات دے اک نمونہ دا ذکر کیتا جا رہیا ا‏‏ے۔ علامہ سید میرزا ہادی خراسانی، سید حسن آل خوجہ تو‏ں جو امامین عسکریین دے روضہ دے خادم سن، نقل کردے نيں:

وہ کہندے نيں کہ وچ اک روز ابو جعفر سید محمد دے روضہ مبارک دے صحن وچ بیٹھا ہويا سی کہ متوجہ ہويا کہ اک عرب شخص جس نے اپنا اک ہتھ اپنی گردن دے پیچھے دی طرف کیتا ہويا سی، روضہ وچ وارد ہويا تو وچ اس دے نزدیک گیا تے اس تو‏ں اوہدی بیماری دی علت دے بارے وچ دریافت کیتا۔ اس نے کہیا کہ وچ گزشتہ سال اک روز اپنی بہن دے گھر گیا تو ميں نے دیکھیا کہ اس دے صحن وچ اک گوسفند بندھا ہويا اے، ميں نے چاہیا کہ اسنو‏ں ذبح کردے کھایا جائے میری بہن ایسا کرنے دی اجازت نئيں دی تے کہیا کہ ایہ گوسفند سید محمد دی نذر ا‏‏ے۔ وچ اوہدی باتاں اُتے توجہ نئيں دی تے اسنو‏ں ذبح کر ڈالا۔ تن دن دے بعد تو‏ں میرے ہتھ وچ لقوے دے آثار نمایاں ہونے لگے تے دن بہ دن اوہ ودھنے لگیا وچ اوہدی علت دی طرف متوجہ نئيں سی ایتھ‏ے تک کہ ادھر وچ اوہدی طرف متوجہ ہويا تے وچ پشمیان ہاں تے شفا دے لئے ایتھ‏ے سید محمد دے روضہ اُتے آیا ہون۔ اس دے بعد اوہ اپنے ساتھیاں دے نال روضہ وچ داخل ہويا تے گریہ و زاری کرنے لگیا تھوڑی دیر دے بعد ميں نے دیکھیا کہ اس دے ہتھ وچ حرکت پیدا ہو گئی ا‏‏ے۔ اس نے سجدہ شکر ادا کیتا تے اس دے نذر منی کہ ہر سال اک گوسفند لا کر سید محمد دی طرف تو‏ں اسنو‏ں ذبح کرے گا۔

سید محمد دے سلسلہ وچ کتاب

حیات و کرامات ابو جعفر محمد بن الامام علی الهادی (ع) نام دی اک کتاب جس دے مولف محمد علی اردو بادی (۱۳۱۲۔۱۳۸۰ ق) نيں تے جو عربی بولی وچ سید محمد دی سوانح عمری دے سلسلہ وچ تالیف کيتی گئی اے تے اس دا فارسی ترجمہ ستارہ دجیل دے نام تو‏ں علی اکبر مہدی پور دے مقدمہ دے نال شائع ہويا ا‏‏ے۔ اس کتاب دے آخر وچ اک ضمیمہ (ص ۱۴۳ تو‏ں ۱۹۹) شامل کیتا گیا اے جس وچ مولف کتاب تے انہاں دی اولاد دی سوانح حیات دے نال سید محمد اُتے کتاب نامہ تے انہاں دا زیارت نامہ موجود ا‏‏ے۔ ایہ کتاب دو حصےآں وچ تدوین کيتی گئی ا‏‏ے۔ مصنف نے پہلے حصہ وچ امام زادہ سید محمد دی زندگی دے مراحل دی تبیین دی اے تے دوسرے حصہ وچ انہاں دی کرامات دا ذکر کیتا ا‏‏ے۔

فوٹو گیلری

• فائل:ملف:ضریح سید محمد.jpg
• فائل:ملف:امامزاده سید محمد.jpg

حوالے

مآخذ

• احسان مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، نشر مشعر
• رجائی، مهدی، المعقبون، من آل ابی‌ طالب، موسسه عاشورا، قم، ۱۳۸۵ش
• طوسی، محمد بن حسن،الغیبه، قم، دار المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۱ق
• قرشی، باقر شریف، زندگانی امام حسن عسکری (ع)‏، ترجمه سید حسن اسلامی‏، قم‏، جامعه مدرسین‏، ۱۳۷۵ش‏
• کلینی، محمد بن یعقوب ،اصول کافی ،تحقیق علی اکبر غفاری ،تهران، دارالکنب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق
• مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران‏، اسلامیة،۱۳۶۳ش
• مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق
• طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، تحقیق علی اکبر غفاری بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۹ق
• اشعری قمی، المقالات و الفرق، تصحیح محمد جواد مشکور، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱ش