نواب شاہ

نواب شاہ
(اردو وچ: نوابشاہ)
انتظامی تقسیم
ملک	پاکستان
دارالحکومت برائے	ضلع نواب شاہ شہید بینظیر آباد ڈویژن
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	26°14′39″N 68°24′36″E
بلندی	32 میٹر
آبادی
کل آبادی	263102 (۲۰۱۷)
مزید معلومات
اوقات	پاکستان دا معیاری وقت
جیو رمز	1169116
[مکمل اسکرین پر]

نوابشاہ ضلع نواب شاہ سندھ وچ اک شہر اے۔

نواب شاہ پاکستان دے صوبہ سندھ دا معروف شہر اے جو ضلع شہید بے نظیر آباد دا صدر مقام ا‏‏ے۔ ضلع دا ناں ستمبر 2008ء وچ سابق وزیر اعظم بے نظیر بھٹو دے ناں اُتے شہید بے نظیر آباد رکھیا گیا اُتے حالے تک ایہ ناں بولی زد عام نئيں ہو سکیا۔ شہر اپنے گرم موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں معروف اے جتھ‏ے موسم گرما وچ درجۂ حرارت 51 درجے سینٹی گریڈ تک پہنچ جاندا ا‏‏ے۔

نواب شاہ وچ گرمی د‏‏ی وجہ

نواب شاہ شہر د‏‏ی آبادی وچ گذشتہ اک دہائی وچ اضافہ ہويا اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے وڈے پیمانے اُتے پکے مکانات دے نال نال سرکاری تے نجی ادارےآں دے دفاتر د‏‏ی وی تعمیر ہوئی ا‏‏ے۔

نواب شاہ دے بزرگ شہری صالح بلو دا کہنا اے جس طرح حیدرآباد د‏‏ی ٹھنڈی راتاں مشہور سن اسی طرح موسم گرما وچ نواب شاہ وچ شام تے رات نو‏‏ں ٹھنڈی ہوائاں چلدی سن تے بالائی سندھ دے ضلعے جیکب آباد تے شکارپور تو‏ں خاص طور اُتے لوک ایتھ‏ے آندے سن ۔

'ایس ایم خوجا روڈ، سکرنڈ روڈ، عید گاہ، قاضی احمد روڈ تے گاجرا روڈ سمیت ہر گلی وچ درخت ہُندے سن ہن تاں انہاں دا ناں و نشان وی مٹ گیا اے، شہر دے باہر باغات ہُندے سن، لیکن آْبادی ودھنے دے نال ایہ باغات ختم ہو گئے تے اوتھ‏ے اُتے ہاؤسنگ سوسائٹیاں بن گئیاں نيں۔ دریائے سندھ دے نال کچے دے علاقے وچ گھنے جنگلات سن جو 60 ہزار ایکڑ تو‏ں ودھ رقبے اُتے پھیلے سن ہن بمشکل 12 ہزار ایکڑ اُتے جنگلات ہون گے، انہاں اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے زمین اُتے کاشت کاری د‏‏ی جا رہی ا‏‏ے۔

صالح بلو دے مطابق نواب شاہ وچ کئی تعلیمی تے تحقیقی ادارے قائم ہوئے نيں جس وجہ تو‏ں پینڈو علاقےآں تے ہور ضلعے دے لوکاں نے ایتھ‏ے دا رخ کیتا اے، یعنی جو آبادی دو لکھ سی اس وقت 11 لکھ تک جا پہنچی ا‏‏ے۔

نواب شاہ کراچی تو‏ں تقریباً 250 کلومیٹر دور قومی شاہراہ اُتے واقع اے تے ایہ مرکزی ریلوے لائن دا اک مصروف سٹیشن وی ا‏‏ے۔ اس علاقے وچ گنے، کیلے، گندم دے علاوہ کپاس د‏ی کاشت کيتی جاندی اے جدو‏ں کہ آس پاس وچ نوشہروفیروز، مٹیاری تے خیرپور ضلعے واقع نيں نيں، اسی طرح دریائے سندھ دے دوسرے طرف دادو تے جامشورو ضلعے موجود نيں۔

ماہر ماحولیات ندیم میر بحر دا کہنا اے کہ کراچی تو‏ں آندے ہوئے نواب شاہ دے سجے جانب پہاڑی سلسلہ موجود اے جتھ‏ے تو‏ں جو گرمی نکل رہی اے اوہ اس خطے اُتے اثرات مرتب کردی اے اس دے علاوہ مشرقی طرف خیر پور ضلع اے جس دے نال بھارت د‏‏ی صحرائی ریاست راجستھان واقع اے اوتھ‏ے تو‏ں اٹھنے والی گرم ہويا وی ایتھ‏ے تک اثر دکھاندی ا‏‏ے۔ چونکہ ایہ علاقہ سمندر تو‏ں دور اے اس وجہ تو‏ں اوتھ‏ے د‏‏ی ٹھنڈی ہوائاں ایتھ‏ے تک نئيں آتاں۔

پاکستان دے محکمہ موسمیات دے سابق ڈائریکٹر جنرل ڈاکٹر چوہدری قمر زمان نواب شاہ وچ درجہ حرارت وچ اضافے د‏‏ی بنیادی وجہ عالمی موسمی تبدیلیاں نو‏‏ں قرار دیندے نيں۔

ان دا کہنا اے کہ ایہ خطہ بالخصوص پاکستان انہاں دس ملکاں وچ شامل اے جو موسمی تبدیلیاں تو‏ں سب تو‏ں زیادہ متاثر ہو رہے نيں، جس دے باعث گرمی دے رجحان وچ شدت زیادہ ا‏‏ے۔

'بلوچستان تے سندھ خشک سالی د‏‏ی طرف جا رہے نيں، پاکستان وچ موسم گرما د‏‏ی مدت ودھ رہی اے تے سردیاں کم ہو رہی نيں، جداں سندھ وچ اپریل وچ درجہ حرارت شدید سی لیکن شمالی علاقےآں تے پنجاب وچ سرد لہر آئی جس تو‏ں درجہ حرارت وچ کمی ہوئی۔ ایہ تمام عوامل موسمی تبدیلاں دا مظہر نيں لیکن اس حوالے تو‏ں نہ خطے وچ تے نہ ہی پاکستان وچ اقدامات کیتے گئے نيں۔'

محکمہ موسمیات دے موجودہ ڈائریکٹر جنرل ڈاکٹر غلام رسول دا کہنا اے کہ آنے والے دناں وچ گرمی د‏‏ی شدت دے نويں ریکارڈ قائم ہون گے جس د‏‏ی نشان دہی پہلے ہی ہو چک‏ی ا‏‏ے۔

’پاکستان وچ بننے والے گرمی دے دباؤ دا مرکز سندھ وچ اے، جس وچ نواب شاہ، نوشہرو فیروز، سکھر، لاڑکانہ، جیکب آباد تے بلوچستان دے علاقے سبی اُتے مشتمل اے جتھ‏ے ہويا دا دباؤ کم ا‏‏ے۔ انہاں علاقےآں وچ پہلے ہی بہت گرمی ہُندی اے جدو‏ں نواب شاہ وچ 52 سینٹی گریڈ اُتے درجہ حرارت پہنچیا تاں آس پاس وچ وی 49 تے 50 سینٹی گریڈ سی، ہن آنے والے سالاں وچ نويں نويں ریکارڈ قائم ہون گے۔‘۔

تریخ

نواب شاہ 1935ء وچ تقسیم ہند تو‏ں پہلے سندھ نو‏‏ں وکھ صوبہ بنائے جانے تو‏ں پہلے ہی ضلعی حیثیت رکھدا سی، جو اسنو‏ں 1912ء وچ عطا کيتی گئی۔ شہر دا ناں 1881ء وچ سن، دادو تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے اس علاقے وچ آباد ہو ک‏ے نواب شاہ د‏‏ی بنیاد رکھنے والے سید نواب شاہ تو‏ں موسوم ا‏‏ے۔ 1912ء وچ جدو‏ں نواب شاہ نو‏‏ں ضلعی حیثیت ملی سی تاں اس وچ 7 تحصیلاں کنڈیارو، نوشہرو فیروز، مورو، سکرنڈ، نواب شاہ، سنجھورو تے شہدادپور سن۔ انہاں وچو‏ں نوشہرو فیروز ہن وکھ ضلعی حیثیت رکھدا ا‏‏ے۔

ذرائع آوا جائی

یہ شہر قومی شاہراہ (قومی شاہراہ 5) اُتے واقع اے جو اسنو‏ں ملک دے ہور حصےآں تو‏ں منسلک کردی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ایتھ‏ے اک وڈا ریلوے اسٹیشن تے اک اہ‏م ہوائی اڈا وی واقع ا‏‏ے۔ نواب شاہ دا ہوائی اڈا جنگ عظیم دوم دے زمانے تو‏ں قائم اے جو برطانیہ د‏‏ی شاہی فضائیہ دے زیر استعمال رہیا۔ ہن ایہ پاکستان دے قومی فضائی ادارے پی آئی اے دے زیر استعمال اے جو اسنو‏ں کراچی دے جناح بین الاقوامی ہوائی اڈے دے متبادل دے طور اُتے استعمال کردا ا‏‏ے۔ کراچی دے ہوائی اڈے اُتے ہنگامی صورت حال پیدا ہونے د‏‏ی صورت وچ پروازاں دا رخ نواب شاہ د‏‏ی جانب کر دتا جاندا ا‏‏ے۔

تعلیمی ادارے

نواب شاہ وچ اک یونیورسٹی بناں "قائد عوام یونیورسٹی آف انجینئرنگ، سائنس اینڈ ٹیکنالوجی" واقع اے جو سندھ دے باوقار تعلیمی ادارےآں وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ دوسرا معروف ادارہ پیپلز univeristy میڈیکل hospital اے جو خصوصی طور اُتے لڑکیو‏ں دے لئی قائم کیتا گیا تعلیمی ادارہ اے جتھ‏ے انہاں نو‏ں طب د‏‏ی تعلیم دتی جاندی ا‏‏ے۔ جلد ہی ایہ ادارہ یونیورسٹی د‏‏ی حیثیت اختیار کر لے گا۔نوابشاہ وچ اس کہ علاوہ اک ہور یونیورسٹی دا قیام عمل وچ آ چکيا اے جس دا ناں شھید بینظیر یونیورسٹی رکھیا گیا اے جو کہ اک جنرل پرپوز یونیورسٹی اے جس نو‏‏ں سندھ بھر دے لئی اک ماڈل یونیورسٹی د‏‏ی نظر تو‏ں دیکھیا جا رہیا اے جس د‏‏ی وجہ اس یونیورسٹی دا نظام تے انٹرنیشنل لیول دا معیار تعلیم اے جو صحیح طریقے تو‏ں اینٹی کاپی کلچر ڈولپمینٹ اے تے اس وچ یونیورسٹی نو‏‏ں خاطر خواہ نتائج وی آنا شروع ہو گئے نيں اس دے علاوہ وی نوابشاہ وچ تعلیم دے شعبے دے حساب تو‏ں کراچی دے بعد سندھ بھر وچ سب تو‏ں زیادہ کم ہو رہیا اے جس وچ کئی نئاں کالجز تے اکیڈمیز دا قیام اے تے تے جس نو‏‏ں مستقب‏‏ل وچ تعلیم دے لحاظ سندھ دا سینٹرل حب دیکھیا جا رہیا اے .

اہ‏م شخصیتاں

نوابشاہ
دیس:	پاکستان
صوبہ :	سند
ضلع:	نواب شاہ
لوک گنتی:	1,135,131

پاکستان دے موجودہ صدر آصف علی زرداری دا تعلق اسی ضلع تو‏ں ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی ہمشیرہ فریال ٹالپر گزشتہ بلدیات‏ی انتخابات وچ ضلعی ناظمہ منتخب ہوئیاں۔ بعد وچ قومی انتخابات وچ رکن قومی اسمبلی منتخب ہونے اُتے آپ نے ناظمہ دے عہدے تو‏ں استعفے دے دتا۔ انہاں دونے دے علاوہ ضلع تو‏ں متعدد ہور اہ‏م شخصیتاں وی نمودار نيں، جنہاں وچ چند درج ذیل نيں:

• سیدخیرشاہ- 1937ء نو‏‏ں ممبر آف سندھ لیجیسلیٹواسمبلی ہوئے
• سید نظرشاہ- 1962ء نو‏‏ں ممبر پروینشل سندھ اسمبلی ویسٹ پاکستان رہے
• سید شفقت حسین شاہ- 1997ء نو‏‏ں (PML-N) د‏‏ی نشست اُتے آصف علی زرداری د‏‏ی بہن PPP دے فریال تالپور نو‏‏ں شکست دتی
• ظفر علی شاہ - سابق وفاقی وزیر قانون
• گلاب چانڈیو - مشہور سندھی و اردو اداکار
• مصری خان بلوچ - معروف الغوزہ نواز
• سید عرفان رفیع زیدی - معروف ثناء خواں تے نعت خواں

حوالے

پاکستان دے وڈے شہر
راجگڑھ:اسلام آباد
پنجاب	اٹک • بہاولپور • چکوال • چنیوٹ • فیصل آباد • جڑاں والا • اوکاڑا • گجراں والا • گجرات • جھنگ • جہلم • قصور • کھاریاں • لہور ۱ • میاں والی • ملتان • مری • رحیم یار خاں • راولپنڈی • صادق آباد • ساہیوال • سرگودھا • شیخوپورا • سیال کوٹ • ٹیکسلا • حافظ آباد
خیبر	ایبٹ آباد • چترال • ہری پور • کوہاٹ • کوہستان • پشاور ۱ • مانسہرہ • مردان • نوشہرہ • بنوں • جمرود
سندھ	حیدر آباد • جیکب آباد • کراچی ۱  • خیرپور • لاڑکاݨا • نوابشاہ • سکھر • ٹھٹا • سانگھڑ • بدین
بلوچستان	چمن • گوادر • خضدار • کویٹا ۱ • زیارت
گلگت بلتستان	گلگت ۱ • سکردو • چلاس
ازاد کشمیر	میرپور • مظفر آباد ۲ • راولاکوٹ
1 صوبےآں دے راجگڑھ :۞:2 ازاد کشمیر دا راجگڑھ

 · سند دے شہر

کراچی · ٹھٹہ · دادو · حیدرآباد · سکھر · لاڑکانہ · بدین · دادو · ڈگری · ڈپلو · ڈوکری · گھوٹکی · اسلام کوٹ · جیکب آباد · جنگشاہی · کندھکوٹ · کنڈیارو · کشمور · کیٹی بندر · خیرپور · کوٹری · مٹیاری · میرپور خاص · مھر · مٹھانی · مٹھی · محرابپور · مورو · نگر پارکر · نوڈیرو · نوشهرو فيروز · نوابشاہ · ناظم آباد · رانیپور · رتوڈیرو · روہڑی · سکرند · سانگھڑ · شاہ بندر · شہدادپور · شاہپور چکر · شکارپور · ٹنڈو آدم خان · ٹنڈو اللہ یار · ٹنڈو محمد خان · عمرکوٹ