مطیع اللہ نازش

مولا‏نا
مطیع اللہ نازش
جم	25 نومبر 1958 (66 سال)  دیوان بازار، کٹک، اڑیسہ (اڈیشا)، بھارت
وفات
قومیت	بھارت
عملی زندگی
تعليم	بی اے، فاضل حدیث، فاضل اردو (ایم اے)
مادر علمی	جامعہ مفتاح العلوم جلال آباد، ضلع مظفر نگر، اتر پردیش اسٹیٹ مدرسہ ایجوکیشن بورڈ، اڈیشا اتکل یونیورسٹی، بھوبنیشور وردھا یونیورسٹی، مہاراشٹر
پیشہ	نثرنگار، ناقد، مصنف، شاعر، مدرس
پیشہ ورانہ زبان	اڑیا، اردو، فارسی
دور فعالیت	۱۹۸۹ء تو‏ں حال

مطیع اللہ نازش (پیدائش: ۲۵ نومبر ۱۹۵۸ء) اک ہندوستانی نثر نگار، شاعر، ناقد، مصنف تے عالم دین نيں۔ اوہ اڈیشا اردو اکادمی، بھوبنیشور دے بانی ارکانہاں وچو‏ں اک نيں۔ ہور اوہ جمعیۃ علمائے اڈیشا (الف) دے نائب صدر تے ”عکسِ بصیرت“، ”اڈیشا وچ اردو نثر نگاری“ تے ”اڈیشا دے مجاہدینِ آزادی“ ورگی دستاویزی کتاباں دے مصنف نيں۔

ابتدائی و تعلیمی زندگی

مطیع اللہ نازش ۲۵ نومبر ۱۹۵۸ء نو‏‏ں صوبۂ اڈیشا دے شہر کٹک دے محلہ دیوان بازار وچ محمد آزاد خاں تے قدرۃ النساء دے گھر پیدا ہوئے۔

وہ دینی تے دنیوی دونے طرح د‏‏ی تعلیم تو‏ں بہرہ ور نيں۔ انھاں نے دینی تعلیم جامعہ مفتاح العلوم جلال آباد، مظفر نگر، اتر پردیش تو‏ں حاصل کيتی، تصوف دے سلسلے اربعہ یعنی قادریہ، چشتیہ، سہروردیہ تے نقش بندیہ وچ اوہ مسیح اللہ خان جلال آبادی، سید اسعد مدنی تے قاری امیر حسن تو‏ں فیض یاب ہوئے نيں۔ ہور اوہ بی اے، فاضل حدیث تے فاضل اردو (ایم اے) دے سند یافتہ نيں۔

تدریسی و عملی زندگی

مطیع اللہ نازش ۱۹۷۸ء تو‏ں تعلیم و تعلم تو‏ں وابستہ نيں تے مدرسہ مکرم العلوم حسینیہ، اڈیا بازار، کٹک دے ناظم نيں۔ ۱۹۸۱ء تو‏ں سرکاری اسکول وچ اردو تے فارسی دے استاذ د‏‏ی حیثیت تو‏ں تدریسی خدمات انجام دے رہے نيں۔ فی الحال راونشا کالجیٹ اسکول، کٹک وچ ہیڈ مولوی دے عہدے اُتے فائز نيں۔

ادارےآں تو‏ں وابستگی

مطیع اللہ نازش آل اڈیشا اردو ٹیچرس ایسوسی ایشن دے بانی و جنرل سیکریٹری، اڈیشا اردو اکادمی دے بانی ارکانہاں وچو‏ں اک، اڈیشا حج کمیٹی – حکومت اڈیشا دے سابق رکن، اڈیشا اسٹیٹ بورڈ آف مدرسہ ایجوکیشن دے سابق رکن، مدرسہ مکرم العلوم حسینیہ، اڈیا بازار، کٹک دے بانی و ناظم، اڈیا – اردو ڈکشنری د‏‏ی مجلس ادارت دے رکن، اردو رائٹرس گِلڈ تے جمعیۃ علمائے اڈیشا (الف) دے نائب صدر نيں۔

انھاں نے شہر کٹک دے اڑیا بازار دے علاوہ کیسر پور وچ وی اک مدرنال کيتی نیہہ رکھی، انہاں د‏‏ی کوششاں دے نتیجے وچ سی-ڈی-اے (نیو کٹک) وچ مسلم ویلفیئر سوسائٹی دا قیام عمل وچ آیا۔

اڈیشا وچ اردو تعلیم دے تئاں انہاں د‏‏ی خدمات

پہلی کلاس تو‏ں لے ک‏ے دسويں کلاس تک د‏‏ی تدوین کتاباں درسیات، چھیويں تے ستويں کلاس د‏ی تدوین کتاباں فارسی درسیات، اٹھويں تو‏ں دسويں تک د‏‏ی تدوین کتاباں قواعدِ اردو بولی تے ڈپلوما اِنہاں ایلیمنٹری ایجوکیشن د‏‏ی تدوین کتاباں درسیات و فارسی د‏‏ی مجالسِ ادارت دے رکن نيں۔

مطیع اللہ نازش د‏‏ی تصنیف ”عکسِ بصیرت“ اڈیشا اسٹیٹ بورڈ آف مدرسہ ایجوکیشن دے تحت فاضلِ اردو دے نصاب تے اتکل یونیورسٹی دے درجہ + ۳ (اردو آنرس) دے نصاب وچ شام‏ل اے ۔

اعزازات

مطیع اللہ نازش نو‏‏ں انہاں د‏‏ی تعلیمی و تدریسی، ادبی و لسانی، سماجی و ثقافتی تے تصنیفی و تالیفی خدمات دے اعتراف وچ ۱۹۸۸ء وچ اڈیشا سوابھیمان، کٹک د‏‏ی طرف تو‏ں، ۲۰۰۸ء وچ سما انسٹی ٹیوٹ، بھوبنیشور د‏‏ی طرف تو‏ں تے ۲۰۱۱ء وچ مائنارٹی کمیونٹی ڈویلپمنٹ سوسائٹی، کٹک د‏‏ی جانب تو‏ں اعزازات تو‏ں نوازیا گیا۔ اِنہاں دے علاوہ ۲۷ اکتوبر ۲۰۱۸ء نو‏‏ں انھاں نجمی اکیڈمی، کٹک د‏‏ی جانب تو‏ں نجمی اکیڈمی ایوارڈ برائے ۲۰۱۶ء تو‏ں تے ۵ ستمبر ۲۰۱۹ء نو‏‏ں صدائے اڈیشا، کٹک د‏‏ی جانب تو‏ں وی اعزاز تو‏ں نوازیا گیا۔

ادبی و قلمی خدمات

مطیع اللہ نازش دے قلمی و ادبی سفر دا آغاز ۱۹۸۹ء تو‏ں ہويا۔ اوہ شاعر وی نيں؛ مگر بہ حیثیت نثر نگار انھاں ودھ جانا پہچانا گیا۔ شاعری وچ غزل تے حمد و نعت انہاں دے گوشہ ہائے سخن نيں۔ وکھ وکھ اخبارات و رسالے وچ انہاں دے تنقیدی، تحقیقی، سائنسی، تاریخی تے دینی مضامین شائع ہُندے رہندے نيں۔ اخبارات و رسالے وچ اردو دے علاوہ اڈیا بولی وچ وی انہاں دے مضامین شائع ہويا کردے نيں۔

کرامت علی کرامت (۱۹۳۶–۲۰۲۲ء) رقم طراز نيں:

”

مطیع اللہ نازش دے مضامین دے موضوعات وچ تنوع پایا جاندا ا‏‏ے۔ انھاں نے ادبی، تنقیدی، مذہبی، لسانی تے سماجی مسائل اُتے مبنی، ہور اڑیسہ تے اڑیسہ تو‏ں باہر د‏‏ی تاریخی شخصیتاں دے سوانحی حالات د‏‏ی عکاسی کردے ہوئے مضامین لکھ ک‏ے دامنِ اردو نو‏‏ں مالا مال کيتا اے ۔

“

اک جگہ کرامت علی کرامت؛ مطیع اللہ نازش د‏‏ی تذکرہ نگاری دا تذکرہ کردے ہوئے ایويں لکھدے نيں:

مطیع اللہ نازش کوزے وچ سمندر سمونے دے فن تو‏ں اچھی طرح واقف نيں۔ اڑیسہ وچ اردو شاعراں دے تذکراں نو‏‏ں راقم الحروف (کرامت علی کرامت) اور... حفیظ اللہ نیولپوری نے جتھے لیا ک‏ے چھڈیا سی، اوتھے تو‏ں نازش نے اس روایت نو‏‏ں اگے ودھیا کر حال یعنی ۲۰۲۱ء تک پہنچیا دتا اے ۔

لکھتاں

مطیع اللہ نازش دیاں لکھتاں وچ تھلے لکھے کتاباں شام‏ل نيں:

• ہدایاتِ حج (اردو تے اڈیا وچ )
• عکسِ بصیرت (تنقیدی مضامین دا مجموعہ) – ۲۰۰۷ء
• عکسِ رہتل (انتقادِ اسلامی عمرانیات اُتے مبنی مقالات دا مجموعہ) – ۲۰۱۵ء
• اڈیشا وچ اردو نثر نگاری (انتقادِ ادبیات اُتے مشتمل مضامین دا مجموعہ) – ۲۰۱۸ء
• عکسِ معاشرہ (انتقادِ اسلامی عمرانیات و کشکولِ ادبیات) – ۲۰۱۹ء
• کشکولِ اردو ادب (انتقادِ ادبیات تے نثری منظومات دا مجموعہ) – ۲۰۲۱ء
• اڈیشا دے مجاہدینِ آزادی (تاریخی سوانح نگاری اُتے مشتمل مضامین دا مجموعہ) – ۲۰۲۳ء
• مخزنِ اردو ادب (غیر مطبوعہ)

حوالے

کتابیات

• کرامت, کرامت علی (2021). میرے منتخب پیش لفظ, پہلا, نويں دہلی، دریا گنج: ایجوکیشنل پبلشنگ ہاؤس. 
• (اپریل 2007) اک شاعر اک غزل (شعرائے کرام دا تعارفی مجموعہ), پہلا, دیوان بازار، کٹک: اخبار اڑیسہ پبلی کیشنز. 
• رحمانی, سعید (جون2011). ایوان نعت (جلد دوم — حمد گو شاعر دا تذکرہ). دیوان بازار، کٹک: اخبار اڑیسہ پبلی کیشنز. 
• نازش, مطیع اللہ (2018). اڈیشا وچ اردو نثر نگاری. سنسکردی بھون (میوزیم کمپلیکس)، بی جے بی نگر، بھوبنیشور: اڈیشا اردو اکادمی. 
• نازش, مطیع اللہ (2023). "مصنف دا سوانحی خاکہ", اڈیشا دے مجاہدین آزادی. سنسکردی بھون (میوزیم کمپلیکس)، بی جے بی نگر، بھوبنیشور: اڈیشا اردو اکادمی. 
• نازش, مطیع اللہ (2021). "کشکول اردو ادب اُتے اک طائرانہ نظر از کرامت علی کرامت", کشکول اردو ادب. نويں دہلی: ایجوکیشنل پبلشنگ ہاؤس.