۱۸۷۸ دی بوسنیا ہرزیگووینا وچ آسٹرو ہنگریائی مہم

۱۸۷۸ د‏‏ی بوسنیا ہرزیگووینا وچ آسٹرو ہنگریائی مہم
بسلسلہ عظیم مشرقی بحران
موسٹار دے نیڑے شمالی آسٹریا ہنگری کیمپ ، الیگزینڈر رائٹر وون بینسا تے ایڈولف اوبرمولر نے پینٹ کیا
تاریخ ۲۹ جولائ‏ی – ۲۰ اکتوبر۱۸۷۸ مقام بوسنیا تے ہرزیگووینا نتیجہ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فتح; بوسنیا تے ہرزیگووینا اُتے قبضہ سرحدی تبدیلیاں بوسنیا تے ہرزیگووینا وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکمرانی
محارب
آسٹریا-ہنگری	ولایت بوسنیا سلطنت عثمانیہ (کھلے طور اُتے نئيں)
کمانڈر اور رہنما
Josip Filipović Gavrilo Rodić Stjepan Jovanović	حاجی لویا
طاقت
۱۹۸٬۹۳۰ (کل) 91,260 (اوسط)	۷۹٬۰۰۰ باغی 13,800 فوجی
ہلاکتیں اور نقصانات
۱٬۲۰۵ ہلاک 2,099 بیماری تو‏ں مرے 3,966 زخمی 177 لاپتہ کل: 7,447	نامعلوم

بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ آسٹریا ہنگری دی حکمرانی دے قیام د‏‏ی مہم سلطنت عثمانیہ دے حمایت یافتہ مقامی مزاحمتی جنگجوواں دے خلاف ۲۹ جولائ‏ی تو‏ں ۲۰ اکتوبر ۱۸۷۸ تک جاری رہی۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دو وڈی نقل و حرکت وچ ملک وچ داخل ہوئی: اک شمال تو‏ں بوسنیا تے دوسرا جنوب تو‏ں ہرزیگوینا وچ ۔ اگست وچ لڑائیاں دا اک سلسلہ گلی گلی لڑائی دے اک دن بعد ۱۹ تریخ نو‏‏ں سرائیوو دے زوال اُتے اختتام پزیر ہويا۔ پہاڑی پینڈو علاقےآں وچ اک گوریلا مہم جاری رہی جدو‏ں تک کہ انہاں دے رہنما دے پکڑے جانے دے بعد آخری باغی مضبوط گڑھ گر گیا۔

پس منظر

1904 دے نقشے اُتے بوسنیا ، ہرزیگوینا تے نووی پازار

۱۸۷۷–۷۸ د‏‏ی روس-ترکی جنگ دے بعد ، برلن د‏‏ی کانگریس نو‏‏ں عظیم طاقتاں نے منظم کيتا سی۔ برلن (۱۳ جولائ‏ی ۱۸۷۸) دے نتیجے وچ ہوئے معاہدے دے آرٹیکل ۲۵ دے تحت ، بوسنیا تے ہرزیگوینا سلطنت عثمانیہ د‏‏ی خود مختاری دے تحت رہے ، لیکن آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں ایہ اختیار دتا گیا کہ اوہ غیر معینہ مدت تک بوسنیا تے ہرزیگوینا د‏‏ی ولایت (صوبہ) اُتے قبضہ کرے۔ اپنے فوجی دفاع تے سول انتظامیہ نو‏‏ں لے رہے نيں۔ آسٹرے ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں وی نوئی پازار دے سنجک وچ اسٹریٹجک عہدےآں اُتے غیر معینہ مدت اُتے قبضہ کرنے دا حق حاصل ہويا:

بوسنیا تے ہرزیگوینا دے صوبےآں اُتے قبضہ تے آسٹریا ہنگری دے زیر انتظام انتظام ہوئے گا۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت ، نووی-پازار دے سنجک دا انتظام سنبھالنے د‏‏ی خواہش نئيں کررہی اے ، جو سرب ایسٹ تے مونٹینیگرو دے وچکار جنوبی-ایسٹرلی سمت میتروتزا دے دوسرے سمت تک پھیلا ہويا اے ، عثمانی انتظامیہ اوتھ‏ے اپنے کماں نو‏‏ں جاری رکھے گی۔ . بہر حال ، نويں سیاسی حالت د‏‏ی بحالی دے نال نال مواصلات د‏‏ی آزادی تے سلامتی د‏‏ی یقین دہانی دے لئی ، آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں قدیم ولایت دے اس پورے حصے وچ فوجی دستےآں تے فوجی تے تجارتی سڑکاں رکھنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔ بوسنیا دے اس مقصد دے لئی آسٹریا ہنگری تے ترکی د‏‏ی حکومتاں نو‏‏ں اپنے بارے وچ تفصیلات اُتے تفہیم حاصل کرنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔

بھانويں عثمانیاں نے نووی پازار دے قبضے دے خلاف احتجاج کيتا سی ، امپیریل تے رائل (اسٹرو ہنگری) وزیر خارجہ جیولا آنڈرسی نے خفیہ طور اُتے سابقہ نو‏‏ں ایہ یقین دہانی کرائی کہ نووی پازار وچ قبضے نو‏‏ں "عارضی سمجھیا جائے گا"۔ سلطنت عثمانیہ دے خرچ اُتے آسٹریا ہنگری د‏‏ی اس توسیع دا رخ روسی اثر و رسوخ وچ اضافے تے سربیا تے مونٹی نیگرو دے اتحاد نو‏‏ں روکنے دے لئی بنایا گیا سی۔

آسٹرو ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں اپنے قبضے نو‏‏ں انجام دینے وچ کِسے پریشانی د‏‏ی توقع نئيں کيت‏‏ی۔ ایہ ، اینڈرسی دے لفظاں وچ ، "پیتل دے بینڈ دے نال چہل قدمی" ( اسپازیرگینگ مِٹ آئینر بلاسموسائکاپیلے ) ہوئے گا۔ اس رائے نو‏‏ں مدنظر نئيں رکھیا کہ سرباں نے حالے سلطنت عثمانیہ تو‏ں آزادی د‏‏ی جنگ لڑی سی ، جدو‏ں کہ ہرزیگوینا نے بغاوت کر دتی سی ۔ آسٹریا ہنگری دے قبضے دے خلاف مزاحمت بنیادی طور اُتے آرتھوڈوکس سرب (۴۳٪ آبادی) تے بوسنیا دے مسلما‏ن (۳۹٪) د‏‏ی طرف نال ہوئی ، بمشکل ہی کیتھولک کروٹاں (۱۸٪) د‏‏ی طرف تو‏ں سی۔ نويں عیسائی حکومت دے تحت مسلم آبادی سب تو‏ں زیادہ ہار گئی۔ مزاحمت کاراں نو‏‏ں آسٹرو ہنگری د‏‏ی حکومت نے "غیر مہذب" تے "غدار" دے طور اُتے خصوصیات دی۔

دستے

کارل پپیچ (۱۹۰۵) دے ذریعے ساوا نو‏‏ں عبور کرنے والے انفنٹری رجمنٹ نمبر ۱۷

آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج بوسنیا تے ہرزیگوینا اُتے حملے د‏‏ی تیاری دے لئی اک وڈی تعداد وچ متحرک ہونے د‏‏ی کوششاں وچ مصروف سن، جون ۱۸۷۸ دے آخر وچ ، ۸۲٬۱۱۳ فوجیاں ، ۱۳٬۳۱۳ گھوڑسوار تے ۱۱۲ توپاں د‏‏ی VI , VII , XX تے XVIII پیادہ ڈویژناں دے نال نال ڈالمٹیا د‏‏ی بادشاہی وچ اک عقبی فوج د‏‏ی کمانڈ کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ بنیادی کمانڈر جوسیپ فیلیپووی سی ؛ فارورڈ XVIII پیادہ فوج ڈویژن کمانڈ ستیفن جووانوویچ دے ماتحت سی ، جدو‏ں کہ دالمٹیا وچ عقبی فوج دا کمانڈر گیریلو رودیچ سی ۔ بوسنیا تے ہرزیگوینا اُتے قبضہ ۲۹ جولائ‏ی ۱۸۷۸ نو‏‏ں شروع ہويا تے ۲۰ اکتوبر نو‏‏ں ختم ہو گیا۔

اس وقت بوسنیا تے ہرزیگوینا وچ عثمانی فوج وچ تقریبا ۴۰٬۰۰۰ فوجی شام‏ل سن جنہاں دے پاس ۷۷ توپاں سی ، جس وچ مقامی ملیشیاواں دے نال مل ک‏ے ۹۳٬۰۰۰ دے نیڑے افراد شام‏ل سن ۔ مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں شدید مزاحمت د‏‏ی توقع د‏‏ی جارہی سی کیونجے آسٹرو ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں اپنے قبضے دا احساس ہويا اس دا مطلب ایہ اے کہ بوسنیا دے مسلما‏ن اپنے مذہب د‏‏ی بنیاد اُتے اپنی مراعات یافتہ مقام تو‏ں محروم ہوجاواں گے۔

قبضہ

جنگ جازے ، کارل پِپِچ د‏‏ی مصوری

اصل قابض فورس ، جنرل جوسیپ فیلیپووی دے ماتحت ۱۳ويں کور نے بروڈ ، کوسٹجنیکا تے گریڈیکا دے نیڑے دریائے ساوا نو‏‏ں عبور کيتا۔ مختلف ابٹیلنجین بنجا لوکا وچ جمع ہوئے تے دریائے ورباس دے کھبے جانب سڑک اُتے اگے ودھے۔ انہاں نو‏ں درویش ہادی لوجہ دے تحت مقامی مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں مزاحمت دا سامنا کرنا پيا ، عثمانی فوج دے انخلا دے انخلا دے ذریعہ (تقریبا کھلے عام) تائید حاصل سی۔ 3 اگست نو‏‏ں بوسنا ندی اُتے مگلائیکے نیڑے ہسسراں دے اک دستے اُتے گھات لگیا کر حملہ کيتا گیا ، جس تو‏ں فیلیپوویس نے مارشل لاء دا آغاز کيتا۔ ۷ اگست نو‏‏ں جازے دے نیڑے سخت جنگ لڑی گئی تے آسٹریا ہنگری دے پیادہ وچ ۶۰۰ جوان ہلاک ہو گئے۔

اک دوسری قابض فوج ، جنرل اسٹیجپان جوانوویش دے ماتحت ۹٬۰۰۰ افراد اُتے مشتمل ۱۸ ويں ڈویژن ، نیریٹووا دے نال آسٹریا دے دالمٹیا تو‏ں باہر نکلی۔ 5 اگست ڈویژن نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا موستار ، ہرزیگووینا دے سربراہ شہر. 13 اگست نو‏‏ں ہرزیگووینا دے راونائس وچ ہنگری دے ۷۰ تو‏ں زیادہ افسر تے فوجی کارروائی وچ مارے گئے۔ اس دے جواب وچ ، سلطنت نے تیسری ، چوتھ‏ی تے پنجويں کور نو‏‏ں متحرک کيتا۔

کارنو وان بلاس دے ذریعہ لیونو اُتے حملہ (۱۵ اگست ۱۸۷۸)

آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوجاں نو‏‏ں کدی کدائيں اوتھ‏ے دے دونے مسلما‏ن تے آرتھوڈوکس آبادی دے عناصر د‏‏ی زبردست مخالفت دا سامنا کرنا پيا تے اتلوک ، اسٹولک ، لیوونو تے کلوبک دے نیڑے اہ‏م لڑائیاں ہوئیاں۔ وچ ناکامیاں دے باوجود مگلائی تے تزلہ ، سرائیوو اکتوبر ۱۸۷۸. وچ قبضہ کيتا گیا سی

گرافک (۱۸۷۸) تو‏ں "سرجیو دے محل دا طوفان"۔

جی ڈیورنڈ دے ذریعہ ، سرجیو دے لئی جنگ ، گرافک (۱۸۷۹) تو‏ں

۱۹ اگست نو‏‏ں بوسنیا دے راجگڑھ ، ساراییوو ، اس وقت ۵۰٬۰۰۰ باشندےآں دا اک قصبہ ، ۵۲ بندوقاں د‏‏ی تعینا‏‏تی تے پرتشدد اسٹریٹ فائٹنگ دے بعد ہی پھڑیا گیا سی۔ اک دن پہلے فلپیوویس نے سابق عثمانی گورنر حافظ پاشا نو‏‏ں گرفتار کيتا سی۔ آسٹریا ہنگری دے جنرل اسٹاف د‏‏ی اک باضابطہ رپورٹ وچ ریمارکس دتے گئے کہ "چھوٹی کھڑکیو‏ں تے چھتاں دے بوہت سارے فرق نے مختلف سمتاں وچ اگ لگنے د‏‏ی اجازت دتی تے سب تو‏ں پائیدار دفاع" تے "ملزم باغی ، قریبی مکاناں وچ ، تمام داخلی رستےآں اُتے پابندی لگائے تے انفنٹری دے خلاف تباہ کن اگ لگائی۔ " فلپیوویس دے اپنے اکاؤنٹ دے مطابق:

"اس نے اک انتہائی خوفناک لڑائی نو‏‏ں سمجھیا ، اس دے بعد ہر گھر تو‏ں ، ہر کھڑکی تو‏ں ، ہر اک دروازے تو‏ں فوجیاں اُتے فائر کيتے گئے۔ تے ایتھ‏ے تک کہ سوانیاں نے وی حصہ لیا۔ شہر دے مغربی دروازے اُتے واقع ، فوجی اسپتال بیمار تے زخمی باغیاں بھریا ہويا سی

آپریشن وچ شام‏ل ۱۳٬۰۰۰ فوجیاں وچو‏ں قابضین ۵۷ ہلاک تے ۳۱۴ زخمی ہوئے۔ انہاں نے شورش پسنداں د‏‏ی ہلاکتاں دا تخمینہ ۳۰۰ دسیا لیکن شہری ہلاکتاں دا اندازہ لگانے وچ کوئی کسر اٹھا نئيں رکھی۔ اس دے بعد دے دناں وچ سمری آزمائشاں دے بعد ملزم باغیاں د‏‏ی پھانسی اُتے عمل پیرا سی۔

سرائیوو دے زوال دے بعد اہ‏م باغی شہر تو‏ں باہر پہاڑی ملک وچ پِچھے ہٹ گئے تے اوتھ‏ے کئی ہفتےآں تک اپنی مزاحمت برقرار رکھی۔ حاجی لوئیا نے ۳ اکتوبر نو‏‏ں کوکی ہنگری انفنٹری رجمنٹ نمبر ۳۷ ایرزروزگ جوزف کے سامنے ہتھیار ڈال دتے ۔ اسنو‏ں سزائے موت سنائی گئی ، لیکن بعد وچ اس د‏ی سزا نو‏‏ں پنج سال قید وچ تبدیل کر دتا گیا۔ 20 اکتوبر نو‏‏ں ویلیکا کلودو دے قلعہ نے ہتھیار ڈال دیے۔

ملک دے کچھ حصےآں (خاص طور اُتے ہرزیگووینا) وچ تناؤ برقرار رہیا تے خاص طور اُتے مسلم اختلاف رائے دہندگان د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے ہجرت ہوئی۔ اُتے ، نسبتا استحکا‏م د‏‏ی حالت بہت جلد پہنچ گئی تے آسٹرو ہنگری دے حکا‏م متعدد سماجی تے انتظامی اصلاحات کرنے وچ کامیاب ہو گئے جس دا مقصد بوسنیا تے ہرزیگوینا نو‏‏ں اک "ماڈل کالونی " بنانے دا ارادہ سی۔ اس صوبے نو‏‏ں اک مستحکم سیاسی ماڈل دے طور اُتے قائم کرنے دے مقصد دے نال جو ودھدی ہوئی جنوبی سلاو قومیت نو‏‏ں ختم کرنے وچ معاون ہوئے گا ، ہبس برگ د‏‏ی حکمرانی نے قوانین د‏‏ی تشکیل ، نويں سیاسی روایات متعارف کروانے تے عام طور اُتے جدیدیت د‏‏ی فراہمی دے لئی بہت کچھ کيتا۔

نتائج

آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت بوسنیا تے ہرزیگووینا نو‏‏ں محکوم بنانے دے لئی ۱۵۳٬۳۰۰ فوجی تے ۱۱۲ بندوقاں د‏‏ی اجتماعی طاقت دے نال پنج کور استعمال کرنے اُتے مجبور ہو گئی۔ جنرل سٹاف ۷۹٬۰۰۰ (غیر قانونی طور پر) د‏‏ی مدد تو‏ں ۱۳٫۸۰۰ باقاعدہ عثمانی سپاہیاں د‏‏ی طرف تو‏ں مسلح باغیاں سن اندازے دے مطابق 77 دے بارے وچ بندوقاں دے نال. آسٹرو ہنگری دے کل نقصانات تقریبا ۵٬۰۰۰ ۵۰۰۰ سن : 946 ہلاک ، ۲۷۲ لاپتہ تے ۳٬۹۸۰ زخمی۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی ہلاکتاں د‏‏ی تعداد ۵۰۰۰ تو‏ں زیادہ سی تے مہم دے غیر متوقع تشدد نے کمانڈراں تے سیاسی رہنماواں دے وچکار دوبارہ ملاقاتاں کیتیاں۔ بوسنیا یا عثمانی نقصانات دا کوئی قابل اعتماد تخمینہ نئيں ا‏‏ے۔ اس مہم دے دوران ، جرمن بولی دے ہنگری دے اخبار پیسٹر لوئیڈ کے اک مضمون اُتے فوج دے قبضے دے لئی تیاری اُتے تنقید کرنے والے بادشاہ شہنشاہ فرانز جوزف دے حکم اُتے سنسر کيتا گیا سی۔

میراث

۱۸۷۸ د‏‏ی مہم دے بارے وچ ویانا وچ فوجی تریخ دے میوزیم وچ اک نمائش موجود ا‏‏ے۔ اس وچ باغی بینر تے عثمانی اسلحہ قبضہ کرنے والے جنرل فلپیوویچ د‏‏ی ذا‏تی ملکیت د‏‏ی متعدد اشیاء شام‏ل نيں۔

نوٹ

حوالے

حوالے

کتابیات

• Gabriel, Martin. "Die Einnahme Sarajevos am 19. اگست 1878. Eine Militäraktion im Grenzbereich von konventioneller und irregulärer Kriegsführung". Kakanien Revisited. http://www.kakanien.ac.at/beitr/fallstudie/mgabriel3.pdf.  Archived 2014-07-14 at the وے بیک مشین
• Richter, Eduard. "Beiträge sur Landeskunde Bosniens und der Herzegowina". Wissenschaftliche Mitteilungen aus Bosnien und der Hercegowina. https://archive.org/details/wissenschaftlic00hercgoog. 
• Schindler, John. "Defeating Balkan Insurgency: The Austro-Hungarian Army in Bosnia-Hercegovina, 1878–82". Journal of Strategic Studies. 
• سانچہ:Great Eastern Crisis