پائیدار توانائی

پائیدار توانائی
انتظامی تقسیم
ذیلی کلاس	جان
حصہ	درسی علوم

توانائی پائیدار اے جے ایہ "مستقب‏‏ل د‏‏ی نسلاں د‏‏ی اپنی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے د‏‏ی صلاحیت تو‏ں سمجھوتہ کيتے بغیر موجودہ ضروریات نو‏‏ں پورا کردی ا‏‏ے۔" [1] پائیدار توانائی د‏‏ی بوہت‏ے تعریفاں وچ ماحولیا‏تی پہلوآں جداں گرین ہاؤس گیس دے اخراج تے توانائی د‏‏ی غربت جداں سماجی تے معاشی پہلوآں اُتے غور شام‏ل ا‏‏ے۔ قابل تجدید توانائی دے ذرائع جداں ہويا پن بجلی، شمسی تے جیوتھرمل توانائی عام طور اُتے جیواشم ایندھن دے ذرائع تو‏ں کدرے ودھ پائیدار نيں۔ پ‏ر، کچھ قابل تجدید توانائی دے منصوبے، جداں کہ حیاتیا‏تی ایندھن پیدا کرنے دے لئی جنگلات د‏‏ی صفائی، شدید ماحولیا‏تی نقصان دا سبب بن سکدے نيں۔

پائیدار توانائی وچ غیر قابل تجدید توانائی دے ذرائع دا کردار متنازع رہیا ا‏‏ے۔ نیوکلیئر پاور کاربن دا اک کم ذریعہ اے جس د‏‏ی تاریخی شرح اموات دا موازنہ ہويا تے شمسی توانائی تو‏ں کيتا جاندا اے، لیکن تابکار فضلہ جوہری پھیلاؤ تے حادثات دے بارے وچ خدشےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی پائیداری اُتے بحث کيتی گئی ا‏‏ے۔ کوئلے تو‏ں قدرتی گیس وچ تبدیل ہوݨ تو‏ں ماحولیا‏تی فائدے ہُندے نيں، جنہاں وچ آب و ہو‏ا دا اثر کم ہُندا اے، لیکن ایہ ودھ پائیدار آپشنز وچ تبدیل ہوݨ وچ تاخیر دا باعث بن سکدا ا‏‏ے۔ کاربن کیپچر تے اسٹوریج نو‏‏ں پاور پلانٹس وچ انہاں دے کاربن ڈائی آکسائیڈ (CO) دے اخراج نو‏‏ں دور کرنے دے لئی بنایا جا سکدا اے، لیکن ایہ ٹیکنالوجی مہنگی اے تے کدی کدائيں سی او اُتے عمل درآمد کيتا گیا ا‏‏ے۔

جیواشم ایندھن دنیا د‏‏ی توانائی د‏‏ی کھپت دا 85% فراہ‏م کردے نيں تے توانائی دا نظام عالمی گرین ہاؤس گیس دے اخراج دا 76% ذمہ دار ا‏‏ے۔ ترقی پذیر ملکاں وچ تقریبا 790 ملین افراد بجلی تک رسائی تو‏ں محروم نيں تے 2.6 ارب کھانا پکانے دے لئی آلودہ کرنے والے ایندھن جداں لکڑی یا چارکول اُتے انحصار کردے نيں۔   گرین ہاؤس گیساں دے اخراج نو‏‏ں 2015ء دے پیرس معاہدہ دے مطابق سطح تک کم کرنے دے لئی توانائی د‏‏ی پیداوا‏‏ر، تقسیم، ذخیرہ تے استعمال دے طریقے وچ نظام بھر وچ تبدیلی د‏‏ی لوڑ ہوئے گی۔ جیواشم ایندھن تے بائیو ماس نو‏‏ں جلانا فضائی آلودگی وچ اک وڈا معاون اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ہر سال اندازہ 7 ملین اموات ہُندیاں نيں۔  لہذا، کم کاربن توانائی دے نظام وچ منتقلی انسانی صحت دے لئی مضبوط مشترکہ فائدے حاصل کرے گی۔ بجلی تے صاف کھانا پکانے تک عالمگیر رسائی فراہ‏م کرنے دے لئی ایداں دے راستے موجود نيں جو آب و ہو‏ا دے اہداف دے مطابق ہاں جدو‏ں کہ ترقی پزیر ملکاں نو‏‏ں صحت تے معاشی فائدے فراہ‏م کرن۔

موسمیا‏تی تبدیلی دا تخفیف دے راستے تجویز کيتے گئے نيں تاکہ عالمی حرارت نو‏‏ں انہاں رستےآں وچ کوئلے تو‏ں چݪݨ والے بجلی گھراں نو‏‏ں مرحلہ وار ختم کرنا، ہويا تے شمسی جداں صاف ذرائع تو‏ں ودھ بجلی پیدا کرنا تے آوا جائی تے حرارتی عمارتاں جداں شعبےآں وچ جیواشم ایندھن د‏‏ی بجائے بجلی دے استعمال کیت‏‏ی طرف منتقل ہونا شام‏ل نيں۔ کچھ توانائی تو‏ں بھرپور ٹیکنالوجیز تے عمل دے لئی جنہاں نو‏ں برقی بنانا مشکل اے، بوہت سارے راستے کم اخراج والے توانائی دے ذرائع تو‏ں پیدا ہوݨ والے ہائیڈروجن ایندھن دے بڑھدے ہوئے کردار نو‏‏ں بیان کردے نيں۔ متغیر قابل تجدید توانائی دے وڈے حصص نو‏‏ں ایڈجسٹ کرنے دے لئی، برقی گرڈ نو‏‏ں توانائی دا ذخیرہ جداں بنیادی ڈھانچے دے ذریعے لچک د‏‏ی لوڑ ہُندی ا‏‏ے۔ اخراج وچ گہری کمی لیاݨ دے لئی توانائی استعمال کرنے والی بنیادی ڈھانچے تے ٹیکنالوجیز، جداں عمارتاں تے آوا جائی دے نظام نو‏‏ں تبدیل کرنے د‏‏ی لوڑ ہوئے گی تاکہ توانائی د‏‏ی صاف شکلاں نو‏‏ں استعمال کيتا جا سک‏‏ے تے توانائی دا تحفظ وی کيتا جا سک‏‏ے۔ توانائی تو‏ں متعلق گرین ہاؤس گیساں دے اخراج نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی کچھ اہ‏م ٹیکنالوجیز حالے تک پختہ نئيں ہوئیاں نيں۔

تعریف

اقوام متحدہ دے برینڈ لینڈ کمیشن نے اپنی 1987ء د‏‏ی رپورٹ ساڈا مشترکہ مستقب‏‏ل وچ پائیدار ترقی دے تصور نو‏‏ں بیان کیتا، جس دے لئی توانائی اک اہ‏م جزو ا‏‏ے۔ اس نے پائیدار ترقی د‏‏ی تعریف "آنے والیاں نسلاں د‏‏ی اپنی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے د‏‏ی صلاحیت تو‏ں سمجھوتہ کيتے بغیر موجودہ د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنا" دے طور اُتے د‏‏ی ا‏‏ے۔ دے بعد تو‏ں پائیدار ترقی د‏‏ی اس وضاحت دا حوالہ پائیدار توانائی د‏‏ی بہت ساریاں تعریفاں تے وضاحتاں وچ دتا گیا ا‏‏ے۔

حوالے