مزار شریف دا قتل عام
کشتار مزار شریف | |
---|---|
بسلسلہ ہزارہ قوم دے خلاف قتل عام دی لسٹ | |
مقام | شهر مزار شریف |
متناسقات | 36°42′N 67°07′E / 36.700°N 67.117°Eمتناسقات: 36°42′N 67°07′E / 36.700°N 67.117°E |
تاریخ | ۱۷ اسد (مرداد) ۱۳۷۷ |
نشانہ | مردم مزار شریف (اکثراً هزاره) |
ہلاکتاں | بین ۲۰۰۰ توں ۱۰۰۰۰ نفر |
زخمی | نامعلوم |
مرتکبین | طالبان |
مزار شریف کا قتل عام ۸ اگست ۱۹۹۸ نوں اس شہر دے لوکاں دے خلاف مزار شریف اُتے قبضے دے بعد طالبان دی طرف توں کيتا جانے والا اک وڈے پیمانے اُتے قتل عام اے [۱]۔[۲] اس قتل عام دا سب توں زیادہ نشانہ ہزارہ لوک سن [۳][۴]۔[۵] افغانستان جسٹس پروجیکٹ دے مطابق، طالبان نے گھٹ توں گھٹ ۲٬۰۰۰ افراد نوں ہلاک کیتا، جنہاں وچ زیادہ تر عام شہری سن ۔[۶] کچھ دوسری رپورٹاں وچ مرنے والےآں دی تعداد تقریباً ۱۰٬۰۰۰ دسی گئی اے۔[۷] طالبان نے اس حملے وچ اٹھ ایرانی سفارت کاراں تے اک صحافی نوں وی ہلاک کر دتا سی۔ [۸]
تفصیلات
[سودھو]۸ اگست ۱۹۹۸ نوں طالبان فورسز خونریز جھڑپ دے بعد صوبہ بلخ دے شہر مزار شریف وچ داخل ہوئیاں۔ ابتدائی چند دناں دے دوران، انہاں نے سینکڑاں شہریاں نوں گرفتار کيتا تے گولی مار دی، جنہاں وچوں زیادہ تر ہزارہ سن [۹]۔ پہلے تن دناں وچ طالبان فورسز نے شہر وچ اہل تشیع دے قتل عام دا اعلان کيتا۔ [۱۰] عینی شاہدین دا دعویٰ اے کہ قتل عام اِنّا وسیع سی کہ لاشاں سڑکاں اُتے پئی سی تے کئی دناں تک گاڑیاں لاشاں نوں نامعلوم علاقےآں وچ لے جاندی رہیاں۔[۱۱][۱۰] مزار شریف دے لوکاں دی مدد دے لئی آنے والے بامیان دے فوجی جنہاں دی تعداد تقریباً ۲٬۰۰۰ سی، وی طالبان دے ہتھوں اپنی ناواقفیت تے اپنے کمانڈراں دے قتل دی وجہ توں شکست کھا گئے۔ [۱۰][۱۲]
ہیومن رائٹس واچ دی رپورٹ
[سودھو]مزار شریف اُتے طالبان دے حملے توں پہلے حزب اسلامی توں وابستہ بلخ دے پشتوناں نے اپنا موقف تبدیل کيتا تے طالبان نوں شہر وچ داخل ہونے دی اجازت دی۔ حزب اسلامی دی افواج نے تقریباً ۱٬۵۰۰ توں ۳٬۰۰۰ وحدت دے جنگجوواں دا محاصرہ کیتا، تے جداں جداں طالبان نے پیش قدمی کی، اوہ محاصرے توں بچنے وچ ناکام رہے۔ ايسے جگہ قلعہ زنی وچ وحدت پارٹی دے بیشتر جنگجوواں دا قتل عام کيتا گیا۔ محاصرے توں فرار ہونے وچ کامیاب ہونے والے کچھ فوجی ہیراتان دی طرف ودھے، لیکن طالبان دی افواج نے پک اپ ٹرکاں وچ صحرا نوں عبور کردے ہوئے پیدل ہی مار ڈالیا۔ وحدت پارٹی دے کمانڈر محمد محقق تے بعض ہور اعلیٰ عہدے داراں نے ہیلی کاپٹر دے ذریعے علاقے نوں خالی کرا لیا سی۔[۱۶] ہلاک ہونے والےآں دی تعداد تے پکڑے گئے لوکاں دی تعداد جو بعد وچ طالبان فورسز دے ہتھوں مارے گئے، ناقابل بیان اے۔ [۱۷] چونکہ طالبان دا تعلق بلخ دے پشتوناں توں سی جو اس علاقے توں باخبر سن، اس لئی اوہ شہر دے اندر اہم تنصیبات نوں تیزی توں شناخت کرنے تے انہاں اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب رہے۔ کچھ پاکستانی ارکان جو مبینہ طور پر سپاہ صحابہ دے ارکان سن، مزار وچ ایرانی قونصل خانے وچ داخل ہوئے تے اٹھ سفارت کاراں، اک انٹیلی جنس افسر تے اک صحافی نوں قتل کر دتا۔ [۱۷][۱۸]طالبان فورسز نے شہر وچ ہزارہ ، تاجک تے ازبک نسل دے مرداں نوں تلاش کرنے دی باقاعدہ تے منظم کوشش کيتی۔ خاص طور اُتے ہزارہ لوکاں نوں نشانہ بنایا گیا کیونجے پچھلے سال طالبان دے خلاف مزاحمت مزار شریف دے ہزارہ قصبے توں پھیل گئی سی۔ گھر گھر چھاپےآں وچ سینکڑاں ہزارہ مرد تے بچے مارے جا چکے نيں۔ کچھ معاملات وچ ، گرفتار مرداں نوں جائے وقوعہ اُتے ماریا گیا یا گولی مار دتی گئی، تے کچھ دا گلا گھونٹ دتا گیا۔ جداں کہ ہلاک ہونے والےآں وچ زیادہ تر ہزارہ سن، تاجک تے ازبک مرداں دے قتل دے عینی شاہدین نے وی دیکھیا یا جاندے سن ۔ طالبان دے نويں گورنر، ملیا منان نیازی ، نے شہر دا کنٹرول سنبھالنے دے بعد خطبہ دتا، ۱۹۹۷ وچ طالبان قیدیاں دے قتل دے بدلے وچ ہزارہ برادری دے خلاف تشدد دی دھمکی دتی، انہاں نوں خبردار کيتا کہ اوہ حنفی مذہب اختیار کر لین یا شہر چھڈ دتیاں اک ہور تقریر وچ ، انہاں نے مبینہ طور اُتے کہیا: ہزارہ مسلمان نئيں نيں۔ وہ کافر نيں۔ ہزارہ نے ساڈی فورسز نوں ایتھے ماریا ہن سانوں ہزارہ نوں مارنا اے۔ ہیومن رائٹس واچ نے نوٹ کيتا کہ تقاریر اس وقت مزار شریف وچ طالبان دے زیادہ تر اعلیٰ عہدے داراں دی طرف نال کيتی گئی سی، جس توں ظاہر ہُندا اے کہ ہزارہ برادری اُتے ہونے والی ہلاکتاں تے ہور حملےآں نوں طالبان حکام نے منظوری دتی سی[۱۹]۔ [۱۷] شہر دی بھیڑ بھاڑ والی جیل وچ مختلف نسلاں دے ہزاراں مرداں نوں حراست وچ لیا گیا تے بعد وچ شبرغان ، ہرات تے قندھار سمیت ہور شہراں وچ خوفناک حالات وچ وڈے ٹرک کنٹینرز وچ لے جایا گیا، دو واقعات وچ دھاتی کنٹینر وچ موجود تقریباً تمام مرد زیادہ گرم ہو چکے سن ۔ تے دم گھٹنے توں اوہ مر چکے سن ۔ [۲۰][۲۱]
رد عمل
[سودھو]- اس قتل عام نوں ایمنسٹی انٹرنیشنل دے نامہ نگاراں تے وکلاء نے انسانی حقوق دی سب توں بے مثال خلاف ورزیاں، پاگلاں دے قتل، صریح نسل کشی تے نسلی تطہیر دے طور اُتے بیان کيتا اے۔ [۲۲]
- اسلامی جمہوریہ ایران دے سپریم لیڈر سید علی خامنہ ای نے اپنے اک پیغام وچ مزار شریف دے عوام بالخصوص ہزارہ قوم دے قتل دی مذمت کردے ہوئے انہاں لوکاں دے خلاف طالبان دے اقدامات نوں اک جرم قرار دتا اے۔ حقیقی قتل عام. اپنے تعزیتی پیغام وچ انہاں نے طالبان نوں جنونی، وحشی لوک، اسلام دی روشن تعلیمات توں بیگانہ تے دنیا دے عمومی قوانین توں ناواقف قرار دتا۔ انہاں نے مسلم حکومتاں تے اقوام توں مطالبہ کيتا کہ اوہ طالبان نوں منہ توڑ جواب دتیاں [۲۳]
متعلقہ مضامین
[سودھو]ذرائع
[سودھو]- ↑ "{{{title}}}". شاهد عینی کشتار طالبان در مزار شریف: جنازه روی جنازه افتاده بود - آوا. https://www.avapress.com/fa/news/168602/شاهد-عینی-کشتار-طالبان-مزار-شریف-جنازه-روی-افتاده.
- ↑ "{{{title}}}". یادی از نسلکشی وحشتناک هزارهها توسط طالبان در مزارشریف؛ ظاهر؛ جوانی که هرگز به خانه بازنگشت! | خبرگزاری شیعیان افغانستان | Afghanistan – Shia News Agency. https://af.shafaqna.com/FA/284783.
- ↑ "{{{title}}}". واکنشها به کشتار دیپلماتهای ایران در مزار شریف. https://www.tabnak.ir/fa/news/792102/واکنشها-به-کشتار-دیپلماتهای-ایران-در-مزار-شریف.
- ↑ "{{{title}}}". آیا کشتار مردم مزار شریف در قوانین بینالملل دیده شد؟. http://www.shia-news.com/fa/news/41225.
- ↑ "{{{title}}}". Afghans Report Ethnic Massacre by Taliban. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1998-sep-18-mn-24021-story.html.
- ↑ "{{{title}}}". قتلعام در مزار شریف. https://www.kabulpress.org/article4762.html.
- ↑ "{{{title}}}". یادبود از سالروز کشتار مردم مزار شریف. https://www.didpress.com/یادبود-از-سالروز-کشتار-مردم-مزار-شریف/.
- ↑ "{{{title}}}". خبرگزاری فارس - حادثه کشتار دیپلماتهای ایرانی از بولی تنها شاهد حادثه مزار شریف. https://www.farsnews.com/news/9005171111%20%20%20%20/حادثه-كشتار-ديپلماتهاي-ايراني-از-زبان-تنها-شاهد-حادثه-مزار-شريف.
- ↑ "{{{title}}}". Afghans Report Ethnic Massacre by Taliban. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1998-sep-18-mn-24021-story.html.
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:0
لئی۔ - ↑ "{{{title}}}". شاهد عینی کشتار طالبان در مزار شریف: جنازه روی جنازه افتاده بود - آوا. https://www.avapress.com/fa/news/168602/شاهد-عینی-کشتار-طالبان-مزار-شریف-جنازه-روی-افتاده.
- ↑ "{{{title}}}". شاهد عینی کشتار طالبان در مزار شریف: جنازه روی جنازه افتاده بود - آوا. https://www.avapress.com/fa/news/168602/شاهد-عینی-کشتار-طالبان-مزار-شریف-جنازه-روی-افتاده.
- ↑ "{{{title}}}". THE MASSACRE IN MAZAR-I SHARIF. https://www.hrw.org/legacy/reports98/afghan/Afrepor0.htm.
- ↑ "{{{title}}}". آیا کشتار مردم مزار شریف در قوانین بینالملل دیده شد؟. http://www.shia-news.com/fa/news/41225.
- ↑ "{{{title}}}". قتلعام هزارهها توسط طالبان در مزار شریف به روایت پروژه عدالت افغانستان. http://www.hazarapeople.com/fa/?p=7734.
- ↑ "{{{title}}}". قتلعام هزارهها توسط طالبان در مزار شریف به روایت پروژه عدالت افغانستان. http://www.hazarapeople.com/fa/?p=7734.
- ↑ ۱۷.۰ ۱۷.۱ ۱۷.۲ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:3
لئی۔ - ↑ "{{{title}}}". قتلعام هزارهها توسط طالبان در مزار شریف به روایت پروژه عدالت افغانستان. http://www.hazarapeople.com/fa/?p=7734.
- ↑ "{{{title}}}". قتلعام هزارهها توسط طالبان در مزار شریف به روایت پروژه عدالت افغانستان. http://www.hazarapeople.com/fa/?p=7734.
- ↑ "{{{title}}}". THE MASSACRE IN MAZAR-I SHARIF. https://www.hrw.org/legacy/reports98/afghan/Afrepor0.htm.
- ↑ "{{{title}}}". قتلعام در مزار شریف. https://www.kabulpress.org/article4762.html.
- ↑ "{{{title}}}". آیا کشتار مردم مزار شریف در قوانین بینالملل دیده شد؟. http://www.shia-news.com/fa/news/41225.
- ↑ "{{{title}}}". پیام تسلیت در پی کشتار مردم مزارشریف به دست طالبان. http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=2903.