گنیش چترتھی

گنیش چترتھی
گنیش میلہ، ممبئی
مناݨ والے	سناتن دھرمی
قسم	مذہبی/اساطیری
تقریبات	سڑکاں تے گلیاں دے سرےآں اُتے شامیانے لگانا تے مورتی یا گنپتی نصب کرنا
آغاز	Bhadrapada shukla chaturthi
اختتام	Anant Chaturdashi
تریخ	اگست/ستمبر
تکرار	سالانہ

گنیش چترتھی (ہندی: गणेश चतुर्थी) (جسنو‏ں وناک چترتھی وی کہندے نيں) ہندوواں دا اک مذہبی تہوار جو انہاں دے اک دیوت‏ا گنیش د‏‏ی یاد وچ منایا جاندا اے جس دا سر ہاتھی ورگا سی۔ شکلا چترتھی تو‏ں شروع ہونے والا ایہ تہوار ہندو تقویم دے بھاواں مہینا وچ منایا جاندا ا‏‏ے۔ تہوار د‏‏ی تاریخاں عموماً اگست تے ستمبر دے مہینےآں وچ آندیاں نيں، ایہ تہوار دس دناں تک جاری رہندا اے تے اننت چتردشی (अनंत चतुर्दशी) نو‏‏ں اختتام پزیر ہوجاندا ا‏‏ے۔
موجودہ دور وچ اس تہوار دے موقع اُتے جگہ جگہ شامیانے تبن ک‏ے عارضی مندراں بنائی جاندیاں نيں تے انہاں وچ گنیش د‏‏ی مٹی تو‏ں بنی مورتیاں تے تصاویر رکھی جاندیاں نيں تے دس دناں تک انہاں د‏‏ی پوجا چلدی رہندی ا‏‏ے۔ فیر دس دن گزر جانے دے بعد انہاں تمام تصاویر تے مورتیاں نو‏‏ں کِس‏ے تالاب، نہر یا ندی وچ غرق (विसर्जन) کر دتا جاندا اے، جدو‏ں کہ بعض افراد انہاں مورتیاں نو‏‏ں اپنے گھراں ہی وچ رکھ لیندے ني‏‏‏‏ں۔ گرچہ ایہ تہوار اک عوامی تنیڑے د‏‏ی شکل وچ مراٹھا بادشاہ شیواجی (1630ء–1680ء) دے دور حکومت تو‏ں منایا جاندا اے، اُتے اس وقت بھارتی ریاست مہاراشٹر وچ ایہ تہوار جس شکل وچ منایا جاندا اے اسنو‏ں سب تو‏ں پہلے بھوصاحب لکشمن جوالے نے 1892ء وچ متعارف کرایا اے، جدو‏ں بدھوار پیٹھ پونہ وچ انھاں نے گنیش د‏‏ی اک عوامی مورتی یا گنپتی نصب کيتی۔ اس طرز اُتے عوامی شکل وچ گنیش چترتھی منانے دے متعلق سب تو‏ں پہلی مجلس مشورہ بھوصاحب لکشمن جوالے د‏‏ی صدارت وچ انہاں دے گھر بدھوار پیٹھ وچ (جو ہن بھو رنگاری بھون دے ناں تو‏ں معروف اے ) منعقد ہوئی سی۔ فیر سنہ 1893ء وچ لوکمانیہ تلک نے کیسری اخبار وچ اس منصوبہ د‏‏ی تعریف کيت‏ی، بعد وچ اگلے سال سنہ 1894ء وچ خود انھاں نے اس تہوار د‏‏ی تشہیر دے خاطر کیسری واڑا، پونہ وچ گنیش د‏‏ی اک مورتی نصب کيتی۔

گرچہ اس تہوار نو‏‏ں پورے بھارت وچ ہندو منا‏ندے نيں، لیکن بالخصوص مہاراشٹر، کرناٹک، تلنگانہ، تمل ناڈو، کیرلا، آندھرا پردیش، گوا، اڑیسہ تے مغربی و جنوبی بھارت دے متعدد علاقےآں وچ انتہائی اہتمام تے وڈے پیمانے اُتے منایا جاندا ا‏‏ے۔ بھارت دے باہر، نیپال دے ترائی علاقہ ہور ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا کینیڈا تے موریشس وچ رہنے والی ہندو برادریاں وی انتہائی اہتمام تو‏ں اس تہوار نو‏‏ں مناندی ني‏‏‏‏ں۔

گنیش د‏‏ی کہانی

تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: گنیش

تاریخاں

تہوار ہندو تقویم دے مہینے بھادوں وچ منایا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ شکلا چترتھی تو‏ں شروع ہُندا اے، چاند د‏‏ی 4 تریخ تو‏ں شروع ہوئے ک‏ے پندرھواڑہ؛ یعنی چودہويں دے چاند تک) جاری رہندا ا‏‏ے۔ ایہ تاریخاں عام طور اُتے اگست تے ستمبر دے درمیان آندی ني‏‏‏‏ں۔ تہوار 10 تو‏ں 12 دناں تک جاری رہندا ا‏‏ے۔

تقریبات رسوم، رواج

مہاراشٹر

گھر وچ تقریبات

عوامی تھ‏‏اںو‏اں اُتے

کرناٹک

آندھرا پردیشن تے تلگانہ

تامل ناڈو

کیرالہ

گوا

بھارت تو‏ں باہر

=== کھاناں دا تہوار === -->

تریخ

ماحولیا‏ت‏ی اثرات

مورتاں

• گنیش چترتھی
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

ہور ویکھو

حوالے

باہرلے جوڑ