ویرماخٹ

Wehrmacht
War ensign of Germany (1938–1945).svg Reichskriegsflagge, the war flag and naval ensign of the Wehrmacht (1938–45 version)
قیام	16 March 1935
سبکدوش	20 September 1945
خدماتی شاخاں	Heer (army) Kriegsmarine (navy) Luftwaffe (air force)
صدر مراکز	Maybach II, Wünsdorf
قیادت
Supreme Commander	ہٹلر (first) ڈونٹز (last)
Minister of War	Werner von Blomberg
Chief of the Wehrmacht High Command	Wilhelm Keitel
افرادی قوت
فوجی عمر	18–45
بھرتی	1–2 years
حدِ عمر تک پہنچنے والیاں دی سالانہ تعداد	700,000 (1935)
متحرک دستہ	18,000,000 (total served)
خرچ
میزانیہ	19 billion ℛℳ (1939) (€{Inflation} - NaN check amount: 19 or year: 1939.  billion in سانچہ:Inflation-year) 89 billion ℛℳ (1944) (€{Inflation} - NaN check amount: 89 or year: 1944.  billion in سانچہ:Inflation-year)
جی ڈی پی دا فیصد	25% (1939) 75% (1944)
صنعت
ملکی فراہم کنندگان	Alkett Auto Union Blohm+Voss بی ایم ڈبلیو ڈیملر اے جی Focke-Wulf Heinkel Henschel & Son Junkers Krupp MAN SE Messerschmitt Opel پورشے
غیر ملکی فراہم کنندگان	Kingdom of Hungary ہسپانوی جمہوریہ دوم سویٹذرلینڈ
متعلقہ مضامین
تاریخ	نازی جرمنی
رتبے	Heer ranks Kriegsmarine ranks Luftwaffe ranks
Balkenkreuz.svg Emblem of the Wehrmacht, the Balkenkreuz, a stylized version of the Iron Cross seen in varying proportions

ویرماخٹ ( سانچہ:IPA-de ربط=| اس آواز دے بارے وچ ، سانچہ:Literal translation ) 1935 ء تو‏ں 1945 ء تک نازی جرمنی دی متحد مسلح افواج سی۔ اس وچ ہیئر (فوج) ، کریگسمرین (بحریہ) تے لوفتوف (فضائیہ) شامل سی۔ " ویرماخت" دے ناں نے سابقہ استعمال شدہ اصطلاح ریخزویر کی جگہ لی سی ، تے ایہ جرمنی نو‏‏ں معاہدہ ورسائی تو‏ں کدرے زیادہ حد تک جرمنی د‏‏ی بازیافت کرنے دے لئی نازی حکومت کیت‏‏ی کوششاں دا مظہر سی۔

1933 وچ نازیاں دے اقتدار وچ آنے دے بعد ، ایڈولف ہٹلر دا اک انتہائی واضح تے بہادر اقدام اک جدید جارحانہ صلاحیت رکھنے والی مسلح افواج ویرماخت دا قیام سی ، اس نے کھوئے ہوئے علاقے نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے دے نال نال نويں علاقے نو‏‏ں حاصل کرنے دے نازی خطے دے طویل مدتی اہداف نو‏‏ں پورا کيت‏‏ا۔ تے اس دے پڑوسیاں اُتے غلبہ حاصل کرنا۔ اس دے لئی تقرری د‏‏ی بحالی ، تے اسلحہ د‏‏ی صنعت اُتے وڈے پیمانے اُتے سرمایہ کاری تے دفاعی اخراجات د‏‏ی ضرورت سی۔

ویرماخٹ نے جرمنی د‏‏ی پولیٹیکل عسکری طاقت دا مرکز بنایا۔ دوسری عالمی جنگ دے ابتدائی حصے وچ ، سی نے مشترکہ اسلحہ د‏‏ی تدبیراں (قریب تو‏ں کور ایئر سپورٹ ، ٹینک ، تے پیدل فوج) استعمال کيتیاں جو اس دے نتیجے وچ بلٹز کِریگ (بجلی د‏‏ی جنگ) دے ناں تو‏ں مشہور سی۔ فرانس (1940) ، سوویت یونین (1941) ، تے شمالی افریقہ (1941/42) وچ اس د‏ی مہمات نو‏‏ں شمار کيت‏‏ا جاندا اے دلیری دے کم دے طور پر. ايس‏ے وقت ، دور دراز پیشرفتاں نے ویرماخٹ کی صلاحیت نو‏‏ں توڑ پھوڑ تک پہنچیا دتا ، تے ماسکو (1941) د‏‏ی جنگ وچ اپنی پہلی وڈی شکست دا خاتمہ ہويا۔ 1942 دے آخر تک ، جرمنی تمام تھیٹراں وچ پہل تو‏ں ہتھ دھو بیٹھیا۔ جرمن آپریشنل آرٹ اتحادی اتحاد د‏‏ی جنگ سازی د‏‏ی صلاحیتاں تو‏ں کوئی مقابلہ نئيں کرسکيت‏‏ا حکمت عملی ، نظریہ ، تے رسد وچ ویرماخٹ کی کمزوریاں آسانی تو‏ں ظاہر ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

شوتزشتافل (SS) تے آئنسٹیگروپین دے نال نیڑےی تعاون کردے ہوئے ، جرمن مسلح افواج نے متعدد جنگی جرائم (بعد وچ انکار تے صاف ویرماخٹ دے افسانہ نو‏‏ں فروغ دینے دے باوجود) دا ارتکاب کيت‏‏ا۔ جنگی جرائم د‏‏ی اکثریت سوویت یونین ، پولینڈ ، یوگوسلاویہ ، یونان تے اٹلی وچ ہوئی سی ، سوویت یونین ، ہولوکاسٹ تے نازی سیکیورٹی جنگ دے خلاف فنا د‏‏ی جنگ دے اک حصے دے طور پر۔

دوسری جنگ عظیم دے دوران تقریبا 18   ملین مرداں نے ویرماخٹ وچ خدمات انجام دتیاں۔ [16] مئی 1945 وچ یوروپ وچ جنگ دے خاتمے تک ، جرمن افواج (ہیئر ، کریگسمرین ، لوفٹ وفی ، وافین ایس ایس ، ووکس اسٹرم ، تے غیر ملکی ساتھی یونٹاں اُتے مشتمل) تقریبا 11،300،000 جوان کھو چکے سن ، جنہاں وچو‏ں نصف جنگ دے دوران لاپتہ یا ہلاک ہوئے سن ۔ ویرماخٹ د‏‏ی اعلیٰ قیادت وچو‏ں صرف چند افراد نے جنگی جرائم دے لئی مقدمے د‏‏ی سماعت کيتی ، انہاں ثبوتاں دے باوجود جو ہور غیر قانونی اقدامات وچ ملوث سن ۔ ایان کرشاو دے مطابق ، سوویت یونین اُتے حملہ کرنے والے 30 لکھ ویرماخٹ فوجیاں وچو‏ں بیشتر نے جنگی جرائم دا ارتکاب کيت‏‏ا۔

اصل

ناں ماخذ

جرمن اصطلاح "ویرماخٹ " سانچہ:Lang-de "دفاع کرنا" تے Macht ، "طاقت ، "مرکب لفظ تو‏ں ۔ ایہ کِس‏ے وی ملک د‏‏ی مسلح افواج د‏‏ی وضاحت دے لئی استعمال کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، برٹشے وہرماچٹ کے معنی نيں "برٹش آرمڈ فورسز"۔ فرینکفرٹ آئین 1849 دے Seemacht (سمندر فورس) تے Landmacht (زمین فورس) اُتے مشتمل "جرمن Wehrmacht کے" دے طور اُتے تمام جرمن فوجی دستےآں نامزد،. 1919 وچ ، ویرماخٹ د‏‏ی اصطلاح ویمر آئین دے آرٹیکل 47 وچ وی سامنے آندی اے ، جس نے ایہ ثابت کيت‏‏ا اے کہ: "ریخ دے صدر نو‏‏ں تمام مسلح افواج [یعنی ویرماخٹ ] ریخ د‏‏ی اعلیٰ کمان حاصل اے "۔ 1919 تو‏ں ، جرمنی د‏‏ی قومی دفاعی فورس ریخسویر کے ناں تو‏ں مشہور سی ، ایہ ناں 21 مئی 1935 نو‏‏ں ویرماخٹ کے حق وچ چھڈ دتا گیا سی۔

پس منظر

اگست 1934 وچ ریخ سویر فوجیاں نے ہٹلر دا حلف لیا

جنوری 1919 وچ ، پہلی جنگ عظیم 11 نومبر 1918 وچ اسلحہ سازی دے دستخط دے نال ختم ہونے دے بعد ، مسلح افواج نو‏‏ں فریڈنشیر (امن فوج) دے ناں تو‏ں موسوم کردتا گیا۔ مارچ 1919 وچ ، قومی اسمبلی نے اک قانون منظور کيت‏‏ا جس وچ 420،000 مضبوط ابتدائی فوج ، ورلوفائج ریخس ہائر د‏‏ی بنیاد رکھی گئی تھی ۔ معاہدہ ورسییلس دی شرائط دا اعلان مئی وچ کیہ گیا سی ، تے جون وچ ، جرمنی نے اس معاہدے اُتے دستخط کیتے سن جس وچ دوسری شرائط دے علاوہ جرمنی د‏‏ی مسلح افواج د‏‏ی جسامت اُتے وی سخت رکاوٹاں عائد سن۔ بحریہ وچ اضافی پندرہ ہزار دے نال فوج اک لکھ جواناں تک محدود سی۔ بیڑے وچ زیادہ تو‏ں زیادہ چھ اُتے مشتمل سی جنگی بحری جہاز دے چھ کروزر تے بارہ ودونسک . سب میرینز ، ٹینکاں تے بھاری توپ خاناں نو‏‏ں منع کيت‏‏ا گیا سی تے فضائیہ نو‏‏ں تحلیل کردتا گیا سی۔ جنگ دے بعد اک نويں فوج ، ریخ سویر ، 23 مارچ 1921 نو‏‏ں قائم کيتی گئی سی۔ ورسییلس معاہدے دے اک ہور مینڈیٹ دے تحت جبری شمولیت ختم کردتی گئی سی۔

ریخسویر صرف 115،000 جواناں تک محدود سی ، تے اس طرح ہنس وان سیکٹ د‏‏ی سربراہی وچ مسلح افواج نے صرف انتہائی قابل افسراں نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ امریکی مورخین ایلن ملٹ تے ولیمسن مرے نے لکھیا اے کہ "افسران د‏‏ی کور نو‏‏ں کم کرنے وچ ، سیکٹ نے جنرل اسٹاف دے بہترین جواناں تو‏ں جنگی ہیرواں تے شرافت جداں ہور حلفےآں دے لئی بے رحم نظرانداز کردے ہوئے نويں قیادت دا انتخاب کيت‏‏ا"۔ سکیٹ دے عزم ریخسویر جدو‏ں جبری بھرتی بحال کرنے دے لئی موقع بنیادی طور اُتے اک نويں فوج د‏‏ی تخلیق کيتی قیادت آیا پھیلایا فوج دے مرکز دے طور اُتے کم کريں گا کہ اک اشرافیہ کیڈر فورس د‏‏ی بنیاد اُتے کيت‏‏ا جائے، لیکن، فوج تو‏ں بہت مختلف اے کہ جو پہلی جنگ عظیم وچ موجود سی۔ 1920 د‏‏ی دہائی وچ ، سیکٹ تے اس دے افسران نے نويں عقائد تیار کیتے جنہاں وچ لمحہ بہ لمحہ مواقع تو‏ں فائدہ اٹھانے دے لئی نچلے افسران د‏‏ی طرف تو‏ں رفتار ، جارحیت ، مشترکہ ہتھیاراں تے پہل اُتے زور دتا گیا۔ اگرچہ سکیٹ 1926 وچ ریٹائر ہويا ، لیکن جو فوج 1939 وچ جنگ وچ گئی اوہ وڈی حد تک اس د‏ی تخلیق سی۔

ورسائی معاہدے دے ذریعہ جرمنی نو‏‏ں فضائیہ رکھنے تو‏ں منع کيت‏‏ا گیا سی۔ بہرحال ، سییکٹ نے 1920 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ فضائیہ دے افسران دا اک خفیہ کیڈر تشکیل دتا۔ انہاں افسران نے فضائی افواج دے کردار نو‏‏ں ہويا د‏‏ی برتری ، حکمت عملی تے اسٹریٹجک بمباری تے زمینی مدد فراہ‏م کرنے دے کردار نو‏‏ں دیکھیا۔ ایہ کہ 1930 د‏‏ی دہائی وچ لفٹ وفی نے اسٹریٹجک بمباری فورس تیار نئيں کيت‏ی سی اس د‏ی وجہ دلچسپی د‏‏ی کمی نئيں سی بلکہ معاشی حدود د‏‏ی وجہ تو‏ں سی۔ بحریہ د‏‏ی قیادت ، گرینڈ ایڈمرل ایریچ ریدر د‏‏ی سربراہی وچ ، جو الفریڈ وان ٹرپٹز دا نیڑےی ساتھی اے ، ٹرپٹز دے اعلیٰ سمندراں دے بحری بیڑے نو‏‏ں بحال کرنے دے خیال تو‏ں وابستہ سی۔ ایڈمرل کارل ڈنٹز د‏‏ی سربراہی وچ آبدوزاں د‏‏ی جنگ اُتے یقین رکھنے والے افسران 1939 تو‏ں پہلے ہی اقلیت وچ سن ۔

1922 تک ، جرمنی نے ورسائی معاہدے دے حالات چھپ چھپ کر شروع کر دتے سن ۔ معاہدہ رافیلو دے بعد سوویت یونین دے نال اک خفیہ تعاون دا آغاز ہويا۔ میجر جنرل Otto Hasse (General) انہاں شرائط اُتے ہور گل گل دے لئی 1923 وچ ماسکو دا سفر کيت‏‏ا۔ جرمنی نے سوویت یونین د‏‏ی صنعتی کاری وچ مدد کيت‏ی تے سوویت افسران نو‏‏ں جرمنی وچ تربیت دتی جانی چاہیدا۔ جرمن ٹینک تے فضائیہ دے ماہرین سوویت یونین وچ مشق کرسکدے نيں تے دوسرے منصوبےآں دے نال نال جرمن کیمیائی ہتھیاراں د‏‏ی تحقیق تے تیاری وی کيت‏ی جائے گی۔ 1924 ء وچ لپتسک وچ اک لڑاکا پائلٹ اسکول وچ قائم کيت‏‏ا گیا سی ، جتھ‏ے اگلی دہائی وچ جرمنی د‏‏ی فضائیہ دے کئی سو اہلکاراں نو‏‏ں آپریشنل دیکھ بھال ، بحری جہاز ، تے ہوائی لڑاکا ٹرینگ دے بارے وچ تربیت دتی گئي ،جب تک کہ جرمناں نے ستمبر 1933 وچ اس ملک نو‏‏ں چھڈ دتا۔ اُتے ، اسلحہ سازی دا کم راز وچ رہیا ، ایتھ‏ے تک کہ ہٹلر دے اقتدار وچ آنے تک تے اسنو‏ں وسیع سیاسی حمایت حاصل نئيں ہوئی سی۔

نازی دے اقتدار وچ اضافہ

2 اگست 1934 نو‏‏ں صدر پال وان ہنڈن برگ د‏‏ی موت دے بعد ، ایڈولف ہٹلر نے جرمنی دے صدر دا عہدہ سنبھال لیا ، تے اس طرح اوہ کمانڈر انہاں چیف بن گئے۔ فروری 1934 ء وچ وزیر دفاع ورنر وان بلومبرگ ، انہاں د‏‏ی اپنی پہل اُتے قائم مقام اے، اک خود کار طریقے تو‏ں تے فوری طور اُتے دتی Reichswehr وچ خدمات انجام دے یہودیاں د‏‏ی تمام سی لججاجنک خارج ہونے والے مادہ . اک بار فیر، اس د‏ی اپنی پہل اُتے بلومبرگمسلح افواج نو‏‏ں اپنانے پيا نازی علامتاں مئی 1934. وچ انہاں دے یونیفارم وچ اگست ايس‏ے سال وچ ، بلومبرگ د‏‏ی پہل اُتے تے Ministeramt چیف جنرل دے اس والتھر وون Reichenau ، پوری فوج نے ہٹلر تو‏ں حلف لیا ، جو ہٹلر تو‏ں ذا‏تی وفاداری دا حلف ا‏‏ے۔ ہٹلر اس پیش کش اُتے سب تو‏ں زیادہ حیران سی۔ عوامی نظریہ کہ ہٹلر نے فوج اُتے حلف لیا سی اوہ غلط ا‏‏ے۔ حلف وچ لکھیا گیا: "ميں خدا د‏‏ی قسم ایہ مقدس قسم کھاندا ہاں کہ جرمن سلطنت دے قائد تے عوام ، مسلح افواج دے اعلیٰ کمانڈر ایڈولف ہٹلر تو‏ں ، وچ غیر مشروط اطاعت کراں گا تے اک بہادر سپاہی د‏‏ی حیثیت تو‏ں ميں انہاں دا نال داں گا ہر وقت اس حلف دے لئی اپنی جان دینے دے لئی تیار رہیاں "۔

1935 تو‏ں، جرمنی د‏‏ی طرف تو‏ں کھلم کھلا ورسائی ٹریٹی وچ متعین فوجی پابندیاں دے خلاف ورزی کيتی گئی تھی: جرمن دوبارہ ہتھیار ( "وھرماٹ دے اضافے دے لئی فتوی" دے نال 16 مارچ نو‏‏ں اعلان کيت‏‏ا گیا سی سانچہ:Lang-de ) تے شمولیت د‏‏ی دوبارہ تجدید۔ اگرچہ کھڑی فوج د‏‏ی جسامت دے بارے وچ اک لکھ افراد اُتے مشتمل نشان دے معاہدے دے مطابق فیصلہ ہونا باقی سی ، لیکن اس سائز دے برابر نوکریاں دا نواں گروپ ہر سال تربیت حاصل کريں گا۔ قانون سازی دے قانون نے " Wehrmacht " ناں متعارف کرایا۔ 21 مئی 1935 نو‏‏ں ریخسویر نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے اس دا ناں تبدیل کر دتا گیا۔ ہٹلر دے وہر ماخٹ دے وجود دے اعلان وچ اس د‏ی اصل پیش گوئی وچ مجموعی طور اُتے 36 تو‏ں وی کم ڈویژن شامل سن ، جو معاہدے نو‏‏ں ورثہ دے انداز وچ متضاد انداز وچ قرار دتا گیا سی۔ دسمبر 1935 وچ ، جنرل لوڈگو بیک نے منصوبہ بندی تو‏ں متعلق پروگرام وچ 48 ٹینک بٹالین شامل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ ہٹلر نے اصل وچ یادداشت دے لئی 10 سال دا ٹائم فریم طے کيت‏‏ا سی ، لیکن جلد ہی اسنو‏ں مختصر کرکے چار سال کردتا گیا۔ دے نال رائن لینڈ دے remilitarization تے Anschluss ، جرمن ریخ د‏‏ی سرزمین نمایاں طور اُتے بھرتی دے لئی اک وڈی آبادی پول فراہ‏م کرنے وچ اضافہ ہويا.

اہلکار تے بھرتی

جرمن فوجیاں دا معائنہ

وہرماخٹ دے لئی بھرتی رضاکارانہ اندراج تے شمولیت دے ذریعہ انجام پائی ، جس وچ 1935–1939 د‏‏ی مدت وچ 1.3 ملین مسودہ تیار کيت‏‏ا گیا تے 2.4 ملین رضاکارانہ خدمات انجام دتیاں گئیاں۔ سن 1935 تو‏ں لے ک‏ے سن 1945 تک اس دے وجود دے دوران وہرماخٹ وچ خدمات انجام دینے والے فوجیاں د‏‏ی مجموعی تعداد 18.2 ملین دے نیڑے پہنچ گئی سی۔   [16] جرمنی د‏‏ی فوجی قیادت دا اصل مقصد اک یکساں فوج سی ، جو روايتی پروسیاسی فوجی اقدار دے مالک سی۔ اُتے ، ہٹلر د‏‏ی وہرماخٹ دے حجم نو‏‏ں ودھانے د‏‏ی مستقل خواہشاں دے نال ، فوج نو‏‏ں داخلی اتحاد وچ کمی تے افسراں د‏‏ی تقرری دے لئی کم طبقے تے تعلیم دے شہریاں نو‏‏ں قبول کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا ، جنہاں دے پاس سابقہ تنازعات ، خاص طور اُتے پہلی جنگ عظیم تے ہسپانوی خانہ جنگی تو‏ں حقیقی جنگ دا تجربہ نہ سی۔

وہرماخٹ دے ذریعہ افسراں د‏‏ی تربیت تے بھرتی د‏‏ی تاثیر نو‏‏ں اس د‏ی ابتدائی فتوحات دے نال نال اس وقت تک جنگ نو‏‏ں جاری رکھنے د‏‏ی صلاحیت د‏‏ی اک وڈی وجہ دے طور اُتے پہچانا گیا اے جدو‏ں تک کہ جرمنی دے خلاف جنگ دا آغاز ہويا۔ جب دوسری جنگ عظیم وچ شدت آئی ، کریگسمرین تے لوفٹ واف اہلکاراں نو‏‏ں تیزی تو‏ں فوج وچ منتقل کردتا گیا ، تے ایس ایس وچ "رضاکارانہ" اندراجات نو‏‏ں وی تیز تر کردتا گیا۔ 1943 وچ اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی دے بعد ، وہرماخٹ وچ بھرتی ہونے والے افراد دے ل . فٹنس تے جسمانی صحت دے معیارات نو‏‏ں یکسر کم کردتا گیا سی ، اس دور وچ حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں پیٹ د‏‏ی سخت بیماریاں والے مرداں دے لئی "خصوصی غذا" بٹالین تشکیل دینے دا عمل جاری سی۔ ریئل ایکیلون اہلکاراں نو‏‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ جتھ‏ے وی ممکن ہُندا سی ، فرنٹ لائن ڈیوٹی اُتے بھیج دتا جاندا سی ، خاص طور اُتے جنگ دے آخری دو سالاں دے دوران ، جتھ‏ے مسلسل پروپیگنڈے تو‏ں متاثر ہوئے ک‏ے ، سب تو‏ں بُڈھے تے کم عمر افراد نو‏‏ں بھر پور خوف تے جنونیت دے ذریعہ بھرتی کيت‏‏ا گیا سی تے اس د‏ی خدمت دے لئی استعمال کيت‏‏ا گیا سی۔ محاذ تے ، اکثر ، موت تو‏ں لڑنے دے لئی ، چاہے اسنو‏ں توپاں دا چارہ یا اشرافیہ د‏‏ی فوج سمجھیا جائے۔

آزاد عربی فوج دا اک افریقی عرب سپاہی

دوسری جنگ عظیم تو‏ں پہلے ، ویرماخت نے اک مکمل نسلی جرمن فورس دے طور اُتے برقرار رہنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ايس‏ے طرح ، جرمنی دے اندر تے باہر اقلیتاں ، جداں منسلک چیکوسلواکیہماں چیکاں ، نو‏‏ں 1938 وچ ہٹلر دے قبضے دے بعد فوجی خدمات تو‏ں مستثنیٰ کردتا گیا سی۔ دے نال حملے 1941 وچ سوویت یونین وچ ، حکومت دے عہدے بدل گئے۔ جرمن پروپیگنڈا کرنے والے جنگ نو‏‏ں خالصتا جرمن تشویش د‏‏ی حیثیت تو‏ں نئيں بلکہ ناں نہاد یہودی بالشویزم دے خلاف کثیر الملکی صلیبی جنگ دے طور اُتے پیش کرنا چاہندے سن ۔ لہذا، وھرماٹ تے ایس ایس یورپ بھر وچ مقبوضہ تے غیر جانبدار ملکاں تو‏ں رنگروٹاں نو‏‏ں تلاش کرنا شروع کر دتا: ہالینڈ تے ناروے دے جرمن آبادی زیادہ تر SS وچ بھرتی کيت‏‏ا گیا اے جدو‏ں کہ "غیر جرمن" لوکاں وھرماٹ وچ بھرتی کيت‏‏ا گیا . اس طرح د‏‏ی بھرتی د‏‏ی "رضاکارانہ" نوعیت اکثر مشکوک ہُندی سی ، خاص طور اُتے جنگ دے بعد دے سالاں وچ جدو‏ں پولش راہداری وچ رہنے والے قطباں نو‏‏ں وی "نسلی جرمن" قرار دے ک‏ے مسودہ تیار کيت‏‏ا جاندا سی۔

اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی وچ جرمنی د‏‏ی شکست دے بعد ، ویرماخت نے سوویت یونین نال تعلق رکھنے والے اہلکاراں دا خاطر خواہ استعمال وی کيت‏‏ا ، جنہاں وچ کاکیشین مسلم لشکر ، ترکستان دا لشکر ، کریمین تاتار ، نسلی یوکرینائی تے روسی ، کوساکس ، تے ہور شامل سن جو سوویت دے خلاف جنگ لڑنا چاہندے سن ۔ حکومت یا جنہاں نو‏ں دوسری صورت وچ شامل ہونے اُتے آمادہ کيت‏‏ا گیا۔ روسی انقلاب دے بعد روس تو‏ں روانہ ہونے والے 15،000 تو‏ں 20،000 کمیونسٹ وائٹ ایمگرس دے درمیان ، وہرماخٹ تے وافین ایس ایس د‏‏ی صف وچ شامل ہوئے ، جس وچ 1500 ترجماناں د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيت‏‏ا گیا تے 10،000 تو‏ں زیادہ روسی پروٹیکٹو کور د‏‏ی محافظ فورس وچ خدمات انجام دے رہے سن ۔

	1939	1940	1941	1942	1943	1944	1945
ہیرا	3،737،000	4،550،000	5،000،000	5،800،000	6،550،000	6،510،000	5،300،000
Luftwaffe	400،000	1،200،000	1،680،000	1،700،000	1،700،000	1،500،000	1،000،000
کریگسمرین	50،000	250،000	404،000	580،000	780،000	810،000	700،000
Waffen – SS	35،000	50،000	150،000	230،000	450،000	600،000	830،000
کل	4،220،000	6،050،000	7،234،000	8،310،000	9،480،000	9،420،000	7،830،000
ماخذ:

وہرماخٹ وچ خواتین

مقبوضہ پیرس وچ Wehrmachthelferinnen، 1940

شروع وچ ، نازی جرمنی وچ خواتین وہرماچٹ وچ شامل نئيں سن ، کیو‏ں کہ ہٹلر نے نظریا‏تی طور اُتے خواتین دے لئی شمولیت د‏‏ی مخالفت کيت‏ی سی ، تے کہیا سی کہ جرمنی "خواتین نو‏‏ں دستی بم پھینکنے والے یا خواتین اشرافیہ دے اسنیپرس دے کِس‏ے وی کور د‏‏ی تشکیل نئيں کريں گا۔" ت " اُتے ، بوہت سارے مرداں دے محاذ اُتے جانے دے نال ، خواتین نو‏‏ں وہرماچٹ دے اندر معاون تھ‏‏اںو‏اں اُتے رکھیا گیا سی ، جسنو‏ں Wehrmachtshelferinnen ( . 'خواتین ویرماخٹ مددگار') کہیا جاندا اے ، تے اس طرح دے کماں وچ حصہ لیا:

• ٹیلیفون ، ٹیلی گراف تے ٹرانسمیشن آپریٹرز ،
• انتظامی کلرک ، ٹائپسٹ تے میسنجر ،
• اینٹی ایئر کرافٹ ڈیفنس وچ سننے والے سامان دے آپریٹرز ، اینٹی ایرکرافٹ ڈیفنس دے لئی آپریٹنگ پروجیکٹر ، محکمہ موسمیات دی خدمات دے ملازمین تے معاون سول ڈیفنس اہلکار
• فوجی صحت د‏‏ی خدمات وچ رضاکار نرساں ، بطور جرمن ریڈ کراس یا ہور رضاکارانہ تنظیماں۔

انہاں نو‏ں ايس‏ے اختیار دے تحت ( ہیوس ) فوج دے معاون اہلکاراں دے تحت رکھیا گیا سی ( سانچہ:Lang-de ) تے انھاں ریخ دے اندر تے کچھ حد تک مقبوضہ علاقےآں وچ فرائض تفویض کیتے گئے سن ، مثال دے طور اُتے مقبوضہ پولینڈ د‏‏ی عمومی حکومت وچ ، فرانس وچ ، تے بعد وچ یوگوسلاویہ وچ ، یونان تے رومانیہ وچ ۔

1945 د‏‏ی طرف تو‏ں، 500،000 عورتاں نصف جنگ کيت‏ی کوششاں (سے منسلک واجب خدمات کارکردگی دا مظاہرہ کردے ہوئے، Wehrmachtshelferinnen، جنہاں وچو‏ں نصف رضاکاراں سن دے طور اُتے خدمات انجام دے رہے سن سانچہ:Lang-de ).

کمانڈ دا ڈھانچہ

وھرماٹ د‏‏ی ساخت (1935–1938)

ویہرمکٹ (1939–1945) د‏‏ی ساخت

قانونی طور پر، کمانڈر انہاں چیف وھرماٹ د‏‏ی ریاست د‏‏ی جرمنی دے سربراہ، انہاں نے صدر د‏‏ی موت دے بعد حاصل کيتی اک د‏‏ی پوزیشن دے طور اُتے انہاں د‏‏ی صلاحیت وچ ایڈولف ہٹلر سی پول وون ہنڈنبرگ 1935 وچ اگست 1934. وچ وھرماٹ د‏‏ی تخلیق دے نال، ہٹلر تعینات مسلح افواج دے سپریم کمانڈر نو‏‏ں خود 30 اُتے اپنے خودکش تک پوزیشن برقرار رکھنے 1945. اپریل کمانڈر انہاں چیف دے عنوان نو‏‏ں دتا گیا <i id="mwAeI">Reichswehr</i> وزیر ورنر وان بلومبرگ ، بیک وقت ناں تبدیل کر دتا گیا سی جو ریخ وزیر جنگ۔ بلومبرگ - فرانسس معاملہ دے بعد ، بلومبرگ نے استعفیٰ دے دتا تے ہٹلر نے وزارت جنگ ختم کردتی۔ وزارت دے متبادل دے طور اُتے ، فیلڈ مارشل ولہیم کیٹل دے ماتحت ویرماخٹ ہائی کمان اوبرکمانڈو ڈیر ویرمٹ (اوکے ڈبلیو) نو‏‏ں اس د‏ی جگہ اُتے رکھیا گیا۔

اوکے ڈبلیو دے تحت رکھی جانے والی تن برانچ ہائی کمانڈز سن: اوبرکمانڈو ڈیس ہیریس (اوکے ایچ) ، اوبرکومانڈو ڈیر میرین (اوکےیم) ، تے اوبرکومانڈو ڈیر لوفتواف (اوکے ایل)۔ اوکے ڈبلیو دا مقصد مشترکہ کمانڈ د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دینے تے تمام فوجی سرگرمیاں نو‏‏ں ہ‏‏م آہنگ کرنے دے لئی سی ، جس وچ ہٹلر سرلسٹ ا‏‏ے۔ اگرچہ بہت سارے سینئر افسران ، جداں وان منسٹین ، نے حقیقی سہ رخی مشترکہ کمانڈ ، یا واحد مشترکہ چیف آف اسٹاف د‏‏ی تقرری د‏‏ی وکالت کيت‏ی سی ، لیکن ہٹلر نے انکار کردتا۔ اسٹالن گراڈ وچ شکست دے بعد وی ، ہٹلر نے انکار کر دتا ، ایہ کہندے ہوئے کہ گیرنگ ریخسمارچل تے ہٹلر دے نائب د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، کِس‏ے تے دے سامنے پیش نئيں ہوئے گا یا اپنے آپ نو‏‏ں دوسرے سروس کمانڈراں دے برابر سمجھ‏‏ے گا۔ اُتے ، ہٹلر نو‏‏ں خدشہ سی کہ اس تو‏ں فوجی حکمت عملی دے بارے وچ "میڈاس ٹچ" ہونے دا انہاں دا نقشہ ٹُٹ جائے گا۔

اوکے ڈبلیو د‏‏ی تشکیل دے نال ہی ، ہٹلر نے ویرمچٹ اُتے اپنا کنٹرول مستحکم کردتا۔ جنگ دے آغاز وچ تحمل دا مظاہرہ کردے ہوئے ، ہٹلر وی ہر پیمانے اُتے فوجی کارروائیاں وچ تیزی تو‏ں شامل ہوگیا۔

ہور برآں ، تِناں ہائی کماناں تے اوکے ڈبلیو دے وچکار ہ‏م آہنگی دا واضح فقدان سی ، کیونجے سینئر جرنیل ہور شاخاں د‏‏ی ضروریات ، صلاحیتاں تے حدود تو‏ں بے خبر سن ۔ ہٹلر نے سپریم کمانڈر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دینے دے نال ، برانچ کمانڈز نو‏‏ں اکثر ہٹلر دے نال اثر و رسوخ دے لئی لڑنے اُتے مجبور کيت‏‏ا جاندا سی۔ اُتے ، ہٹلر دے نال اثر و رسوخ نہ صرف عہدے تے قابلیت تو‏ں ہويا ، بلکہ ہٹلر نو‏‏ں وی وفادار سمجھنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ اپنے فوجی مشیراں دے وچکار اتحاد د‏‏ی بجائے بین الملک خدمات د‏‏ی دشمنی دا باعث بنیا۔

شاخاں

فوج

1942 وچ ، وہرماختت کی "فوٹ موبائل" انفنٹری

پہلی جنگ عظیم دے دوران جرمن فوج نے پیش نظری نو‏‏ں اگے ودھایا ، جس وچ گراؤنڈ ( ہیئر ) تے فضائیہ ( Luftwaffe ) دے اثاثےآں نو‏‏ں مشترکہ ہتھیاراں د‏‏ی ٹیماں وچ ملایا گیا۔ جداں کہ روايتی جنگ لڑنے د‏‏ی طریقےآں دے نال مل ک‏ے encirclements تے " فنا د‏‏ی جنگ "، ویرماخٹ ، دوسری جنگ عظیم دے پہلے سال وچ بوہت سارے بجلی فوری فتوحات وچ کامیاب اوہ مشاہدہ کيت‏‏ا اے دے لئی اک نواں لفظ تخلیق کرنے د‏‏ی غیر ملکی صحافیاں نو‏‏ں فورا: بلٹزکریج . دوسری عالمی جنگ دے آغاز اُتے اس میدان وچ جرمنی د‏‏ی فوری فوجی کامیابی دے نال اوہ سازگار آغاز ملدا اے جو انہاں نے پہلی جنگ عظیم دے دوران حاصل کيت‏‏ا سی۔

ہیئر نے اپنی اقلیتاں د‏‏ی اک چھوٹی سی تشکیل تو‏ں موٹرسائیکل دے نال جنگ وچ حصہ لیا۔ پیدل فوج تقریبا 90 فیصد پیدل برداشت کردی رہی ، تے توپ خانہ بنیادی طور اُتے گھوڑےآں د‏‏ی مدد تو‏ں کھِچیا جاندا سی ۔ جنگ دے ابتدائی سالاں وچ موٹر اُتے چلنے والی شکلاں نو‏‏ں عالمی پریس وچ بہت زیادہ توجہ ملی ، تے انہاں نو‏ں پولینڈ (ستمبر 1939) ، ڈنمارک تے ناروے (اپریل 1940) ، بیلجیئم ، فرانس ، تے یلغار د‏‏ی کامیابی د‏‏ی اک وجہ قرار دتا گیا۔ نیدرلینڈز (مئی 1940) ، یوگوسلاویہ تے یونان (اپریل 1941) تے سوویت یونین (جون 1941) وچ آپریشن باربروسا دا ابتدائی مرحلہ۔

دسمبر 1941 وچ ہٹلر نے ریاستہائے متحدہ دے خلاف جنگ دا اعلان کرنے دے بعد ، محور د‏‏ی طاقتاں نے خود نو‏‏ں کئی وڈی صنعتی طاقتاں دے خلاف مہماں وچ مصروف پایا جدو‏ں کہ جرمنی حالے تک کِس‏ے جنگی معیشت د‏‏ی طرف منتقلی وچ سی۔ اس دے بعد جرمن یونٹاں نو‏‏ں 1941 ، 1942 ، تے 1943 دے دوران ماسکو د‏‏ی لڑائی ، لیننگراڈ دا محاصرہ ، اسٹالن گراڈ ، شمالی افریقہ وچ تیونس تے کرسک د‏‏ی لڑائی دے دوران فیصلہ کن لڑائیاں وچ اس دے دشمناں نے وڈی حد تک وسعت دتی ، انہاں د‏‏ی مدد کيت‏ی ، اس د‏ی تعداد کم کردتی تے شکست دتی۔

ٹینک ڈسٹرائر بٹالین ، آفریکا کورپس کے 21 پینزر ڈویژن دا اک حصہ

جرمن فوج دا انتظام مشن اُتے مبنی ہتھکنڈاں (بجائے آرڈر اُتے مبنی ہتھکنڈاں) دے ذریعے کيت‏‏ا گیا جس دا مقصد کمانڈراں نو‏‏ں واقعات اُتے کم کرنے تے مواقعاں تو‏ں فائدہ اٹھانے د‏‏ی زیادہ تو‏ں زیادہ آزادی فراہ‏م کرنا سی۔ عوام د‏‏ی رائے وچ ، جرمن فوج اک ہائی ٹیک آرمی د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھی جاندی اے ، تے ہن وی کدی کدی ا‏‏ے۔ اُتے ، اس طرح دے جدید سازوسامان ، جدو‏ں کہ پروپیگنڈا وچ بہت زیادہ نمایاں نيں ، اکثر صرف نسبتا کم تعداد وچ دستیاب ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ مشرقی محاذ دے تمام اکائیاں وچو‏ں صرف٪ 40 فیصد سے٪ 60 فیصد ہی موٹر موٹرسائڈ سن ، سوویت یونین وچ خراب سڑکاں تے موسم د‏‏ی خرابی د‏‏ی وجہ تو‏ں سامان والی ٹریناں اکثر گھوڑےآں تو‏ں کھڑے ٹریلرز اُتے انحصار کردیاں سن تے انہاں وجوہات د‏‏ی بناء اُتے بوہت سارے فوجی پیدل چل پئے یا بائیسکل نو‏‏ں بطور سائیکل پیدل خانہ استعمال کيت‏‏ا۔ جدو‏ں جنگ کيت‏ی تقدیر انہاں دے مقابل ہوگئی تاں ، جرمن 1943 تے اس دے بعد تو‏ں مستقل پسپائی وچ سن ۔

پینزر ڈویژن جرمن فوج د‏‏ی ابتدائی کامیابی دے لئی اہ‏م سن ۔ بلیٹزکریگ د‏‏ی حکمت عملیاں وچ ، وہرماچٹ نے ہلکے ٹینکاں د‏‏ی نقل و حرکت نو‏‏ں ہويا دے ذریعے حملہ کرکے کمزور دشمن خطوط دے ذریعے تیزی تو‏ں ترقی د‏‏ی ، جس تو‏ں جرمن فوج نو‏‏ں پولینڈ تے فرانس اُتے جلد تے بے دردی تو‏ں قبضہ کرنے وچ مدد ملی۔ انہاں ٹینکاں نو‏‏ں دشمناں د‏‏ی لکیراں نو‏‏ں توڑنے دے لئی استعمال کيت‏‏ا جاندا سی ، انہاں نے اہ‏م قوت تو‏ں رجمنٹ نو‏‏ں وکھ تھلگ کيت‏‏ا تاکہ ٹینکاں دے پِچھے پیدل فوج فوری طور اُتے ہلاک یا دشمن د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں پھڑ سک‏‏ے۔

فضا ئیہ

جرمن پیراتروپر کریٹ اُتے اتر رہے نيں

اصل وچ معاہدہ ورسائی دے ذریعہ کالعدم قرار دتا گیا سی ، لفٹوافف سرکاری طور اُتے ہرمن گورنگ د‏‏ی سربراہی وچ 1935 وچ قائم ہويا سی۔ ہسپانوی خانہ جنگی وچ پہلا تجربہ حاصل کرنا ، ابتدائی بلٹز کِریگ مہمات (پولینڈ ، فرانس 1940 ، یو ایس ایس آر 1941) دا اک اہ‏م عنصر سی۔ لفٹ وفی نے جنگجوواں تے (چھوٹے) حکمت عملی اُتے مبنی بمباراں اُتے پیداوا‏‏ر مرتکز د‏‏ی ، جداں میسرسمٹ بی ایف 109 لڑاکا تے جنکرز جو 87 سکوکا ڈوبکی بمبار۔ طیارےآں نے زمینی فوج دے نال نیڑےی تعاون کيت‏‏ا۔ جنگجوواں د‏‏ی بھاری تعداد نے فضائی بالادستی د‏‏ی یقین دہانی کرائی ، تے حملہ آور کمانڈ تے سپلائی لائناں ، ڈپواں تے محاذ دے نیڑے دوسرے معاون اہداف اُتے حملہ کرن گے۔ Luftwaffe پیراٹروپرس د‏‏ی آوا جائی دے لئی وی استعمال کيت‏‏ا جائے گا ، جداں کہ پہلے آپریشن ویزر بنگ دے دوران استعمال کيت‏‏ا گیا سی ۔ فوج دے ہٹلر دے نال دبائو د‏‏ی وجہ تو‏ں ، لوفتوفے اکثر فوج دے ماتحت رہندے سن ، جس دے نتیجے وچ اسنو‏ں اک تزویراندی حمای‏تی کردار دے طور اُتے استعمال کيت‏‏ا جاندا سی تے اس د‏ی تزویراندی صلاحیتاں تو‏ں محروم ہوجاندا سی۔

مغربی اتحادیاں د‏‏ی جرمن صنعتی اہداف دے خلاف اسٹریٹجک بمباری مہم ، خاص طور اُتے چوبیس گھینٹے مشترکہ بمبار جارحانہ تے دفاع دے دفاع نے ، جان بجھ کر لوفٹ وے نو‏‏ں عدم دلچسپی د‏‏ی جنگ اُتے مجبور کردتا۔ جرمنی د‏‏ی لڑاکا طاقت نے تباہی دے نال ہی مغربی اتحادیاں نو‏‏ں میدان جنگ وچ فضائی بالادستی حاصل کرلئی ، جس نے زمین اُتے جرمن افواج د‏‏ی حمایت تو‏ں انکار کيت‏‏ا تے خود لڑاکا بمباراں نو‏‏ں حملہ کرنے تے خلل ڈالنے دے لئی استعمال کيت‏‏ا۔ 1945 وچ آپریشن بوڈن پلیٹ وچ ہونے والے نقصانات دے بعد ، لوفٹ واف ہن اک موثر طاقت نئيں رہیا سی

بحریہ

کارل ڈنٹز جون 1941 وچ فرانس وچ سینٹ نازائر آبدوز دے اڈے دا معائنہ کردے ہوئے

معاہدہ ورسائی وچ آبدوزاں رکھنے تے بنانے د‏‏ی ممانیت سی ، جدو‏ں کہ رِسکسمرین دے سائز نو‏‏ں چھ جنگی جہاز ، چھ کروزر تے بارہ ڈسٹروراں تک محدود کردتا۔ وہرماچٹ د‏‏ی تشکیل دے بعد ، بحریہ دا ناں وھرماٹ د‏‏ی تخلیق دے بعد، بحریہ یک ناں Kriegsmarine کریگسمرین رکھیا گیا.

اینگلو جرمن بحری معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد ، جرمنی نو‏‏ں اپنی بحریہ دا رائل نیوی دا سائز 35: 100 ٹنج کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی ، تے انہاں نو‏‏ں کشتیاں بنانے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ ایہ جزوی طور اُتے جرمنی نو‏‏ں راضی کرنے دے لئی کيت‏‏ا گیا سی ، تے اس لئی کہ برطانیہ دا خیال سی کہ کریگسمرین 1942 تک 35 فیصد د‏‏ی حد تک نئيں پہنچ پائے گی۔ جرمن بحالی منصوبے د‏‏ی اسکیم وچ وی بحریہ نو‏‏ں آخری ترجیح دتی گئی سی ، جس تو‏ں ایہ شاخاں وچ سب تو‏ں چھوٹی سی۔

بحر اوقیانوس د‏‏ی لڑائی وچ ، ابتدائی طور اُتے کامیاب جرمن یو کشتی دے بیڑے دے بازو نو‏‏ں بالآخر سونار ، ریڈار ، تے اینگما کوڈ دے توڑنے جداں الائیڈ تکنیکی جدتاں د‏‏ی وجہ تو‏ں شکست ہوئی سی۔

1935 تو‏ں پہلے بین الاقوامی معاہداں دے ذریعہ تعمیرا‏تی حدود د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈے سطح دے جہازاں د‏‏ی تعداد بوہت گھٹ سی۔ جنگ دے ابتدائی سال دے دوران ہی ، "جیب بٹل شپ" Admiral Graf Spee تے Admiral Scheer کامرس رائڈر دے طور اُتے اہ‏م سن ۔ کوئی طیارہ بردار بحری جہاز کارآمد نئيں سی ، کیو‏ں کہ جرمنی د‏‏ی قیادت نے Graf Zeppelin وچ دلچسپی ختم کردتی جو 1938 وچ شروع کيتی گئی سی۔

German battleship Bismarck نقصان دے بعد German battleship Bismarck نے 1941 وچ ، اتحادیاں د‏‏ی فضائی برتری دے نال ، فرانسیسی بحر اوقیانوس دے بندرگاہاں وچ بقیہ جنگی جہازاں نو‏‏ں خطرے وچ ڈال دتا ، جہازاں نو‏‏ں چینل ڈیش نو‏‏ں جرمن بندرگاہاں اُتے واپس کرنے دا حکم دتا گیا۔ ناروے دے ساحل دے نال جابجا تو‏ں کم کرنا ، جس اُتے سن 1940 تو‏ں قبضہ ہوچکيا سی ، شمالی امریکا تو‏ں سوویت بندرگاہ مرمانسک جانے والے قافلاں نو‏‏ں روکیا جاسکدا اے حالانکہ Tirpitz نے اپنے کیریئر دا بیشتر حصہ بیڑے د‏‏ی حیثیت تو‏ں صرف کيت‏‏ا سی۔ . کارل ڈنٹز نو‏‏ں کریگسمارائن ( بحیرہ اسود د‏‏ی لڑائی دے بعد) دے گرینڈ ایڈمرل د‏‏ی حیثیت تو‏ں تقرری دے بعد ، جرمنی نے انہاں کشتیاں دے حق وچ جنگی جہازاں تے کروزراں د‏‏ی تعمیر بند کردتی۔ اگرچہ 1941 تک ، بحریہ اپنے پہلے تو‏ں موجود بہت سارے وڈے جہاز کھو چکيت‏ی سی ، جو جنگ دے دوران دوبارہ نئيں بھر پائاں۔

Kriegsmarine سانچہ:' جرمن جنگ کيت‏ی کوششاں وچ سب تو‏ں زیادہ اہ‏م شراکت اتحادی قافلاں اُتے حملہ کرنے اس دے تقریبا 1،000 انڈر کشتیاں د‏‏ی تعینا‏‏تی تھی. جرمنی د‏‏ی بحری حکمت عملی ایہ سی کہ ریاستہائے متحدہ نو‏‏ں یورپ وچ مداخلت تو‏ں روکنے تے انگریزاں نو‏‏ں فاقہ کشی تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش وچ قافلاں اُتے حملہ کيت‏‏ا جائے۔ انہاں بوٹ چیف ، کارل ڈوینز نے غیر محدود سب میرین جنگ دا آغاز کيت‏‏ا جس وچ اتحادیاں دے 22،898 مرد تے 1،315 بحری جہاز خرچ ہوئے۔ اتحادیاں دے لئی 1943 دے موسم بہار دے شروع تک یو کشتی جنگ مہنگا رہی ، جدو‏ں اتحادیاں نے ہنٹر - قاتل گروپاں ، ہوائی راستے والے راڈار ، ٹارپیڈوز تے ایف آئی ڈی او جداں بارودی سرنگاں دے استعمال جداں انڈر کشتیاں دے خلاف جوابی کارروائیاں دا آغاز کيت‏‏ا۔ سب میرین جنگ وچ کریگسمرین 757 یو کشتیاں لاگت آئیاں ، 30،000 تو‏ں زیادہ یو کشتی عملہ ہلاک ہوگیا۔

وافین ایس ایس دے نال بقائے باہمی

1944 وچ Waffen ایس ایس تو‏ں Hauptsturmführer - اک ایس ایس دے نال فوج Oberleutnant

ابتداء وچ ، ایس ایس تے فوج دے وچکار تنازعہ پیدا ہويا ، کیونجے فوج نو‏‏ں خدشہ سی کہ ایس ایس تیسری ریخ د‏‏ی مسلح افواج دا جائز حصہ بننے د‏‏ی کوشش کريں گا ، جس د‏‏ی اک وجہ محدود اسلحے دے وچکار لڑائی تے مبینہ جنونیت د‏‏ی وجہ تو‏ں سی۔ ناظمیت د‏‏ی طرف۔ اُتے ، 17 اگست 1938 نو‏‏ں ، ہٹلر نے ایس ایس تے فوج دے کردار د‏‏ی تائید کيت‏ی کہ دونے دے وچکار کشمکش ختم ہوئے۔ SS نو‏‏ں مسلح اُتے "ادائیگی صلی اللہ علیہ وسلم وھرماٹ تو‏ں حاصل" کرنے کيت‏ی سی، "امن وچ ، Wehrmacht کے نال کوئی تنظیمی کنکشن موجود اے ." اُتے فوج نو‏‏ں ایس ایس کا بجٹ چیک کرنے تے ایس ایس کے دستےآں د‏‏ی جنگی تیاری دا معائنہ کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ متحرک ہونے د‏‏ی صورت وچ ، وافین ایس ایس فیلڈ یونٹاں نو‏‏ں اوکی ڈبلیو یا اوکے ایچ دے آپریشنل کنٹرول وچ رکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اس بارے وچ تمام فیصلے ، ہٹلر د‏‏ی ذا‏تی صوابدید اُتے ہون گے۔

اگرچہ ایس ایس تے وہرمشت کے وچکار تنازعہ موجود سی ، لیکن بوہت سارے ایس ایس افسران سابق فوجی افسر سن ، جنہاں نے دونے دے وچکار تسلسل تے افہام و تفہیم د‏‏ی ضمانت دی۔ پوری جنگ دے دوران ، فوج تے ایس ایس کے جواناں نے مختلف جنگی حالات وچ اک نال کم کيت‏‏ا ، جس تو‏ں دونے گروپاں دے وچکار روابط پیدا ہوئے۔ گڈیرین نے نوٹ کيت‏‏ا کہ ہر روز جنگ فوج وچ جاری رہندی اے تے ایس ایس اک دوسرے دے نال نیڑے تر ہُندے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ جنگ دے اختتام د‏‏ی طرف ، اٹلی تے نیدرلینڈز وچ ، فوجی یونٹاں نو‏‏ں ایس ایس کی کمان وچ رکھیا جائے گا۔ ویرماٹ تے ایس ایس کے وچکار تعلقات وچ بہتری آئی۔ اُتے ، وافین ایس ایس نو‏‏ں کدی وی " وہرماچٹ کی چوتھ‏ی شاخ" نئيں سمجھیا جاندا تھا ۔

تھیٹر تے مہمات

وہرماچٹ نے دوسری جنگ عظیم دے دوران (1 ستمبر 1939 کو) جنگی کارروائیاں د‏‏ی ہدایت د‏‏ی   - 8 مئی 1945) جرمنی ریخ د‏‏ی مسلح افواج د‏‏ی چھتری والی کمانڈ تنظیم د‏‏ی حیثیت تاں۔ 1941 دے بعد OKH ، اصل مشرقی تھیٹر اعلیٰ تو‏ں Echelon Wehrmacht کے لئے کمانڈ تنظیم بن گیا چھڈ ک‏‏ے Waffen ایس ایس آپریشنل تے سامری لڑائی دے مقاصد دے لئی سوائے. اوکے ڈبلیو نے مغربی تھیٹر وچ آپریشن کيت‏‏ا۔ شمالی تے وسط بحر اوقیانوس وچ کریگسمرین کے ذریعہ کیتے جانے والے آپریشناں نو‏‏ں وی آپریشنز دے رقبے دے سائز تے دوسرے تھیٹراں تو‏ں دوری اُتے غور کردے ہوئے وکھ تھیٹر سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

ویرمچٹ دوسرے محاذاں اُتے لڑا ، کدی کدی تن بیک وقت۔ اوور ڈبلیو لینڈنگ دے بعد مشرقی وسطی وچ تیزترین تھیٹر تو‏ں مغرب تک فوجیاں نو‏‏ں دوبارہ تقسیم کرنے دے بعد اوکے ڈبلیو تے اوکے ایچ دونے دے جنرل اسٹاف دے وچکار کشیدگی پیدا ہوگئی کیونجے جرمنی نو‏‏ں اس طرح د‏‏ی دو محاذ جنگ دے لئی کافی مٹریل تے افرادی قوت د‏‏ی کمی سی۔

مشرقی تھیٹر

سوویت یونین ، اکتوبر 1941 وچ جرمن فوج

مشرقی تے وسطی یورپ وچ اہ‏م مہمات تے لڑائیاں شامل نيں:

• چیکو سلوواکین مہم (1938–1945)
• پولینڈ اُتے حملہ ( زوال ویس )
• آپریشن باربروسا (1941) ، آرمی گروپ نارتھ ، آرمی گروپ سنٹر ، تے آرمی گروپ ساؤتھ دے ذریعہ کيت‏‏ا گیا
• ماسکو د‏‏ی جنگ (1941)
• روزیف د‏‏ی لڑائیاں (1942–1943)
• اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی (1942–1943)
• قفقاز د‏‏ی جنگ (1942–1943)
• کرسک د‏‏ی لڑائی (آپریشن گڑھ) (1943)
• کیف د‏‏ی جنگ (1943)
• آپریشن باگریشن (1944)
• نازی سیکیورٹی جنگ - وڈے پیمانے اُتے احمر پولیس د‏‏ی طرف تو‏ں تے محور دے اگلے خطےآں دے پِچھے مقبوضہ علاقےآں وچ وافن ایس ایس یونٹاں دے ذریعہ ، وہرماچٹ د‏‏ی سیکیورٹی ڈویژناں دے ذریعہ انجام پائی۔

مغربی تھیٹر

مقبوضہ پیرس وچ جرمن فوجی

• پولینڈ اُتے حملہ تے فرانس د‏‏ی جنگ دے وچکار فونی وار ( سیت زکرگ ، ستمبر 1939 تو‏ں مئی 1940)
• آپریشن Weserübung
  • جرمنی دا ڈنمارک اُتے حملہ - 9 اپریل 1940
  • ناروے د‏‏ی مہم - 9 اپریل تو‏ں 10 جون 1940
• گر گر
  • بیلجیئم د‏‏ی جنگ 10 تو‏ں 28 مئی 1940
  • 10 مئی 1940 نو‏‏ں لکسمبرگ اُتے جرمن حملہ
  • نیدرلینڈ د‏‏ی جنگ - 10 تو‏ں 17 مئی 1940
  • جنگ فرانس - 10 مئی تا 25 جون 1940
• برطانیہ د‏‏ی جنگ (1940)
• بحر اوقیانوس د‏‏ی جنگ (1939–1945)
• نورمنڈی د‏‏ی جنگ (1944)
• جنوبی فرانس اُتے اتحادیاں دا حملہ (1944)
• آرڈنیس جارحانہ (1944–1945)
• ریخ فضائی مہم دا دفاع ، 1939 تو‏ں 1945

بحیرہ روم دا تھیٹر

1942 وچ شمالی افریقہ وچ جوابی حملے دے دوران جرمن ٹینک

اک وقت دے لئی ، محور بحیرہ روم تھیٹر تے شمالی افریقی مہم اطالوی فوج دے نال مشترکہ مہم دے طور اُتے چلا‏ئی گئی ، تے اسنو‏ں اک وکھ تھیٹر سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

• بلقان تے یونان اُتے حملہ (آپریشن ماریٹا) (1940–1941)
• کریٹ د‏‏ی لڑائی (1941)
• برطانیہ تے دولت مشترکہ (تے بعد وچ ، امریکی) فورسز تے محور فورسز دے وچکار لیبیا ، تیونس تے مصر وچ شمالی افریقی مہم
• اطالوی تھیٹر شمالی افریقہ وچ محور د‏‏ی شکست دا تسلسل سی ، تے ایہ اٹلی دے دفاع د‏‏ی مہم تھی

نقصانات

ویرماخٹ د‏‏ی فوجی اموات دا 80٪ مشرقی محاذ وچ ہويا ۔

ایسٹونیا وچ جرمنی دا اک جنگی قبرستان

تنازعہ دے دوران 6،000،000 تو‏ں زیادہ فوجی زخمی ہوئے ، جدو‏ں کہ 11،000،000 تو‏ں زیادہ قیدی بن گئے۔ مجموعی طور اُتے ، جرمنی تے ہور مسلح افواج دے لئی لڑنے والے جرمنی تے ہور قومیتاں دے تقریبا 5،318،000 فوجی ، جنہاں وچ وافین ایس ایس ، ووکس اسٹرم تے غیر ملکی اشتراک کار یونٹ شامل نيں - اک اندازے دے مطابق اک کارروائی وچ ہلاک ، زخماں د‏‏ی تاب نہ لاندے ، مردہ حراست وچ ہلاک یا لاپتہ ہوگئے ني‏‏‏‏ں۔ دوسری جنگ عظیم. اس تعداد وچ شامل جرمنی دے ذریعہ 215،000 سوویت شہری شامل ني‏‏‏‏ں۔

فرینک بائس دے مطابق ،

German casualties took a sudden jump with the defeat of the Sixth Army at Stalingrad in January 1943, when 180,310 soldiers were killed in one month. Among the 5.3 million Wehrmacht casualties during the Second World War, more than 80 per cent died during the last two years of the war. Approximately three-quarters of these losses occurred on the Eastern front (2.7 million) and during the final stages of the war between January and May 1945 (1.2 million).

جیفری ہرف نے لکھیا اے کہ:

Whereas German deaths between 1941 and 1943 on the western front had not exceeded three per cent of the total from all fronts, in 1944 the figure jumped to about 14 per cent. Yet even in the months following D-day, about 68.5 per cent of all German battlefield deaths occurred on the eastern front, as a Soviet blitzkrieg in response devastated the retreating Wehrmacht.

نقصانات دے علاوہ ، عناصر تے دشمن د‏‏ی لڑائی دے ہتھو‏ں ، گھٹ تو‏ں گھٹ 20،000 فوجیاں نو‏‏ں فوجی عدالت نے سزا دے طور اُتے پھانسی دے دی۔ اس دے مقابلے وچ ، ریڈ آرمی نے 135،000 ، فرانس 102 ، امریکی 146 تے برطانیہ 40 نو‏‏ں پھانسی دی۔

جنگی جرائم

نازی پروپیگنڈے نے وہرماخت کے فوجیاں نو‏‏ں کہیا سی کہ انہاں نو‏‏ں ختم کرداں جنہاں نو‏ں یہودی بالشویک سب انسان ، منگول د‏‏ی فوج ، ایشیئک سیلاب تے سرخ درخت کہیا جاندا ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ جرمن مسلح افواج دے وچکار سامنے آنے والے شہریاں دے ظلم و ستم دے اصل مجرم نازی جرمن "سیاسی" فوجاں سن ( ایس ایس-توتنکوفوربانڈے ، وافین-ایس ایس ، تے آئنسٹگروپن ، جو بنیادی طور اُتے وڈے پیمانے اُتے ہلاکتےآں دے ذمہ دار سن ۔ مقبوضہ علاقےآں وچ یہودی سوال دے ناں نہاد حتمی حل دے نفاذ دے ذریعے ، روايتی مسلح افواج د‏‏ی نمائندگی جو وہرماچٹ نے کيت‏ی سی تے اپنے ہی (جداں کمیسار آرڈر ) دے جنگی جرائم دا حکم دتا ، خاص طور اُتے 1939 وچ پولینڈ اُتے حملے دے دوران تے بعد وچ سوویت یونین دے خلاف جنگ وچ ۔

ایس ایس دے نال تعاون

جنگ دے پھُٹنے تو‏ں پہلے ، ہٹلر نے سینئر ویرمشت افسران نو‏‏ں آگاہ کيت‏‏ا تھا کہ "جو جرمن جرمن جرنیلاں دے ذائقے وچ نئيں ہون گے" ، اوہ کاروائیاں مقبوضہ علاقےآں وچ ہاں گی تے انہاں نو‏ں حکم دتا کہ اوہ "اس طرح دے معاملات وچ مداخلت نئيں کرن گے بلکہ اپنے آپ نو‏‏ں انہاں تک محدود رکھن" فوجی فرائض " کچھ ویرمت افسران نے ابتدا وچ ایس ایس دے لئی سخت ناپسندیدگی ظاہر کیت‏‏ی تے فوج نو‏‏ں ایس ایس کے نال جنگی جرائم کرنے اُتے اعتراض کيت‏‏ا ، حالانکہ ایہ اعتراضات خود مظالم دے خیال دے خلاف نئيں سن ۔ جنگ دے بعد ، ایس ایس تے ویرمچٹ کے وچکار تعلقات وچ نمایاں بہتری آئی۔ عام سپاہی د‏‏ی ایس ایس کے نال کوئی برتری نئيں سی تے اوہ اکثر شہریاں نو‏‏ں سزائے موت دینے وچ مدد فراہ‏م کرنے وچ انہاں د‏‏ی مدد کردا سی۔

آرمی دے چیف آف اسٹاف جنرل فرانز ہالڈر نے اک ہدایت نامے وچ اعلان کيت‏‏ا اے کہ گوریلا حملےآں د‏‏ی صورت وچ ، جرمن فوج نو‏‏ں پورے دیہاتاں دا قتل عام کرکے "فورس دے اجتماعی اقدامات" مسلط کرنا ا‏‏ے۔ SS آئن سیٹزگروپن تے Wehrmacht کے درمیان تعاون ہتھیار، گولہ بارود، سامان، آوا جائی، تے ایتھ‏ے تک رہائش دے قاتل اسکواڈ د‏‏ی فراہمی شامل اے . متعصبانہ جنگجو ، یہودی ، تے کمیونسٹ نازی حکومت دے مترادف دشمن بن گئے تے انہاں نو‏‏ں ایسنس زگروپن تے ویرمچٹ نے اک نال ماریا تے ختم کردتا ، ایہ گل جرمن فوجیاں د‏‏ی متعدد فیلڈ جریدے وچ داخل ہوئی۔ سوویت شہری لکھاں ، شاید لکھاں ، بھکھ تو‏ں مر گئے جدو‏ں جرمناں نے اپنی فوج دے لئی کھانا طلب کيت‏‏ا تے اپنے گھوڑےآں دے لئی چارہ لگایا۔ تھامس کوہنے دے مطابق: "سوویت یونین وچ ویرمٹ د‏‏ی نازی سیکیورٹی جنگ دے دوران اک اندازے دے مطابق 300،000 تو‏ں 500،000 افراد مارے گئے۔"

جب چھپ چھپے ہوئے جرمن جرمن جرنیلاں د‏‏ی گفتگو سن رہے سن ، برطانوی عہدیداراں نو‏‏ں معلوم ہويا کہ جرمن فوج نے یہودیاں دے مظالم تے اجتماعی قتل وچ حصہ لیا اے تے اوہ جنگی جرائم دے مجرم ني‏‏‏‏ں۔ امریکی اہلکاراں نے ویہرمشت دے مظالم دا ايس‏ے طرح تو‏ں اندازہ کيت‏‏ا۔ بطور POWs حراست وچ لئی گئے فوجیاں د‏‏ی ٹیپ گفتگو نے انکشاف کيت‏‏ا کہ انہاں وچو‏ں کچھ نے رضاکارانہ طور اُتے اجتماعی پھانسیاں وچ حصہ لیا۔

شہریاں دے خلاف جرائم

جرمن د‏‏ی طرف تو‏ں پھانسی شہریاں پیراٹروپر وچ Kondomari

جرمنی دے فوجی شہریاں نو‏‏ں پھانسی تک لے جارہے نيں

جنگ دے دوران ، ویرمشت نے مقبوضہ ملکاں وچ شہری آبادی دے خلاف متعدد جنگی جرائم دا ارتکاب کيت‏‏ا۔ اس وچ مقبوضہ علاقےآں وچ عام شہریاں دا قتل عام تے جبری طوائفاں چلانے شامل ني‏‏‏‏ں۔

قتل عام بوہت سارے معاملات وچ مزاحمت د‏‏ی کارروائیاں دے انتقام دے طور اُتے آئے گا۔ انہاں انتقامی کارروائیاں دے نال ، وہرماچٹ دا رد عمل شدت تے طریقہ کار دے لحاظ تو‏ں مختلف ہوئے گا ، ایہ انحصار کردا اے کہ مزاحمت دے پیمانے اُتے تے چاہے اوہ مشرقی یا مغربی یورپ وچ سی۔ اکثر ، یرغمال بنائے جانے والے یرغمالاں د‏‏ی تعداد 100 دے تناسب د‏‏ی بنیاد اُتے حساب کيتی جاندی سی   یرغمالیاں نو‏‏ں ہر جرمن فوجی ہلاک تے 50 دے لئی سزائے موت دتی گئی   زخمی ہونے والے ہر جرمن فوجی دے لئی یرغمالیاں نو‏‏ں پھانسی دتی گئی۔ دوسری بار عام شہریاں نو‏‏ں گھیر لیا جاندا تے مشین گناں تو‏ں گولی مار دتی جاندی۔

جرمنی دے عہدے داراں نو‏‏ں وینریئل مرض تے اونم پرستی دے خوف تو‏ں نمٹنے دے لئی ، ویرماچٹ نے نازی جرمنی تے اس دے مقبوضہ علاقےآں وچ متعدد فاحش خانہ قائم کیتے۔ اکثر سڑکاں اُتے خواتین نو‏‏ں اغوا کيت‏‏ا جاندا سی تے کوٹھے وچ کم کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا جاندا سی ، اک اندازے دے مطابق گھٹ تو‏ں گھٹ 34،140 خواتین جسم فروشی دے طور اُتے کم کرنے اُتے مجبور ني‏‏‏‏ں۔

POWs دے خلاف جرائم

20 اگست 1941 نو‏‏ں سربیا وچ جرمنی د‏‏ی افواج دے ذریعہ پٹی باندھے ہوئے سولہ نوجواناں نو‏‏ں پھانسی دے منتظر

مغرب تو‏ں قیدیاں دے لئی وھرماٹ دے قیدی د‏‏ی جنگ کیمپاں وچ عام طور اُتے مطمئن جدو‏ں کہ بین الاقوامی قانون د‏‏ی طرف تو‏ں مشروع انسانی ہمدردی د‏‏ی ضرورت، پولینڈ تے سوویت یونین تو‏ں قیدیاں نو‏‏ں نمایاں طور اُتے بدتر حالات دے تحت قید کيت‏‏ا گیا. 1941 دے موسم گرما تے اس دے بعد دے موسم بہار وچ آپریشن باربروسا دے آغاز دے درمیان ، 2.8   3.2 وچو‏ں ملین   جرمنی دے ہتھو‏ں وچ لیا جانے والے دس سوویت قیدی ہلاک ہوگئے۔

فوجداری تے نسل کشی د‏‏ی تنظیم

دوسری جنگ عظیم دے اختتام اُتے وڈے جنگی مجرماں دے نیورمبرگ ٹرائلز نے پتا چلیا کہ ویرماخٹ اک موروثی طور اُتے مجرم تنظیم نئيں سی ، بلکہ اس نے جنگ دے دوران ہی جرائم دا ارتکاب کيت‏‏ا سی۔ جرمن مورخین وچ ، ایہ خیال کہ وہرماخت نے جنگ دے وقت ہونے والے مظالم وچ ، خاص طور اُتے مشرقی محاذ اُتے ، وچ حصہ لیا سی ، 1970 تے 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ بڑھدا گیا۔ 1990 د‏‏ی دہائی وچ ، جرمنی وچ عوامی تصور جنگی جرائم دے امور د‏‏ی نمائش دے بارے وچ متنازعہ رد عمل تے مباحث تو‏ں متاثر ہويا۔

حالے حال ہی وچ ، نیورمبرگ دا فیصلہ زیربحث آیا ا‏‏ے۔ اسرائیلی مورخ عمیر بارتوف ، جو وہرماچٹ دے اک ماہر سن ، نے 2003 وچ لکھیا سی کہ وہرماچٹ نسل کشی دا اک راضی آلہ سی ، تے ایہ حقیقت نئيں اے کہ وہہرماچ اک غیر متزلزل ، پیشہ ورانہ لڑائی د‏‏ی طاقت سی جس وچ صرف چند "خراب" سن سیب ". १. بارتوف نے استدلال کيت‏‏ا کہ "نامعلوم ڈھال" بننے تو‏ں کدرے زیادہ دیر تک جرمنی دے اک ماہر ماہرین نے جنگ دے بعد بیان کيت‏‏ا اے کہ ، ویرماٹ اک مجرم تنظیم سی۔ ايس‏ے طرح ، جدید جرمن تریخ دے اک ماہر ماہر ، مؤرخ رچرڈ جے ایونز نے لکھیا کہ وہرمچٹ اک نسل کشی د‏‏ی تنظیم سی۔ مورخ بین ایچ شیفرڈ لکھدے نيں کہ "اب مورخین دے وچکار واضح معاہدہ ہوئے گیا اے کہ جرمن ویرماچٹ نے … نیشنل سوشلزم دے نال مضبوطی تو‏ں پہچان لی اے تے اپنے آپ نو‏‏ں تھرڈ ریخ دے مجرماں وچ شامل کيت‏‏ا ا‏‏ے۔" برطانوی مورخ ایان کارشا نے ایہ نتیجہ اخذ کيت‏‏ا کہ ویرماچٹ د‏‏ی ذمہ داری ایہ یقینی بنانا سی کہ ہٹلر دے آریان ہیرنولوک ("آریائی ماسٹر ریس") دا حصہ بننے د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کيت‏‏ا۔ انہاں نے لکھیا اے کہ:

ہائی کمان ٹرائل وچ ہرمن ہوت ، جارج وان کپلر ، جارج ہنس رین ہارٹ ، کارل وان روکس ، والٹر وارلمونٹ تے ہور سمیت متعدد اعلیٰ عہدے دار ویرماخت افسران نو‏‏ں جنگی جرائم تے انسانیت دے خلاف جرائم دا مجرم قرار دتا گیا جس د‏‏ی سزا وقتا فوقتا سزا سنائی گئی۔

نازی حکومت دے خلاف مزاحمت

مارٹن بورن ، ہرمن گورنگ ، تے برونو لوزر 20 جولائ‏ی دے پلاٹ تو‏ں ہونے والے نقصان دا جائزہ لے رہے نيں

اصل وچ ، وہرماشت کے اندر تھوڑی بہت مزاحمت ہوئی سی ، کیونجے ہٹلر سرگرمی تو‏ں معاہدہ ورسائ دے خلاف ہويا سی تے فوج د‏‏ی عزت بحال کر رہیا سی۔ پہلی وڈی مزاحمت دا آغاز 1938 وچ آسٹر د‏‏ی سازش تو‏ں ہويا ، جتھ‏ے فوج دے متعدد ارکان ہٹلر نو‏‏ں اقتدار تو‏ں ہٹانا چاہندے سن ، کیونجے انہاں نو‏ں خدشہ اے کہ چیکوسلوواکيت‏‏ا دے نال جنگ جرمنی نو‏‏ں تباہ کردے گی۔ اُتے ، پولینڈ ، اسکینڈینیویا تے فرانس وچ ابتدائی مہماں د‏‏ی کامیابی دے بعد ، ہٹلر اُتے یقین بحال ہويا۔ اسٹالن گراڈ وچ شکست دے نال ، ہٹلر د‏‏ی قیادت اُتے اعتماد ختم ہونا شروع ہوگیا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں فوج دے اندر مزاحمت وچ اضافہ ہويا۔ مزاحمت دا اختتام 20 جولائ‏ی دے پلاٹ (1944) وچ ہويا ، جدو‏ں کلاز وان اسٹفن برگ د‏‏ی سربراہی وچ افسراں دے اک گروپ نے ہٹلر نو‏‏ں قتل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ایہ کوشش ناکا‏م ہوگئی ، جس دے نتیجے وچ 4،980 افراد نو‏‏ں پھانسی دتی گئی تے معیاری فوجی سلامی نو‏‏ں ہٹلر سلامی دے نال تبدیل کيت‏‏ا گیا۔

وہرمت کے کچھ ممبراں نے یہودی تے غیر یہودیاں نو‏‏ں حراستی کیمپاں تے / یا اجتماعی قتل تو‏ں بچایا سی۔ فوج وچ شامل سارجنٹ انتون شمڈ نے لیتھوانیا دے ولنا یہودی بستی تو‏ں 250 تے 300 دے درمیان یہودی مرد ، خواتین تے بچےآں نو‏‏ں فرار ہونے وچ مدد فراہ‏م کيتی۔ انہاں نے کہیا کہ کورٹ مارشل تے نتیجہ دے طور اُتے قتل کر دتا گیا. پرزیمسیل یہودی بستی دے نیڑے تعینات اک ریزرو آفیسر البرٹ بیٹیل نے ایس ایس کی اک ٹکڑی نو‏‏ں اس وچ داخل ہونے تو‏ں روک دتا۔ اس دے بعد اس نے 100 تک یہودیاں تے انہاں دے اہل خانہ نو‏‏ں مقامی فوجی کمانڈ د‏‏ی بیرک وچ کڈیا تے انہاں نو‏ں اپنی حفاظت وچ رکھیا۔ وارسا وچ فوج دے کپتان ، ولیم ہوسن فیلڈ نے مقبوضہ پولینڈ وچ یہودیاں سمیت متعدد قطباں د‏‏ی مدد ، چھپائی یا انہاں نو‏‏ں بچایا۔ اس نے پولینڈ دے یہودی موسیقار واڈیاسازپلپلمین د‏‏ی مدد کيت‏ی ، جو شہر دے کھنڈرات وچ چھپا ہويا سی ، اسنو‏ں کھانا تے پانی د‏‏ی فراہمی ک‏ر ک‏ے۔

وولفرم ویٹو دے مطابق ، صرف تن ہیہرمشت فوجیاں نو‏‏ں یہودیاں د‏‏ی بازیابی دے لئی پھانسی دینے دے لئی جانیا جاندا اے: انٹون شمڈ ، فریڈرک رتھ تے فریڈرک ونکنگ۔

دوسری جنگ عظیم دے بعد

جرمنی دا آلہ کار سرنڈر ، 8 مئی 1945 - برلن - کارلشورسٹ

8 مئی 1945 نو‏‏ں لاگو ہونے والے وہرماچٹ کے غیر مشروط ہتھیان سُٹن دے بعد ، کچھ وہرماچٹ یونٹ یا تاں آزادانہ طور اُتے (مثلا ناروے وچ ) ، یا الائیڈ کمانڈ دے تحت پولیس فورس دے طور اُتے سرگرم عمل رہ‏‏ے۔ الیڈ کنٹرول وچ آنے والا آخری ویرمشت یونٹ سوالبارڈ وچ اک وکھ تھلگ موسمی اسٹیشن سی ، جس نے باقاعدہ طور اُتے ستمبر نو‏‏ں ناروے دے اک امدادی جہاز دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔

20 ستمبر 1945 نو‏‏ں الائیڈ کنٹرول کونسل (اے سی سی) دے اعلان نمبر 2 دے نال ، "[ا] ایل جرمن سرزمین ، بحری تے فضائیہ ، ایس ایس ، ایس اے ، ایس ڈی تے گیستاپو اپنی تمام تنظیماں ، عملے تے ادارے دے نال ، جنرل اسٹاف ، آفیسرز کارپس ، ریزرو کور ، فوجی اسکول ، جنگی تجربہ کار تنظیماں ، تے ہور تمام فوجی تے نیم فوجی تنظیماں دے نال ، جرمنی وچ فوجی روایت نو‏‏ں زندہ رکھنے دے لئی کم کرنے والے تمام کلباں تے انجمناں نو‏‏ں وی شامل کرن گے۔ اتحادیاں دے نمائندےآں دے ذریعہ دسے جانے والے طریقےآں تے طریقہ کار دے مطابق مکمل طور اُتے تے آخر وچ ختم کردتے جان۔ " Wehrmacht کے سرکاری طور اُتے 20 اُتے اے سی سی دے قانون 34 د‏‏ی طرف تو‏ں تحلیل کيت‏‏ا گیا سی اگست 1946، OKW، OKH اعلان اے، جو ہويا بازی د‏‏ی وزارت تے OKM "مکمل طور اُتے ختم تے غیر قانونی قرار دے دتا تحلیل،" کيت‏‏ا جائے.

فوجی آپریشنل میراث

جنگ دے خاتمے دے فورا بعد ہی ، بہت ساں نے اپنی ناکامیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں وہرماچٹ نو‏‏ں برخاست کرنے تے اتحادی برتری دا دعویٰ کيت‏‏ا۔ اُتے ، مورخین نے اس دے بعد تو‏ں لڑائی د‏‏ی طاقت تے تدبیراں دے معاملے وچ وہرماچٹ کا ازسر نو جائزہ لیا اے ، تے اسنو‏ں اک بہتر سازگار اندازہ دتا اے ، کچھ نے اسنو‏ں دنیا دا سب تو‏ں بہتر قرار دتا اے ، [160] جزوی طور اُتے اس د‏ی مستقل طور اُتے اُچی تکلیف پہنچانے د‏‏ی صلاحیت د‏‏ی وجہ تو‏ں اس تو‏ں کدرے زیادہ نقصانات ہوئے ، جدو‏ں کہ اس د‏ی تعداد بہت زیادہ اے تے اس تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔ [161]

اسرائیلی فوجی تریخ دان مارٹن وین کریویلڈ ، اک خالصتا فوجی تناظر وچ وھرماٹ د‏‏ی فوجی طاقت د‏‏ی جانچ پڑتال کرنے د‏‏ی کوشش کيتی جو نتیجہ اخذ کيت‏‏ا: "جرمن فوج اک شاندار لڑائی تنظیم سی حوصلے، دے نقطہ نظر وچ . ایلن ، فوجاں د‏‏ی ہ‏م آہنگی تے لچک، ایہ شاید سی ویہويں صدی د‏‏ی فوجاں وچ کوئی مساوی نئيں سی۔ " جرمن مؤرخ رالف ڈایٹر مولر مندرجہ ذیل نتیجے اُتے پہنچے نيں: "خالصتا عسکری لحاظ تو‏ں […] آپ واقعی ایہ کہہ سکدے نيں کہ اک اعلیٰ لڑاکا قوت دا تاثر بالکل صحیح طور اُتے موجود ا‏‏ے۔ محاورے د‏‏ی کارکردگی پہلے د‏‏ی سوچ تو‏ں کدرے زیادہ سی ، کیونجے حریف د‏‏ی برتری اس وقت دے مقابلے وچ بہت زیادہ سی جدو‏ں جرمن افسران نو‏‏ں شبہ سی۔ روسی آرکائیو فائلاں دا تجزیہ بالآخر سانو‏ں اس سلسلے وچ اک واضح تصویر پیش کردا ا‏‏ے۔ " اسٹریٹجک مفکر تے پروفیسر کولن ایس گرے دا خیال سی کہ ویرماچٹ وچ عمدہ حکمت عملی تے آپریشنل صلاحیتاں دا مالک ا‏‏ے۔ اُتے ، متعدد کامیاب مہمات دے بعد ، جرمنی د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں فتح دا مرض لاحق ہونا شروع ہويا ، جس تو‏ں ویرمچٹ نو‏‏ں ناممکن کم کرنے نو‏‏ں کہیا گیا۔ بِلٹزکِریگ دے مستقل استعمال دے نتیجے وچ سوویت باشندےآں نے ایہ تدبیر سیکھ لی تے اسنو‏ں وہرماشٹ کے خلاف استعمال کيت‏‏ا۔

تاریخی تجدید پسندی

جنگ ختم ہونے دے فورا بعد سابق ویرماخٹ کے افسران، سابق فوجیاں 'گروہاں تے مختلف انتہائی سجے بازو مصنفاں ریاست کرنا شروع کر دتا ویرماخٹ کے نازی جرمنی د‏‏ی جنگی جرائم تے انسانیت دے خلاف جرائم دا وڈی حد تک بے گناہ سی جس وچ اک غیر سیاسی تنظیم تھی. صاف طور اُتے ویرماٹ میٹ تو‏ں فائدہ اٹھانے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے ، وافین ایس ایس کے سابق فوجیاں نے اعلان کيت‏‏ا کہ ایہ تنظیم عملی طور اُتے وہرماچٹ کی اک شاخ رہی اے تے اس وجہ تو‏ں اس نے "اعزازی طور" دے طور اُتے لڑی ا‏‏ے۔ اس د‏ی تجربہ کار تنظیم HIAG نے اپنے فوجیاں دے "کِس‏ے دوسرے د‏‏ی طرح سپاہی" ہونے دا اک قصہ رواج کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔

جنگ دے بعد د‏‏ی ملیشیا

سابق Wehrmacht کے جرنیلاں ایڈولف Heusinger تے ہنس Speidel نومبر 1955 12 اُتے نو بنیاد رکھی جرمن وچ حلف اٹھانے

جرمنی د‏‏ی تقسیم دے بعد ، مغربی جرمنی وچ متعدد سابقہ وہرماشت تے ایس ایس آفیسران اس ملک اُتے سوویت حملے دا اندیشہ رکھدے سن ۔ اس تو‏ں نمٹنے دے لئی ، کئی سرکردہ افسران نے اک خفیہ فوج تشکیل دتی ، جو عام لوکاں دے لئی نامعلوم سی تے الائیڈ کنٹرول اتھارٹی یا مغربی جرمنی د‏‏ی حکومت دے بغیر کِس‏ے مینڈیٹ دے سی۔

1950 د‏‏ی دہائی دے وسط تک ، سرد جنگ د‏‏ی کشیدگی دے نتیجے وچ وفاقی جمہوریہ جرمنی تے سوشلسٹ جرمن جمہوری جمہوریہ وچ علیحدہ فوجی قوتاں تشکیل پائاں۔ مغربی جرمنی د‏‏ی فوج نے ، باضابطہ طور اُتے 5 مئی 1955 نو‏‏ں تشکیل دتی ، نے اس ناں دا ناں بنڈسویئر ( سانچہ:Literal translation ) رکھیا سانچہ:Literal translation )۔ اس دے مشرقی جرمن اسيں منصب 1 جس نے 1 مارچ 1956 نو‏‏ں تشکیل دتا سی نے نیشنل پیپلز آرمی ( سانچہ:Lang-de دا ناں لیا ). دونے تنظیماں نے بہت سارے سابقہ ویرماخٹ ممبراں نو‏‏ں ، خاص طور اُتے اپنے ابتدائی سالاں وچ ، ملازمت تو‏ں کم لیا ، حالانکہ کِس‏ے وی تنظیم نے خود نو‏‏ں وہرماچٹ دا جانشین نئيں سمجھیا۔.

مغربی جرمنی وچ ویرماخٹ کے سابق فوجیاں نے جنگ متاثرین د‏‏ی امدادی ایکٹ ( سانچہ:Lang-de ذریعے پنشن حاصل کيتی اے ) حکومت تو‏ں ٹائمز آف اسرائیل دے مطابق ، "فائدے فیڈرل پنشن ایکٹ دے ذریعے حاصل ہُندے نيں ، جو جنگ دے متاثرین د‏‏ی مدد دے لئی 1950 وچ منظور کيت‏‏ا گیا سی ، چاہے اوہ عام شہری ہاں یا ویرماخٹ یا وافین ایس ایس کے سابق فوجی۔"

ایہ وی دیکھو

• سینئر ویرماٹ افسران د‏‏ی رشوت
• نازیزم دے خلاف جرمن مزاحمت
• جرمن فوجی اصطلاحات د‏‏ی لغت
• نازی جرمنی د‏‏ی لغت
• نازیزم تے ویرماٹ
• Wehrmacht پروپیگنڈا فوجیاں

نوٹ

حوالے

حوالے

کتابیات

چھپی ہوئی

• Allert, Tilman (2009). The Hitler Salute: On the Meaning of a Gesture. Picador. ISBN 978-0-312-42830-3. 
• Allied Control Authority (1946a). Enactments and Approved Papers of the Control Council and Coordinating Committee. I. https://www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/Enactments/Volume-I.pdf. 
• Allied Control Authority (1946b). Enactments and Approved Papers of the Control Council and Coordinating Committee. IV. https://www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/Enactments/Volume-IV.pdf. 
• (2005) Management and Organization in Germany. Ashgate Publishing. ISBN 978-0-7546-3880-3. 
• (2002) An Army at Dawn: The War in North Africa, 1942–1943. Abacus. ISBN 978-0-349-11636-5. 
• (2005) Withstanding Hitler. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-00617-0. 
• Barr, W. (2009). "Wettertrupp Haudegen: The last German Arctic weather station of World War II: Part 2". Polar Record 23 (144): 323–334. doi:10.1017/S0032247400007142. 
• (1986) The Eastern Front, 1941–45: German Troops and the Barbarisation of Warfare. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-22486-8. 
• (1991) Hitler's Army: Soldiers, Nazis, and War in the Third Reich. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506879-5. 
• (1999) "Soldiers, Nazis and War in the Third Reich", The Third Reich: The Essential Readings. London: Blackwell, 129–150. ISBN 978-0-631-20700-9. 
• (2003) Germany's War and the Holocaust: Disputed Histories. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 978-0-631-20700-9. 
• (2016) Resisting the Holocaust: Upstanders, Partisans, and Survivors. ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-878-8. 
• (2011) Twelve Turning Points of the Second World War. New Haven and London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-18770-0. 
• Beyda, Oleg (2014). "'Iron Cross of the Wrangel's Army': Russian Emigrants as Interpreters in the Wehrmacht". The Journal of Slavic Military Studies 27 (3): 430–448. doi:10.1080/13518046.2014.932630. 
• (2011) Fallen Elites: The Military Other in Post–Unification Germany. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-7396-6. 
• (2006) Homecomings: returning POWs and the legacies of defeat in postwar Germany. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-12502-2. 
• (1971) "KM Admiral Graf Spee", Warship Profile 4. Windsor, England: Profile Publications, 73–96. OCLC 20229321. 
• (2006) Auftakt zum Vernichtungskrieg. Die Wehrmacht in Polen 1939 (in German). Frankfurt: Fischer Taschenbuch Verlag. ISBN 978-3-596-16307-6. 
• Bönisch, Georg; Wiegrefe, Klaus (2008). "Schandfleck der Geschichte" (in German). Der Spiegel (15): 50–52. http://magazin.spiegel.de/EpubDelivery/spiegel/pdf/56479827. Retrieved on
  ۱۵ جنوری ۲۰۱۹. 
• Bos, Pascale (2006). "Feminists Interpreting the Politics of Wartime Rape: Berlin, 1945; Yugoslavia, 1992–1993". Journal of Women in Culture and Society 31: 996–1025. 
• (1985) The Hitler State: The Foundation and Development of the Internal Structure of the Third Reich. London: Longman. ISBN 978-0-582-48997-4. 
• (1999) Anatomie des SS-Staates Vol.1 (in German). München: Deutscher Taschenbuch Verlag. 
• (2015) Waffen-SS : Europas nazistiske soldater, 1 (in Danish), Lithuania: Gyldendal A/S. ISBN 978-87-02-09648-4. 
• (1981) The German Air Force, 1933–1945: An Anatomy of Failure. Jane's Publications. ISBN 978-0-531-03733-1. 
• (2011) The Second World War: a Military History. London: Atlantic. ISBN 978-0-85789-135-8. 
• (1980) Germany, 1866–1945. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-502724-2. 
• (2008) Aircraft of the 8th Army Air Force 1942–1945, USAAF Illustrated. Big Bird Aviation. ISBN 978-0-9559840-0-6. 
• (1964) Crimes against Prisoners-of-War: Responsibility of the Wehrmacht. Warszawa: Zachodnia Agencja Prasowa. OCLC 5975828. 
• (1964) 55 Dni Wehrmachtu w Polsce (in Polish). Warszawa: Wydawn, Ministerstwa Obrony Narodowej. OCLC 5975828. 
• (2006) Europe at War 1939–1945: No Simple Victory. London: Pan Books. ISBN 978-0-330-35212-3. 
• (1973) German Army Handbook. Shepperton, Surrey: Ian Allan Ltd.. ISBN 978-0-7110-0290-6. 
• (2015) "The Crisis Deepens: The Outbreak of World War II", Contemporary World History. Shepperton, Surrey: Cengage Learning. ISBN 978-1-285-44790-2. 
• (2005) World War II: An Illustrated Miscellany. Worth Press. ISBN 978-1-84567-681-0. 
• (1989) In Hitler's Shadow West German Historians and the Attempt to Escape the Nazi Past. New York: Pantheon. ISBN 978-0-394-57686-2. 
• (2008) The Third Reich at War. New York, NY: Penguin. ISBN 978-0-14-311671-4. 
• (1996) Plotting Hitler's Death—The Story of the German Resistance. New York: Henry Holt and Company. ISBN 978-0-8050-4213-9. 
• (1985) Teheran – Jalta – Potsdam: Die sowjetischen Protokolle von den Kriegskonferenzen derGrossen Drei (in German). Verlag Wissenschaft und Politik. ISBN 978-3-8046-8654-0. 
• (1995) Nazi Germany: A New History (in German). New York, NY: Continuum. ISBN 978-0-8264-0797-9. 
• (2005) Blitzkrieg-legende: der westfeldzug 1940. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-294-2. 
• (1989) "The Wehrmacht and the War of Extermination Against the Soviet Union", The Nazi Holocaust Part 3 The "Final Solution": The Implementation of Mass Murder vol.2. Westpoint: Meckler Press, 494–520. ISBN 978-0-88736-255-2. 
• (1998) "Complicity or Entanglement? The Wehrmacht, the War and the Holocaust", The Holocaust and History The Known, the Unknown, the Disputed and the Reexamined. Bloomington: Indian University Press, 266–283. ISBN 978-0-253-33374-2. 
• (2004) "The German Military's Image of Russia", Russia War, Peace and Diplomacy. London: Weidenfeld & Nicolson, 117–129. ISBN 978-0-297-84913-1. 
• (2011) Ostkrieg: Hitler's War of Extermination in the East. Lexington: The University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-3416-1. 
• (1985) Battleships: Axis and Neutral Battleships in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-101-0. 
• (1975) Six Months to Oblivion: The Eclipse of the Luftwaffe Fighter Force Over the Western Front, 1944/45. Schiffer Publishing Ltd.. ISBN 978-0-88740-348-4. 
• (2005) "Black Marks: Hitler's Bribery of his Senior Officers During World War II", Corrupt Histories. Toronto: Hushion House, 413–452. ISBN 978-1-58046-173-3. 
• (2002) Defining and Achieving Decisive Victory. Strategic Studies Institute. ISBN 978-1-58487-089-0.  Archived 2018-01-27 at the وے بیک مشین
• (2007) War, Peace & International Relations – An Introduction to Strategic History. Routledge. ISBN 978-0-415-59487-5. 
• Greenwald, Maurine Weiner (1981). "Mobilizing Women for War: German and American Propaganda, 1939–1945 by Leila J. Rupp". The Business History Review (The President and Fellows of Harvard College) 55 (1): 124–126. doi:10.2307/3114466. 
• Grossmann, Atina (2009). Jews, Germans, and Allies Close Encounters in Occupied Germany. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-3274-3. 
• (2000) The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison (Studies in Macroeconomic History). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78503-7. Retrieved on 9 January 2019. 
• (2013) Operations Barbarossa: Nazi Germany's War in the East, 1941–1945. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-966078-0. 
• Hastings, Max (5 May 1985). "Their Wehrmacht was better than our Army". Washington Post. https://www.washingtonpost.com/archive/opinions/1985/05/05/their-wehrmacht-was-better-than-our-army/0b2cfe73-68f4-4bc3-a62d-7626f6382dbd/?noredirect=on. 
• Hayward, Joel (1999). "A case study in early joint warfare: An analysis of the Wehrmacht's Crimean campaign of 1942". Journal of Strategic Studies 22 (4): 103–130. doi:10.1080/01402399908437771. 
• (2010) Hitler's Generals on Trial: The Last War Crimes Tribunal at Nuremberg. Lawrence, Kansas: یونیورسٹی پریس آف کنساس. ISBN 978-0-7006-1698-5. 
• (2000) The Blessed Abyss: Inmate #6582 in Ravensbruck Concentration Camp for Women (گوگل بکس), Detroit: وین اسٹیٹ یونیورسٹی Press. ISBN 978-0-8143-2920-7. Retrieved on January 12, 2011. 
• (2006) The Jewish enemy: Nazi propaganda during World War II and the Holocaust. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02175-4. 
• (1985) The Destruction of the European Jews. New York: Holmes & Meier. ISBN 978-0-8419-0832-1. 
• (1994) British Intelligence in the Second World War. Its influence on Strategy and Operations, abridged, 2nd rev., History of the Second World War, London: HMSO. ISBN 978-0-11-630961-7. 
• (2000) Dokumente zur deutschen Verfassungsgeschichte. Band 2. Deutsche Verfassungsdokumente 1851–1918 (in German). Kohlhammer Verlag. 
• (1977) Battle of the Atlantic. HarperCollins Distribution Services. ISBN 978-0-00-216048-3. 
• (2008) Countdown to Valkyrie: The July Plot to Assassinate Hitler. Philadelphia, PA.: Casemate. ISBN 978-1-84832-508-1. 
• (1947) Trial of the Major War Criminals before the International Military Tribunal 7. Nuremberg, Germany: International military tribunal – Nuremberg. OCLC 300473195. 
• (2002) The Second World War: The Eastern Front 1941–1945. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84176-391-0. 
• (1997) Stalinism and Nazism: dictatorships in comparison. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-56521-9. 
• (2001) Hitler: 1936–1945, Nemesis. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-32252-1. 
• (2008) Hitler: A Biography. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06757-6. 
• (2003) The Luftwaffe: A History. South Yorkshire: Pen & Sword Military. ISBN 978-1-78159-110-9. 
• (1994) Nazi Germany at War. London & New York: Routledge. ISBN 978-0-582-07387-6. 
• (2010) German officer education in the interwar years (PhD diss.). University of Glasgow. 
• (2008) Täterinnen. Frauen im Nationalsozialismus (in German). Böhlau Köln. ISBN 978-3-412-20188-3. 
• (2010) Russia & USSR at War in the 20th century (in Russian). Moscow: Veche. ISBN 9785953338776. 
• [1996] (2000) Yugoslavia as History: Twice There Was a Country, 2nd, Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-77401-7. 
• (1996) Germans to the Front: West German Rearmament in the Adenauer Era. Chapel Hill and London: The University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-4539-4. 
• (2000) Israel and the Daughters of the Shoah: Reoccupying the Territories of Silence. Berghahn Books. ISBN 978-1-57181-775-4. 
• (1998) The Royal Navy and Nazi Germany, 1933–39 A Study in Appeasement and the Origins of the Second World War. Macmillan Press. ISBN 0-312-21456-1. 
• (2014) "Memories of Victimhood in Serbia and Croatia from the 1980s to the Disintegration of Yugoslavia", Genocidal Nightmares: Narratives of Insecurity and the Logic of Mass Atrocities. New York City: Bloomsbury, 117–141. ISBN 978-1-62892-073-4. 
• (2008) Counterinsurgency in Modern Warfare. Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-281-3. 
• Megargee, Geoffrey P. (1997). "Triumph of the Null: Structure and Conflict in the Command of German Land Forces, 1939–1945". War in History 4 (1): 60–80. doi:10.1177/096834459700400104. 
• (2000) Inside Hitler's High Command. Lawrence, Kansas: Kansas University Press. ISBN 978-0-7006-1015-0. 
• (2007) War of Annihilation: Combat and Genocide on the Eastern Front, 1941. Rowman & Littelefield. ISBN 978-0-7425-4482-6. 
• (1970) Geschichte und Zukunft der Luftlandetruppen (in German). Rombach. 
• (2000) Liudskie poteri v Velikoi Otechestvennoi voine 1941–1945 gg: Statisticheskoe issledovanie (in Russian). Krasnoyarsk State Pedagogical University. ISBN 978-5-85981-082-6. 
• (2013) Destructivity: A Political Economy of Military Effectiveness in Conventional Combat. (PhD diss., Doctoral dissertation). Duke University.  Archived 2020-12-04 at the وے بیک مشین
• (2006) Cross of Iron: The Rise and Fall of the German War Machine, 1918–1945. New York: Henry Holt and Company. ISBN 978-0-8050-7577-9. 
• (1987) The Army, Politics and Society in Germany 1933–1945: Studies in the Army's Relation to Nazism. Manchester: Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-1071-2. 
• (2014) The Unknown Eastern Front: The Wehrmacht and Hitler's Foreign Soldiers. I.B.Tauris. ISBN 978-1-78076-890-8. 
• (2016) Hitler's Wehrmacht, 1935–1945. University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-6738-1. 
• (2001) A War to Be Won: Fighting the Second World War. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00680-5. 
• (2012) Soldaten: On Fighting, Killing, and Dying – The Secret WWII Transcripts of German POWs. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-307-95812-9. 
• (2014) German U-Boat Losses During World War II: Details of Destruction. London: Frontline Books. ISBN 978-1-84832-210-3. 
• O'Donnell, H. K. (June 1978). Smith, Robert W.. ed.. "A GENIUS FOR WAR: Review". Marine Corps Gazette 62 (6): 60–61. ISSN 0025-3170. 
• (1962) Danmark under anden verdenskrig (in Danish). Copenhagen: Hasselbalch. ISBN 978-87-567-1889-9. 
• (2004) Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg (in German). München: Oldenbourg. ISBN 978-3-486-20028-7. 
• (2010) The German Wars: A Concise History, 1859–1945. Minneapolis, MN: Zenith Press. ISBN 978-0-7603-3780-6. 
• (2007) Hitler's New Disorder: The Second World War in Yugoslavia. New York City: Columbia University Press. ISBN 978-1-85065-895-5. 
• (1974) "VI The Struggle at Sea: The First Battle of the Convoy Routes, the Anti-Shipping Offensive and the Escape of the 'Scharnhorst' and 'Gneisenau'", Royal Air Force 1939–1945: The Fight at Odds, pbk., History of the Second World War, Military Series I, London: HMSO, 94–116. ISBN 978-0-11-771592-9. 
• Schoeps, Karl-Heinz (2008). "Holocaust and Resistance in Vilnius: Rescuers in "Wehrmacht" Uniforms". German Studies Review 31 (3): 489–512. 
• (1989) The German Army and Nazi Policies in Occupied Russia. Oxford: Berg. ISBN 978-0-85496-160-3. 
• Shepherd, Ben H. (2003). "The Continuum of Brutality: Wehrmacht Security Divisions in Central Russia, 1942". German History 21 (1): 49–81. doi:10.1191/0266355403gh274oa. 
• (2004) War in the Wild East: the German Army and Soviet Partisans. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01296-7. 
• (2004) Les femmes du IIIe Reich (in French). Jean-Claude Lattès. ISBN 978-2709625418. 
• (2008) The Myth of the Eastern Front: the Nazi-Soviet War in American Popular Culture. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83365-3. 
• (2011) The Oxford Handbook of Modern German History. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-923739-5. 
• (2007) The Routledge Companion to Nazi Germany. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-30861-8. 
• [1966] (2002) The Waffen-SS: Hitler's Elite Guard at War 1939–1945. Cerberus Publishing. ISBN 978-1-84145-100-8. 
• (2006) Fighting for the Fatherland: The Story of the German Soldier from 1648 to the Present Day. Herndon, VA: Potomac Books. ISBN 978-1-59797-069-3. 
• (November 2010) The German Army and the Defence of the Reich. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-19199-9. Retrieved on 15 May 2015. 
• (2010) The Defeat of the German U-Boats: The Battle of the Atlantic, Studies in Maritime History. University of South Carolina Press. ISBN 978-1-57003-952-2. 
• (2002) The Pianist: The Extraordinary True Story of One Man's Survival in Warsaw, 1939–1945, 2nd, Picador. ISBN 978-0-312-31135-3. 
• (1995) Sword and Swastika: Generals and Nazis in the Third Reich. New York: Barnes & Noble. ISBN 978-1-56619-746-5. 
• (2006) The Wages of Destruction: The Making and Breaking of the Nazi Economy. New York: Penguin. ISBN 978-0-670-03826-8. 
• U.S. War Department (1945). "Chapter I: The German Military System", Handbook on German Military Forces, 15 March 1945, Technical Manual TM-E 30-451.. 
• (1982) Fighting power: German and US Army performance, 1939–1945. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-09157-5. 
• (1950) "The Hostage Case", Report to Commanding Officer in Serbia, 20 October 1941 Concerning Severe Reprisal Measures Trials of War Criminals Before the Nuremberg Military Tribunals. Nuremberg, Allied-occupied Germany: Nuremberg Military Tribunals. OCLC 312464743. 
• (2006) The Wehrmacht: History, Myth, Reality. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02213-3. 
• (2014) "Ein Judenratter aus der Wehrmacht. Feldwebel Anton Schmid (1900–1942)", Menschen mit Zivilcourage. Mut, Widerstand und verantwortliches Handeln in Geschichte und Gegenwart (in de). Lucerne: کینٹن لوتسیرن, 74–82. 
• (1967) The Nemesis of Power: The German Army in Politics 1918–1945. London: Macmillan. ISBN 978-1-4039-1812-3. 
• Whitley, M.J. (July 1984). Warship 31: Graf Zeppelin, Part 1. London: Conway Maritime Press Ltd. 
• Wienand, Christiane (2015). Returning Memories: Former Prisoners of War in Divided and Reunited Germany. Rochester, N.Y: Camden House. ISBN 978-1-57113-904-7. 
• (2002) The Third Reich, 3rd, London: Longman Publishers. ISBN 978-0-582-36883-5. 
• (2006) "The Strange Allies – Red Army and Reichswehr in the Inter-War Period", Russian-German Special Relations in the Twentieth Century: A Closed Chapter?. New York: Berg, 106–111. ISBN 978-1-84520-177-7. 
• (2012) A Companion to World War II. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-32504-9. 
• (1974) Marshal of Victory, Volume II. Pen and Sword Books Ltd.. ISBN 978-1-78159-291-5. 

آن لائن

• AFP (28 February 2019). "Germany struggles to stop Nazi war payment suspicions". The Local. https://www.thelocal.de/20190228/in-focus-germany-struggles-to-stop-nazi-war-payment-suspicions. 

• Axelrod, Toby (27 March 2019). "German Jewish leader urges cancellation of pension payments to former SS members". timesofisrael.com. The Times of Israel. https://www.timesofisrael.com/german-jewish-leader-urges-cancellation-of-pension-payments-to-former-ss-members/. Retrieved on
  ۱۲ جون ۲۰۱۹. 

• Binkowski, Rafael; Wiegrefe, Klaus (21 October 2011). "How Waffen SS Veterans Exploited Postwar Politics". Der Spiegel. https://www.spiegel.de/international/germany/the-brown-bluff-how-waffen-ss-veterans-exploited-postwar-politics-a-792984.html. 

• "Wehrgesetz Vom 21. Mai 1935" (in German). Reichsgesetzblatt (Berlin: Reich Ministry of Interior) I: 609–614. 3 February 2004. http://www.documentarchiv.de/ns/1935/wehrgesetz.html. Retrieved on
  ۶ اپریل ۲۰۱۹. 
• Gmyz, Cezary (22 November 2007). "Seksualne niewolnice III Rzeszy" (in Polish). Wprost. https://www.wprost.pl/105285/Seksualne-niewolnice-III-Rzeszy. Retrieved on
  ۱۱ مارچ ۲۰۱۹. 

• Knight, Ben (16 May 2017). "The German military and its troubled traditions". Deutsche Welle. https://www.dw.com/en/the-german-military-and-its-troubled-traditions/a-38863290. 

• Peck, Michael (4 February 2017). "Exposed: The Secret Ex-Nazi Army That Guarded West Germany". The National Interest. Center for the National Interest. https://nationalinterest.org/blog/the-buzz/exposed-the-secret-ex-nazi-army-guarded-west-germany-19326. Retrieved on
  ۱۱ جنوری ۲۰۱۹. 

• Scholz, Kay-Alexander (28 March 2018). "German army instills new traditions to move away from troubled history". DW News. Deutsche Welle. https://www.dw.com/en/german-army-instills-new-traditions-to-move-away-from-troubled-history/a-43174083. Retrieved on
  ۱۶ جنوری ۲۰۱۹. 

• Timm, Sylvia (4 May 2015). "Verdienstorden der Bundesrepublik für Historiker Wolfram Wette" (in German). Badische Zeitung. http://www.badische-zeitung.de/waldkirch/verdienstorden-der-bundesrepublik-fuer-historiker-wolfram-wette--104266163.html. Retrieved on
  ۲۲ دسمبر ۲۰۱۶. 

• سانچہ:Cite magazine

باہرلے جوڑ

• ویرماخٹ: اک فوجداری تنظیم؟ دا جائزہ لاں Hannes د‏‏ی ہیر تے کلاؤس نعمان 'ے 1995 کم دے Vernichtungskrieg – Verbrechen وھرماٹ 1941–1944 ڈیر یورگ Bottger طرف
• ویرماخت پروپیگنڈا دے دستے تے یہودی۔ ڈینیئل اویئیل دا اک مضمون

ویڈیوز

• "سرخ فوج نو‏‏ں شکست دتی کس طرح جرمنی: تن Alibis": منظرہ ◅ _{یوٹیوب اتے} د‏‏ی طرف -lecture جوناتھن ایم ہاؤس دے امریکی آرمی کمانڈ اینڈ جنرل سٹاف کالج دے سرکاری چینل دے ذریعے سیاست دا ڈول انسٹی ٹیوٹ .
• "اک گمشدہ جنگ لڑ: 1943 وچ جرمن فوج": منظرہ ◅ _{یوٹیوب اتے} د‏‏ی طرف -lecture رابرٹ Citino ، د‏‏ی سرکاری چینل دے ذریعے امریکی فوج دے ورثہ تے تعلیم دا مرکز .
• "دوسری جنگ عظیم جرمن فوجیاں د‏‏ی ذہنیت": منظرہ ◅ _{یوٹیوب اتے} مؤرخ نال -interview Sönke Neitzel د‏‏ی سرکاری چینل کے ذریعے لڑنے اُتے قتل تے مرنے: اپنی کتاب Soldaten بحث ایجنڈا ، دے اک پروگرام TVOntario ، اک کینیڈین عوامی ٹیلی ویژن اسٹیشن.
• "اک بلائنڈ آئی اینڈ ڈرٹی ہینڈز: دتی ویرماٹ دے جرائم" - ہولوکاسٹ تے نسل کشی دے مطالعہ دے لئی وینر لائبریری دے یوٹیوب چینل دے ذریعہ مؤرخ جیوفری پی میگرگی دے اک لیکچر ۔