کرنی ماندا یا کرنی بائی یا ناری بائی (2 اکتوبر 1387ء تا 23 مارچ 1538ء)[۱]چرن قبیلہ دی اک جنگجو عورت سی جس دا مذہب ہندو سی۔ اوہ اپنے زمانہ وچ بہت مشہور سی۔ اسنوں شری کرنی جی مہاراج وی کہیا جاندا اے۔ اس دے مننے والے اسنوں درگا دا اوتار کہندے نيں اس دی پوجا کردے نيں۔ اوہ بیکانیر تے جودھ پور شاہی خانداناں دی دیوی وی اے۔ اس دی زندگی بہت خوشحال سی تے تا عمر لوک اکی عزت کردے تے اس توں مشورہ کیتا کردے سن ۔ جودھ پور تے بیکانیر دے مہاراجااں دی درخواست پت اس نے بیکانیر قلعہ تے مہیندر گڑھ قلعہ دی بنیاد رکھی۔ ایہ دونے علاقہ دے دو سب توں اہم قلعے سن ۔ اس دا سب توں مشہور مندر راجستھان دے بیکانیر دے نیڑے اک گااں وچ اے۔ ایہ مندر اس وقت بنایا گیا جدوں اوہ اُتے اسرار طریقے توں اپنے گھر توں غائب ہوئے گئی۔ ایہ مندر سفید چوہاں دے لئی وی مشہور اے۔ اس مندر توں سفید چوہاں نوں مقدس منیا جاندا اے اوت مندر دے اندر انہاں دی حفاظت دا انتطام وی کہیا گیا اے۔ اس دے علاوہ اس دا اک ہور مندر اے جو اس دی زندگی وچ ہی بن گیا سی مگر اوتھے اس دا مجسمہ، بت یا کوئی تصویر نئيں اے۔ کرنی ماندا نوں داڑھی والی ڈوکری وی کہیا جاندا اے۔
روایات دے مطابق کرنی ماندا ستیکھا گااں دے دیپوجی چرن دی اہلیہ سی۔ بعد وچ اس نے کہیا کہ اسنوں اپنے شوہر یا ازدواجی زندگی وچ کوئی دلچسپی نئيں اے، شوہر نے ابتدا وچ اس دی گل نوں ہلدے ميں لیا ایہ سوچ کر کہ وقت آنے اُتے اوہ سمجھ جائے گی تے سب ٹھیک ہوئے جائے گا مگر مرنی نے اپنی چھوٹی بہن گلاب توں اپنے شوہر دی شادی کردتی تے خود تنہا ہرنے لگی مگر زندگی بھر اسنوں شوہر دا تعاون حاصل رہیا۔ اس دا شوہر 1454ء نوں وفات پا گیا۔