ایم کروناندھی
ایم کروناندھی | |
---|---|
(تمل وچ: மு. கருணாநிதி) | |
پیدائشی نام | (تمل وچ: மு. கருணாநிதி) |
جم | 3 جون 1924 [۱][۲]
|
وفات | 7 اگست 2018 (94 سال)[۳][۴]
|
وجہ وفات | متعدد اعضا کی خرابی |
طرز وفات | طبعی موت |
شہریت | بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) |
جماعت | دراویڑا مونیترا کازاگم |
اولاد | ایم کے اسٹالن ، ایم کے الگیری ، کنیموجھی ، ایم کے مُتو |
تعداد اولاد | 6 |
عملی زندگی | |
پیشہ | سیاست دان ، منظر نویس ، صحافی ، لکھاری ، فلم ساز ، شاعر |
مادری زبان | تامل |
پیشہ ورانہ زبان | تامل ، انگریزی |
دستخط | |
ویب سائٹ | |
ویب سائٹ | باضابطہ ویب سائٹ |
IMDB اُتے صفحات | |
ترمیم |
متُوویل کرونانِدھی (پیدائش 3 جون 1942- وفات 7 اگست 2018) بھارتی سیاست دان تے ریاست تمل ناڈو دے وزیر اعلیٰ رہے نيں۔ اوہ 1969ء توں 2011ء دے دوران وچ پنج بار سیاست دے وزیر اعلیٰ رہے۔ اوہ اک طویل عرصے تک دراوڑ تحریک دے رہنما رہے تے دو مرتبہ دراویڑا مونیترا کازاگم سیاسی پارٹی دے صدر رہے۔ سیاست وچ آنے توں پہلے اوہ تمل فلم انڈسٹری وچ بحیثیت منظر نویس کم کردے سن ۔ انہاں نے تمل زبان وچ کئی افسانے، ڈرامے، ناول تے کئی جلداں دی ذکریات لکھ کے تمل لٹریچر وچ اپنی خدمات دتی نيں۔ [۵][۶]
کرونا نیدھی دی وفات 7 اگست 2018ء نوں 6:10 شام چینائی دے کاویری ہسپتال وچ ہوئی۔ عمر دے آخری حصہ وچ اوہ کئی بیماریاں دے شکار ہوئے گئے تے جسم دے متعدد اعضا نے کم کرنا بند کر دتا سی۔ [۷][۸][۹]
انتدائی زندگی تے خاندان
[سودھو]ان دی ولادت ناگاپٹینم ضلع دے تھریککولائی نامی پنڈ وچ ہوئی۔ انہاں دے والد موتھویلو تے والدہ انجو سن۔ اسکول دی تعلیم دے دوران وچ کرونا ندھی نوں ڈراما، شاعری تے ادب وچ دلچسپی سی۔ کرونا ندھی اسپیکر الگیریسامی توں متاثر سن [۱۰]، اوہ جسٹس پارٹی دے ستون تصور کیتے جاندے سن تے عمر دے چودہويں سال ہی سماجی خدمات توں وابستہ ہوئے گئے سن ۔
منظر نگاری
[سودھو]کرونا ندھی نے اپنے کیئر دا آغاز تمل فلماں وچ بحیثیت منظر نگا ر کيتا۔ [۱۱] انہاں دی پہلی فلم بحیثیت منظر نگار راجکماری سی، کوئبمٹور وچ واقع جوپیٹر پکچرذ نے اس فلم نوں پروڈیوز کيتا تے اے ایس اے نے ہدایات دتیاں اس فلم دے ہیرو ایم جی راما چندرن سن ۔ اس دوران مستقبل دے فلمی ہیرو تے بعد وچ اے آئی اے ڈی ایم دے دے بانی ایم جی راما چندرن کرونا ندھی دے پکے دوست بن گئے تے بعد دے دناں وچ دونے دوست اک دوسرے دے سیاسی حریف بن گئے۔ اس فلم سےان نوں خوب شہرت ملی۔ تے ایتھے توں انہاں دی منظر نگاری دی صلاحیت دا اندازہ ہويا تے ایہ سلسلہ کئی فلماں تک چلا۔کرونا ندھی 2011ء تک منظرنگاری کردے سن جدوں کہ اوہ سیاست وچ کافی فعال سن ۔ ايسے سال انہاں نے تاریخی فلم پونار شنکر لکھی۔ بعد وچ انہاں نے سینٹرل اسٹوڈیوز دے لے کم کيتا تے ایم جی آر دے لئی ابھیمانیو 1948 لکھی تے ایم جی راما چندرن دے لئی دے لئی وی دو فلماں لکھياں۔ 1949ء وچ اوہ موڈرن سیٹر دے لئی منظر نویس بن گئے تے کئی فلماں لکھياں۔
ان دی سب توں اہم فلم پارا شکتی اے جو تمل سنیما وچ اک سنگ میل ثابت ہوئی۔ [۱۲]کیونجے اس فلم توں ہی دراویڑی تحریک نوں تقویت ملی۔[۱۳] ابتداءا اس فلم نوں تنازعات دا سامنا کرنا پيا مگر بالآخر 1952ء نوں ریلیز ہوئی۔ [۱۳] تے باکس آفس اُتے وڈی ہٹ ثابت ہوئی۔ راسخ الاعتقاد ہندؤاں نے اس فلم اُتے سخت ناراضگیاں جتاواں کیونجے اس وچ برہمن واد اُتے تنقید کيتی گئی سی۔ [۱۴] دو تے فلماں جنہاں وچ ايسے طرح دے پیغامات پوشید سن، پانام 1952 تے سینگراتھنم (1960ء) سن۔ انہاں فلماں وچ بیوہ عورتاں دی دوسری شادی، اچھوت روک سیم، زمینداری روک سیم تے مذہبی منافقت جداں موضوعات نوں جگہ دتی گئی سی۔
طرز تحریر
[سودھو]اپنی عقلمندی تے طرز تکلم دے باعث اوہ بہت اک مشہور سیاست دان دے طور اُتے ابھرنے لگے۔ کیونجے انہاں دی فلماں تے ڈرامےآں وچ بہت واضح تے اہم سماجی پیغامات عوام وچ مقبول ہونے لگے سن ،ایہ گل وکھ اے کہ انہاں دی فلماں نوں سنسرشپ دا شکار ہونا پيا تے 1952ء اں دو فلماں پابندی دا شکار ہوئیاں۔[۱۳]وہ تریخ تے سماجی اصلاح اُتے خوب لکھدے سن جنہاں توں انہاں دی دراویڑی تحریک نوں وی تقویت ملدی سی۔ وہ سی این اننادورائی دے نال تمل فلماں دے ذریعے اپنی تحریک نوں بڑھاوا دینے لگے تے لوکاں وچ دراویڑی تحریک دے لئی سماج واد تے نسل واد دا پیغام دینے لگے تے اپنے سیاسی خیالات دی تشہیر کرنے لگے۔
ادب
[سودھو]تمل ادب وچ انہاں دی شراکت داری کافی معنی رکھدی اے۔ انہاں نے نظماں، خطوط، منظر نگاری، ناول، سوانح عمری، تاریخی ناول، سٹیج ڈراما، مکالمہ تے فلمی گانے لکھے نيں۔ انہاں نے کئی مضامین تے کتاباں وی لکھایاں نيں۔ ادب دے علاوہ انہاں نے اپنے فن تے فن تعمیر دے ذریعے تمل زبان دی تعمیر وچ وی حصہ لیا۔ کنیاکماری وچ انہاں نے تھریوللوار دے اعزاز وچ انہاں دا 133 فٹ اُچا مجسمہ بنایا۔
کتاباں
[سودھو]ان تصنیف کردہ کتاباں وچ سانگا سیمیز، تھریروککورال اورائی، پوننار سنکار، رومپوری پاندیان، سینپندی سنگم، ویللیکھزمائی، نینجوککو نیدھی، ینیئاوائی ایروباتھی تے کورالویام شامل نيں۔ انہاں دی نظمی تے نثر کتاباں دی تعداد 100 توں کچھ اُتے اے۔
سیاست
[سودھو]جسٹس پارٹی دے رکن الگرسوامی دی اک تقریر توں متاثر ہوئے کے کرونا ندھی نے 14 سال دی عمر وچ ہی سیاست وچ قدم رکھ دتا، انہاں نے ہندی مخالف تحریک وچ حصہ لیا۔ اپنے علاقہ دے نوجواں دے نال مل کے اک تنظیم دی بنیاد رکھی۔ اس تنظیم دے ارکان نوں انہاں نے ہتھ توں لکھیا اک اخبار مانور یسان تقسیم کيتا۔ فیر انہاں نے طالبعلماں دے لئی اک تنظیم بنائی جس دا ناں تمل ناڈو مانور مندرام رکھیا۔ تے ایہ دراویڑی تحریک دی پہلی طالبعلماں دی تنظیم سی۔ کرونا ندھی اپنی تنظیم دے ساتھیاں دے نال سماجی خدمات وچ ہمیشہ ملوث رہے۔ ایتھے انہاں نے تنظیم دے ارکان دے لئی اک اخبار جاری کيتا، جو بعد وچ موراسولی دے ناں توں مشہور ہوئے کے ڈی ایم دے دا رسمی اخبار بن گیا۔وہ پہلی تحریک جس دی بنا اُتے کرونا ندھی نوں تمل سیاست وچ ابتدائی مقام حاصل ہويا اوہ کللاکوڈی دی تحریک سی۔ اس قصبہ دا اصلی ناں کللاکوڈی سی، اک سیمینٹ دی کمپنی دے ناں اُتے اس دا ناں ڈالمیاپورم کر دتا گیا، ڈی ایم دے منگ دی کہ قصبہ دا ناں واپس کللاکوڈی رکھیا جائے۔ اس احتجاج وچ کرونا ندھی نے تے انہاں دے ساتھاں نے ویلوے اسٹیشن توں ڈالمیاپورم ہٹا دتا تے ریلوے پٹری پت لیٹ گئے جس توں ٹرین دی آواجاہی بند ہوئے گئی۔ اس احتجاج وچ دو اموات ہوئیاں تے کرونا ندھی نوں گرفتار کر ليا گیا۔ [۱۵]
طاقت دا حصول
[سودھو]1957ء دے انتخابات وچ 33 سال دی عمر وچ کرونا ندھی نے اسمبلی انتخابات وچ کولیتھالائی حلقہ توں جیت حاصل کر کے تمل ناڈی اسبلی وچ قدم رکھیا۔ 1961ء وچ ڈی ایم دے کے خزانچی بنے تے 1962ء وچ صوبائی ام]سمبلی وچ حزب مخالف دے لیڈر بنے تے 1967ء وچ جدوں انہاں دی جماعت اقتدار وچ آئی تاں اوہ وزیر برائے عوامی خدمات بنے۔
وزیر اعلیٰ
[سودھو]969ء وچ اننادورائی دی وفات ہوئی تے کرونا ندھی تمل ناڈو دے وزیر اعلیٰ تے ڈی ایم دے کے صدر ول بن گئے ۔ صدر نوں عہدہ پیریار دے لئی خالی سی کیونجے اننادورائی پارٹی دے صرف جنرل سکریٹری سن ۔ تمل ناڈو دی سیاست وچ سیاست دے اپنے طویل سفر وچ انہاں نے پارٹی تے حکومت وچ کئی عہدے سنبھالے۔
70 دی دہائی تے ایمرجنسی
[سودھو]ڈی ایم دے اوہ واحد حکمراں جماعت سی جس نے ایمرجنسی دی مخالفت کيتی سی جس دے نتیجہ وچ اندرا گاندھی نے کرونا ندھی ی حکومت نوں ختم کر دتا تے جماعت دے کئی رہنماواں نوں گرفتار کر ليا۔ ایمجرنسی دے بعد ڈی ایم دے نے جنتا پارٹی توں اتحاد کر ليا لیکن بدعنوانیاں دے الزامات دی وجہ توں اسمبلی انتخابات ہور گئی۔ کرونا ندھی نےاپنے گہرے دوست ایم جی راما چندرن نوں پارٹی توں کڈ دتا جس دے جواب وچ انہاں نے اے آئی اے ڈی ایم دے پارٹی بنائی تے جلد ہی حکومت بنا لئی۔ تے 1987ء وچ ایم جی راما چندرن دی وفات تک کرونا ندھی حکومت نئيں بنا سکے تے مسلسل انتخابات ہاردے رہے۔
80 تے 90 دی دہائی
[سودھو]1080 دی دہائی وچ راجیو گاندھی دے قتل دے بعد مرکزی حکومت نے کرونا ندھی قانون تے آرڈر وچ ڈھیل دینے اُتے وزارت اعلیٰ توں برطرف کر دتا، اک قلیل مدت دی پابندی دے بعد 1996ء دے انتخابات وچ اک طرفہ جیت حاصل کرنے دے بعد اوہ فیر وزیر اعلیٰ بنے ۔ پنج سال دی حکومت دے بعد انہاں دی جماعت 2001ء دے انتخابات وچ جے للدا دی اے ائی اے ڈی ایم دے توں ہار گئی۔
2000 دی دہائی
[سودھو]13 مئی 2006ء نوں فیر اوہ انتخاب جتے تے حکومت می واپسی دی جدوں انہاں دے اتحاد نے انہاں دی بنادی حریفہ جے للدا نوں 2006 دے انتخابات وچ ششکست دتی۔ [۱۶]At پنج دی انتظامیہ دے بعد 2011ء وچ کرونا ندھی جے للدا توں انتخابات ہار گئے تے حکومت گنوا بیٹھے۔ 2016ء دے انتخابات وچ دونے جماعتاں دے درمیان وچ نیڑےی مقابلہ رہیا مگر جے للدا دی اے ائی اے ڈی ایم دے بازی مارگئی۔ انہاں نے 1957ء توں 2016ء دے دوران وچ 13 بار اسمبلی انتخابات وچ کامیابی حاصل کيتی۔
عالمی تمل کانفرس
[سودھو]1970ء وچ پیرس وچ منعقدہ عالمی تمل کانفرنس دے اففتاحی دن کرونا ندھی نے خصوصی خطاب دتا۔ 1087ء وچ کوالالامپور وچ ہوئے چھیويں عالمی تمل کانفرس دے افتتاحی دن وی اپنا خصوصی خطاب دتا۔ کرونا ندھی نے عالمی کلاسیکل تمل کانفرسن 2010ء دا رسمی گانا لکھیا جسنوں اے آر رحمان نے موسیقی دی۔ [۱۷]
بیماری تے موت
[سودھو]اکتورب 2016ء توں ہی انہاں دی طبیعت ناساز چل رہی سی جس دی وجہ توں عوام دے سامنے آنا کم کر دتا سی۔ آخرہ دفعہ انہاں نے 3 جون 2018ء نوں اپنے 94واں یوم پیدائش دے موقع اُتے اپنی زیارت کروائی سی۔ 28 جولائی نوں انہاں دی حالت انتہائی نازک ہوئے گئی تے انہاں نوں کاویری ہسپتال وچ داخل کيتا گیا۔ [۱۸] ايسے ہسپتال وچ اوہ 7 اگست 2018ء نوں 6:10 شام موت دی آغوش وچ چلے گئے۔ انہاں دی موت دی وجہ لمبی بیماری تے کئی جسمانی اعضا دا ناکام ہونا دسیا جا رہیا اے۔ [۷][۱۹]
حکومت تمل ناڈو نے 8 اگست نوں یوم تعطیل دا اعلان کر دتا ۔ او ر اگلے ست دناں تک ماتم منانے دا وی اعلان کيتا۔ تے قومی پرچم وی سرنگاں کر دتا جائے گا۔[۲۰]
حکومت ہند نے وی 8 اگست نوں قومی یوم ماتم منانے دا اعلان کيتا۔ اوربشمول دہلی تمام صوبہ جات دی دارالحکومات وچ قومی پرچم سرنگاں رہے گا۔ [۲۱]
حکومت کرناٹک تے بہار نے بالترتیب اک ہور دو دناں دی چھیويں دا اعلان کيتا۔ [۲۲]
اعزازات و انعامات
- سنہ 1971ء وچ اننا مالائی یونیورسٹی نے انہاں نوں اعزازی ڈاکٹریٹ دی سند توں نوازیا۔[۲۳]
- انہاں دی کتاب سین پنڈی سنگم دے لئی تمل یونیورسٹی، تنجاور نے انہاں نوں راجا راجن اعزاز توں نوازیا۔ [۲۳]
- 15 دسمبر 2006ء نوں تمل ناڈو دے گورنر تے مدورائی کاماراج یونیورسٹی دے چانسلر سرجیت سنگھ برنالا نے کرونا ندھی نوں اعزازی ڈاخٹریٹ دی سند عطا کيتی۔
- جون 2007ء نوں تمل ناڈو مسلم مکل کاتچی نے اعلان کيتا کرونا ندھی نوں یاران ملت اعزاز توں نوازیا جائے گا۔ [۲۴][۲۵][۲۶]
تنازعات
[سودھو]- سرکاریہ کمیٹی نے ویرانم پروجیکٹ دے ٹینڈر الاٹ کرنے دے سلسلے وچ انہاں نوں بدعنوان پایا۔ [۲۷]
- اندرا گاندھی نے کرونا ندھی حکومت نوں بد عنوانی دے الزامات دی بنیاد اُتے معطل کر دتا۔
- 2001ء وچ چینائی وچ فلائی اوور دی تعمیر وچ بدعنوانی دے سبب انہاں نوں گرفتار کر ليا گیا۔ [۲۸]
رام سیتو قضیہ
[سودھو]” | ایسا کہیا جاندا اے کہ ہزاراں برس پہلے اک بھگوان سی جسنوں رام کہیا جاندا اے اس لئی انہاں دے بنائے پل نوں ہتھ نہ لگاؤ۔ وچ پوچھدا ہاں کہ رام کیہڑی؟ کس انجینئرنگ کالج توں اس نے تعلیم حاصل کيتی سی؟ | “ |
لٹے دے نال تعلقات
[سودھو]راجیو گاندھی قتل دی تحقیقات دی سربراہی کرنے والی جین کمیشن نے کرونا ندھی اُتے تامل ٹائگرز نوں ترغیب دینے دا الزام لگایا۔ ۔[۳۰] عبوری رپورٹ دے مطابق تمل ناڈو دے وزیر اعلیٰ تے انہاں دے اسيں جماعت ارکان لٹے نوں راجیو گاندھی دے خلاف ورغلانے تے قتل اُتے آمادہ کرنے دے ملزم سن ۔ لیکن حتمی رپورٹ وچ سارے الزامات غلط ثابت ہوئے۔ [۳۱] اپریل 2009ء وچ این ڈی ٹی وی نوں دتے اپنے اک انٹرویو وچ کرونا ندھی نے اک متنازع بیان دتا؛ “پربھاکرن میرا اک چنگا دوست اے “ انہاں نے ہور کہیا ‘‘بھارت راجیو گاندھی دے قتل دے لئی لٹے نوں کدی معاف نئيں کرسکدا۔ [۳۲][۳۳][۳۴]
اقرباء پروری
[سودھو]کرونا ندھی دے سیاسی حریفاں نے انہاں اُتے اقرباء پروری نوں فروغ دینے دا الزام لگایا۔ [۳۵]سانچہ:Page needed 1975ء دے بعد توں انہاں نے کافی تکالیف برداشت کيتياں، میسا ایکٹ دے تحت انہاں نوں جیل وچ ڈال دتا گیا تے بہت بری طرح انہاں نوں ماریا گیا، انہاں نوں بچانے دی پاداش وچ انہاں دا اک اسيں جماعت ماریا گیا۔ [۳۶] 1989ء تے 1996ء وچ جدوں کرونا ندھی وزیر اعلیٰ سن تب انہاں دے بیٹے اسٹالن ایم ایل اے سن مگر کدی وی انہاں نوں کابینہ وچ کوئی جگہ نئيں ملی۔ حالانکہ انہاں دے مخالفین تے خود جماعت دے سینئر رہنما پارٹی وچ اسٹالن دی ترقی نوں لےکے پریشان رہے نيں۔ اسٹالن چینائی دے 44واں میئر بنے تے پہلی بار براہ راست منتخب ہونے والے میئر سن ۔ جدوں اوہ چوتھی بار ایم ایل اے بنے تب کروندھی حکومت وچ انہاں نوں وزیر بنایا گیا تے 2009ء وچ انہاں نوں ترقی دے کے نائب وزیر اعلیٰ بنا دتا گیا۔ کرونا ندھی دی دختر کنی موزھی فی الحال راجیہ سبھا وچ ایم پی نيں۔
انتخابات تے عہدے
[سودھو]1957ء توں انہاں نے ہمیشہ تمل ناڈو اسمبلی انتخابات وچ جیت حاصل کيتی اے سوائے 1984ء دے کہ اس بار انہاں نے انتخابات وچ حصہ نئيں لیا سی۔
سال | حلقہ | نتیجہ | ووٹ فیصد | حزب مخالف امیدوار | حزب مخالف جماعت | حزب مخالف ووٹ فیصد |
---|---|---|---|---|---|---|
1957 | کولی تھلائی | جیت | کے اے دھرما لنگم | انڈین نیشنل کانگریس | ||
1962 | تنجاور | جیت | اے وائی ایس پاریسوتھا ندار | انڈین نیشنل کانگریس | ||
1967 | سعیدا پیٹ | جیت | ایس جی وینایگامورتی | انڈین نیشنل کانگریس | ||
1971 | سعیدا پیٹ | جیت | کودنتھائی رامالنگم | کانگریس او | ||
1977 | انا نگر | جیت | 50.1 | جی کرسنامورتی | ای ڈی ایم کے | 30.98[۳۷] |
1980 | انا نگر | جیت | 48.97 | ایچ وی ہانڈے | ای ڈی ایم کے | 48.31[۳۷] |
1984 | حصہ نئيں لیا | حصہ نئيں لیا | حصہ نئيں لیا | حصہ نئيں لیا | حصہ نئيں لیا | حصہ نئيں لیا |
1989 | ہاربر | جیت | 59.76 | کے اے وہاب | مسلم لیگ | 13.84[۳۸] |
1991 | ہاربر | جیت | 48.66 | کے سپو | ای ڈی ایم کے | 47.26[۳۸] |
1996 | چیپاک | جیت | 77.05 | این ایس نیلائی کنان | انڈین نیشنل کانگریس | 17.24[۳۹] |
2001 | چیپاک | جیت | 51.91 | آر دامودھرن | انڈین نیشنل کانگریس | 43.5[۳۹] |
2006 | چیپاک | جیت | 50.96 | داود میاں خان | آزاد | 38.25[۳۹] |
2011 | تھیرور | جیت | 62.9 | ایم راجیندرن | ای ڈی ایم کے | 33.93[۴۰] |
2016 | تھیرور | جیت | آر پینرسیلوم | ای ڈی ایم کے |
مجلس قانون ساز وچ عہدے
[سودھو]اسمبلی | آغاز مدت | اختتام مدت | عہدہ | جماعت-نشست اُتے انتخاب لڑی/جیت حاصل کيتی |
---|---|---|---|---|
تیسری اسمبلی | 1962 | 1967 | نائب حزب مخالف رہنما | 50/143[۴۱] |
چوتھی اسمبلی | 1967 | 1969 | اسٹیٹ وزیر برائے عوامی خدمات | 138/233[۴۲] |
چوتھی اسمبلی | 10 فروری 1969 | 5 جنوری1971 | وزیر اعلیٰ 1 [۴۳] | 136/233[۴۴] |
پنجويں اسمبلی | 15 مارچ 1971 | 31 جنوری1976 | وزیر اعلیٰ1 [۴۳] | 182/203[۴۵] |
چھیويں اسمبلی | 25 جولائی 1977 | 17 فروری 1980 | حزب مخالف دے رہنما 1 [۴۳] | 48/230[۴۶] |
ستويں اسمبلی | 27 جون 1980 | 18 اگست1 983 | حزب مخالف دے رہنما 2 [۴۳] | 37/112[۴۷] |
نويں اسمبلی | 27 جنوری 1989 | 30 جنوری1991 | وزیر اعلیٰ 3 [۴۳] | 150/202[۴۸] |
دسويں اسمبلی | 26 اپریل1991 | 30 مارچ 1996 | ایم ایل اے [۴۳] | 2/176 [۴۹] |
گیارہويں اسمبلی | 13 مئی 1996 | 14 مئی 2001 | وزیر اعلیٰ 4 [۴۳] | 173/182[۵۰] |
تیرہويں اسمبلی | 13 مئی 2006 | 14 مئی2011 | وزیر اعلیٰ 5 [۴۳] | 96/132[۵۱] |
چودہويں اسمبلی | 16 مئی 2011 | 19 مئی 2016 | ایم ایل اے | 23/124 |
پندرہويں اسمبلی | 19 مئی2016 | وفات: 7 اگست 2018 | ایم ایل اے | 89/176 |
حوالے
[سودھو]- ↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6sn44xs — subject named as: Karunanidhi — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Muthuvel-Karunanidhi — subject named as: Muthuvel Karunanidhi — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
- ↑ Karunanidhi death: DMK lawyers reach Madras High Court — شائع شدہ از: دی ٹائمز آف انڈیا
- ↑ DMK Patriarch M Karunanidhi, 5-Time Tamil Nadu Chief Minister, Dies At 94 — ناشر: این ڈی ٹی وی — شائع شدہ از: ۷ اگست ۲۰۱۸
- ↑ "M Karunanidhi: India's 91-year-old politician who is still fighting". برطانوی نشریاتی ادارہ. 13 مئی 2016. https://web.archive.org/web/20181225015036/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-36253790%20. Retrieved on 5 اگست 2018.
- ↑ Mohan, Gopu (31 مئی 2009). "Karunanidhi's Kutumbam". دی انڈین ایکسپریس. https://web.archive.org/web/20181225015109/http://archive.indianexpress.com/news/karunas-kutumbam/468573/0. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےTOIdeath
لئی۔ - ↑ "Kalaignar bids goodbye: One of TN’s last tall leaders, M Karunanidhi passes away". The News Minute. 2018-08-07. https://web.archive.org/web/20181225015013/https://www.thenewsminute.com/article/kalaignar-bids-goodbye-one-tn-s-last-tall-leaders-m-karunanidhi-passes-away-86138.
- ↑ "DMK Chief M Karunanidhi, 5-time Tamil Nadu Chief Minister, No More| Live Updates". News18. 2018-08-07. https://web.archive.org/web/20181225015001/https://www.news18.com/news/politics/karunanidhi-burial-at-marina-live-dravidian-icon-laid-to-rest-next-to-anna-and-amma-chennai-bids-teary-farewell-1836131.html.
- ↑ «Dr. Kalaignar M Karunanidhi». www.kalaignarkarunanidhi.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۷. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «The Last Lear – The Long Profile of Karunanidhi in The Caravan». The Caravan India. بایگانیشده از اصلی در 26 مارچ 2012. دریافتشده در 22 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archivedate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Guneratne 2003، p. 216
- ↑ ۱۳.۰ ۱۳.۱ ۱۳.۲ Hardgrave, Jr, Robert L (1973). "Politics and the Film in Tamilnadu: The Stars and the DMK". Asian Survey 13 (3): 288–305. doi: .
- ↑ A., Srivathsan (12 جون 2006). "Films and the politics of convenience". The Hindu (Chennai, India). https://web.archive.org/web/20181225015035/https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-opinion/films-and-the-politics-of-convenience/article3118113.ece. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ Ramaswamy 1997، p. 226
- ↑ Krishnakumar (25 اپریل 2006). «The Sachin of TN politics». Rediff.com. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-25. دریافتشده در 22 نومبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ T., Ramakrishnan (16 مئی 2010). "Front Page : Theme song launched for world classical Tamil meet". The Hindu. https://web.archive.org/web/20190105234209/https://www.thehindu.com/archive/print/2010/05/16/stories/2010051660120100.htm%20/. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ "Crowds amass for ailing Indian politician" (in en-GB). BBC News. 2018-07-30. https://web.archive.org/web/20181225014952/https://www.bbc.com/news/world-asia-india-45002229.
- ↑ «'Kalaignar' M. Karunanidhi, former Tamil Nadu Chief Minister and DMK chief, passes away aged 94». دی ہندو. 7 اگست 2018. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-25. دریافتشده در 2018-08-08. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ "TN govt announces 7-day mourning over Karunanidhi’s death". The Hindu Business Line. 7 اگست 2018. https://web.archive.org/web/20181225015054/https://www.thehindubusinessline.com/news/national/tn-govt-announces-7-day-mourning-over-karunanidhis-death/article24625906.ece#stateGovt. Retrieved on 8 اگست 2018.
- ↑ "DMK Patriarch Karunanidhi To Be Accorded State Funeral". Outlook India. 7 اگست 2018. https://web.archive.org/web/20181225015047/https://www.outlookindia.com/website/story/karunanidhis-death-centre-to-observe-state-mourning-across-country-tomorrow/314664/#centralGovt. Retrieved on 8 اگست 2018.
- ↑ "Former Chief Minister Of Tamil Nadu And DMK Chief M Karunanidhi Passed Away". Headlines Today. 7 اگست 2018. https://headlinestoday.org/national/1328/former-chief-minister-of-tamil-nadu-and-dmk-chief-m-karunanidhi-passed-away/#stateGovt. Retrieved on 8 اگست 2018.
- ↑ ۲۳.۰ ۲۳.۱ «Awards». Drkalaignar.org. بایگانیشده از اصلی در 7 جنوری 2009. دریافتشده در 19 دسمبر 2011. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «TMMK to confer Karunanidhi with 'Friend of the Community' title». newkerala.com. United News of India. ۳ جون ۲۰۰۷. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۸.
چینائی، 3 جون: Tamil Nadu Chief Minister and DMK President M Karunanidhi, who turned 84 today, will be conferred with the 'Friend of the Muslim Community' title by the Tamil Nadu Muslim Makkal Katchi.
نامعلوم پیرامیٹر دا|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ "MK awarded 'Friend of the Community' title" (in en). https://web.archive.org/web/20181225015032/https://www.oneindia.com/2007/06/03/tmmk-to-confer-karunanidhi-with-friend-of-the-community-title-1180859680.html.
- ↑ United News of India (۴ جون ۲۰۰۷). «Karunanidhi turns 84». news.webindia123.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۸.
The Tamil Nadu Muslim Makkal Katchi has decided to confer 'Yaaraan-E-Millath (meaning friend of the Muslim community) title on Mr Karunanidhi to mark the occasion.
نامعلوم پیرامیٹر دا|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «The Hindu : What the Sarkaria Commission said». The Hindu. 10 جون 2001. بایگانیشده از اصلی در 2010-12-05. دریافتشده در 22 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Welcome to Frontline. 29. Frontline.
- ↑ «Karuna earns BJP's wrath for comments on Lord Ram». Rediff. 17 ستمبر 2007. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-25. دریافتشده در 22 نومبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ "India Today Cover Story Jain Commission Revelations: Damning the DMK]". India Today. https://web.archive.org/web/20181225015004/http://www.india-today.com/itoday/17111997/cov.html%20. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ "No adverse comments on DMK leaders in Jain report". The Hindu (Chennai, India). 14 فروری 2004. https://web.archive.org/web/20181225015058/https://www.thehindu.com/2004/02/14/stories/2004021405140100.htm%20/. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ «Karunanidhi flip flops, says can't forgive LTTE». CNN-IBN. بایگانیشده از اصلی در 2009-04-21. دریافتشده در 22 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ TamilNet (21 اپریل 2012). «Karunanidhi: "Tamil Eelam Still Around the Corner"». Tamilnet.tv. بایگانیشده از اصلی در 2 دسمبر 2013. دریافتشده در 22 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|date=،|archivedate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Popular Cinema and Politics in South India: The Films of MGR and Rajinikanth. Routledge, 2015. ISBN 978-1-317-58772-9.
- ↑ Popular Cinema and Politics in South India: The Films of MGR and Rajinikanth. Routledge, 2015. ISBN 1-317-58772-3.
- ↑ "Politics: Special Series; M K Stalin". India Today. 1 نومبر 1999. https://web.archive.org/web/20181225015003/http://www.india-today.com/itoday/19991101/stalin.html%20. Retrieved on 22 نومبر 2013.
- ↑ ۳۷.۰ ۳۷.۱ «Party wise comparison since 1977 in Anna Nagar constituency». Election Commission of India. بایگانیشده از اصلی در 2019-01-07. دریافتشده در 10 نومبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); بیش از یک پارامتر|archiveurl=
و|archive-url=
دادهشده است (کمک); بیش از یک پارامتر|archivedate=
و|archive-date=
دادهشده است (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۳۸.۰ ۳۸.۱ «Party wise comparison since 1977 in Harbour constituency». Election Commission of India. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-25. دریافتشده در 10 نومبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۳۹.۰ ۳۹.۱ ۳۹.۲ «Party wise comparison since 1977 in Chepauk constituency». Election Commission of India. بایگانیشده از اصلی در 2019-01-05. دریافتشده در 10 نومبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly elections 2011، p. 191
- ↑ Tamil Nadu Legislative Assembly Quadrennial Review 1962–70 1967، pp. 6-7
- ↑ Tamil Nadu Legislative Assembly Quadrennial Review 1967–70 1971، p. 7
- ↑ ۴۳.۰ ۴۳.۱ ۴۳.۲ ۴۳.۳ ۴۳.۴ ۴۳.۵ ۴۳.۶ ۴۳.۷ «Details of Successive legislative assemblies constituted under the constitution of India». Tamil Nadu Legislative Assembly. بایگانیشده از اصلی در 6 اکتوبر 2014. دریافتشده در 22 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archivedate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Tamil Nadu Legislative Assembly Quadrennial Review 1967–70 1971، p. 145
- ↑ Tamil Nadu Legislative Assembly Quadrennial Review 1971–76 1976، p. 157
- ↑ Tamil Nadu Legislative Assembly Quadrennial Review 1977–80 1980، p. 9
- ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly general elections 1980، p. 10
- ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly general elections 1989، p. 10
- ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly general elections 1991، p. 10
- ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly general elections 1996، p. 11
- ↑ Statistical report on Tamil Nadu Assembly general elections 2006، p. 11
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- صفحههای دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانینشده
- خطاهای یادکرد: تاریخ
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- صفحههای دارای ارجاع با متغیر تکراری
- مضامین جنہاں وچ تمل بولی دا متن شامل اے
- 1924 دے جم
- 3 جون دے جم
- 2018 دیاں موتاں
- 7 اگست دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P103
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- صفحات مع خاصیت P856
- بھارت وچ ریاستی جنازے
- بھارت وچ ہنگامی صورت حال دے دوران وچ قید بھارتی
- بھارتی ملحدین
- تمل ناڈو دے منظر نویس
- تمل ناڈو دے وزرائے اعلیٰ
- تمل منظر نویس