معاہدہ کوتاہیہ
معاہدا کوتاہیہ ، سلطنت عثمانیہ تے مصر چ آل محمد علی دے بانی محمد علی پاشا دے وچکار طے پانے آلا اک معاہدہ ،جہڑا برطانیہ تے فرانس دی کوششاں نال 1833ء چ کوتاہیہ دے مقام تے طے پائیا ۔ اس معاہدے دی رو نال مصر تے کریٹ دے علاوہ بیت المقدس ، طرابلس ، حلب ، دمشق تے اطنہ دی حکومتاں محمد علی نوں دے دتیاں گئیاں ۔ ایہہ سارے علاقے سلطان سلمیم I دے ویلے چ عثمانی سلطت چ شامل ہوئے سن ۔
پس منظر
[سودھو]محمد علی پاشا اک انتہائی با صلاحیت شخص سی ،جہڑا اپنی صلاحیتاں دے پاروں اک معمولی زمیندار توں مصر دی ولایت دے عہدے تک پہنچئیا ۔ اسنے مصر چوں مملوکاں دے اثرات دا خاتمہ کر کے جہڑا کارنامہ انجام دتا سی ، اس نال سلطان بوہت متاثر ہوئیا تے محمد علی پاشا دیاں اینہاں قابلیتاں نوں یونان چ اٹھن آلی بغاوت دے خاتمے لئی ورتیا ۔ سلطان نے یونانی بغاوت دے خاتمے دی ذمہ داری دیندے ہوئے ایہہ وعدہ کیتا سی کہ اوہ محمد علی دی خواہش موجب اسنوں شام ، دمشق ، طرابلس تے کریٹ دے علاقےآں دی گورنری دے گا ۔ محمد علی نے یونان چ بغاوت دا خاتمہ تے کر دتا پر یونان دی جنگ دا نتیجہ سلطنت عثمانیہ دے حق چ نا رہئیا جس تے سلطان نے وعدے دے بر خلاف صرف کریٹ دا علاقہ محمد علی نوں دینا منظور کیتا ، اس نے محمد علی نوں سلطان دی وعدہ خلافی دا احساس دلائیا پر اوہ مصلحت دے تحت خاموش رہئیا ۔ پر اسدی ایہہ ناگواری بغاوت دا اعلان سی ۔ 1831ہ ج پیش آن اک واقعے نے اسدی راہ سدھی کر دتی تے اسدی پتر ابراہیم پاشا دی اگوائی ج مصری فوج نے پورے دمشق تے مل مار لیا ۔ شام چ فتوحات نال مصریاں دا حوصلہ بلند ہویا تے اوہ فتح تے فتح حاصل کردیاں اناطولیہ دے ادھ تک اپڑ گیاں اس نال قسطنطنیہ وی خطرے ج آ گیا ۔
معاہدہ
[سودھو]اس صورتحال چ عثمانی سلطان نے برطانیہ دی مدد منگی پر اسنے انکار کر دتا ۔ روسی سلطنت جہڑی پہلے ای اس موقعے دےانتظار چ سی اسنے مدد دی پیشکش کر دتی ، کیونجے قسنطنیہ تے مل مارن دے پرانے خاب نوں پورا کرن لئی ]]قسطنطنیہ]] دا آل محمد علی دی بجائے ال عثمان ورگے کمزور ٹبر دے ہتھ ج ہونا ضروری سی ۔ دوجی وجہ ایہ سی کہ روس تے سلطنت عثمانیہ وچکار طے ہون الے معاہدےآں نال روس نوں ملن آلے فیدے وی حظرے چ پئے گئے سن ۔ شورع چ تے سلطان نے روسی پیشکش قبول نا کیتی پر بعد چ مجبورا اس نوں قبول کر لیا ۔ جدوں روسی بحری بیڑہ تے فوج قسطنطنیہ پہنچے تے برطانیہ تے فرانس نون وی تشویش لگ گئی ۔ اس لئی اینہاں نے محمود II تے محمدعلی پاشا تے صلح لئی دباء پایا ۔ برطانیہ تے فرانس دیاں کوششاں نال 1833ء چ سلطان تے محمد علی دے وچکار کوتاہیہ دے مقام تے اک معاہدہ ہویا جس دی رو نال مصر تے کریٹ دے علاوہ بیت المقدس ، طرابلس ، حلب ، دمشق ، تے اطنہ دیاں حکومتاں آل محمد علی نں دے دتیاں گیاں ۔ سلطان محمود دوم نوں روسی فوجاں قسطنطنیہ توں ہٹان لئی روس نال وی معاہدہ کرنا پیا ، لہذا 1833ء چ ای سلطنت عثمانیہ تے روسی سلطنت دے وشکار معاہدہ خنکار اسکلیسی طے پایا جس دے مطابق روس نوں درہ دانیال تے باسفورس توں لنگھن دی مخصوص رعایت ہوئے گی تے درہ دانیال نوں دوجے دیساں دے بحری جعزاں لئی بند کر دتا گیا ۔