مہدی کروبی
مہدی کروبی | |
---|---|
(فارسی وچ: مهدی کروبی) | |
جم | 26 ستمبر 1937 (87 سال)[۱] |
وفات |
|
شہریت | ایران |
زوجہ | فاطمہ کروبی |
اولاد | 4 |
عملی زندگی | |
مادر علمی | تہران یونیورسٹی |
استاذ | حسین علی منتظری |
پیشہ | سیاست دان ، کارجو ، کاروباری شخصیت |
ترمیم |
مہدی کروبی ( فارسی: مهدی کروبی , پیدائش 26 ستمبر 1937) اک ایرانی شیعہ عالم تے اصلاح پسند سیاست دان نيں جو نیشنل ٹرسٹ پارٹی دی قیادت کر رہے نيں۔ 2009–2010 دے ایرانی انتخابی مظاہرےآں دے بعد، کروبی نوں فروری 2011 وچ گھر وچ نظر بند کر دتا گیا۔ 2021 تک، اوہ ہن وی اپنے گھر تک محدود اے۔
وہ 1989 توں 1992 تے 2000 توں 2004 تک پارلیمنٹ دے اسپیکر رہے تے 2005 تے 2009 دے صدارتی انتخابات وچ صدارتی امیدوار رہے۔
اسنوں اک "اعتدال پسند" دے طور اُتے بیان کيتا گیا اے جس دی حمایت دی "بوہتے پینڈو" نیہہ اے۔ [۳] کروبی خود نوں اک عملی اصلاح پسند سمجھدا اے تے ہن ایرانی گرین موومنٹ دے رہنماواں وچوں اک اے۔
وہ ایسوسی ایشن آف کمبیٹینٹ کلرک پارٹی دے بانی رکن تے سابق سیکرٹری جنرل نيں۔ کروبی گارڈین کونسل تے ایران دے عدالتی نظام دے ناقد نيں۔ سپریم لیڈر دی تقرری دے ذریعے، اوہ ایکسپیڈینسی ڈسرنمنٹ کونسل دے رکن تے اک مشیر سن، اوہ عہدہ جو انہاں نے 2005 دے صدارتی انتخابات دے پہلے دور دے بعد 15 جون 2005 نوں اپنے تمام عہدےآں توں مستعفی ہوݨ تک برقرار رکھا۔
مڈھلا جیون، تعلیم، تے کیریئر
[سودھو]مہدی کروبی 26 ستمبر 1937 نوں صوبہ لرستان دے مغربی حصے دے شہر علی گودرز وچ اک شیعہ علما دے گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ اس دا اک بھائی حسن اے۔
کروبی نے قم تے تہران دے مدارس وچ دینیات تے اسلامی علوم دی تعلیم حاصل کيتی۔ انہاں نے حسین علی منتظری تے روح اللہ خمینی ورگی قابل ذکر شخصیتاں توں تعلیم حاصل کيتی۔ کروبی نوں آیت اللہ یوسف سنائی تے ہور دی سفارش اُتے مجتہد دے عہدے اُتے ترقی دتی گئی۔ اس نے تہران یونیورسٹی توں علم دین تے قانون دی تعلیم وی حاصل کيتی۔ [۴] 1962 وچ ، اوہ معیشت وچ وکیل بن گئے، ایران وچ ممتاز تاجراں دی سرمایہ کاری توں نمٹنے دے لئی۔
کروبی نوں ایران دے شاہ محمد رضا پہلوی دی حکومت نے 1970 دی دہائی دے دوران کئی بار قید کیتا، جس وچ تہران دی قصر جیل وچ وی شامل اے۔ انہاں دی اہلیہ، فاطمہ، نے بعد وچ چيتا کيتا کہ اوہ اپنے دوسرے بیٹے، طغی نوں قصر جیل وچ اپنے والد توں مݪݨ دے لئی پہلی بار لے گئی جدوں اوہ چھ ماہ دا سی۔
1978 وچ ، کروبی سیاست توں وابستگی دے لئی قانون توں ریٹائر ہوئے۔ 1979 وچ ، اوہ ایرانی انقلاب وچ شامل ہوئے۔ کروبی امام خمینی ریلیف کمیٹی دے سربراہ سن ۔ 1980 توں 1992 تک اوہ شہداء فاؤنڈیشن دے ڈائریکٹر وی رہے تے 1989 توں 1992 تک پارلیمنٹ دے سپیکر رہے۔ [۵]
1988 وچ ، کروبی نے 10 سال سیاست اُتے زور دینے دے بعد دوبارہ کاروبار وچ قدم رکھا۔ اک وکیل دے طور اُتے پہلے توں اٹھارہ سال دے تجربے دے نال، کروبی نے خود تجارت تے سرمایہ کاری شروع کيتی۔
سیاسی عہدے
[سودھو]ملکی پالیسیاں
[سودھو]پارلیمنٹ دے اسپیکر کے طور اُتے اپنی پہلی مدت دے دوران، کروبی مجلس دے مکتبی یا "بنیاد پرست" دھڑے وچ شامل سن جنہاں نے صدر اکبر ہاشمی رفسنجانی دی پالیسیاں دا مقابلہ کيتا۔ جداں کہ رفسنجانی نے غیر ملکی سرمایہ کاری تے مارکیٹ وچ اصلاحات دی حمایت کی، کروبی تے ہور نے "وڈے پیمانے اُتے سیاسی شرکت نوں فروغ دینے تے معیشت اُتے ریاستی کنٹرول برقرار رکھنے دی کوشش کيتی"۔ 1989 دے موسم خزاں وچ کئی نیہہ پرست علماء نے تہران دے جنگجو علماء دی تنظیم دی نیہہ رکھی جس دی سربراہی کروبی نے کيتی۔ کروبی نے بالآخر 2005 وچ اس انجمن نوں چھڈ دتا تے اپنی پارٹی، اتحاد-ملی کی نیہہ رکھی۔ [۶]
ان دی اہلیہ، فاطمہ نے، جدوں اوہ 2000 توں 2004 تک ایران دی مجلس دے چیئرمین دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں تاں انہاں نے سماجی امور دی مشیر دے طور اُتے خدمات انجام
مہدی کروبی، اک نسلی Lur ، اک ایداں دے نقطہ نظر دی حمایت کردا اے جتھے تمام لوک چاہے انہاں دی جنس، مذہب یا نسل نال تعلق رکھدے ہوݨ، ایہ محسوس کر سکن کہ اوہ ایرانی حکومت دا حصہ نيں۔ اوہ مذہبی تے نسلی اقلیتاں دے حقوق دی حمایت وچ واضح طور اُتے سن ۔ انہاں نے پارلیمنٹ دے اسپیکر دی حیثیت توں اپنے دور وچ گرجا گھراں، عبادت گاہاں تے زرتشتی مندراں دا دورہ کيتا۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ درکار ]
کروبی گارڈین کونسل دے ناقد نيں تے متعدد مواقع اُتے کونسل نوں خطوط لکھ کے اپنے تحفظات دا اظہار کردے نيں۔ انہاں نے انتخابات اُتے گارڈین کونسل دی نگرانی دی نوعیت اُتے تنقید کيتی۔حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ درکار ]
خارجہ پالیسیاں
[سودھو]کروبی تے نیشنل ٹرسٹ پارٹی امریکا دے نال گل گل دے خیال دی حمایت کردے نيں جس دا مقصد دیرینہ تنازعات نوں حل کرنا اے۔ باراک اوباما دے امریکی صدر منتخب ہوݨ دے اوائل وچ ، کروبی نے کہیا کہ امریکا توں تبدیلیاں مثبت رہیاں نيں۔حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ درکار ]
کروبی صدر احمدی نژاد دی خارجہ پالیسی تے ہولوکاسٹ دے بارے وچ انہاں دے بدنام زمانہ تبصرےآں دے ناقد رہے نيں۔ کروبی نے کہیا: "ہولوکاسٹ اک ایسا واقعہ اے جو ہويا سی۔" انہاں دا خیال اے کہ صدر دے [۷] ایران نوں وڈی قیمت چکانی پئی۔ [۸]
صدارتی مہمات
[سودھو]2005 دی صدارتی مہم
[سودھو]کروبی 2005 دے صدارتی انتخابات وچ اصلاح پسند امیدواراں وچ شامل سن، جتھے اوہ ووٹاں دی گنتی وچ تیسرے نمبر اُتے رہے، اوہ سب توں اگے، سابق صدر اکبر ہاشمی رفسنجانی تے تہران دے میئر محمود احمدی نژاد نوں نیڑے توں پِچھے چھڈ رہے سن ۔ چونکہ دونے وچوں کوئی وی ووٹ حاصل نئيں کر سکا، 24 جون 2005 نوں رن آف الیکشن ہويا تے احمدی نژاد نے کامیابی حاصل کيتی۔
انتخابی نتائج دے اعلان دے بعد، کروبی نے الزام لگایا کہ مسیتاں دے نیٹ ورک، اسلامی انقلابی گارڈ کور، تے بسیج ملیشیا فورسز نوں احمدی نژاد دی حمایت پیدا کرنے تے متحرک کرنے دے لئی غیر قانونی طور اُتے استعمال کيتا گیا اے۔ اس دے بعد انہاں نے واضح طور اُتے الزام لگایا کہ سپریم لیڈر آیت اللہ خامنہ ای دے بیٹے مجتبیٰ خامنہ ای سازش کرنے والےآں وچ شامل سن ۔ آیت اللہ خامنہ ای نے کروبی نوں خط لکھیا، انہاں الزامات نوں "اپنے وقار دے تھلے" قرار دیندے ہوئے متنبہ کيتا کہ انہاں دے نتیجے وچ ایران وچ "اک بحران" پیدا ہوئے گا، جس دی اوہ اجازت نئيں دین گے۔ کروبی نے اک کھلے خط وچ جواب دتا، اپنے تمام سیاسی عہدےآں توں استعفیٰ دے دتا، بشمول سپریم لیڈر دے مشیر تے ایکسپیڈینسی ڈسرنمنٹ کونسل دے رکن دی حیثیت توں، جنہاں دونے اُتے انہاں نوں خامنہ ای نے تعینات کيتا سی۔ اس دے اگلے دن، 20 جون نوں، اصلاحی صبح دے اخبارات اقبال، حیات نمبر، آفتاب یزد، تے اعتماد دی تقسیم نوں تہران دے پراسیکیوٹر جنرل سعید مرتضوی نے کروبی دا خط شائع کرنے اُتے روک دتا، جس وچ اقبال مکمل طور اُتے سن ۔ اشاعت اُتے پابندی لگیا دتی گئی اے۔ ایہ دعویٰ کيتا گیا سی کہ کروبی نوں اس دے خط دی وجہ توں گھر وچ نظربند کيتا گیا سی۔
اکبر ہاشمی رفسنجانی ، جو پہلے راؤنڈ وچ پہلے نمبر اُتے سن، نے وی منظم تے غیر منصفانہ مداخلتاں، ووٹ وچ مبینہ ہیرا پھیری دی طرف اشارہ کیتا، تے کروبی دی شکایت کیتی حمایت کيتی۔ [۹]
2009 دے صدارتی انتخابات
[سودھو]2005 دے صدارتی انتخابات دے فوراً بعد کروبی نے اتحاد ملی پارٹی دی نیہہ رکھی، تے اس دے نال نال اتحاد میلی اخبار بھی۔ 2009 دے انتخابات وچ اوہ اپنی پارٹی دے سربراہ دے طور اُتے انتخاب لڑے۔ پر کئی غیر جماعتی شخصیتاں نے وی انہاں دی تائید کيتی۔
کروبی نوں اہم امیدواراں وچ "بہترین منظم" قرار دتا گیا۔ انہاں دی اپنی پارٹی اے، اپنا اخبار اے تے انہاں نے ہمیشہ واضح سیاسی موقف اُتے عمل کيتا اے۔ [۷]
انہاں نے صدارت دے لئی اپنی امیدواری دا اعلان کرنے والے پہلے امیدوار ہوݨ دا دعویٰ کيتا۔ انتخابات توں پہلے دے آخری مہینےآں دے دوران، اس نے محمد خاتمی یا بعد وچ میر حسین موسوی دی حمایت وچ دستبردار ہوݨ دے مطالبے توں انکار کر دتا۔حوالےدی لوڑ؟ بعد وچ ، موسوی تے کروبی دونے نے کہیا کہ اصلاح پسنداں دے درمیان اتحاد صرف احمدی نژاد دے دوبارہ انتخاب وچ مدد کرے گا، تے دعویٰ کيتا کہ اصلاح پسنداں نوں جیتنے دے لئی وڈے پیمانے اُتے ٹرن آؤٹ دی لوڑ اے تے ہور امیدوار اپنے ] [ اگے بڑھاواں گے۔حوالےدی لوڑ؟
کروبی نے چار انتخابی اعلانات شائع کرکے اپنی پالیسیاں دی تشہیر کيتی۔ انتخابی مہم دے دوران انہاں دے حامیاں نوں دتے گئے اک کاغذ دے مطابق انہاں دی اہم پالیسیاں ایہ نيں:
- منصوبہ بندی اُتے مبنی نظام حکومت دی طرف لُٹنا تے فیصلہ سازی دے عمل وچ اشرافیہ تے ماہرین نوں استعمال کرنا
- مالیاتی پالیسیاں نوں منظم کرنا تے قومی بجٹ دا اثر بڑھانا
- انسانی حقوق تے لوکاں دی رازداری دا تحفظ
- سواݨیاں دی سماجی حیثیت نوں بہتر بنانا
- تیل دے منافع نوں قومی بنانا
- این جی اوز نوں سپورٹ کرنا
- مذہبی یا قبائلی اقلیتاں دے حق دی حمایت کرنا
- قانون دے تسلط دی حمایت تے غیر قانونی طرز عمل دی مخالفت تے تنقید
- پریس دی حمایت تے معلومات تے انٹرنیٹ تک مفت رسائی
اے ایف پی دے نال 2009 دے اک انٹرویو وچ ، کروبی نے ایران دے صدر منتخب ہوݨ دی صورت وچ سواݨیاں دے حقوق نوں وسعت دینے دا وعدہ وی کيتا۔ انہاں اصلاحات وچ جو اس نے متعارف کرانے دا منصوبہ بنایا سی انہاں وچ ایران دی اخلاقی پولیس دی گلیاں وچ گشت دا خاتمہ سی، جو ایرانی سواݨیاں اُتے اسلامی لباس کوڈ نافذ کردی اے۔ انہاں نے لازمی اسلامی لباس کوڈ اُتے سوال چُکیا تے تجویز پیش کيتی کہ حجاب نوں اختیاری ہونا چاہیے۔ [۱۰]
اس دا سب توں اہم اقتصادی پروگرام قومی تیل تے گیس کمپنیاں دی وسیع عوامی ملکیت دے لئی اے۔ مارکیٹ دے حامی ماہر اقتصادیات مسعود نیلی توں اختیار کيتے گئے اس منصوبے دے مطابق، کمپنی دا اسٹاک تے منافع 18 سال توں ودھ عمر دے ایرانیاں دے درمیان فروخت دے حق دے بغیر ونڈ گا۔ انہاں نے پیش گوئی دی اے کہ اس توں ہر ایرانی دی آمدنی وچ ماہانہ 70000 تومان دا وادھا ہوئے گا۔
ان دی انتخابی مہم دا نعرہ "ایران دے لئی تبدیلی" سی، اک لفظ انہاں دے بینرز تے ہور اشتہارات اُتے نظر آندا سی۔
تہران دے سابق میئر غلام حسین کرباسچی انہاں دی حمایت کرنے والے پہلے لوکاں وچوں سن، تے کروبی دے مہم دے مینیجر سن ۔ کروبی نے وعدہ کيتا اے کہ اوہ منتخب ہوݨ اُتے انہاں نوں نائب صدر مقرر کرن گے۔ [۱۱]
کروبی نے صحافی عباس عابدی ، جو ہن انہاں دے سیاسی مشیر نيں، تے سابق ممبر پارلیمنٹ تے سواݨیاں دے مسائل اُتے انہاں دے مشیر جمیلہ کدیوار توں وی تائید حاصل کيتی۔ ہور قابل ذکر حامیاں وچ شامل نيں: عطاء اللہ مہاجرانی ، مورخ، سیاست دان، صحافی، تے مصنف تے سابق وزیر سبھیاچار خاتمی دی صدارت دے دوران؛ محمد علی عبطحی ، صدر خاتمی دے چیف آف اسٹاف، فیر انہاں دے نائب صدر برائے قانونی تے پارلیمانی امور، تے آخر وچ انہاں دے مشیر؛ محمد علی نجفی ، ایرانی سیاست دان تے یونیورسٹی دے پروفیسر تے سابق وزیر تعلیم؛ عماد الدین باغی ، کمیٹی برائے دفاع برائے قیدیاں دے حقوق تے سوسائٹی آف رائٹ ٹو لائف گارڈین دے بانی تے سربراہ، تے انسانی حقوق دے راکھےآں دے لئی مارٹن اینالز ایوارڈ دے فاتح؛ عبدالکریم سوروش ، فلسفی تے پروفیسر۔
مہم دے دوران مہدی کروبی نے اپنی اہلیہ فاطمہ کروبی دے نال وڈے پیمانے اُتے انتخابی مہم چلائی، جو اس توں پہلے ایران وچ اک سیاست دان تے انہاں دی اہلیہ دے لئی اک غیر معمولی گل سی فاطمہ کروبی نے صوبہ تہران وچ اپنے شوہر دی مہم دی سربراہ دے طور اُتے وی کم کيتا تے اپنے شوہر دی امیدواری دی حمایت وچ وکھ وکھ تقریراں کیتیاں۔ کروبی دا پُتر، تاگی کروبی، انہاں دی مہم دے منتظمین وچوں اک دے طور اُتے کم کردا سی۔
انتخابات دے بعد دی سرگرمی
[سودھو]9 اگست 2009 نوں ایران دی ایکسپیڈینسی ڈسرنمنٹ کونسل دے چیئرمین نوں لکھے گئے خط وچ کروبی نے ایرانی جیلاں وچ ممکنہ اذیتاں تے خاص طور اُتے مرداں تے عورتاں نوں جنسی طور اُتے ہراساں کرنے دی تحقیقات دا مطالبہ کيتا۔ [۱۲] 19 اگست نوں، انہاں نے پارلیمنٹ دے اسپیکر علی لاریجانی نوں خط لکھیا، جس وچ انہاں توں صدر محمود احمدی نژاد، عدلیہ دے سربراہ آیت اللہ صادق لاریجانی، سابق صدر اکبر ہاشمی رفسنجانی تے ریاستی پراسیکیوٹر نال ملاقات کرنے نوں کہیا گیا سی کہ "ذاتی طور اُتے جنسی معاملات توں متعلق میرے دستاویزات تے ثبوت پیش کرن۔ کچھ جیلاں خاص کر کہریزک حراستی مرکز وچ بدسلوکی کيتی جاندی اے۔"
علی لاریجانی تے صادق لاریجانی دونے نے باضابطہ طور اُتے انہاں دے دعوےآں نوں مسترد کر دتا تے علی خامنہ ای دے نمائندےآں تے پارلیمنٹ دے قومی سلامتی کمیشن دے وائس چیئرمین نے کروبی دی گرفتاری دا مطالبہ کيتا۔ [۱۳]حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ درکار ]
حملے
[سودھو]8 جنوری 2010 نوں، کروبی دے بیٹے، حسین کروبی نے کروبی دی ویب سائٹ، سہام نیوز اُتے اطلاع دتی کہ قزوین وچ حکومت دے حامی مظاہرین دی طرف توں انہاں دی بکتر بند گڈی اُتے گولیاں چلائی گئياں۔ مظاہرین نے اس فلیٹ اُتے "اِٹ تے پتھر" وی پھینکے جتھے اوہ مقیم سی۔ [۱۴] نیویارک ٹائمز اخبار نے اطلاع دتی اے کہ انہاں نوں "دھکا دتا گیا اے تے دھکا دتا گیا اے " تے "ان اُتے جوندا پھینکا گیا اے - ایران وچ اک سنگین توہین" - انتخابات دے بعد تاں۔ لیکن ایہ پہلا موقع سی جدوں کسی نے اس اُتے گولی چلائی۔ [۱۴]
2 ستمبر 2010 نوں، بسیج ملیشیا دے 20 ارکان کروبی دی اپارٹمنٹ دی عمارت وچ گھس گئے۔ انہاں نے عمارت اُتے گولی چلائی، صحن، لابی وچ چھوٹی چھوٹی اگ لگائی، عمارت دے کچھ حصےآں وچ توڑ پھوڑ کی، اپارٹمنٹ وچ پانی دے پائپ کٹ دتے تے سڑک اُتے بجلی کٹنے دی کوشش کيتی۔ ایہ مسلسل چوتھی رات سی جدوں کروبی دے اپارٹمنٹ اُتے حملہ ہويا اے۔ کروبی دے بیٹے محمد تاغی کروبی نے کہیا کہ اس نے کئی مرداں نوں ایہ کہندے سنیا اے کہ اوہ اس دے والد نوں قتل کرنے دے لئی اوتھے موجود سن ۔ کروبی دی سیکیورٹی ٹیم دے کئی افراد زخمی ہوئے جدوں اجتماع توں عمارت توں باہر رہنے دی التجا دا کوئی فائدہ نئيں ہويا۔ کروبی دی راکھی کرنے والی اک سیکورٹی ٹیم دے سربراہ مار پیٹ دے بعد کوما وچ سن، جدوں انہاں نے حملہ آوراں دے اک گروپ توں گل کرنے دی کوشش کيتی۔ [۱۵]
گھر وچ نظر بندی
[سودھو]تیونس تے مصری انقلابات دے تناظر وچ ، ایران وچ سبز تحریک دے رہنماواں نے 14 فروری 2011 نوں مظاہرےآں دی کال دتی۔ حکومت نے تحریک دے رہنماواں نوں نظر بند کر کے جواب دتا تے 14 فروری نوں ایران دے سرکاری ٹی وی نے "مرگ بر موسوی، مرگ بر کروبی" دے نعرے لگاندے ہوئے "تقریباً 50 قدامت پسند اراکین پارلیمنٹ دے پارلیمنٹ دے مرکزی ہال توں مارچ کردے ہوئے" دی تصاویر نشر کیتیاں۔ [۱۶] قدامت پسند ایرانی پارلیمنٹیرینز دی طرف توں سرکاری اسلامی جمہوریہ نیوز ایجنسی دے ذریعہ جاری کردہ اک بیان وچ کہیا گیا اے: "مہدی کروبی تے میر حسین موسوی زمین اُتے کرپٹ نيں تے انہاں اُتے مقدمہ چلنا چاہیے۔" "زمین اُتے بدعنوان" ( Mofsed-e-filarz ) اسلامی جمہوریہ ایران وچ بعض اوقات سیاسی مخالفین دے خلاف عائد کيتا جاندا اے۔ [۱۶] اطلاعات دے مطابق، کروبی، ساتھی ایرانی حزب اختلاف دے رہنما میر حسین موسوی ، تے انہاں دی بیویاں فاطمہ کروبی تے زہرا رہنوارد نوں ، فروری 2011 وچ سیکورٹی فورسز نے انہاں دے گھراں توں تہران دی حشمتیہ جیل وچ لے جایا سی [۱۷]
بھکھ ہڑتاݪ
[سودھو]16 اگست 2017 نوں، کروبی نے اپنے گھر وچ نظربندی دی صورت حال دے خلاف احتجاج کردے ہوئے بھکھ ہڑتاݪ شروع کی، جس وچ کھلے مقدمے دی سماعت دا مطالبہ کيتا گیا تے سیکیورٹی ایجنٹس توں اپنے گھر چھڈݨ دا مطالبہ کيتا۔ 79 سالہ سیاست دان جنہاں دا کچھ دن پہلے دل دا آپریشن ہويا سی، انہاں نوں 24 گھینٹے توں وی کم وقت دے بعد ہسپتال لے جایا گیا تے حکومت دی جانب توں انٹیلی جنس ایجنٹاں نوں انہاں دے گھر توں ہٹانے اُتے رضامندی دے بعد دوبارہ کھانا شروع کر دتا۔ ٹرائل دا انہاں دا مطالبہ منظور نئيں کيتا گیا اے۔
ذاتی زندگی
[سودھو]کروبی دی شادی فاطمہ کروبی نال ہوئی اے، جو کہ علی گودرز دے تجارتی خاندان دی دھی اے، جدوں اوہ 14 سال دی سی
حوالے
[سودھو]- ↑ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Mehdi-Karroubi — subject named as: Mehdi Karroubi — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
- ↑ Eqbali, Aresu (29 مئی 2009). "Iranian women need more rights: candidate's wife". Agence France-Presse. https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jDD9Q1xNs5VIqwgzYINkyU2y5Upg.
- ↑ New Yorker, 13 اپریل 2009
- ↑ "بیوگرافی". https://web.archive.org/web/20090522003624/http://www.karroubi.ir/biography.html.
- ↑ iranfocus.com, 14 جون 2005
- ↑ Brumberg, p. 162
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ "Mehdi Karroubi: Underdog but not to be underestimated (Feature)". 14 مئی 2009. https://archive.today/20130216113634/http://www.monstersandcritics.com/news/middleeast/features/article_1477152.php/Mehdi_Karroubi_Underdog_but_not_to_be_underestimated__Feature.
- ↑ "Iranian Reformist Mehdi Karoubi to Run in 2009 Presidential Race". 22 نومبر 2006. http://www.payvand.com/news/08/oct/1112.html.
- ↑ "Hashemi Rafsanjani's Statement" (in fa). BBC. http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2005/06/050619_mf_hashemi_statement.shtml.
- ↑ "آسیب شناسی انتخابات دهم ریاست جمهوری". https://web.archive.org/web/20110726132137/http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=56059.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Iran and human rights: The crackdown Economist
- ↑ dead linkسانچہ:مردہ ربط
- ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ Shots Fired at Iran Opposition Leader’s Car, Son Says The New York Times, Nazila Fathi, 8 جنوری 2010
- ↑ Iranian opposition leader comes under attack, website says CNN, 2 ستمبر 2010
- ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ Iran unrest: MPs call for death of Mousavi and Karroubi, BBC, 15 فروری 2011
- ↑ Iran: Mir Hossein Mousavi and Mehdi Karroubi 'arrested', BBC News
- ذرائع
- "Mehdi Karroubi: Iran's Most Prominent Reformist Speaks". http://www.aawsat.com/english/news.asp?section=3&id=8613.
- "Iran elections candidates: Mehdi Karroubi". Iran Focus. 14 جون 2005. http://www.iranfocus.com/en/index.php?option=com_content&task=view&id=2392.
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Violent Aftermath: The 2009 Election and Suppression of Dissent in Iran. New Haven, CT: Iran Human Rights Documentation Center. فروری 2010. p. 6. http://www.iranhrdc.org/httpdocs/English/pdfs/Reports/Violent%20Aftermath.pdf. Retrieved on
باہرلے جوڑ
[سودھو]وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Mehdi Karroubi |
Party political offices | ||
---|---|---|
New title Party established
|
General Secretary of Association of Combatant Clerics 1988–2005 |
جانشین Mohammad Mousavi Khoeiniha |
New title Party established
|
General Secretary of National Trust Party 2005–present شریک کار: Rasoul Montajabnia (Acting: 2011–2018) Elias Hazrati (Acting: 2018–) |
موجودہ |
سیاسی عہدہ | ||
پیشرو Akbar Hashemi Rafsanjani |
Speaker of Parliament of Iran 1989–1992 |
جانشین Ali Akbar Nategh Nouri |
پیشرو Ali Akbar Nategh Nouri |
Speaker of Parliament of Iran 2000–2004 |
جانشین Gholam Ali Haddad-Adel |
سانچہ:Chairmen of the Majlis of Iran سانچہ:Green Movement سانچہ:Iranian presidential election, 2009 footer
|
|
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ فارسی بولی دا متن شامل اے
- 1937 دے جم
- 26 ستمبر دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P1066
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ISNI شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- ایرانی اسلامی انقلاب دیاں شخصیتاں
- صوبہ لرستان دیاں شخصیتاں
- چھیويں مجلس شورای اسلامی دے ارکان
- تیسری مجلس شورای اسلامی دے ارکان
- دوسری مجلس شورای اسلامی دے ارکان
- حزب جمہوری اسلامی دے سیاست دان
- ایرانی انقلابی
- ایرانی زیر حراست تے قیدی شخصیتاں
- پہلی مجلس شورای اسلامی دے ارکان
- ایرانی جمہوری فعالیت پسند
- ایران دے صدارتی امیدوار
- زندہ شخصیتاں
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات