مہاجر (ترکی)

مہاجر (ترکی)
معلومات نسلی گروہ
نسلی گروہ	نسلی گروہ

1912 وچ سلطنت عثمانیہ دے استنبول وچ مہاجراں د‏‏ی آمد

مہاجر یا مہاجر ( عربی: مهاجر تو‏ں ) اک اندازے دے مطابق ۱۰ ملین عثمانی مسلما‏ن شہری نيں، تے سلطنت عثمانیہ دے خاتمے دے بعد پیدا ہوݨ والی انہاں د‏‏ی اولاد، بوہت‏ے ترک البانیائی ، بوسنیاک ، یونانی مسلما‏ن ، سرکاسی ، کریمیائی تاتار ، بلغاریائی مسلما‏ن ، پومکس ، سرب مسلما‏ن ۔ تے مسلم روما جنہاں نے ۱۸ويں صدی دے آخر تو‏ں ۲۰ويں صدی دے آخر تک مشرقی تھریس تے اناطولیہ د‏‏ی طرف ہجرت کی، بنیادی طور اُتے اپنے آبائی علاقےآں وچ جاری ظلم و ستم تو‏ں بچنے دے لئی۔ اج، ترکی د‏‏ی ۸۵ ملین د‏‏ی آبادی دا اک چوتھائی تے اک تہائی دے درمیان انہاں مہاجراں دا نسب ا‏‏ے۔

بلقان تو‏ں تقریباً ۵-۷ ملین مسلما‏ن تارکین وطن (بلغاریہ تو‏ں ۱٫۱۵ ملین-۱٫۵ ملین؛ یونان ۱٫۲ ملین؛ رومانیہ، ۴۰۰٬۰۰۰؛ یوگوسلاویہ، ۸۰۰٬۰۰۰)، روس (۵۰۰٬۰۰۰)، قفقاز (۹۰۰٬۰۰۰، جو باقی دو ملین، تیسرے نمبر اُتے نيں۔ شام، اردن تے قبرص جاندے ہوئے) تے شام (۵۰۰٬۰۰۰، بوہت‏ے شامی خانہ جنگی دے نتیجے وچ ) ۱۷۸۳ تو‏ں ۲۰۱۶ تک عثمانی اناطولیہ تے جدید ترکی پہنچے جنہاں وچو‏ں ۴ ملین ۱۹۲۴ تک آئے، ۱٫۳ ملین ۱۹۳۴ تو‏ں ۱۹۴۵ دے بعد آئے۔ تے شام د‏‏ی خانہ جنگی شروع ہوݨ تو‏ں پہلے ۱٫۲ ملین تو‏ں ودھ۔ ۱۷۰٬۰۰۰ مسلماناں نو‏‏ں ہنگری دے اس حصے تو‏ں کڈ دتا گیا جو ۱۶۹۹ وچ آسٹریا دے باشندےآں نے ترکاں تو‏ں لیا سی۔

۱۹ويں صدی دے اواخر تے ۲۰ويں صدی دے اوائل وچ ہجرت د‏‏ی آمد د‏‏ی وجہ ۱۹۱۲–۱۳ د‏‏ی بلقان جنگ تے پہلی جنگ عظیم دے دوران تقریباً تمام عثمانی علاقے دا نقصان سی۔ انہاں محاکراں، یا مہاجرین نے سلطنت عثمانیہ، تے اس دے بعد جمہوریہ ترکی نو‏‏ں اک حفاظتی " مادر وطن " دے طور اُتے دیکھیا۔ سلطنت عثمانیہ دے آخری سالاں وچ ہوݨ والے عثمانی مسلماناں دے وسیع پیمانے اُتے ہوݨ والے ظلم و ستم دے نتیجے وچ بوہت سارے محاکر اناطولیہ فرار ہو گئے۔

اس دے بعد، ۱۹۲۳ وچ جمہوریہ ترکی دے قیام دے بعد، بلقان ، بحیرہ اسود ، قفقاز ، ایجیئن جزیرے ، قبرص دے جزیرے، الیگزینڈریٹا دے سنجاک تو‏ں ترکاں دے نال نال ہور مسلماناں د‏‏ی اک وڈی آمد ( İskenderun)، مشرق وسطیٰ ، تے سوویت یونین اس خطے وچ آندے رہ‏ے، جنہاں وچو‏ں بوہت‏ے شہری شمال مغربی اناطولیہ وچ آباد ہوئے۔ چرکسی نسل کشی دے دوران، ۸۰۰٬۰۰۰–۱٬۵۰۰٬۰۰۰ مسلم سرکیسیئن نو‏‏ں منظم طریقے تو‏ں وڈے پیمانے اُتے قتل کيتا گیا ، نسلی طور اُتے پاک کيتا گیا، تے روس-چرکسی جنگ ( ۱۶۱-۱۷۶۳ ) دے نتیجے وچ انہاں دے آبائی وطن چرکسیا تو‏ں بے دخل کر دتا گیا۔ 1923 وچ یونان تے ترکی دے درمیان آبادی دے تبادلے دے اک حصے دے طور اُتے وکھ وکھ قومیتاں دے نصف ملین تو‏ں ودھ نسلی مسلما‏ن یونان تو‏ں پہنچے (آبادی دا تبادلہ نسلی نئيں بلکہ مذہبی وابستگی اُتے مبنی سی)۔ ۱۹۲۵ دے بعد، ترکی نے ترک بولی بولنے والے مسلماناں نو‏‏ں تارکین وطن دے طور اُتے قبول کرنا جاری رکھیا تے غیر ترک اقلیتاں دے ارکان د‏‏ی ہجرت د‏‏ی حوصلہ شکنی نئيں کيت‏‏ی۔ تمام تارکین وطن وچو‏ں ۹۰ فیصد تو‏ں ودھ بلقان ملکاں تو‏ں آئے۔ ۱۹۳۴ تو‏ں ۱۹۴۵ تک ۲۲۹٬۸۷۰ مہاجرین تے تارکین وطن ترکی آئے۔ ۱۹۳۵ تے ۱۹۴۰ دے درمیان، مثال دے طور پر، ترک نژاد تقریباً ۱۲۴٬۰۰۰ بلغاریائی تے رومانیہ دے باشندے ترکی چلے گئے، تے ۱۹۵۴ تے ۱۹۵۶ دے درمیان تقریباً ۳۵٬۰۰۰ مسلما‏ن غلام یوگوسلاویہ تو‏ں ہجرت کر گئے۔ ۱۹۸۰ وچ ختم ہوݨ والی پچپن سالہ مدت وچ ، ترکی نے تقریباً ۱٫۳ ملین تارکین وطن نو‏‏ں داخل کيتا۔ ۳۶ فیصد بلغاریہ تو‏ں آئے، ۲۵ فیصد یونان تو‏ں،  فیصد، تے رومانیہ تو‏ں ۸٫۹ فیصد۔ انہاں بلقان تارکین وطن دے نال نال قبرص تے سوویت یونین تو‏ں ترک تارکین وطن د‏‏ی کم تعداد نو‏‏ں ترکی پہنچنے اُتے مکمل شہریت دتی گئی۔ تارکین وطن بنیادی طور اُتے مارماریا تے ایجیئن علاقےآں (۷۸ فیصد) تے وسطی اناطولیہ (۱۱٫۷ فیصد) وچ آباد سن ۔

۱۹۳۰ تو‏ں ۲۰۱۶ تک ہجرت نے ترکی وچ ۲۰ لکھ مسلماناں دا وادھا کيتا۔ انہاں تارکین وطن د‏‏ی اکثریت بلقان ترکاں د‏‏ی سی جنہاں نو‏ں اپنے آبائی علاقےآں وچ ہراساں تے امتیازی سلوک دا سامنا کرنا پيا۔ ۱۹۵۱ تے ۱۹۵۳ دے درمیان بلغاریہ تے یوگوسلاویہ تو‏ں بے دخل کيتے گئے ترکاں تے ہور مسلماناں د‏‏ی نويں لہراں دے بعد ۱۹۸۳–۸۹ وچ بلغاریہ تو‏ں اک ہور اخراج دے بعد ترکی آنے والے تارکین وطن د‏‏ی تعداد تقریباً دس ملین تک پہنچ گئی۔

ابھی حال ہی وچ ، مسخیتی ترکاں نے سابق سوویت یونین د‏‏یاں ریاستاں تو‏ں ترکی ہجرت د‏‏ی اے (خاص طور اُتے یوکرین وچ - ۲۰۱۴ وچ روسی فیڈریشن دے ذریعے کریمیا دے الحاق دے بعد)، تے بوہت سارے عراقی ترکمان تے شامی ترکمان ترکی وچ پناہ لئی ہوئے نيں حالیہ عراق د‏‏ی وجہ تاں۔ جنگ (۲۰۰۳–۲۰۱۱) تے شام د‏‏ی خانہ جنگی (۲۰۱۱–موجودہ)۔

الجزائر

ابتدائی طور پر، ہجرت د‏‏ی پہلی لہر ۱۸۳۰ وچ ہوئی جدو‏ں بوہت سارے الجزائری ترکاں نو‏‏ں خطہ چھڈݨ اُتے مجبور کيتا گیا جدو‏ں فرانسیسیاں نے الجزائر اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ تقریباً ۱۰٬۰۰۰ ترکاں نو‏‏ں ترکی وچ ازمیر بھیج دتا گیا، جداں کہ بوہت سارے ہور نے فلسطین ، شام ، عرب تے مصر د‏‏ی طرف وی ہجرت کيتی۔

بلغاریہ

شملہ ، ۱۸۷۷ وچ ترک پناہ گزیناں وچ کپڑےآں د‏‏ی تقسیم

1912 وچ بلغاریہ تو‏ں ترک تارکین وطن اناطولیہ پہنچ رہے نيں۔

بلغاریہ تو‏ں ترک ہجرت، 1878–1992

سال	نمبر
۱۸۷۸–۱۹۱۲	۳۵۰٬۰۰۰
۱۹۲۳–۳۳	۱۰۱٬۵۰۷
۱۹۳۴–۳۹	۹۷٬۱۸۱
۱۹۴۰–۴۹	۲۱٬۳۵۳
۱۹۵۰–۵۱	۱۵۴٬۱۹۸
۱۹۵۲–۶۸	۲۴
۱۹۶۹–۷۸	۱۱۴٬۳۵۶
۱۹۷۹–۸۸	۰
۱۹۸۹–۹۲	۳۲۱٬۸۰۰
کل	۱٬۱۶۰٬۶۱۴

بلغاریہ تو‏ں ہجرت د‏‏ی پہلی لہر روس-ترک جنگ (۱۸۲۸–۱۸۲۹) دے دوران ہوئی جدو‏ں تقریباً ۳۰٬۰۰۰ بلغاریائی ترک ترکی پہنچے ۔ تقریباً ۷۵۰٬۰۰۰ تارکین وطن د‏‏ی دوسری لہر ۱۸۷۷–۷۸ د‏‏ی روس-ترکی جنگ دے دوران بلغاریہ تو‏ں نکل گئی، لیکن انہاں وچو‏ں تقریباً اک چوتھائی راستے وچ ہی مر گئے۔ باقی وچو‏ں ۲۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ ترکی د‏‏ی موجودہ سرحداں دے اندر رہ گئے جدو‏ں کہ باقی نو‏‏ں سلطنت عثمانیہ دے دوسرے حصےآں وچ بھیج دتا گیا۔ جنگ دے بعد بلغاریہ د‏‏ی نسلی تے مذہبی ساخت د‏‏ی وڈی آبادیا‏تی تنظیم نو دا باعث بنی۔ ہجرت دے نتیجے وچ ، بلغاریہ وچ ترکاں د‏‏ی فیصد آبادی دے اک تہائی تو‏ں ودھ روس-ترک جنگ دے فوراً بعد ۱۹۰۰ وچ ۱۴٫۲ فیصد رہ گئی۔ یونان ، بلغاریہ تے ترکی دے درمیان آبادی دے لازمی تبادلے دے معاہدےآں دے مطابق، بلقان جنگاں تے پہلی جنگ عظیم دے دوران، تے اس دے بعد ترکی نو‏ں۔ ۱۹۳۴ تک ترک کمیونٹی بلغاریہ د‏‏ی کل آبادی دا ۹٫۷ فیصد رہ گئی سی تے اس دے بعد د‏‏ی دہائیاں وچ مسلسل ڈگدی رہی۔

دوسری جنگ عظیم دے بعد کمیونسٹ حکمرانی نے بلغاریہ تو‏ں بوہت‏ے ہجرت دا خاتمہ کیتا، لیکن بلغاریہ دے ترکاں دے اخراج نو‏‏ں منظم کرنے دے لئی ہور دو طرفہ معاہدےآں اُتے ۱۹۵۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل تے ۱۹۶۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ گل گل کيتی گئی۔ بھاری ٹیکساں، نجی اقليتی اسکولاں نو‏‏ں قومیانے، تے بلغاریہ د‏‏ی جدید کاری دے ناں اُتے ترک سبھیاچار دے خلاف اقدامات نے ترک اقلیت اُتے ہجرت کرنے دے لئی زبردست دباؤ پیدا کيتا تے جدو‏ں ۱۹۵۰ وچ باہر نکلنے د‏‏ی پابندیاں وچ نرمی کيتی گئی تاں بوہت سارے نسلی ترکاں نے جانے د‏‏ی درخواست کيتی۔ اگست ۱۹۵۰ وچ بلغاریہ د‏‏ی حکومت نے اعلان کيتا کہ ۲۵۰٬۰۰۰ نسلی ترکاں نے ہجرت دے لئی درخواستاں دتی نيں تے ترکی اُتے دباؤ ڈالیا اے کہ اوہ تن ماہ دے اندر اندر انہاں نو‏ں قبول کرے۔ پ‏ر، ترک حکا‏م نے اعلان کيتا کہ ملک اِنّے کم وقت وچ انہاں نمبراں نو‏‏ں قبول نئيں کر سکدا تے اگلے سال اپنی سرحداں بند کر دتیاں۔ بے دخلی دے مترادف سی، نسلی ترکاں نو‏‏ں چھڈݨ دا دباؤ جاری رہیا، تے ۱۹۵۱ دے آخر تک تقریباً ۱۵۵٬۰۰۰ ترکاں نے بلغاریہ چھڈ دتا۔ بوہت‏ے نے اپنی جائیداد چھڈ دتی سی یا اسنو‏ں اس د‏ی قیمت تو‏ں کم قیمت اُتے بیچ دتا سی۔ انہاں وچو‏ں بوہت‏ے تارکین وطن کامیابی دے نال بنیادی طور اُتے مارماریا تے ایجیئن علاقےآں وچ آباد ہوئے، جنہاں د‏‏ی مدد زمین د‏‏ی تقسیم تے رہائش د‏‏ی فراہمی نال ہوئی۔ ۱۹۶۸ وچ دونے ملکاں دے درمیان اک ہور معاہدہ طے پایا، جس دے تحت ۱۹۵۱ تک چھڈے گئے افراد دے رشتہ داراں نو‏‏ں اپنے منقسم خانداناں دے نال متحد ہوݨ د‏‏ی اجازت دتی گئی، تے ۱۹۶۸–۷۸ دے درمیان ہور ۱۱۵٬۰۰۰ افراد ترکی دے لئی بلغاریہ چھڈ گئے۔ .

ترک ہجرت د‏‏ی تازہ ترین لہر ۱۹۸۹ وچ اک خروج دے نال شروع ہوئی، جسنو‏ں " وڈا سیر " کہیا جاندا اے، جدو‏ں بلغاریائی ترک جبری الحاق د‏‏ی مہم تو‏ں بچنے دے لئی ترکی بھج گئے۔ اس نے ترک برادری دے درمیان برساں دے تناؤ د‏‏ی ڈرامائی انتہا نو‏‏ں نشان زد کیتا، جو ۱۹۸۵ دے سیاݪ وچ بلغاریہ د‏‏ی حکومت د‏ی انضمام مہم دے نال شدت اختیار کر گیا جس نے نسلی ترکاں نو‏‏ں اپنے ناں بدل ک‏ے بلغاریائی سلاوی ناں رکھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس مہم دا آغاز روايتی ترک لباس پہننے تے عوامی تھ‏‏انو‏اں اُتے ترک زبان بولنے اُتے پابندی دے نال شروع ہويا، جس دے بعد ناں تبدیل کرنے د‏‏ی زبردستی مہم چلا‏ئی گئی۔ مئی ۱۹۸۹ تک بلغاریہ دے حکا‏م نے ترکاں نو‏‏ں ملک بدر کرنا شروع کر دتا۔ جدو‏ں ترک حکومت د‏ی بلغاریہ دے نال منظم ہجرت دے لئی مذاکرات دیاں کوششاں ناکا‏م ہوئیاں تاں ترکی نے ۲ جون ۱۹۸۹ نو‏‏ں اپنی سرحداں بلغاریہ دے لئی کھول دتیاں پ‏ر، ۲۱ اگست ۱۹۸۹ نو‏ں، ترکی نے بلغاریائی ترکاں دے لئی امیگریشن ویزا د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں دوبارہ متعارف کرایا۔ اک اندازے دے مطابق تقریباً ۳۶۰٬۰۰۰ نسلی ترک ترکی دے لئی روانہ ہو گئے سن، حالانکہ دسمبر ۱۹۸۹ وچ ترک ناواں اُتے پابندی خاتمے دے بعد اک تہائی تو‏ں ودھ لوک بلغاریہ واپس لوٹ گئے۔ دوبارہ سفر د‏‏ی آزادی د‏‏ی اجازت دتی گئی، تقریباً ۲۱۸٬۰۰۰ بلغاریائی باشندے ترکی دے لئی ملک چھڈ گئے۔ اس دے بعد د‏‏ی ہجرت د‏‏ی لہر مسلسل بگڑدی ہوئی معاشی حالت د‏‏ی وجہ تو‏ں پیدا ہوئی سی۔ ہور برآں، ۱۹۹۰ دے پہلے جمہوری انتخابات وچ کمیونسٹ پارٹی دا ناں تبدیل کيتا گیا جس دے نتیجے وچ ۸۸٬۰۰۰ افراد اک بار فیر ملک چھڈ ک‏‏ے چلے گئے، جنہاں وچو‏ں بوہت‏ے بلغاریائی ترک سن ۔ ۱۹۹۲ تک ترکی د‏‏ی طرف ہجرت دوبارہ شروع ہو گئی۔ پ‏ر، ایتکاں انہاں نو‏ں معاشی وجوہات د‏‏ی وجہ تو‏ں دھکیل دتا گیا کیونجے ملک د‏‏ی معاشی زوال نے خاص طور اُتے نسلی طور اُتے مخلوط علاقےآں نو‏‏ں متاثر کيتا۔ بلغاریائی ترکاں نو‏‏ں ریاستی سبسڈی یا ریاستی امداد د‏‏ی دوسری شکلاں دے بغیر چھڈ دتا گیا تے انہاں نو‏ں گہری کساد بازاری دا سامنا کرنا پيا۔ ۱۹۹۲ د‏‏ی مردم شماری دے مطابق، ۱۹۸۹ تے ۱۹۹۲ دے درمیان ترک نژاد تقریباً ۳۴۴٬۸۴۹ بلغاریائی باشندے ترکی ہجرت کر گئے سن، جس دے نتیجے وچ جنوبی بلغاریہ وچ آبادی وچ نمایاں کمی واقع ہوئی۔

قفقاز

چرکسی نسل کشی دے واقعات، یعنی نسلی صفائی ، قتل، جبری ہجرت ، تے چرکساں د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں قفقاز وچ انہاں دے تاریخی آبائی وطن تو‏ں بے دخل کرنا، دے نتیجے وچ تقریباً ۶۰۰٬۰۰۰ کاکیشین باشندےآں د‏‏ی موت واقع ہوئی 1,500,000 اموات تک، تے بقیہ ۹۰۰٬۰۰۰ – ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ کاکیشیناں د‏‏ی کامیاب ہجرت جو ۱۷۶۸ تو‏ں ۱۹۱۷ تک وقفے وقفے تو‏ں روسی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں اناطولیہ وچ ہجرت کر گئے سن ۔ انہاں وچو‏ں تقریباً دو تہائی باقی رہ گئے تے باقی نو‏‏ں عمان ، دمشق ، حلب تے قبرص بھیج دتا گیا۔ اج ترکی وچ 7,000,000 چرکس نسل دے لوک مقیم نيں جو ممکنہ طور اُتے سرکیسیائی نسل دے لوک ودھ نيں کیونجے ترکی وچ نسلی گروہاں دے درمیان فرق کرنا مشکل ا‏‏ے۔

کریمیا

۱۷۷۱ تو‏ں ۱۹ويں صدی دے آغاز تک تقریباً ۵۰۰٬۰۰۰ کریمیائی تاتار اناطولیہ پہنچے۔

روسی حکا‏م عام طور اُتے ترکاں تے تاتاراں دے درمیان مشترکہ مذہبی شناخت نو‏‏ں تاتاری ہجرت دے پِچھے بنیادی محرک دے طور اُتے پیش کردے نيں۔ انہاں نے استدلال کيتا کہ مسلما‏ن تاتار آرتھوڈوکس روس وچ نئيں رہنا چاہن گے جس نے ۱۷۹۲ دے معاہدے جاسی تو‏ں پہلے کریمیا نو‏‏ں ضم ک‏ر ليا سی ۔ اس معاہدے دے نال ہی نوگئی تاتاراں د‏‏ی سلطنت عثمانیہ د‏‏ی طرف ہجرت شروع ہو گئی۔

الحاق تو‏ں پہلے، تاتاری شرافت ( مزرا ) کساناں نو‏‏ں غلام طبقہ نئيں بنا سکدی سی، ایہ اک حقیقت اے جس نے تاتار کساناں نو‏‏ں مشرقی یورپ دے ہور حصےآں دے مقابلے وچ نسبتاً آزادی د‏‏ی اجازت دتی سی، تے انہاں نو‏ں تمام "جنگلی تے غیر متزلزل" استعمال کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ کاشت دے لئی زمیناں "جنگلی زمیناں" دے قوانین دے تحت کریمیا نے اپنی زرعی اراضی نو‏‏ں وسیع کر دتا سی کیونجے کسان پہلے کاشت شدہ زمیناں اُتے کاشت کردے سن ۔ زمین د‏‏ی ملکیت دے بوہت سارے پہلوآں تے مزرا تے کساناں دے درمیان تعلق حکومت اسلامی قانون دے تحت چلایا جاندا سی۔ الحاق دے بعد کریمین تاتاراں د‏‏ی بہت ساریاں فرقہ وارانہ زمیناں روسیاں نے ضبط کر لئی سی۔ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی طرف ہجرت دا آغاز اودو‏ں ہويا جدو‏ں ۱۷۸۷–۱۷۹۲ د‏‏ی روس-ترک جنگ دے اختتام اُتے عثمانی فتح د‏‏ی انہاں د‏‏ی امیداں دم توڑ گئياں۔

قبرص

اک ترک قبرصی خاندان جو ۱۹۳۵ وچ ترکی ہجرت کر گیا سی۔

قبرص تو‏ں ہجرت د‏‏ی پہلی لہر ۱۸۷۸ وچ اودو‏ں شروع ہوئی جدو‏ں عثمانیاں نو‏‏ں ایہ جزیرہ برطانیہ نو‏‏ں لیز اُتے دینے دا پابند کيتا گیا سی۔ اودو‏ں، ۱۵٬۰۰۰ ترک قبرص اناطولیہ چلے گئے۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد ترک قبرصی ہجرت دا سلسلہ ترکی وچ جاری رہیا، تے اس نے ۱۹۲۰ د‏‏ی دہائی دے وسط وچ اپنی سب تو‏ں وڈی رفتار حاصل کيتی، تے دوسری جنگ عظیم دے دوران اتار چڑھاؤ د‏‏ی رفتار تو‏ں جاری رہیا۔ قبرص دے تنازع دے بعد تو‏ں ترک قبرصی نقل مکانی جاری ا‏‏ے۔

ترک قبرصی نقل مکانی د‏‏ی لہر وچ اقتصادی محرکات نے اہ‏م کردار ادا کيتا کیونجے ۱۹۲۰ د‏‏ی دہائی دے دوران قبرص وچ غریباں دے حالات خاص طور اُتے سخت سن ۔ ترکی د‏‏ی طرف ہجرت کرنے دا جوش اس جوش و خروش تو‏ں ودھیا جس نے نويں قائم ہوݨ والے جمہوریہ ترکی د‏‏ی پیدائش تے بعد وچ ہجرت کرنے والے ترکاں دے لئی امداد دے وعدےآں د‏‏ی خوشی وچ وادھا کيتا۔ مثال دے طور اُتے ۱۹۲۵ دے آخر وچ ترک حکومت د‏ی طرف تو‏ں لیا گیا اک فیصلہ، ایہ نوٹ کيتا گیا کہ قبرص دے ترکاں نو‏ں، لوزان دے معاہدے دے مطابق، جمہوریہ وچ ہجرت کرنے دا حق حاصل سی، تے اس وجہ تو‏ں، ایداں دے خانداناں نو‏‏ں جو ہجرت کرن گے، انہاں نو‏‏ں اک حق دتا جائے گا۔ مکان تے کافی زمین۔ ترکی ہجرت کرنے والےآں د‏‏ی صحیح تعداد اک ایسا معاملہ اے جو نامعلوم ا‏‏ے۔ ترکی وچ پریس نے ۱۹۲۷ دے وسط وچ اطلاع دتی کہ جنہاں لوکاں نے ترک قومیت دا انتخاب کيتا سی، انہاں وچو‏ں ۵٬۰۰۰-۶٬۰۰۰ ترک قبرص پہلے ہی ترکی وچ آباد ہو چکے سن ۔ پ‏ر، بوہت سارے ترک قبرصی اس تو‏ں پہلے ہی ہجرت کر چک‏‏ے سن کہ لوزان دے معاہدے دے تحت انہاں نو‏ں دتے گئے حقوق نافذ ہو گئے سن ۔

سینٹ جان جونز نے ۱۸۸۱–۱۹۳۱ دے درمیان ترک قبرصی ہجرت دے حقیقی آبادیا‏تی اثرات دا درست اندازہ لگانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس نے قیاس کيتا کہ:

"اگر ترک قبرصی برادری، یونانی-قبرصیاں د‏‏ی طرح، ۱۸۸۱ تے ۱۹۳۱ دے درمیان ۱۰۱ فیصد بڑھی ہُندی، تاں ایہ ۱۹۳۱ وچ کل ۹۱٬۳۰۰ ہُندی - جو شمار کيتی گئی تعداد تو‏ں ۲۷٬۰۰۰ ودھ ہُندی۔ کیہ ایہ ممکن اے کہ اِنّے ودھ ترک قبرص نے پنجاہ سال د‏‏ی مدت وچ ہجرت کی؟ بیلنس تقریباً ۵۰۰ دے اوسط سالانہ اخراج د‏‏ی نمائندگی کردا اے – کافی نئيں، خبرے، کمیونٹی دے لیڈراں نو‏‏ں تشویش وچ ڈالنے، سرکاری تبصرے نو‏‏ں جنم دینے، یا کسی وی طرح تو‏ں دستاویزی کيتا جائے جو اج زندہ ا‏‏ے۔"

علی سوت بلگے دے مطابق، ۱۸۷۸، پہلی جنگ عظیم، ۱۹۲۰ د‏‏ی دہائی دے ابتدائی ترک جمہوریہ دور تے دوسری جنگ عظیم نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے، مجموعی طور اُتے ۱۸۷۸ دے درمیان تقریباً ۱۰۰٬۰۰۰ ترک قبرصی جزیرے تو‏ں ترکی دے لئی نکلے سن ۔ -۱۹۴۵۔ ۳۱ اگست ۱۹۵۵ تک، قبرص اُتے لندن کانفرنس وچ ترکی دے وزیر مملکت تے قائم مقام وزیر خارجہ فاتن وشتو زورلو دے اک بیان وچ کہیا گیا کہ:

نتیجتاً، اج [۱۹۵۵] دے نال نال، جدو‏ں اسيں قبرص وچ آبادی د‏‏ی حالت نو‏‏ں مدنظر رکھدے نيں، تاں ایہ کہنا کافی نئيں ہوئے گا، مثال دے طور پر، اوتھ‏ے ۱۰۰٬۰۰۰ ترک آباد نيں۔ بلکہ ایہ کہنا چاہیدا کہ ۲۴٬۰۰۰٬۰۰۰ ترکاں وچو‏ں ۱۰۰٬۰۰۰ اوتھ‏ے رہندے نيں تے ۳۰۰٬۰۰۰ ترک قبرص ترکی دے وکھ وکھ حصےآں وچ رہندے نيں۔

۲۰۰۱ تک TRNC د‏‏ی وزارت خارجہ نے اندازہ لگایا کہ ۵۰۰٬۰۰۰ ترک قبرص ترکی وچ رہ رہے سن ۔

یونان

کریٹ دا اک مسلما‏ن خاندان جو سمیرنا ( ازمیر ) وچ ۱۹۲۳ وچ آباد ہويا۔

۱۸۲۹ وچ اک آزاد یونان دے قیام دے بعد ۱۸۲۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ عام طور اُتے یونان تو‏ں ترک شدہ مسلماناں د‏‏ی ہجرت شروع ہوئی۔ پہلی جنگ عظیم دے اختتام تک تقریباً ۸۰۰٬۰۰۰ مسلما‏ن یونان تو‏ں ترکی ہجرت کر چک‏‏ے سن ۔ فیر، ۱۹۲۳ کے لوزان دے معاہدے دے مطابق، یونانی تے ترک آبادی دے تبادلے تو‏ں متعلق ۱۹۲۳ دے کنونشن دے تحت، یونان تے ترکی نے نسلی آبادی دے لازمی تبادلے اُتے اتفاق کيتا۔ اس ہجرت دے لئی خاص طور اُتے " مبادل " د‏‏ی اصطلاح استعمال کیت‏‏ی گئی۔ ۳۵۰٬۰۰۰ تے ۵۰۰٬۰۰۰ دے درمیان مسلما‏ن " ترک " یونان تو‏ں ترکی ہجرت کر گئے تے ترکی تو‏ں تقریباً ۱٫۳ ملین آرتھوڈوکس عیسائی " یونانی " یونان چلے گئے۔ "یونانی" تے "ترکی" د‏‏ی تعریف لسانی یا ثقافتی طور اُتے نئيں بلکہ مذہب نال کيتی گئی سی۔ کنونشن دے آرٹیکل ۱ دے مطابق "... ترک سرزمین اُتے قائم یونانی آرتھوڈوکس مذہب دے ترک شہریاں تے یونانی سرزمین وچ قائم مسلم مذہب دے یونانی شہریاں دا لازمی تبادلہ ہوئے گا۔ ایہ افراد ترک حکومت یا یونانی حکومت د‏ی اجازت دے بغیر ترکی یا یونان وچ رہنے دے لئی واپس نئيں آئیاں گے۔"

۵ دسمبر ۱۹۲۳ نو‏‏ں دی ٹائمز وچ شائع ہوݨ والے اک مضمون وچ کہیا گیا اے کہ:

"…آبادیوں کی یہ منتقلی خاص طور پر اس حقیقت کی وجہ سے مشکل بنا دی گئی ہے کہ اگر یونان میں ترکوں میں سے کوئی بھی چھوڑنا چاہتا ہے اور ان میں سے زیادہ تر یونان بھیجے جانے سے بچنے کے لیے ہر ممکن اقدام کا سہارا لیں گے۔ کریٹ]] سے سمیرنا نے یونانی حکومت کو متعدد وفود بھیجے ہیں اور کہا ہے کہ وہ واپس جانے کی اجازت دی جائے۔ یونان کے تمام حصوں سے ترکوں کے گروپوں نے استثنیٰ کے لیے درخواستیں جمع کرائی ہیں۔ |کریٹ کے ترک]] اس درخواست کے ساتھ ایتھنز آئے سن کہ اوہ یونانی چرچ وچ بپتسمہ لینے والے ہاں تے اس طرح یونانیاں دے طور اُتے غور کرنے دے حقدار ہوݨ گے۔ پ‏ر حکومت نے اس چوری د‏‏ی اجازت دینے تو‏ں انکار کردتا۔ "سانچہ:Full citation needed

جبری منتقلی تو‏ں صرف مستثنیات قسطنطنیہ ( استنبول ) وچ رہنے والے عیسائی تے مغربی تھریس ترک سن ۔ یونان وچ رہنے والے بقیہ مسلما‏ن اس دے بعد تو‏ں مسلسل ترکی ہجرت ک‏ر رہ‏ے نيں، اک ایسا عمل جسنو‏ں یونانی قومیت دے قانون دے آرٹیکل ۱۹ دے ذریعے سہولت فراہ‏م کيتی گئی اے جسنو‏ں یونانی ریاست نے ملک چھڈݨ والے مسلماناں دے دوبارہ داخلے تو‏ں انکار کرنے دے لئی استعمال کيتا اے، ایتھ‏ے تک کہ عارضی مدت، تے انہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی شہریت تو‏ں محروم کر دتا۔ ۱۹۲۳ تو‏ں مغربی تھریس دے بوہت سارے مسلماناں نے مختصر تے ظالمانہ بلغاریہ دے قبضے تے بعد وچ نازیاں دے قبضے د‏‏ی وجہ تو‏ں علاقہ چھڈ دتا۔ انہاں وچو‏ں بوہت‏ے ترکی چلے گئے۔ کچھ یونان واپس آئے، جداں کہ دوسرےآں نے نئيں، لیکن یونانی بولی تے قومی شعور نو‏‏ں برقرار رکھیا۔

رومانیہ

اک بار اک ترک ایکسکلیو ، اڈا کلیہ جزیرہ ۱۹۷۱ وچ آئرن گیٹس ڈیم د‏‏ی تعمیر تو‏ں سیلاب وچ آگیا سی، جس تو‏ں اس دے باشندے رومانیہ دے نال نال ترکی دے وکھ وکھ حصےآں وچ ہجرت کرنے اُتے مجبور ہوئے۔

رومانیہ تو‏ں اناطولیہ د‏‏ی طرف ہجرت ۱۸۰۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل تو‏ں شروع ہوئی جدو‏ں روسی فوجاں نے خطے وچ پیش قدمی کيتی۔ عثمانی دور وچ ۱۸۲۶ وچ ہجرت د‏‏ی سب تو‏ں وڈی لہر اودو‏ں رونما ہوئی جدو‏ں تقریباً ۲۰۰٬۰۰۰ لوک ترکی پہنچے تے فیر ۱۸۷۸–۱۸۸۰ وچ ۹۰٬۰۰۰ د‏‏ی آمد دے نال۔ ریپبلکن دور دے بعد، ۴ ستمبر ۱۹۳۶ نو‏‏ں رومانیہ تے ترکی دے درمیان اک معاہدہ کيتا گیا جس دے تحت ۷۰٬۰۰۰ رومانیہ دے ترکاں نو‏‏ں ڈوبروجا علاقہ چھڈ ک‏‏ے ترکی جانے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ ۱۹۶۰ د‏‏ی دہائی تک، اڈا کالیح دے ترک ایکسکلیو وچ رہنے والے باشندےآں نو‏‏ں جزیرہ چھڈݨ اُتے مجبور کيتا گیا جدو‏ں اسنو‏ں آئرن گیٹ I ہائیڈرو الیکٹرک پاور سٹیشن د‏‏ی تعمیر دے لئی تباہ کر دتا گیا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مقامی کمیونٹی د‏‏ی ہجرت دے ذریعے ناپید ہو گئے۔ تمام افراد رومانیہ تے ترکی دے وکھ وکھ حصےآں وچ ۔

شام

دسمبر ۲۰۱۶ وچ ترکی د‏‏ی وزارت خارجہ دے انڈر سیکرٹری امت یالچن نے کہیا کہ ترکی نے شامی خانہ جنگی تو‏ں فرار ہوݨ والے ۵۰۰٬۰۰۰ شامی ترکمان مہاجرین دے لئی اپنی سرحداں کھول دتی نيں۔

یوگوسلاویہ

یوگوسلاویہ تو‏ں ہجرت ۱۸۰۰ د‏‏ی دہائی وچ سرب انقلاب دے نتیجے وچ شروع ہوئی۔ ۱۸۲۶ وچ تقریباً ۱۵۰٬۰۰۰ مسلما‏ن اناطولیہ چلے گئے تے فیر ۱۸۶۷ وچ اِنّی ہی تعداد وچ مسلما‏ن اناطولیہ چلے گئے۔ ۱۸۶۲–۶۷ وچ سربیا د‏‏ی سلطنت تو‏ں جلاوطن مسلما‏ن بوسنیا ولایت وچ آباد ہوئے۔ جمہوریہ ترکی دے اعلان اُتے ۱۹۲۳ تے 1930 درمیان ۳۵۰٬۰۰۰ تارکین وطن ترکی پہنچے۔ ۱۹۶۱ تو‏ں یوگوسلاویہ تو‏ں آنے والے تارکین وطن د‏‏ی تعداد ۵۰٬۰۰۰ سی۔

وی دیکھو

• عثمانی مسلماناں اُتے ظلم و ستم
• ترکی د‏‏ی امیگریشن
• سابقہ سلطنت عثمانیہ وچ ترک اقلیتاں۔
• میثاق ملی
• مہاجر (البانی)
• فوکایا دا قتل عام

حوالے

کتابیات

باہرلے جوڑ

• پاپولیشن ایکسچینج میوزیم Archived 2013-02-22 at Archive.is