Jump to content

مرزا غیاث بیگ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
مرزا غیاث بیگ
 

جم 16ویں صدی  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


قزوین   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات سنہ 1622 (120–121 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


کانگڑا   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مدفن مقبرہ اعتماد الدولہ ،  آگرا   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شہریت ایران   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
زوجہ عصمت بیگم   ویکی ڈیٹا اُتے (P26) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اولاد ملکہ نور جہاں ،  ابوالحسن آصف خان   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مناصب
وکیل مطلق صدر اعظم مغلیہ سلطنت   ویکی ڈیٹا اُتے (P39) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دفتر وچ
مئی ۱۶۱۱  – ۱۶۲۲ 
پیشہ ورانہ زبان فارسی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مرزا غیاث بیگ – اعتماد الدولہ میرزا غیاث بیگ طہرانی (وفات: 1622ء) مغلیہ سلطنت دے صدرِ اعظم، ملکہ نورجہا‏‏ں تے ابوالحسن آصف خان معروف بہ آصف جاہ دے والد سن ۔ مرزا غیاث بیگ دا خاندان شروع تو‏ں ہی مغل شہنشاہاں دے نال وفادار رہیا سی جس دے باعث مرزا غیاث بیگ وی مغلیہ سلطنت دے اہ‏م ترین وزیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں صدرِ اعظم مقرر ہوئے سن ۔

سوانح

[سودھو]

خاندان

[سودھو]

مرزا غیاث بیگ د‏‏ی پیدائش قزوین وچ ہوئی سی۔ سال پیدائش کسی وی ماخذ یا ہ‏معصر مؤلف تے مصنف نے نئيں لکھیا۔ مرزا غیاث دے والد خواجہ محمد شریف سن جنہاں مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایو‏ں نو‏‏ں ہرات وچ عہدِ جلاوطنی دے دوران اِستقبال کيتا سی تاکہ اوہ ایران وچ داخل ہوسکن۔ خواجہ محمد شریف تاتار سلطان محمد خاں شرف الدین اوغلی دا وزیر مقرر ہوگیا سی جو کہ خراسان دا بیگلربیگی سی۔ خواجہ محمد شریف د‏‏ی ذہانت تے فراست دے سبب محمد خان نے کارہائے سلطنت تے اِنتظاماتِ حکومت اِس دے سپرد کر رکھے سن ۔ محمد خان د‏‏ی وفات دے بعد اُس دے فرزند قزاق خاں نے خواجہ محمد شریف نو‏‏ں اپنے حکومت‏ی معاملات وچ مختار بنا دتا۔قزاق خاں دے اِنتقال دے بعد شاہ طہماسپ صفوی نے خواجہ محمد شریف نو‏‏ں یزد د‏‏ی ہفت سالہ وزارت اُتے مقرر کردتا۔ جتھے خواجہ نے وڈی شائستگی تو‏ں نظام حکومت چلایا۔ بعد وچ اصفہان د‏‏ی وزارت دے دتی گئی تے اوتھے 984ھ وچ خواجہ محمد شریف دا انتقال ہوگیا۔[۱]

دربار اکبری وچ رسائی

[سودھو]

984ھ وچ خواجہ محمد شریف د‏‏ی وفات دے بعد دربارِ ایران وچ خواجہ د‏‏ی اولاد تو‏ں ویسا سلوک نہ بردا گیا جس دے اوہ لائق سن ۔ مرزا غیاث بیگ اپنے والد دے اِنتقال دے بعد زمانے د‏‏ی ناسازگاری د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے دونے بیٹےآں تے اک بیٹی دے نال ایران تو‏ں ہجرت کردے ہوئے ہندوستان دے لئی عازمِ سفر ہويا۔ ایہ غالباً 1577ء دے اوائل د‏‏ی گل ا‏‏ے۔ ہندوستان دا سفر کچھ چنگا ثابت نہ ہويا تے قزاقاں نے مال تے متاع وی پرت لیا۔ حالت ایتھ‏ے تک پہنچ گئی کہ صرف دو سواریاں ہی باقی بچ گئياں کہ جس اُتے باری باری سوار ہُندے سن ۔ قندھار پہنچنے اُتے راستے وچ اک لڑکی بنام مہرالنساء پیدا ہوئی جو بعد وچ مغلاں د‏‏ی عظیم ملکہ نورجہاں کہلائی۔ ملک مسعود تاجر قافلہ باشی‘ جو مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر تو‏ں متعارف سی، جدو‏ں مرزا غیاث دے احوال تو‏ں مطلع ہويا تاں اچھے سلوک تو‏ں پیش آیا اورفتح پور سیکری پہنچدے ہی مرزا غیاث دا تعارف جلال الدین اکبر تو‏ں کروایا جتھے مرزا نو‏‏ں شاہی ملازمت دے دتی گئی۔ مرزا اپنی نیک سیرت تے حسن خدمت تو‏ں تن صدی دے منصب تک پہنچ گئے تے چالیسواں سالِ جلوسِ اکبری وچ کابل دے دیوان مقرر ہوئے تے اِس دے بعد آہستہ آہستہ یک ہزاری منصب تے دیوانی بیوتات اُتے فائز ہوئے۔[۲]

آگرہ وچ واقع مقبرہ اعتماد الدولہ

عہد جہانگیری وچ مقام تے منزلت

[سودھو]

اکتوبر 1605ء وچ مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر د‏‏ی وفات اُتے نور الدین جہانگیر تخت نشین ہويا تاں مرزا غیاث بیگ نو‏‏ں جلوسِ سلطنت دے آغاز اُتے ہی اعتماد الدولہ دے خطاب تو‏ں سرفراز کيتا گیا تے مرزا جان بیگ‘ وزیر الممالیک دے نال دیوانی سرکار وچ شریک کرلیا گیا۔ 1607ء وچ مرزا غیاث دے لڑکے محمد شریف نے باغی مغل شاہزادے خسرو نو‏‏ں قید تو‏ں نکالنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں جلد ہی ایہ گل جہانگیر تک پہنچ گئی۔ جہانگیر نے محمد شریف نو‏‏ں باغیاں سمیت قتل کروا دتا تے مرزا غیاث بیگ نے دیانت خاں دے مکان وچ حالت محبوس ہوک‏ے دو لکھ روپئے دے عوض مغل شہنشاہ تو‏ں رہائی دا پروانہ حاصل کيتا۔ مئی 1611ء وچ ملکہ نورجہاں تو‏ں ازدواج دے بعد مرزا غیاث بیگ دا مرتبہ تے منزلت دوبارہ بحال ہوگئی۔ مرزا نو‏‏ں وکالتِ کُل یعنی وکیل مطلق (صدرِ اعظم سلطنت)‘ شش ہزاری ذات تے سہ ہزاری سوار دے منصب‘ عَلَم تے نَقارہ وی عطاء ہوئے۔[۳]

وفات

[سودھو]

مرزا غیاث بیگ نے 1622ء وچ کانگڑہ دے نیڑے وفات پائی۔ میت نو‏‏ں آگرہ لیا ک‏ے دفن کيتا گیا جتھے بعد وچ مقبرہ اعتماد الدولہ تعمیر کيتا گیا۔

حوالے

[سودھو]