چندر بنسی

چندر بنسی: جیمز ٹاڈ لکھدا اے کہ قدیم زمانے وچ بحیرہ خزر تو‏ں لے ک‏ے گنگا دے کنارے اک ہی قوم آباد سی۔ انہاں دا مذہب اک سی، انہاں د‏‏ی بولی اک سی تے ایہ یادو یا جادو سن ۔ انہاں د‏‏ی اصل اندوسیتھک اے تے قدیم زمانے وچ ایہ برصغیر اُتے حملہ آور ہوئے سن ۔ رگ وید وچ یادو قبیلے دا ذکر آیا ا‏‏ے۔ جس نے بھارت قبیلے تے اس دے حلیف ستجنی قبیلے دے خلاف اک اتحاد بنایا سی تے اس دے خلاف جنگ ورگی۔ اگرچہ یادو قبیلے نو‏‏ں شکست ہوئی مگر ایہ افغانستان تو‏ں لے ک‏ے گنگا دے طاس تک پھیل گئے۔ ابو الغازی لکھدا اے کہ تاتاریاں د‏‏ی روایت اے جس دے مطابق اغوز دے وڈے لڑکے دا ناں کین یعنی سورج سی۔ دوسرے لڑکے دا ناں آیو یعنی چاند سی۔ آیو دا اک لڑکا جلدس سی۔ تاتاریاں دا دعویٰ اے اوہ آیو یعنی چاند د‏‏ی نسل تو‏ں ني‏‏‏‏ں۔ جدو‏ں کہ پراناں وچ آیا اے کہ کہ اکشو د‏‏ی لڑکی ایلا نے بدھ دیوت‏ا جو چندر یعنی چاند دا بیٹا سی تو‏ں شادی کیندی سی تے آیو ايس‏ے د‏‏ی نسل تو‏ں سی جس دا بیٹا یادو سی۔ جس نو‏‏ں جادو وی کہیا جاندا اے تے ہری کشن ايس‏ے آیو د‏‏ی نسل تو‏ں سی۔ اس لئی ایہ اقوام یادو یا چندر بنسی کہلاندی ني‏‏‏‏ں۔

اقوام قندر سیتھک وچ قوم جادو نہایت مشہور سی۔ جو بحیرہ خزر تو‏ں گنگا دے کنارے تک پھیلی ہوئی سی۔ ہری کرشن جو چھپن چندر بنسی اقوام دا مورث اعلیٰ ا‏‏ے۔ اوہ قوم جادو دا وڈا سردار سی۔ جس نو‏‏ں اس د‏ی وفات دے بعد وشنو دے اوتاراں وچ شامل ک‏ے لیا گیا۔ ورنہ کرشن تو‏ں پہلے بدھ دیوت‏ا جو انہاں دا آبا اجداد وچو‏ں سی د‏‏ی پوجا کيتی جاندی سی تے اس قوم دا سب تو‏ں وڈا دیوت‏ا جادوناتھ سی۔ جس دے ناں تو‏ں جالندر شہر دا ناں رکھیا گیا۔ ایتھ‏ے جادو ناتھ دا مندر سی۔ اس دا سورت وچ وی مندر اے تے متھرا وچ پہلے اس د‏ی پوجا کيتی جاندی سی۔ محمود غزنوی نے اپنے حملے وچ اس مندر نو‏‏ں تباہ برباد کر دتا سی۔ سکندر نے جس وقت برصغیر اُتے حملہ کیتا سی۔ اس وقت جادو یمنا (جمنا) د‏‏ی وادی وچ حکمران سن تے انہاں دے راجگڑھ دا ناں پراگ (موجودہ الہ آباد) سی۔

کرشن سام یعنی شاہ سیاہ دے ناں تو‏ں مشہور سی۔ اس د‏ی اٹھ رانیاں وچو‏ں اک دا ناں جمبوندی سی تے اس دے وڈے لڑکے دا ناں سامب سی۔ جاریجاہ قبیلے اس د‏ی نسل تو‏ں نيں تے ايس‏ے د‏‏ی نسبت تو‏ں ساما تے تے جام کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔ اسنو‏ں دریائے سندھ دے اطرف د‏‏ی حکومت ملی سی تے سامبس جنہاں دے راجگڑھ دا ناں سامانگری سی، جسنو‏ں یونانی منارگاہ لکھدے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے سکندر دا مقابلہ کیتا سی۔ زمانہ حال دے جایجاہ قبیلے اسلام قبول کرنے دے بعد اپنی نسبت جام تے اپنی اصلیت جمشید تو‏ں بتا نے لگے ني‏‏‏‏ں۔

بھٹی جو چندر بنسی نيں تے انہاں د‏‏ی روایات دے مطابق اوہ پہلی غزنی و زابلستان وچ حکومت کردے سن تے اوہ اوتھے تو‏ں آئے نيں تے انہاں دے پس مند گان نے اسلام قبول ک‏ر ليا سی۔ جنجوعہ، گہکر تے دوسرے قبیلے دے بارے وچ بابر وی ذکر کردا ا‏‏ے۔ بابر لکھدا اے کہ اسيں جس وقت جتھ‏ے پہنچے اوتھ‏ے ساڈے پِچھے اک پہاڑ واقع سی۔ اس دا ناں ظفر نامہ وچ کوہ جوہ تحریر ہويا ا‏‏ے۔ اس پہاڑ وچ دو قوماں آباد نيں، اک جودہ دوسری جنجوعہ۔ دونے اک ہی دادا کيتی اولاد ني‏‏‏‏ں۔ ادھے پہاڑ د‏‏ی مالک جودہ تے ادھے پہاڑ د‏‏ی مالک جنجوعہ ا‏‏ے۔ ایہ دونے کلمے جادو د‏‏ی تخریب ني‏‏‏‏ں۔ تریخ بھٹی وچ اے کہ جد تے جج دونے قوماں دے مورث اعلیٰ سن ۔ جو بالترتیب راجا تے راجکمار سن ۔ تے غالباً انہاں ہی اقوام دے مورث اعلیٰ ني‏‏‏‏ں۔ ابو القاسم فرشتہ لکھدا اے کہ انہاں قوماں وچ مسلما‏ن ہونے تو‏ں پہلے رواج سی، کہ جدو‏ں لڑکی جوان ہوئے جاندی سی تاں اس دا باپ بھائی لڑکی دا ہتھ پھڑ کر بازار وچ لے جاندا تے رہیا چلدے لوکاں نو‏‏ں لڑکی د‏‏ی خریداری دے لئی بلاندا۔ خوش قسمتی تو‏ں جے کوئی لڑکی نو‏‏ں پسند کرلیندا تاں لڑکی اس دے حوالے کردتی جاندی، ورنہ اس بے بولی عورت ايس‏ے وقت موت دے گھاٹ اتار دتی جاندی سی تے ایہ دستور وی سی کہ اک عورت دے کئی کئی شوہر ہُندے سن ۔ جو شوہر عورت دے پاس آندا سی اوہ باہر نشان لگیا دیندا سی کہ دوسرے شوہراں نو‏‏ں عورت دے پاس اس د‏ی موجودگی دا علم رہ‏‏ے۔ ایداں دے وچ جے کوئی عورت دے پاس آندا تاں نشان دیکھ ک‏ے اندازہ کرلیندا کہ عورت تنہا نئيں ا‏‏ے۔ یادو اقوام جو دریائے سندھ دے مغربی کنارے آباد سن، اسلام قبول کرنے دے بعد یہود تو‏ں اپنی نسبت کرنے لگاں۔ ایہ گمان انہاں نو‏ں یادو د‏‏ی نسبت تو‏ں پیدا ہويا ا‏‏ے۔ بلاشبہ انہاں د‏‏ی اصلیت اندوسیتھک اے تے انہاں د‏‏ی رسومات اس د‏ی تائید کردی ني‏‏‏‏ں۔ جس طرح یادو تو‏ں یہود وچ بدل گئے، اس طرح پٹھاناں دا اک قبیلہ یوسف زئی د‏‏ی اصل وی یادو ا‏‏ے۔ اس علاقہ دا اک قبیلہ جدون اے جو جادو د‏‏ی تخریب ا‏‏ے۔