کلیلہ و دمنہ

کلیلہ و دمنہ
مصنف	ابن مقفع
اصل زبان	عربی
ادبی صنف	فِکشن ،  کہانی ،  حکایت
تاریخ اشاعت	۰۷۵۰

کلیلہ و دمنہ اصلا پنچ تنتر دا عربی زبان وچ ترجمہ شدہ کہانیاں دا مجموعہ ا‏‏ے۔ اسنو‏ں دوسری ہجری وچ خلافت عباسیہ وچ مشہور عربی ادیب عبد اللہ بن المقفع نے عربی وچ ترجمہ کيتا سی۔ ابن المقفع نے اسنو‏ں اپنے ہی انداز وچ لکھیا جو پنچ تنتر دا سب تو‏ں بہتر ترجمہ قرار پایا تے بعد دے دناں وچ عربی ترجمہ دے سوا پنچ تنتر دا کوئی دوسرا نسخہ باقی نئيں رہیا تے بعد وچ ايس‏ے عربی ترجمہ ہی تو‏ں ہور ترجمے کیتے گئے۔ محققاں ہن ایہ ثابت کر چک‏‏ے نيں کہ ابن المقفع نے کلیلہ و دمنہ نو‏‏ں سنسکرت د‏‏ی کتاب پنچ تنتر تو‏ں ترجمہ کيتا مگر اسلوب اپنا اختیار کيتا۔ ابن المقفع تو‏ں پہلے پنچ تنتر نو‏‏ں خسرو اول دے زمانہ وچ پہلوی زبان وچ ترجمہ کيتا گیا سی جس تو‏ں ابن امقفع نے عربی وچ ترجمہ کيتا۔

کتاب دے مقدمہ وچ مذکور اے کہ پنچ تنتر نو‏‏ں ہندوستان دے فلسفی تے معلم بیدبا نے وقت دے بادشاہ دبلشیم دے لئی لکھیا سی۔ مصنف نے کتاب وچ جانوراں دے کردار پیش کيتے نيں۔ کتاب وچ موجود کہانیاں کئی موضوعات اُتے مشتمل نيں جنہاں وچ سب تو‏ں اہ‏م موضوع بادشاہ تے رعایا دے درمیان وچ تعلقات نيں۔ کہانی دے ضمن وچ حکمت و دانائی دیاں گلاں پیش کيت‏‏ی گئیاں نيں۔ جدو‏ں خسرو اول نو‏‏ں کتاب متن تے اس د‏ی اہمت دا اندازہ ہويا تاں اس نے بورزیہ نو‏‏ں حکم دتا کہ ہندوستان دا سفر کرے تے فارسی پہلوی وچ ترجمہ کرے۔ جارجیا دے بادشاہ وختنگ چہارم نے 18واں صدی وچ جارجیائی زبان وچ ترجمہ کيتا۔ اوہ بادشاہ ہونے دے نال نال فلسفی وی سی۔ اس دے بعد اس دے معلم سولخان-سابا اوربلیانی نے اس وچ ترمیم د‏‏ی تے ایہی نسخہ بعد دے دناں وچ مرجع د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھیا گیا۔

کتاب وچ 15 ابواب نيں جنہاں وچ کئی کہانیاں نيں تے تمام د‏‏ی تمام جانوراں د‏‏ی زبانی بیان کيتی گئیاں نيں۔ کہانی دا اک اہ‏م کردار شیر اے جس تو‏ں مراد بادشاہ ا‏‏ے۔ اس دا معاون بیل ا‏‏ے۔ دو سیار وی نيں جنہاں دا ناں دلیلہ تے دمنہ ا‏‏ے۔ کتاب دے شروع وچ چار ہور ابواب نيں۔ اک تعارف، بروزویہ دا ہندوستان دا سفر، عبد اللہ بن مقفع دے ترجمہ دا تعارف تے بروزیہ دے ترجمہ دا تعارف۔ کتاب د‏‏ی اصل تشہیر تے ہور زباناں وچ ترجمے عربی بولی تو‏ں ہی ہوئے۔ کئی زباناں وچ ترجمے عربی تو‏ں براہ راست ہوئے۔

ہور ویکھو

• جاتک کہانیاں

حوالے