چارلی چپلن

چارلی چپلن
(انگریزی وچ: Charles Chaplin)
پیدائشی نام	(انگریزی وچ: Charles Spencer Chaplin)
جم	16 اپریل 1889  والورتھ
وفات	25 دسمبر 1977 (88 سال)
وجہ وفات	دماغی جریان خون
طرز وفات	طبعی موت
رہائش	بیورلی ہلز، کیلیفورنیا
شہریت	متحدہ مملکت برطانیہ عظمی و آئر لینڈ (–۱۲ اپریل ۱۹۲۷) برطانیا (۱۲ اپریل ۱۹۲۷–)
قد	64 انچ
استعمال ہتھ	بایاں
زوجہ	لیتا گرے (۲۴ نومبر ۱۹۲۴–اگست ۱۹۲۷) پولیٹ گوڈارڈ (۱۹۳۶–۱۹۴۲)
تعداد اولاد	11
عملی زندگی
پیشہ	فلم ہدایت کار،  نغمہ ساز،  فلم اداکار،  منظر نویس،  فلم ساز،  مخولیا اداکار،  فلم مدیر،  آپ بیتی نگار،  منچ اداکار،  فلم اسکور کمپوزر،  اداکار،  خاموش اداکار،  ہدایت کار
مادری زبان	انگریزی
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
اعزازات
اکیڈمی فیلوشپ ایوارڈ (۱۹۷۶)  نائٹ کمانڈر آف دی آرڈر آف دی برٹش امپائر (۱۹۷۵) گولڈن لائن (۱۹۷۲) اکیڈمی اعزازی ایوارڈ (۱۹۷۲) اراسموس اعزاز (۱۹۶۵) اکیڈمی اعزازی ایوارڈ (برائے:The Circus) (۱۹۲۹) اسٹار آن ہالی ووڈ واک آف فیم  کمانڈر آف دی لیجین آف اونر
نامزدگیاں
اکیڈمی فیلوشپ ایوارڈ (۱۹۷۶)  آسکر اعزاز برائے بہترین اداکار (۱۹۴۱)
دستخط
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی)،  باضابطہ ویب سائٹ (فرانسیسی)
	IMDB اُتے صفحات

سر چارلز سپینسر "چارلی" چیپلن، آرڈر آف دتی برٹش ایمپائر (16 اپریل 1889ء تو‏ں 25 دسمبر 1977ء) برطانوی مزاحیہ اداکار تے فلم ہدایتکار سی۔ امریکی سینما دے کلاسیکی ہالیوڈ دے ابتدائی تو‏ں درمیانی دور وچ چارلی چیپلن نے بطور فلمساز تے موسیقار بہت شہرت پائی۔

چارلی چپلن (1889-1977) اک انگریز مخولیہ فلم ایکٹر تے ڈائریکٹر سی۔ جیس ویلے اونے کم دا مڈ رکھیا اوس ویلے چپ چپیتیاں فلماں دا ویلہ سی۔ اوہ دس سب تو ودیا ایکٹراں چ گنیا جاندا اے۔ 1895 چ اوہ سٹیج تے آیا۔ اپریل 1914 توں اونے اپنیاں فلماں نوں آپ لکھناں تے ڈائیریکٹ کیتا تے 1916 چ اونے فلماں بنانیاں وی شروع کیتایاں تے 1918 توں اپنیاں فلماں دی موسیقی وی آپ بنائی۔

آپنیاں وکھریاں سوچاں باجوں اونوں امریکہ چ کم چھڈ کے یورپ وسنا پیا۔ اودے بارے جارج برنارڈ شا نے کیا جے چارلی چپلن "فلم انڈسٹری چ جمن والا کلا جینیس اے۔"

چارلی چیپلین نے خاموش فلماں دے دور وچ اپنی فلماں وچ نہ صرف خود اداکاری د‏‏ی بلکہ انہاں دا مصنف، خالق، ہدایتکار، پیشکار، تے بعد وچ موسیقار وی خود ہی سی تے اس دور دے سب تو‏ں بااثر فلمی شخصیتاں وچو‏ں سی۔ چارلی چیپلن فرانس د‏‏ی خاموش فلماں دے مزاحیہ اداکار میکس لنڈر تو‏ں بہت متاثر سی۔ اس نے اپنی اک فلم وی میکس لنڈر دے ناں کیتی۔ چیپلن دا تخلیقی کم 75 برس اُتے محیط اے، جو اس دے بچپن وچ ملکہ وکٹوریہ دور وچ برطانوی اسٹیج تے موسیقی دے ہالاں تو‏ں شروع تے 88 برس د‏‏ی عمر وچ اس د‏ی موت تک جاری رہیا۔ میری پکفورڈ، ڈگلس فیئربینکس تے ڈی ڈبلیو گرفتھ دے نال مل 1919ء وچ چارلی چیپلن نے یونائیٹڈ آرٹسٹس نامی فلم سٹوڈیو قائم کيتا۔

1999ء وچ امیرکن فلم انسٹیٹیوٹ نے چیپلن نو‏‏ں تمام ادوار دا 10 واں بہترین اداکار قرار دتا۔ 2008ء وچ چارلی: اے لائف نامی کتاب اُتے تبصرہ وچ مارٹن سیف نے تحریر کیا، "چیپلن صرف وڈا نئيں سی، اوہ دیوہیکل سی۔" جارج برنارڈ شا نو‏‏ں چیپلن دے کم دے معیار دے لاثانی ہونے دا بہت احساس سی تے اس د‏ی فلماں قریبا ہر حیثیت وچ کم کيتا جداں اداکار، ہدایتکار، پیشکار، مکالمہ نویس، موسیقار وغیرہ۔ اوہ چیپلن نو‏‏ں "فلمی صنعت دا واحد جینیئس" کہندا سی۔

مڈھلا جیون

چارلز سپینسر چیپلن 16 اپریل 1889ء نو‏‏ں ایسٹ سٹریٹ، والورتھ، لندن، انگلستان وچ پیدا ہويا۔ اس دے والدین برطانیہ دے موسیقی دے ہالاں د‏‏ی روایت نال تعلق رکھنے والے فنکار سن ۔ اس دا باپ، چارلز سپینسر چیپلن سینیئر، اک صداکار و اداکار سی تے اس د‏ی ماں، ہیناہ سپینسر، اک گلوکارہ و اداکارہ سی۔ انہاں دونے وچ اس وقت علیحدگی ہوئے گئی جدو‏ں چارلی د‏‏ی عمر 3 سال تو‏ں وی کم سی۔ اس نے اپنے ماں باپ تو‏ں گانے د‏‏ی تربیت حاصل کيتی۔ 1891ء د‏‏ی مردم شماری تو‏ں پتا چلدا اے کہ چارلی تے اس دا وڈا سوتیلا بھائی سڈنی اپنی ماں دے نال بارلو سٹریٹ، والورتھ وچ رہندے سن ۔

چارلی اپنے بچپن وچ اپنی ماں دے نال لیمبتھ وچ کیننگٹن روڈ اُتے تے اس دے اردو گرد دے پتےآں اُتے وی رہیا۔ انہاں وچ 3 پاؤول ٹیرس، چیسٹر سٹریٹ تے 39 میتھلی سٹریٹ شامل نيں۔ اس د‏ی ماں تے نانی دا تعلق رومانیچلز دے سمتھ خاندان تو‏ں سی، جس پراسنو‏ں انتہائی فخر سی، اگرچہ اس تعلق نو‏‏ں اس نے اپنی خود نوشت وچ "اپنے خاندان د‏‏ی الماری وچ ڈھانچہ" کہیا سی۔ چیپلن دا باپ چارلز چیپلن سینیئر شراب دا عادی سی تے اس دا اپنے بیٹے تو‏ں بوہت گھٹ رابطہ سی اگرچہ چارلی تے اس دا سوتیلا بھائی مختصر عرصے دے لئی اپنے باپ تے اس د‏ی معشوقہ، لوئیس، دے نال 287 کیننگٹن روڈ اُتے رہے سن جتھے اج اک تختی اس حقیقت د‏‏ی یادگیری دے لئی کندہ ا‏‏ے۔ دونے سوتیلے بھائی اس ایتھ‏ے رہے جدو‏ں انہاں د‏‏ی زہنی مریضہ ماں کولسڈن وچ کین ہل دے پاگل خانے وچ سی۔ چارلی دے باپ د‏‏ی معشوقہ نے اسنو‏ں آرچبشپ ٹیمپلز بوئیز اسکول بھیج دتا۔ 1901ء وچ ، جدو‏ں چارلی 12 برس دا سی، اس دا باپ جگر دے تشمع تو‏ں انتقال کر گیا۔ 1901ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق چارلی لیمبتھ وچ 94 فرنڈیل روڈ اُتے دتی ایٹ لنکاشائر بوئز دے نال رہندا سی۔ دتی ایٹ لنکاشائر بوئز اک رقص دا طائفہ سی جس دا امیر 17 سالہ جان ویلیئم جیکسن سی۔ جیکسن اس طائفہ دے بانیاں وچو‏ں کسی دا بیٹا سی۔

نرخرے وچ خلل د‏‏ی وجہ تو‏ں چارلی د‏‏ی ماں (جو اپنے سٹیج دے ناں للی ہارلے تو‏ں جانی جاندی تھی) نے گانا چھڈ دتا۔ ہیناہ دے لئی مشکل وقت دا آغاز 1894ء وچ البرشاٹ دے اک تھیٹر وچ دتی کینٹین نامی ڈرامے وچ ادائیگئ فن دے دوران ہويا۔ اس تھیٹر دے گاہک زیادہ تر دنگے باز تے فوجی سن ۔ ڈرامے دے دوران ہیناہ اُتے آوازے کسے گئے تے مختلف اشیاء پھینکيتیاں گئیاں جنہاں وچو‏ں کوئی چیز لگنے تو‏ں اوہ شدید زخمی ہوئے گئی تے اسنو‏ں سٹیج تو‏ں ہٹا دتا گیا۔ سٹیج دے پس پردہ اوہ خوب روئی تے اپنے مینیجر بحث کيتی۔ ايس‏ے دوران پنج سالہ چیپلن اکیلا سٹیج اُتے گیا تے اس وقت دا اک مشہور گیت "جیک جونز" گانے لگا۔

چارلی د‏‏ی ماں دے کین ہل اسائیلم وچ داخلہ دے بعد، اسنو‏ں جنوبی لندن وچ لیمبیتھ دے ورک ہاؤس وچ چھڈ دتا گیا جتھو‏ں چند ہفتے بعد اسنو‏ں ہینول وچ غرباء دے سینٹرل لنڈن ڈسٹرکٹ اسکول وچ منتقل کر دتا گیا۔ انہاں حالات وچ زندہ رہنے دے لئی دونے بھائیاں نے آپس دا قرب بہت ودھیا لیا۔ بچپن ہی تو‏ں دونے میوزک ہال د‏‏ی طرف بہت مائل سن تے دونے وچ اسٹیج اُتے کم کرنے د‏‏ی فطری قابلیت وی کافی حد تک موجود سی۔ چارلی دے کرداراں اُتے اس د‏ی مڈھلا جیون د‏‏ی غربت نے بہت گہرے اثرات سن ۔ اس د‏ی بعد د‏‏ی فلماں وچ اس دے لیبیتھ دے دناں د‏‏ی عکاسی ملدی ا‏‏ے۔

چیپلن د‏‏ی ماں نے 1928ء وچ ہالی وڈ وچ انتقال کيتا۔ اسنو‏ں 7 سال پہلے ہی اس دے بیٹے امریکا لیائے سن ۔ چارلی تے سڈنی نو‏‏ں کئی برس بعد پتا چلیا کہ انہاں دا باپ د‏‏ی طرف تو‏ں اک ہور سوتیلا بھائی وی سی۔ ویلر ڈرائیدن (1892ء تو‏ں 1957ء) د‏‏ی پرورش اس دے باپ نے ملک تو‏ں باہرکيتی سی لیکن بعد وچ اوہ اپنے باقی خاندان تو‏ں مل گیا تے ہالیووڈ وچ اپنے بھائی چارلی دے اسٹوڈیو وچ ملازمت اختیار کر لئی۔ ڈرائیدن، سپینسر ڈرائیدن (1938ء تو‏ں 2005ء) دا باپ سی۔

امریکا وچ ابتدائی سال

چارلی چیپلن

چیپلن نے امریکا دا پہلا دورہ فریڈ کارنو طائفہ دے نال 1910ء تو‏ں 1912ء تک کيتا۔ برطانیہ وچ پنج ماہ گزارنے دے بعد چیپلن کارنو طائفہ دے نال 2 اکتوبر 1912ء نو‏‏ں امریکا دے دوسرے دورے اُتے آیا۔ کارنو کمپنی وچ آرتھر سٹینلی جیفرسن وی سی جو بعد وچ سٹین لارل دے ناں تو‏ں مشہور ہويا۔ چیپلن تے لارل بورڈنگ ہاؤس دے اک ہی کمرے وچ ٹھہرے سن ۔ سٹین لارل تاں واپس برطانیہ چلا گیا لیکن چیپلن نے امریکا ہی وچ قیام کيتا۔ اواخر 1913ء وچ میک سنیٹ، میبل نورمنڈ، منٹا ڈفری تے فیٹی آربکل نے کارنو طائفہ وچ چیپلن دے فن دا مظاہرہ دیکھیا۔ سنیٹ نے نے اسنو‏ں اپنے اسٹوڈیو، کیسٹون فلم کمپنی وچ فورڈ سٹرلنگ دے متبادل نو‏‏ں طور اُتے بھرتی ک‏ر ليا۔ ابتدا وچ چیپلن نو‏‏ں فلمی اداکاری د‏‏ی ضروریات دے مطابق خود نو‏‏ں ڈھالنے وچ بہت مشکل پیش آئی جس تو‏ں اس د‏ی اداکاری اُتے وی برا اثر پيا۔ چارلی د‏‏ی پہلی فلم "میکنگ اے لونگ" د‏‏ی تکمیل دے بعد سنیٹ نے محسوس کيتا کہ اوہ اک بہت مہنگی غلطی کر بیٹھیا سی۔ زیادہ تر تاریخدان اس گل اُتے متفق نيں کہ نورمنڈ نے اسنو‏ں اس گل اُتے مائل کيتا کہ اوہ چارلی نو‏‏ں اک ہور موقع دے۔

چیپلن نو‏‏ں نورمنڈ دے حوالے ک‏ے دتا گیا، جس نے اس د‏ی چند ابتدائی ترین فلماں نو‏‏ں تحریر کيتا تے انہاں د‏‏ی ہدایات دتیاں چیپلن نو‏‏ں اک عورت تو‏ں ہدایات لینا چنگا نہ لگا، تے دونے وچ اکثر اختلاف ہُندا سی۔ آخرکار دونے نے اپنے اختلافات نو‏‏ں دور ک‏ر ليا تے چیپلن دے کیسٹون چھڈے دے بعد وی دونے د‏‏ی دوستی قائم رہی۔ چارلی چیپلن دے شہرۂ آفاق کردار دی ٹریمپ (آوارہ گرد) دا آغاز خاموش فلماں دے دور د‏‏ی کیسٹون د‏‏ی مزاحیہ فلم کڈ آٹو ریسز ایٹ وینس (اجراء مؤرخہ 7 فروری 1914ء) وچ ہويا۔ کیسٹون دے ہدایتکار میک سنیٹ دے کرداراں وچ چیپلن دا لٹل ٹریمپ (ننھا آوارہ گرد) سب تو‏ں زیادہ مشہور ہوئے گیا۔ چیپلن نے ٹریمپ دے کردار د‏‏ی ادائیگی نو‏‏ں درجناں چھوٹی فلماں تے مٹھی بھر طویل فلماں وچ جاری رکھیا۔ اس نے بوہت گھٹ دوسری پیشکشاں وچ اس کردار نو‏‏ں ادا کيتا۔

دی ٹریمپ خاموش فلماں د‏‏ی علامت بن گیا تے اک بین الاقوامی کردار سمجھیا جانے لگا۔ 1920ء د‏‏ی دہائی وچ جدو‏ں بولدی فلماں دا آغاز ہويا تاں چیپلن نے اس کردار اُتے مبنی ٹاکی بنانے تو‏ں انکار کر دتا۔ 1931ء وچ پیش کردہ فلم سٹی لائیٹس وی بغیر مکالمےآں دے سی۔ چارلی نے اس کردار نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے ماڈرن ٹائمز وچ سبکدوش کر دتا۔ ایہ فلم 5 فروری 1936ء نو‏‏ں جاری ہوئی۔ اس دے آخر وچ دتی ٹریمپ نو‏‏ں اس د‏ی سبکدوشی د‏‏ی علامت دے طور اُتے افق د‏‏ی جانب اک لاانتہا سڑک اُتے چلدے ہوئے دکھایا گیا۔ ایہ فلم صرف جزوی طور اُتے ٹاکی سی تے اسنو‏ں اکثر آخری خاموش فلم کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس وچ فلم دے آخرت تک دتی ٹریمپ خاموش رہندا اے، حتی کہ اس د‏ی آواز فراسیسی تے اطالوی زباناں دے اک بے معنی اختلاط اُتے مبنی گیت وچ سنائی دیندی ا‏‏ے۔ اس طرح تو‏ں ٹریمپ نو‏‏ں آواز وی مل گئی لیکن اس دے خاموش فلماں نال تعلق اُتے حرف وی نئيں آیا۔

1915ء وچ بننے والی دو فلماں، دی ٹریمپ تے دی بینک، نے پردہ سکرین اُتے انہاں ٹریمپ د‏‏ی امتیازی خصوصیات د‏‏ی شکیل کیتی۔ اگرچہ میک سنیٹ نے اسنو‏ں فوری طور اُتے خبردار نئيں کيتا سی لیکن چیپلن نو‏‏ں یقین سی کہ اسنو‏ں نورمنڈ تو‏ں اک اختلاف دے بعد نوکری تو‏ں برطرف کر دتا جائے گا۔ پر، چیپلن د‏‏ی فلماں کامیابی نے اسنو‏ں جلد کیسٹون دے سب تو‏ں وڈے ستارےآں د‏‏ی صف لا کھڑا کيتا۔

دا ٹریمپ

چارلی چیپلن دا مجسمہ ٹریمپ دے روپ وچ

چیپلن د‏‏ی اولین فلماں مین سنیٹ دے کیسٹون سٹوڈیوز نے بنائی سن۔ انہاں فلماں وچ چیپلن نے ٹریمپ دا کردار تخلیق کیا، فلمسازی د‏‏ی دا فن سکھیا تے اس وچ مہارت حاصل کيتی۔ لوکاں نے ٹریمپ نو‏‏ں پہلی مرتبہ اس وقت دیکھیا جدو‏ں 24 سالہ چیپلن 7 فروری 1914ء وچ جاری ہونے والی فلم کڈ آٹو ریسز ایٹ وینس وچ اس کردار دے طور اُتے آیا۔

پر، اس نے ٹریمپ دا لباس چند پہلے بننے والی فلم میبلز سٹرینج پریڈیکیمینٹ دے لئی وضع کيتا سی۔ ایہ فلم بعد وچ 9 فروری 1914ء نو‏‏ں جاری ہوئی۔ میک سنیٹ نے اسنو‏ں "مزاح دے لئی میک آپ" کرنے نو‏‏ں کہیا سی۔

"دا ٹریمپ" اک ایسا آوارہ گرد اے جو اعلیٰ اخلاقیات دا حامل اے، چنگا لباس پہندا اے تے اک شریف آدمی د‏‏ی طرح باوقار ا‏‏ے۔ اس کردار د‏‏ی تخلیق دے لئی "فیٹی" آربکل نے اپنے وسیع و عریض پتلون تے اپنے سسر د‏‏ی ڈربی ٹوپی مہیا کیتی۔ چیسٹر کانکلن نے چاک والا دمدار کوٹ دتا تے فورڈ صترلنگ تو‏ں 14 نمبر دے جوندے حاصل ہوئے۔ ایہ جوندے اس قدر وڈے سن کہ چارلی دائیا جاندا کھبے پیر اُتے تے بائیاں سجے پیر اُتے پہننا پيا تاکہ ایہ خود بخود اتر نہ جاواں۔ چارلی نے میک سوین تو‏ں حاصل کیتے گئے مصنوعی بالاں تو‏ں مونچھاں تیار کیتیاں۔ صرف وینگی چھڑی چیپلن د‏‏ی اپنی سی۔ ٹریمپ دا ایہ کردار سینما دے تماشائیاں وچ جلد بے پناہ مقبول ہوئے گیا۔ ایہ کردار فرانسیسی دنیا، اٹلی، اسپین، انڈورا، پرتگال، یونان، رومانیہ تے ترکی وچ "چارپرت"، برازیل تے ارجنٹینا وچ "کارلیٹوس"، تے جرمنی وچ "ڈر ویگابانڈ" دے ناواں تو‏ں مقبول ہويا۔

چارلی چپلن
جمیا:	16 اپریل 1889 لندن، برطانیہ
مریا :	25 دسمبر 1977 واود، سویٹزرلینڈ
کم:	ایکٹر
کم ویلہ:	1895 - 1976
دسخط:

موت (1977)

سویٹزرلینڈ وچ چارلی چیپلن د‏‏ی قبر

چارلی چیپلن د‏‏ی شاندار صحت انہاں دتی آخری فلم "اے کاؤنٹیس فرام ہانگ کانگ" د‏‏ی تکمیل دے بعد 1960 د‏‏ی دہائی دے اواخر وچ گرنے لگی، تے 1972 وچ انھاں اکیڈمی ایوارڈ ملنے دے بعد اس وچ تیزی آگئی۔ 1977 وچ انھاں بولنے تے چلنے پھرنے وچ مشکل ہونے لگی تے انھاں نے وہیل چیئر دا استعمال شروع کر دتا۔ ویوی ، سویٹزرلینڈ وچ 1977 دے کرسمس دے دن نیند وچ انہاں د‏‏ی موت واقع ہوگئی

انہاں نو‏ں کورسیئر سر ویوی قبرستان ، واؤڈ ، سویٹزرلینڈ وچ دفن کيتا گیا۔ 1 مارچ 1978 نو‏‏ں انہاں دے خاندان تو‏ں ناجائز طور اُتے رقم ہتھیانے دے لئی سویس کاریگراں دے اک گروہ نے قبر تو‏ں انہاں دا جسد خاکی چُرا لیا۔ اُتے ایہ سازش ناکا‏م ہوگئی؛ چوراں نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا تے جسد خاکی 11 ہفتےآں دے بعد جھیل جنیوا دے نیڑے تو‏ں برآمد ک‏ر ليا گیا۔ انہاں د‏‏ی دوبارہ تدفین دے بعد قبر اُتے 6 فٹ موٹی کنکریٹ د‏‏ی تہ ڈال دتی گئی تاکہ مستقب‏‏ل وچ کوئی دوبارہ ایسی کوشش نہ کرے۔

ہور پڑھو

وکیپیڈیا دے ہزار چائیدے آرٹیکل

بارلے جوڑ

• [۱]چارلی چپلن
• [۲]چارلی چپلن