محمود حسانی بہرائچی

محمود حسانی
جم	محمود الحسن 24جون1951ء محلہ قاضی کٹرہ شہر بہرائچ اتر پردیش بھارت
موت	2016 محلہ قاضی کٹرہ شہر بہرائچ اتر پردیش بھارت
دفن تھاں	محلہ قاضی کٹرہ شہر بہرائچ اتر پردیش بھارت
کم کِتہ	محکمہ تعلیم میں سرکاری ملازمت
بولی	اردو
قومیت	بھارتی
شہریت	بھارتی
تعلیم	ادیب کامل
مادر علمی	گورکھپور یونیورسٹی
مضمون	نعت ،غزل
رشتہ دار	منظور بہرائچی

الحاج محمود الحسن تخلص محمودؔ حسانی بہرائچی شہر بہرائچ دے اک مشہور کہنہ مشق شاعر سن ۔ آپ د‏‏ی پیدائش24جون1951ء نو‏‏ں شہر بہرائچ دے محلہ قاضی کٹرہ وچ ہوئی سی۔ آپ دے والد دا ناں منشی عبد الحق تے والدہ دا ناں بسم اللہ بیگم سی۔

حالات

محمودؔ حسانی بہرائچی د‏‏ی ابتدائی تعلیم شہر بہرائچ وچ ہی ہوئی۔ آپ نے گورکھپور یونیورسٹی تو‏ں ڈگری حاصل ورگی۔ بعد وچ آپ محکمہ تعلیم تو‏ں منسلک ہوئے گئے۔ 2016ء وچ آپ نے حج بیت اللہ د‏‏ی سعادت تو‏ں سرفراز ہوئے۔

ادبی خدمات

محمودؔ حسانی نے 1970ء وچ میدان سخن وچ قدم رکھیا تب آپ نے اپنے استاد ڈاکڑ محمد نعیم اللہ خاں خیالی ؔ دے مشورہ تو‏ں اپنا تخلص اوج رکھیا او رکئی سالاں تک آپ نے اوج دے تخلص تو‏ں ادبی دنیا وچ پہچانے جاندے رہے مگر ايس‏ے دو رماں نانپارہ دے مشہور استاد شاعر غوثؔ حسانی نانپاروی جو آپ دے رشتے دار وی سن دے اصرار اُتے اوج تخلص تو‏ں کنارہ ک‏ے دے محمود حسانی ؔ دا تخلص اختیار کیتا تے تا حیات ايس‏ے تخلص تو‏ں لکتھے رہ‏‏ے۔ محمودؔ حسانی نے صرف غزل دے ہی شاعر نئيں سن بلکہ آپ نے شاعری د‏‏ی تمام رائج اصناف وچ طبع آزمائی د‏‏ی تے اپنا اک وکھ مقام قائم کیتا بہرائچ د‏‏ی ادبی دنیا وچ ۔محمد نعیم اللہ خاں خیالی ؔ صاحب د‏‏ی رحلت دے بعد آپ نے مشہور استاد شاعر جناب اظہار وارثی تو‏ں شرف تلامذہ حاصل کیتا تے آخری دم تک آپ دے شاگرد رہ‏‏ے۔اظہار وارثی نے عروض وآہنگ دے معاملے وچ محمود حسانی د‏‏ی کشادہ دلی تو‏ں مدح سرائی د‏‏ی ا‏‏ے۔ آپ نے ابتدائی دور وچ کئی تاریخی مشاعراں وچ شرکت کيتی تے مقبولیت وی حاصل کيتی مگر بعد وچ مشاعرو ں دا معیار گرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں پہلے صرف شعری نششتاں تک ہی محدود رہے لیکن بعد وچ اس تو‏ں وی کنارہ کشی کر لئی سی۔ محمود حسانی اک اچھے سخن ور شاعر ہونے دے نال نال اک بااخلاق انسان وی سن ۔ آپ اک کامیاب صحافی وی سن مشہور روزنامہ قومی آواز دے لئی صحافت کردے سن ۔ قومی آواز ،نیادور،ایوان اردو،راشٹریہ سہارا اردو،نويں دنیا ،تے روزنامہ صحافت دے علاوہ ملک دے معروف رسالےآں و میگزیناں وچ آپ دا کلام شائع ہوئے چکے نيں۔ آپ غزل دے علاوہ نعت و منقبت دے وی کامیاب شاعر سن ۔ آپ صرف شاعر ہی نئيں سن بلکہ اک دلفریب نثرنگار،افسانہ نگار تے ڈراما نگار وی سن ۔ آپ دے تحریرکردہ ڈرامے کئی بار آل انڈیا ریڈیو تو‏ں نثر کیتے جا چکے نيں۔ کئی بار آپ نو‏‏ں دوردرشن لکھنؤ تے دہلی دوردرشن تو‏ں وی کلام پیش کرچکے نيں۔

ادبی شخصیات نال رابطہ

۔ آپ دا ادبی حلقہ بہت وسیع سی جس وچ فراق گورکھپوری،جمال ؔ بابا، و صفی ؔ بہرائچی، ڈاکٹرمحمد نعیم اللہ خاں خیالی ؔ،شفیع ؔ بہرائچی،محسنؔ زیدی،اثرؔ بہرائچی ،حاجی لطیف ؔ نوری لطیف ؔ بہرائچی ،،عبرت بہرائچی،واصف القادری نانپاروی، غوث نانپاروی، ایمن چغتائی نانپاروی، مہشر نانپاروی،فنا نانپاروی، رافعتؔ بہرائچی ،نعمتؔ بہرائچی شاعر جمالی، ملک زادہ منظور احمد،رزمی صاحب، اطہر ؔ رحمانی وغیرہ تو‏ں آپ دے قریبی تعلوقات سن ۔ بہرائچ دے معروف شاعر منظور بہرائچی دے آپ استاد تے چچیرے بھائی سن ۔

وفات

محمودؔ حسانی بہرائچی د‏‏ی وفات 2016ء نو‏‏ں شہر بہرائچ وچ ہوئی۔ آپ د‏‏ی تدفن شہر بہرائچ وچ ہی ہوئی۔

نمونہ کلام

میری آنکھوں کی نمی مت دیکھنا		پیچھے مڑکر تم کبھی مت دیکھنا
حال بن جائے گا مثل پل صراط		اپنی گزری زندگی مت دیکھنا

نعت

کسی کے لیے علم و حکمت بہت ہے ہمارے لیے دین وفطرت بہت ہے نظام زمانہ چلانے کی خاطر ہمارے نبیؐ کی شریعت بہت ہے نہیں چاہیے اور کوئی خزانہ غمِ عشق احمد کی دولت بہت ہے ہماری بھی ہو مثل اصحاب سیرت ہمیں آج اس کی ضرورت بہت ہے عجب درد ہے دردِعشق محمدﷺ خدا کی قسم اس میں لذت بہت ہے نہ گھبراؤ محمودؔ روز ابد سے سر حشر ان کی سفاعت بہت ہے

غزل

جو پتہّ شاخ ہی گر گیا ہونہیں ممکن کہ وہ پھر سے ہرا ہو وہ اِک گل ہی چمن سے کم نہیں جو کسی صحرا کے دامن میں کھلا ہو امید شادمانی ہے تو لیکن مقدر میں نہ جانے کیا لکھا ہو ہم اپنی رائے سے تو مطمئن ہیں زمانہ ہم سے خوش ہو یا خفا ہو غموں کی بھیڑ نے محمودؔ جیسے ہمارے دل کو اغوا کر لیا ہو

حوالے

• نورالحسن حسانیؔ دا مضمون بہرائچ د‏‏ی ادبی دنیا دے نور نظر ’’محمود حسانی‘‘
• اردو ویکیپیڈیا دے لئی انٹڑویو