ادی دھرم

ادی دھرم تو‏ں مراد ادی برہمو سماج کے مذہب ( بنگالی: আদি ব্রাহ্ম সমাজ ) برہم ازم د‏‏ی پہلی ترقی تے انہاں وچ سدھارن برہمو سماجیت پسند وی شامل نيں جو ہیمندر ناتھ ٹیگور دے متاثر ہوئے ک‏ے فرقہ پرستی دے بعد 1878 وچ برہم ازم وچ دوبارہ شامل ہوگئے سن ۔ ایہ برٹش انڈیا وچ پہلی منظم ذات پات تو‏ں مبرا تحریک سی تے اس نے بنگال تو‏ں آسام ، بمبئی ریاست (جدید سندھ ، مہاراشٹرا تے گجرات ) ، پنجاب تے مدراس ، حیدرآباد ، تے بنگلور تک پھیل گئی۔

عقائد

اس دا تصور کدی وی '' ذات پات دے خلاف '' تحریک دے طور اُتے نئيں ہويا سی ، بلکہ اوہ تمام "لوکاں دے وچکار تفریق" تے وقت تو‏ں مبرا تے بغیر کِس‏ے شکل دے اک خدا دے تحت اک جدید تعلیم یافتہ سیکولر ہندوستانی قوم د‏‏ی بنیاد ، تے اس دے پیروکاراں نو‏‏ں ادھی دھرمیس (یا اس دے پیروکار) کہندے سن ۔ اگرچہ ادی دھرم دا نظریہ ہندو مذہب دے ہور اصلاحی "فرقےآں" د‏‏ی طرح سطحی طور اُتے مماثلت رکھدا اے جو "اک خدا دے مختلف رستےآں" د‏‏ی گل کردے نيں ، لیکن ادی دھرم دے بنیادی عقائد ادی دھرم تے برہ‏م مذہب نو‏‏ں پیلا تو‏ں اگے ہندوستان دے نو مذاہب وچ سب تو‏ں کم عمر قرار دیندے ني‏‏‏‏ں۔

بنیادی ادی دھرم دے نظریا‏تی عقائد وچ جو برہمنی ہندو ازم تو‏ں مختلف نيں انہاں وچ شامل نيں:

1. صرف اک ہی "عظیم روح" اے ، مصنف تے وجود دا تحفظ کنندہ۔ ( . . . وضاحت تو‏ں بالاتر ، لازوال ، ماورائی ، ابدی ، بے صورت ، لامحدود ، طاقت ور ، چمکدار ، محبت کرنے والا ، اندھیرے وچ روشنی ، وجود دا حکمران اصول۔ . . . شرک د‏‏ی مذمت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ بت پرستی یعنی تصاویر د‏‏ی پوجا د‏‏ی مخالفت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ )
2. اسنو‏ں حاصل کرنے دے لئی کوئی نجات تے کوئی راستہ نئيں ا‏‏ے۔ ("کم جیت جان گے")۔ عبادت گزار وجود دا راستہ ا‏‏ے۔ کم جسم تے روح دونے دے لئی ا‏‏ے۔ ساری زندگی بسم ا‏‏ے۔ روح لازوال اے تے اس دنیا وچ واپس نئيں آندی۔ نہ ہی جنت اے نہ جہنم تے نہ ہی دوبارہ زندگی)
3. کوئی صحیفہ ، وحی ، تخلیق ، نبی ، کاہن یا استاد د‏‏ی تعظیم نئيں ا‏‏ے۔ (صرف روح القدس د‏‏ی تعظیم کيت‏ی جاسکدی اے - وید ، گرنتھ ، بائبل یا قرآن وغیرہ نني‏‏‏‏ں۔ عبادت وچ "اندرونی روشنی" نو‏‏ں تبدیل کرنے اُتے مشتمل ہُندا اے یعنی روشن ضمیر)
4. کوئی تفریق نئيں ا‏‏ے۔ (سب مرد برابر نيں) ذات پات ، نسل ، رنگ ، صنف ، قومیت وغیرہ جداں امتیاز مصنوعی ني‏‏‏‏ں۔ پجاریاں ، عبادت گاہاں ، لمبے خطبات وغیرہ د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ "انسان د‏‏ی عبادت" یا "انسان نما خدا" جداں عقیدے نال نفرت کردے نيں تے اس د‏ی مذمت کيتی جاندی اے کیونجے انسان تے خدا دے درمیان کوئی ثالث نئيں اے )۔

ادی دھرم دے بانی

ادی دھرم مذہب دا آغاز رام موہن رائے ، دیبندر ناتھ ٹیگور تے پرسانہ کمار ٹیگور نے کیتا سی ۔

متحرکیت

"متحرکیت" یعنی گھر چھڈنا تے بیرونی اثر و رسوخ دے سامنے آنے دا مطلب برہمناں دے لئی ذات پات دا نقصان (معاشرتی آلہ جو زمین د‏‏ی کم تعداد تے پجاریاں د‏‏ی آمدنی دے تحفظ دے لئی) ا‏‏ے۔

ادی دھرم د‏‏ی پیدائش

ربیندر ناتھ ٹیگور اک پیرالی برہمن قبیلے تو‏ں اپنی بیوی مرینالنی دیوی دے نال سن جتھ‏ے کچھ ٹیگورس نے باقاعدگی نال شادی کیندی سی

آزادی دے بعد دے واقعات (1947–)

1947 د‏‏ی تقسیم ہند کے بعد ، اس خطے دے لئی ادی براہمو دھرم ہیڈ کوارٹر لاہور تو‏ں نويں دہلی منتقل ہويا ، بابو راج چندر چودھری (جس نے بابو این سی رائے د‏‏ی بیٹی نال شادی کيتی) دے خاندان دے آدی بہمو برہمن د‏‏ی اولاد ایتھ‏ے آباد ہوگئی۔

ادی دھرم دا مستقب‏‏ل

برہمو مذہب د‏‏ی ادی دھرم تحریک اج 8 لکھ تو‏ں زیادہ پیروکاراں دے نال برہمو پیش رفت وچ سب تو‏ں وڈی تحریک ا‏‏ے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ادی دھرم نے نہ صرف ہندوستانی نیشنل کانگریس پارٹی بلکہ انہاں د‏‏ی مخالفت دے ہندوتوا دے ایجنڈے نو‏‏ں وی فروغ دتا ا‏‏ے۔ ہندوستان د‏‏ی سیاست وچ اس د‏ی بنیادی شراکت دا خلاصہ ہندوستان دے اک صدر نے کیتا۔

"یہ ستم ظریفی اے کہ دو بار پیدا ہونے والے اک چھوٹے تو‏ں سرشار گروہ نے جو بنگال د‏‏ی اعلیٰ ذات نال تعلق رکھنے والے برہمناں نو‏‏ں ہندوستان نو‏‏ں ذات پات تے تعصب تو‏ں پاک کرنے د‏‏ی کوشش کيتی اے اس دے بجائے ہندو مذہب وچ تفرقہ انگیز ذات پات دے لئی اک قومی آئین تشکیل دتا گیا اے جس تو‏ں ہندوستانی معاشرے وچ تعلیم دے میدان نو‏‏ں کمزور کیتا جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• ادی برہمو سماج
• آریہ سماج
• بوڈو برہما دھرم
• برہمو
• برہمو سماج
• گایتری منتر
• ہندوتوا
• بنگال د‏‏ی تریخ
• تتوبوبودینی

حوالے

• http://brahmosamaj.org
• http://www.thebrahmosamaj.net