پدماوت (فلم)

چتوڑ دی رانی لئی ویکھو، رانی پدمنی.

پدماوت
فائل:Padmaavat poster.jpg پوسٹر
ہدایتکار	سنجے لیلا بنسالی
بنان آلے	وائکام 18 موشن پکچرس بنسالی پروڈکشنس
لکھاری	سنجے لیلا بنسالی پرکاس کپاڑیا
اسکرپٹ	سنجے لیلا بنسالی
ستارے	دیپکا پادکون شاہد کپور رنویر سنگھ
میوزک	سنجے لیلا بنسالی
عکسبندی	سدیپ چٹرجی
ادارت	جیئنت جادھر سنجے لیلا بنسالی اکو علی
محصولی ادارہ	بنسالی پروڈکشنس
ونڈن آلے	وائکام 18 موشن پکچرز
تاریخ نمائش	۲۵ جنوری ۲۰۱۸ء (۲۰۱۸ء-01-۲۵)
دیس	بھارت
بولی	ہندی راجستھانی

پدماوت مشہور فلم ڈائریکٹر سنجے لیلا بھنسالی دی نویں آئی فلم اے جسدا پہلا ناں پدماوتی سی جو چتوڑ دی رانی پدماوتی دے ناں تے سی ۔ کرنی فوج ناں دی اک راجپوت تنظیم نے رانی پدماوتی دے کردار نوں لے کے فلم دی نمائش خلاف مظاہرے کیتے تے فیر فلم دا ناں بدل کے اسنوں نمائش دی اجازت ملی۔

پدماوت اک آگامی بھارتی تریخی فلم اے جسدی ڈریکشن سنجے لیلا بنسالی نے کیتا اے اتے اساری بھنسالی پروڈکشنس اتے وائکام 18 موشن پکچرز نے کیتی اے۔ فلم وچ مکھ کردار وچ دیپکا پاڈوکون، شاہد کپور اتے رنویر سنگھ ہن۔ ایہہ فلم 1 دسمبر 2017 نوں نمائش ہون والی سی اتے بعد وچ ایہہ تریخ 25 جنوری 2018 کر دتی گئی۔

کہانی سار

ایہہ فلم ملک محمد جائسی دے پدماوت خیالی اودھی مہانکاوِی دی کہانی تے مشتمل اے۔ پدماوت مطابق رانی پدماوتی رانا رتن سنگھ دی بیوی سی، جڑھے میواڑ دا راجپوت حاکم سی۔ 1303 وچ، سلطان علاؤ لدین خلجی، دلی سلطنت دے مسلم ترک-افغان حکمران، راجپوتانا وچ چتوڑ دے قلعے نوں گھیرا پا لیا۔ پدماوت مطابق، خلجی نے پدماوتی نوں پھڑن دی خواہش نال ملغوب ہو کے حملہ کیتا۔ آخرکار چتوڑ دے قلعے اتے خلجی دی فتح ہندی اے۔ کیہا جاندا اے کہ پدماوتی نے اپنے آتم-اعزاز دی رکھیا لئی اتے خلجی توں اپنے مان بچاؤن لئی شہر دیاں ساریاں ہور عورتاں دے نال "جوہر" (سوے-بپیؤ) کیتا اے۔

پاتر

• دیپکا پادوکون - رانی پدماوتی یعنی پدمنی
• شاہد کپور - رانا رتن سنگھ
• رنویر سنگھ - سلطان علاالدین خلجی
• ادتی راؤ حیدری - مہرنیسا (علاالدین دی بیوی)
• رضا مراد - جلالدین خلجی (خلجی راجٹبر دا بانی اتے علاالدین دا چاچا)
• جم سربھ - ملک کافور (علاالدین خلجی دا سپہ سالار اتے پریمی)
• انوپریا گوئنکا - رانی ناگمتی (رتن سنگھ دی پہلی بیوی اتے مہانرانی)

اختلاف

فلم مکمل ہون توں پہلاں ہی اختلاف دا شکار ہو گئی اے۔ فلم دی شوٹنگ دوران ہندو کٹڑوادی گنڈیاں نے اسدے سیٹ نوں وی اگّ لگا دتی۔ اس توں بااد فلم پدماوتی دے ڈریکٹر سنجے لیلا بھنسالی تے جانلیوا حملہ وی کیتا گیا سی، مہاراشٹر صوبے دے شہر کولہاپور وچ ہور ہندو کٹڑوادی گنڈیاں نے فلم دے سیٹ تے حملہ کرکے اس نوں اگّ لگا دتی سی۔ فلم تے خلاف کرن والیاں دا کہنا اے کہ فلم دے وچ اتہاس دے نال چھیڑچھاڑ کیتی گئی اے۔

سری راجپوت کرنی سینا نامی کٹڑوادی ہندو گنڈیاں دے تنظیم ولوں اس فلم دا سخت خلاف کیتا جا رہا اے۔ ایہہ کرنی فوج نے فلم دے پروڈیؤسر اتے کلاکاراں دے نکّ کٹن اتے سر قلم کرن دیاں گھناؤنی دھمکیاں دتیاں ہن۔ نال ہی اس مورکھتائی تنظیم نے فلم دی ہیروئین دے سر دی قیمت 5 کروڑ روپئے رکھ دتی اے۔ بڑی حیرانی دی گل اے کہ کرنی فوج دے گنڈیاں داعوے دے نال کہہ راے ہن کہ " فلم وچ اتہاس نالوں چھیڑچھاڑ کیتی گئی اے" جد ایہہ گنڈیاں نے خود ہی فلم نہیں دیکھی۔ نال ہی پدماوتی نام دی ہستی دا کوئی تریخی استتو نہیں اے تاں پتہ نہیں کہ اک پورنت خیالی پاتر دے نال چھیڑچھاڑ کویں کیتی جا سکدی اے۔

اختلاف توں بعد رلیز کرن دی تریخ 25 جنوری 2018 کر دتی گئی اے۔

رانی پدما والے کردار تے اعتراض

مشہور فلم ڈائریکٹر سنجے لیلا بھنسالی دی آ رہی نویں فلم ‘پدماوتی’ بارے موجودہ اختلاف دے بہت سارے پکھ ہن۔ راجپوتاں دی اک جتھیبندی ‘کرنی سینا’ ولوں اسدا زوردار خلاف کیتا جا رہا اے۔ بھاویں کہ اجے تک کسے نے وی ایہہ فلم ویکھی نہیں اے پر خلاف کرن والیاں دا کہنا اے کہ اوہناں نوں فلمساز دیاں کجھ گلاں توں شکّ ہویا اے کہ ضرور ہی اس وچ اتہاس نوں توڑ-مروڑ کے پیش کیتا گیا اے۔ چتوڑ دی رانی پدمنی (پدماوتی) جسنے دلی سلطنت دے بادشاہ علاؤالدین خلجی دی غلام بنن دی تھاں موت نوں گلے لگا لیا سی، دا کردار اس فلم وچ دیپکا پادوکون ولوں نبھایا گیا اے۔ فلم وچ رانی پدمنی نوں گھومر ڈانس کردے وی وکھایا گیا اے اتے ڈانس دوران پہنی گئی پوشاک بارے وی مخالفاں دے اعتراز ہن۔ اوہناں نوں ایہہ وی شکّ اے کہ الاؤالدین اتے پدمنی وچکار کوئی سپنے دا مورت وی پھلمایا ہو سکدا اے کیونکہ اکثر فلمساز ایہہ تکنیک ورت لیندے ہن۔ پر ڈریکٹر دا کہنا اے کہ فلم وچ راجپوت آن اتے شان نوں پورے جاہو-جلال نال وکھایا گیا اے اتے فلم ویکھن توں بناں ہی شکّ دے بنیاد اتے خلاف کرنا بالکل غیر-زمہوری طریقہ اے۔

رانی پدماوتی تریخی جاں خیالی کردار

سبھ توں پہلی گل تاں ایہہ اے کہ رانی پدمنی کوئی تریخی پاتر اے جاں نہیں، اس بارے وی وکھ-وکھ اتہاسکار اکمتّ نہیں ہن، سگوں اوہناں ساریاں دے آپو-اپنے وچار ہن۔ اتہاس مطابق چتوڑگڑھ اتے الاؤالدین خلجی نے 1303 عیسوی وچ قبضہ کیتا سی۔ خلجی دے ہم عصر اتہاسکاراں امیر خسرو اتے زیاؤدین برنی نے کتے وی پدمنی نام دی کسے رانی بارے کوئی ذکر نہیں کیتا۔ اسے کارن جدید اتہاسکار وی اس لڑائی دا بیان کرن ویلے راجے رتن سنگھ (رتن راول) دی بیوی پدمنی دی ہوند متعلق تتھاں دی گھاٹ محسوس کردے ہن۔ اوہ رانی پدمنی نوں خیالی پاتر اتے اسدی کہانی نوں محض اک دند-کہانی ہی مندے ہن۔ ملک محمد جائسی اک صوفی فقیر ہویا اے جس نے اتکنیک بولی وچ ‘پدماوت’ نام دی اک مثنوی (قصہ) دی رچنا کیتی۔ اس وچ اس نے پدماوتی (پدمنی) نوں چتوڑ دی رانی وجوں پیش کیتا سی۔ خاص گل ایہہ اے کہ ملک محمد جائسی شیر شاہ سوری دا ہم عصر سی یعنی اوہ الاؤالدین خلجی توں دو صدیاں بعد ہویا۔ اسدی رچنا ‘پدماوت’ توں پہلاں کدے وی چتوڑ دی پدمنی جاں پدماوتی ناں دی کسے رانی اتے الاؤالدین خلجی دی اس کہانی بارے نہ تاں کجھ سنیا گیا سی اتے نہ ہی لکھیا گیا سی۔ اک چوہان راجپوت راجے حمیرا دا ذکر ضرور سنن نوں ملدا اے جسنے خلجی دا ڈٹ کے مقابلہ کیتا سی۔ خلجی اس توں اسدی دھی دا ڈولا منگدا سی پر اسنے ٹھوک کے جواب دے دتا۔ پھر جدوں اسدی فوج خلجی توں ہار گئی تاں اسدی دھی اتے ہور عورتاں نے ضلالت توں بچن لئی جوہر دی رسم نبھائی اتے ساریاں نے اپنے آپ نوں اگن-بھیٹ کر دتا۔ ہو سکدا اے کہ جائسی نے اس لوک کہانی توں متاثر ہو کے اس وچ کجھ پھیربدل کر کے ‘پدماوت’ دی گھاڑت گھڑ لئی ہووے۔ اکبر دے درباری لکھاری ابل فضل نے وی اک تھاں پدمنی دا ذکر تاں کیتا اے پر اس نے وی اپنے ذکر دا بنیاد جائسی دی رچنا ‘پدماوت’ نوں ہی بنایا اے۔

کہانی

‘پدماوت’ وچلی کہانی مطابق چتوڑگڑھ دے راجے رتن سنگھ نوں سنگلادیپ (سری لنکا) دے راجے گندھرو سین دی دھی پدماوتی دے حسن بارے اک بولن والے طوطے راہیں بھنک پئی۔ اوہ چتوڑ توں ‘ستّ سمندر’ پار کرکے سنگلادیپ پہنچیا اتے کسے ڈھنگ نال راجے نوں متاثر کرکے پدماوتی نوں ویاہ لیایا۔ پھر بعد وچ راجے رتن سنگھ دے اک براہمن درباری راگھو چیتن نال راجے دی کسے گلوں ان بن ہو گئی جس نے غصہ کھا کے دلی دے بادشاہ الاؤالدین خلجی نوں راجے خلاف جا بھڑکایا۔ نال ہی اسنے رانی پدماوتی دے حسن دی تعریف کجھ ودھ ہی مسالہ لگا کے کر دتی جس کرکے خلجی پدماوتی نوں ویکھن لئی بے تاب ہو اٹھیا اتے چتوڑ اتے حملہ کر دتا۔ رتن سنگھ نے اپنی ہار ہندی ویکھ کے خلجی نال سمجھوتہ کر لیا اتے چتوڑ دے محل وچ دوواں دی اک سانجھی بیٹھک ہوئی۔ جدوں خلجی محل وچوں واپس مڑن لگیا تاں اسدی نظر پدماوتی اتے پے گئی۔ اس نے محل توں باہر چھڈن آئے رتن سنگھ نوں دھوکھے نال قید کر لیا۔ رتن سنگھ نوں قید کرکے اس نے رانی پدماوتی دی منگ رکھ دتی۔ راجپوت یودھیاں گورا اتے بادل نے خلجی نوں بھرماؤن لئی اوہ منگ منّ لئی اتے بہت ساریاں پالکیاں خلجی دے کیمپ وچ بھیج دتیاں اتے کیہا کہ اوہناں وچوں اک پالکی وچ پدماوتی اے۔ پر اصل وچ بہہتیاں پالکیاں وچ راجپوت لڑاکو سن جنہاں نے خلجی دے کیمپ وچ بھاجڑ مچا دتی اتے رتن سنگھ نوں چھڈا کے لے گئے۔ رتن سنگھ دی غیر-حاضری وچ پچھوں گوانڈھی راج کمبھلگڑھ دے راجے دیوپال نے پدماوتی اگے ویاہ دی منگ رکھ دتی۔ واپس آ کے رتن سنگھ اس راجے نال کھہبڑ پیا اتے لڑائی وچ دوویں راجے اکٹھے ہی مارے گئے۔ اس دے نتیجے وجوں رتن سنگھ دیاں دوویں رانیاں ناگمتی اتے پدماوتی ستی ہو گئیاں۔ جدوں تک خلجی اپنیاں فوجاں لے کے حملہ کرن لئی پہنچیا تاں سبھ کجھ ختم ہو چکا سی۔

جائسی نے خود ہی اپنی رچنا دے اخیر وچ منیا اے کہ پدماوت اسدی سوچ دی کہانی اے۔ پر جیکر جائسی نے نہ وی منیا ہندا تاں پھیر وی ساڈے کول ہور کئی نشان موجود ہن جہڑے اس کہانی دے خیالی ہون ول اشارہ کردے ہن۔ اس وچ بہت ساریاں اجہیاں کمیاں ہن جہڑیاں اس نوں اک تریخی کہانی دے روپ وچ خارج کردیاں ہن۔ ایہہ رچنا 1540 عیسوی یعنی خلجی دی چتوڑ مہم توں 237 سال بعد پوری ہوئی، اس لئی ایہہ کسے دند-کہانی اتے مشتمل وی ہو سکدی اے۔ سری لنکا دے اتہاس وچ الاؤالدین خلجی دا ہم عصر گندھرو سین ناں دا کوئی راجا ہویا ہی نہیں اتے نہ ہی چتوڑگڑھ (راجستھان) توں سری لنکا تک کوئی ستّ سمندر آؤندے ہن۔ راجا رتن سنگھ چتوڑ دا راجا 1301 عیسوی وچ بنیا منیا جاندا اے اتے 1303 عیسوی وچ خلجی نے اتھے حملہ کر دتا۔ پر ‘پدماوت’ دی کہانی ایہہ کہندی اے کہ رتن سنگھ اتے پدمنی نے راجا-رانی دے روپ وچ 8 سال بتائے۔ انج ہی پالکیاں وچ اپنے لڑاکو سپاہی بھیجن والی کہانی وی روہتاس دے قلعے والی کہانی توں راغب ہو کے لکھی گئی لگدی اے۔ روہتاس دے قلعے والی گھٹنا 1539 عیسوی وچ واپری سی جس وچ شیر شاہ سوری نے روہتاس دے ہندو راجے نوں دھوکھے نال اپنے جال وچ پھسایا سی۔ جدوں شیر شاہ سوری ہمایوں نال جنگ لڑ رہا سی تاں اس نوں کتے عارضی ٹھاہر بناؤن لئی اک قلعے دی لوڑ سی۔ اس نے چلاکی نال روہتاس دے ہندو حکمران نوں منا لیا کہ اسدی فوج دیاں عورتاں، بچیاں اتے خزانے دی سنبھال لئی اس نوں کجھ دیر لئی قلعے وچ شرن چاہیدی اے تاں جو اوہ بے فکر ہو کے دور بنگال وچ ہمایوں نال لڑ سکے۔ روہتاس دا حاکم لالچ اتے یعقین وچ آ گیا۔ سوری نے اپنیاں عورتاں اتے بچیاں نوں پالکیاں وچ بٹھا کے قلعے اندر پہنچاؤنا شروع کر دتا۔ پر پہلیاں کجھ پالکیاں وچ ہی عورتاں اتے بچے سن اتے اس توں بعد بند پالکیاں دی آڑ وچ اپنے افغان لڑاکو قلعے اندر داخل کر دتے جنہاں نے قلعے اتے قبضہ کر لیا اتے ہندو حکمران نوں قلعہ چھڈّ کے دوڑن لئی مجبور کر دتا۔ بالکل اسے طرحاں دی ہی پالکیاں دی کہانی جائسی نے ‘پدماوت’ وچ پیش کیتی اے۔

انج، رانی پدمنی دی کہانی دی تریخی پرمانکتا ہی اجے تک اک بحث دا موضوع اے۔ اوہ خود ہی اک خیالی کہانی (مثنوی) دی پاتر اے۔ پر ایہہ وی سچ اے کہ بھارت وچ بہت ساریاں کہانیاں متھہاس اتے اتہاس دیاں گنجھلاں وچ پھسیاں ہوئیاں ملدیاں ہن۔ سانوں ایہہ وی ویکھن دی لوڑ اے کہ جیکر اوہناں کہانیاں دے پاتر ساڈی مان یوگ وراثت دا حصہ ہن تاں سانوں اوہناں دے عکس اتے چوٹ پہنچاؤن توں وی بچن دی لوڑ اے۔ بھاویں کہ اج ساڈا سماج جوہر ورگی پرتھا نوں نکار چکا اے پر اوہ وی اک سماں سی جدوں ساڈیاں عورتاں سویمان دی بحالی لئی جوہر دی پرتھا نال اپنے آپ نوں قربان کر دندیاں سن۔ ایہہ ساڈی وراثت اے اتے اسیں اس نوں بدل نہیں سکدے۔ امید کرنی چاہیدی اے کہ فلمساز نے اپنی فلم وچ ایہناں گلاں دا دھیان ضرور ہی رکھیا ہوئےگا۔ اس لئی کسے آؤن والی فلم بارے اپنے ولوں ہی قیافے لگا کے بناں سوچے سمجھے اسدا خلاف کرنا وی اک ہٹھی نفسیات ہی اے۔ اجیہی پچھانہ-کھچو نفسیات لوک راضی قدراں قیمتاں نوں ڈھاہ لگاؤندی اے۔

حوالے

باہری کڑیاں

• آئی ایم ڈی بی تے پدماوت
• پدماوتی، بالیوڈّ ہنگامہ اُتے