مرزا غیاث بیگ
مرزا غیاث بیگ | |
---|---|
جم | 16ویں صدی |
وفات | سنہ 1622 (120–121 سال) |
مدفن | مقبرہ اعتماد الدولہ ، آگرا |
شہریت | ایران |
زوجہ | عصمت بیگم |
اولاد | ملکہ نور جہاں ، ابوالحسن آصف خان |
مناصب | |
وکیل مطلق صدر اعظم مغلیہ سلطنت | |
دفتر وچ مئی ۱۶۱۱ – ۱۶۲۲ |
|
پیشہ ورانہ زبان | فارسی |
ترمیم |
مرزا غیاث بیگ – اعتماد الدولہ میرزا غیاث بیگ طہرانی (وفات: 1622ء) مغلیہ سلطنت دے صدرِ اعظم، ملکہ نورجہاں تے ابوالحسن آصف خان معروف بہ آصف جاہ دے والد سن ۔ مرزا غیاث بیگ دا خاندان شروع توں ہی مغل شہنشاہاں دے نال وفادار رہیا سی جس دے باعث مرزا غیاث بیگ وی مغلیہ سلطنت دے اہم ترین وزیر دی حیثیت توں صدرِ اعظم مقرر ہوئے سن ۔
سوانح
[سودھو]خاندان
[سودھو]مرزا غیاث بیگ دی پیدائش قزوین وچ ہوئی سی۔ سال پیدائش کسی وی ماخذ یا ہمعصر مؤلف تے مصنف نے نئيں لکھیا۔ مرزا غیاث دے والد خواجہ محمد شریف سن جنہاں مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایوں نوں ہرات وچ عہدِ جلاوطنی دے دوران اِستقبال کيتا سی تاکہ اوہ ایران وچ داخل ہوسکن۔ خواجہ محمد شریف تاتار سلطان محمد خاں شرف الدین اوغلی دا وزیر مقرر ہوگیا سی جو کہ خراسان دا بیگلربیگی سی۔ خواجہ محمد شریف دی ذہانت تے فراست دے سبب محمد خان نے کارہائے سلطنت تے اِنتظاماتِ حکومت اِس دے سپرد کر رکھے سن ۔ محمد خان دی وفات دے بعد اُس دے فرزند قزاق خاں نے خواجہ محمد شریف نوں اپنے حکومتی معاملات وچ مختار بنا دتا۔قزاق خاں دے اِنتقال دے بعد شاہ طہماسپ صفوی نے خواجہ محمد شریف نوں یزد دی ہفت سالہ وزارت اُتے مقرر کردتا۔ جتھے خواجہ نے وڈی شائستگی توں نظام حکومت چلایا۔ بعد وچ اصفہان دی وزارت دے دتی گئی تے اوتھے 984ھ وچ خواجہ محمد شریف دا انتقال ہوگیا۔[۱]
دربار اکبری وچ رسائی
[سودھو]984ھ وچ خواجہ محمد شریف دی وفات دے بعد دربارِ ایران وچ خواجہ دی اولاد توں ویسا سلوک نہ بردا گیا جس دے اوہ لائق سن ۔ مرزا غیاث بیگ اپنے والد دے اِنتقال دے بعد زمانے دی ناسازگاری دی وجہ توں اپنے دونے بیٹےآں تے اک بیٹی دے نال ایران توں ہجرت کردے ہوئے ہندوستان دے لئی عازمِ سفر ہويا۔ ایہ غالباً 1577ء دے اوائل دی گل اے۔ ہندوستان دا سفر کچھ چنگا ثابت نہ ہويا تے قزاقاں نے مال تے متاع وی پرت لیا۔ حالت ایتھے تک پہنچ گئی کہ صرف دو سواریاں ہی باقی بچ گئياں کہ جس اُتے باری باری سوار ہُندے سن ۔ قندھار پہنچنے اُتے راستے وچ اک لڑکی بنام مہرالنساء پیدا ہوئی جو بعد وچ مغلاں دی عظیم ملکہ نورجہاں کہلائی۔ ملک مسعود تاجر قافلہ باشی‘ جو مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر توں متعارف سی، جدوں مرزا غیاث دے احوال توں مطلع ہويا تاں اچھے سلوک توں پیش آیا اورفتح پور سیکری پہنچدے ہی مرزا غیاث دا تعارف جلال الدین اکبر توں کروایا جتھے مرزا نوں شاہی ملازمت دے دتی گئی۔ مرزا اپنی نیک سیرت تے حسن خدمت توں تن صدی دے منصب تک پہنچ گئے تے چالیسواں سالِ جلوسِ اکبری وچ کابل دے دیوان مقرر ہوئے تے اِس دے بعد آہستہ آہستہ یک ہزاری منصب تے دیوانی بیوتات اُتے فائز ہوئے۔[۲]
عہد جہانگیری وچ مقام تے منزلت
[سودھو]اکتوبر 1605ء وچ مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر دی وفات اُتے نور الدین جہانگیر تخت نشین ہويا تاں مرزا غیاث بیگ نوں جلوسِ سلطنت دے آغاز اُتے ہی اعتماد الدولہ دے خطاب توں سرفراز کيتا گیا تے مرزا جان بیگ‘ وزیر الممالیک دے نال دیوانی سرکار وچ شریک کرلیا گیا۔ 1607ء وچ مرزا غیاث دے لڑکے محمد شریف نے باغی مغل شاہزادے خسرو نوں قید توں نکالنے دی کوشش کيتی تاں جلد ہی ایہ گل جہانگیر تک پہنچ گئی۔ جہانگیر نے محمد شریف نوں باغیاں سمیت قتل کروا دتا تے مرزا غیاث بیگ نے دیانت خاں دے مکان وچ حالت محبوس ہوکے دو لکھ روپئے دے عوض مغل شہنشاہ توں رہائی دا پروانہ حاصل کيتا۔ مئی 1611ء وچ ملکہ نورجہاں توں ازدواج دے بعد مرزا غیاث بیگ دا مرتبہ تے منزلت دوبارہ بحال ہوگئی۔ مرزا نوں وکالتِ کُل یعنی وکیل مطلق (صدرِ اعظم سلطنت)‘ شش ہزاری ذات تے سہ ہزاری سوار دے منصب‘ عَلَم تے نَقارہ وی عطاء ہوئے۔[۳]
وفات
[سودھو]مرزا غیاث بیگ نے 1622ء وچ کانگڑہ دے نیڑے وفات پائی۔ میت نوں آگرہ لیا کے دفن کيتا گیا جتھے بعد وچ مقبرہ اعتماد الدولہ تعمیر کيتا گیا۔
حوالے
[سودھو]- ↑ صمصام الدولہ شاہنواز خان: مآثر الامراء، جلد 1، صفحہ 94۔
- ↑ صمصام الدولہ شاہنواز خان: مآثر الامراء، جلد 1، صفحہ 95۔
- ↑ صمصام الدولہ شاہنواز خان: مآثر الامراء، جلد 1، صفحہ 95۔
|
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1622 دیاں موتاں
- تہران دیاں شخصیتاں
- ستارہويں صدی دی ایرانی شخصیتاں
- سولہويں صدی دی ایرانی شخصیتاں
- سولہويں صدی دیاں پیدائشاں
- مغل اشرافیہ
- مغلیہ سلطنت دے صدور اعظم
- مغلیہ سلطنت وچ ایرانی تارکین وطن شخصیتاں
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ISNI شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان