موسی مبرقع

موسی مبرقع
فائل:ورودی آستانه امام زاده موسی مبرقع.jpg
نام	موسی بن امام محمد تقی (ع)
کنیت	ابو جعفر، ابو احمد
لقب	مبرقع
وفات	۲۲ ربیع الثانی ۲۹٦ ھ
مدفن	شہر قم
سکونت	مدینہ، والد دی شہادت تک، کوفہ، کاشان، قم
والد	موسی بن امام محمد تقی
والدہ	سمانہ مغربیہ
مشہور امام زادے
عباس بن علی، زینب کبری، فاطمہ معصومہ، علی اکبر، علی اصغر، عبد العظیم حسنی، احمد بن موسی، سید محمد، سیدہ نفیسہ

موسی مبرقع (متوفی 296 ق) امام محمد تقی علیہ السلام دے فرزند تے امام علی نقی علیہ السلام دے چھوٹے بھائی نيں۔ آپ دا شمار علماء وچو‏ں ہُندا اے تے آپ نے امام محمد تقی (ع) تو‏ں روایات نقل کيتی نيں۔ آپ شہر قم وچ دفن نيں۔ نقاب تو‏ں چہرہ چھپانے د‏‏ی وجہ تو‏ں آپ نو‏‏ں مبرقع کہیا جاندا ا‏‏ے۔ موسی مبرقع رضوی سادات دے جد اعلیٰ نيں۔ قم تے اطراف شہر ری دے برقعی سادات نال تعلق رکھنے والے خاندان مشہور د‏‏ی بناء اُتے آپ تو‏ں نسبت رکھدے نيں۔ آپ دا روضہ قم دے محلہ چہل اختران وچ شیعاں د‏‏ی زیارت گاہ ا‏‏ے۔

نام، لقب تے کنیت

آپ دا ناں موسی اے تے آپ موسی مبرقع دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔ کہیا جاندا اے کہ آپ پہچانے نہ جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے چہرے نو‏‏ں نقاب تو‏ں چھپا کر رکھدے سن ايس‏ے سبب نو‏‏ں آپ نو‏‏ں مبرقع کہندے نيں۔ آپ دے لئی ذکر ہونے والی کنیت وچ ابو محمد تے ابو جعفر قابل ذکر نيں۔

سوانح حیات

موسی مبرقع امام محمد تقی علیہ السلام دے فرزند نيں تے آپ د‏‏ی والدہ دا ناں سمانہ مغربیہ نيں جو امام علی نقی علیہ السلام د‏‏ی والدہ نيں۔ آپ د‏‏ی ولادت امام علی نقی (ع) دے دو سال دے بعد سن 214 ق وچ مدینہ وچ ہوئی۔ آپ خلق و خو وچ اپنی والدہ تو‏ں شباہت رکھدے سن ۔ امام محمد تقی (ع) د‏‏ی شہادت تک آپ دا قیام مدینہ وچ سی۔ اس دے بعد آپ کوفہ چلے گئے تے کچھ مدت تک اوتھ‏ے رہے تے سن 256 ق وچ آپ نے سکونت دے لئی شہر قم دا انتخاب کیا تے اوتھ‏ے مہاجرت اختیار کر لئی۔ البتہ بعض شہریاں نے آپ نو‏‏ں نہ پہچاننے د‏‏ی وجہ تو‏ں آپ نو‏‏ں شہر تو‏ں باہر کڈ دتا تے آپ کاشان چلے گئے تے اوتھ‏ے عبد العزیز بن ابی دلف د‏‏ی طرف تو‏ں آپ دا استقبال کيتا گیا تے انہاں نے آپ نو‏‏ں خلعت تے سواری عطا کيتی گئی تے آپ دے لئی سالانہ وظیفہ معین کيتا۔ کچھ عرصہ دے بعد قم دے لوک اپنے عمل تو‏ں شرمندہ ہوئے تے انہاں نے چاہیا کہ آپ قم واپس آ جاواں۔ 22 ربیع الثانی 296 ق وچ قم وچ آپ د‏‏ی رحلت ہوئی تے اس علاقہ وچ دفن ہوئے جو اج آذر روڈ اُتے چہل اختران دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

علم حدیث وچ آپ دا مقام

موسی مبرقع دا شمار اہل حدیث و درایہ وچ ہُندا اے تے آپ راویان حدیث وچو‏ں ا‏‏ے۔ شیخ طوسی نے اپنی کتاب رہتل وچ ، شیخ مفید نے اپنی کتاب الاختصاص وچ تے ايس‏ے طرح تو‏ں ابن شعبہ حرانی نے اپنی مشہور کتاب تحف العقول وچ آپ تو‏ں حدیث نقل کيتی ا‏‏ے۔ یحیی بن اکثم نے وی آپ نو‏‏ں خط لکھیا اے تے آپ تو‏ں بعض مسائل دے سلسلہ وچ نظر خواہی د‏‏ی ا‏‏ے۔

رضوی سادات دے جد اعلیٰ

فائل:ضریح موسی مبرقع.jpg

امام زاده موسی مبرقع د‏‏ی ضریح

موسی مبرقع دا شمار رضوی سادات دے جد اعلیٰ دے طور اُتے ہُندا ا‏‏ے۔ تے انہاں دا سلسلہ نسب آپ تک پہنچدا ا‏‏ے۔ رضوی سادات مختلف ملکاں جداں ایران، ھندوستان، پاکستان، افغانستان، عراق تے شام وچ رہندے نيں۔

آپ د‏‏ی بہناں دا قم ہجرت کرنا

نقل کيتا جاندا اے کہ جدو‏ں آپ نے قم وچ سکونت اختیار کر لئی تاں آپ د‏‏ی بہناں زینب، ام محمد تے میمونہ وی آپ دے پاس قم آ گئياں تے انہاں نے وی قم مین رہائش اختیار کيتی تے اوتھے انتقال کيتا تے فاطمہ معصومہ (ع) دے اطراف وچ دفن ہوئیاں۔

روضہ تے بارگاہ

فائل:امامزاده موسی مبرقع.jpg

روضہ امام زادہ موسی مبرقع (آذر، قم)

اس روضہ د‏‏ی قدمت 950 سال اے تے اس دا بانی شاہ طہماسب صفوی ا‏‏ے۔ اس عمارت دا معمار استاد سلطان قمی، دور صفویہ دا معروف معمار اے جس دا ناں زیارت گاہ وچ ذکر ہويا ا‏‏ے۔ سن 952 ھ وچ شاہ طہماسب صفوی دے حکم تو‏ں اس عمارت وچ اک نہایت بلند چھت اِٹاں تو‏ں بنائی گئی۔ اس روضہ وچ بعض سادات تے امام زاداں د‏‏ی قبور بهی موجود نيں جنہاں وچ آپ دے بیٹےآں تے اولاد د‏‏ی قبراں وی شامل نيں۔ مشہور اے کہ اس مقبرہ وچ چالیس خواتین، چالیس مرد تے پچیہہ بچے (مجموعی تعداد اک سو پنج) دفن نيں۔

چہل اختران

موسی مبرقع (ع) دے روضہ وچ آپ د‏‏ی قبر دے اطراف وچ موجود خاندانی مقبرے وچ آپ دے بیٹےآں تے اولاد وچو‏ں بعض افراد دفن نيں ایہ مقبرہ چہل اختران دے ناں تو‏ں معروف ا‏‏ے۔ جنہاں وچو‏ں 14 افراد دے اسماء تریخ قم وچ ذکر ہوئے نيں۔

امام زادہ زید

موسی مبرقع (ع) دے روضہ وچ اک ہور امام زادہ دفن نيں جنہاں دا ناں زید ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی قبر اک عمارت دے اندر اے جس وچ اک چھوٹا گنبد اے جو اِٹاں تو‏ں بنیا ہویا اے تے جسنو‏ں ٹوپی د‏‏ی شکل وچ دیکھیا جا سکدا اے جس دا تعلق نويں صدی ہجری تو‏ں ا‏‏ے۔ اس مکان وچ امام زین العابدین علیہ السلام د‏‏ی اولاد تو‏ں اک امام زادہ دفن نيں جنہاں دا ناں زید ا‏‏ے۔ فیض قمی نے آپ دا سلسلہ نسب 9 واسطےآں تو‏ں امام زین العابدین (ع) تک پہنچایا ا‏‏ے۔ بعض افراد دے مطابق تہران (چیذر) وچ مدفون امام زادہ علی اکبر آپ دے جد نيں۔

آپ دے سلسلہ وچ تالیفات

البدر المشعشع در احوال ذریہ موسی المبرقع: مولف حسین نوری طبرسی۔

ترجمہ کتاب موسی مبرقع تالیف: محمد کجوری تہرانی۔

مورتاں

• امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح تے گنبد دے اندرونی حصہ وچ آئینہ کاری دا اک منظر
  امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح تے گنبد دے اندرونی حصہ وچ آئینہ کاری دا اک منظر
• امام زادہ موسی مبرقع دے روضہ وچ آئینہ کاری دا اک منظر
  امام زادہ موسی مبرقع دے روضہ وچ آئینہ کاری دا اک منظر
• امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح دے پاس نماز پڑھدے ہوئے آیت اللہ صافی گلپائگانی
  امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح دے پاس نماز پڑھدے ہوئے آیت اللہ صافی گلپائگانی
• امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح د‏‏ی غبار رویی دے موقع اُتے آیت اللہ نوری ھمدانی
  امام زادہ موسی مبرقع د‏‏ی ضریح د‏‏ی غبار رویی دے موقع اُتے آیت اللہ نوری ھمدانی

حوالے

منابع

• ابن عنبہ، احمد بن علی بن حسین بن علی، عمدہ الطالب، نجف.
• احمدی قمی، حسین، نور علی نور(زیارت نامہ حضرات امام زادگان موسی مبرقع، احمد بن محمد اعرج، زید و چہل اختران علیہم السلام)، قم، مسجد مقدس جمکران،۱۳۸۸.
• اردکانی، احمد محیطی، سبز پوشان، انتشارات زائر، ۱۳۸۴ش.
• بحرانی، عبد اللہ اصفہانی، عوالم العلوم و المعارف، مستدرک- حضرت زہرا تو‏ں امام جواد (ع)، مؤسسۃ الإمام المہدی عجّل اللہ تعالی فرجہ الشریف، قم.
• حرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسہ النشر الاسلامی، ۱۴۱٦ق.
• طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن، رہتل الکلام، محقق سید حسن الحرسان، بیروت، ‌دار الاضواء، الطبعۃ الثالثہ، ۱۴۰٦ق/ ۱۹۸۵م.
• عطاردی، عزیز اللہ، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، ۱۴۱۰ق.
• فیض قمی، کتاب گنجینہ آثار قم، قم، ۱۳۴۹۱۳۵۰ش.
• قمی، حسن بن محمد بن حسن (نوشتہ در ۳٧۸)، تریخ قم، ترجمہ حسن بن علی بن حسن عبد الملک قمی (در ۸۰۵)، تحقیق سید جلال الدین تہرانی، تہران، توس، ۱۳٦۱ش.
• مفید (۴۱۳ ق)، الإختصاص، کنگرہ شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق،چاپ اوّل.
• نوری، میرزا حسین، بدر مشعشع فی احوال موسی مبرقع، چاپ سنگی، قم.