کلی (چھند)

کلی (انگریزی: Kali) اک چھند ہے جو کہ پنجابی لوک-گیتاں وچ وی ورتیا گیا ہے۔ اس دیاں تنّ قسماں ہن؛ امبا کلی، سچی کلی، روپا کلی۔

ہر گیت کلی نہیں ہندا، کلی دیاں کجھ خاص بندشاں ’تے انداز ہندا ہے اتے کجھ خاصیات ہندیاں ہن۔

کلیاں دا بادشاہ کہے جان والے کلدیپ مانک نے اپنے گائکی جیون ’چ تقریباً 13 کلیاں ہی گائیاں ہن جنہاں ’چوں 10 ہردیو دلگیر لکھیاں ہوئیاں ہن اتے باقی 2-3 ہور گیت کاراں نے لکھیاں۔ دراصل مانک دی گائی ’تے دیوَ تھریکے والے دی لکھی کلی، ‘‘تیرے ٹلے توں اوہ صورت دینہدی آ ہیر دی’’ اینی مقبول ہوئی کہ لوکاں نے ‘مانک’ نوں ‘کلیاں دا بادشاہ’ بنا دتا جدکہ تھریکے والا مانک نوں ‘لوک گاتھاواں’ دا بادشاہ مندا ہے۔

جانیاں-پچھانیاں کلیاں

دیوَ تھریکے والے دیاں لکھیاں ’تے کلدیپ مانک دیاں گائیاں کلیاں:

• تیرے ٹلے توں (رانجھے دی کلی)
• چھنا چوری دا
• رانجھے دا پٹکہ
• پنڈ تاں سیالاں دے دھی جمی چودھری چوچک دے
• تیری خاطر ہیرے چھڈّ کے تخت ہزارے نوں
• سہتی ہیر نے تیاری کر لئی باغ دی
• چڑھی جوانی ’تے چند سورج (ہیر دیاں ماں نال گلاں)
• اک دن قیدوں ستھّ وچ (قیدوں دیاں چوچک نال گلاں)
• گلّ سن سیالاں دیئے کڑیئے نی... گلیاں وچ رانجھا رول ’تا
• اک دن مل کے چاک نوں ہیر آئی جد بیلے ’چوں

ہور لیکھکاں دیاں لکھیاں کلیاں:

• امب دا بوٹا رہندا مست سدا وچ کیلیاں دے (گرمکھ سنگھ گلّ، جبوماجرا)
• نی پتّ جٹاں دا ہل واہندا وڈے تڑکے دا (گرمکھ سنگھ گلّ، جبوماجرا)
• سہتی ہسدی-ہسدی موہرے بہہ گئی جوگی دے (دلیپ سنگھ سدھو، کنکوال)

باہری جوڑ

٭ کلدیپ مانک دیاں کلیاں ڈاؤنلوڈ کرو

�