اجناد القفقاز
اجناد القفقاز | |
---|---|
عربی: أجناد القوقاز شامی خانہ جنگی چ شریک | |
فائل:Ajnad al-Kavkaz flag.png Flag of Ajnad al-Kavkaz. | |
متحرک | 2015[۱]–present |
نظریئے | |
آگو | |
کاروائی دے علاقے | سوریہ |
قوت | |
حصہ | Army of Conquest[۱۱] (formerly) |
وجۂ آغاز | Jamaat al-Khilafa al-Qawqazia[۱۲] Jamaat Jund al-Qawqaz[۸] |
مخالفین | شام ایران روس |
لڑائیاں تے جنگاں | شامی خانہ جنگی
|
اجناد القفقاز ( عربی: أجناد القوقاز ، مطلب "قفقاز دے سپاہی"؛ مختصر: AK یا AAK) اک چیچن زیرقیادت جہادی اسلامی بنیاد پرست باغی گروہ شمالی شام وچ سرگرم اے ، بنیادی طور اُتے شمالی لطاکیہ گورنریٹ دے پہاڑی ، جنگلاندی علاقےآں وچ ۔ اگرچہ قفقاز امارت دے سابق جنگجوواں دے ذریعہ تشکیل دتے گئے تے عارضی طور اُتے اس تنظیم توں وابستہ سن ، [۲۱] اجناد القفقاز شروع ہی توں مکمل خود مختار چل رہیا سی تے بعد وچ اس نے قفقاز امارات توں اپنے رابطے منقطع کر دتے۔ ستمبر 2016 تک ،اجناد القفقاز سابقہ سوویت یونین توں شام وچ لڑنے والے مسلم دھڑاں وچ سب توں وڈا گروہ بن گیا سی۔
تریخ
[سودھو]فاؤنڈیشن
[سودھو]2009 دے ارد گرد دوسری چیچن جنگ دے آخری مرحلے دے دوران ، قفقاز امارات دے متعدد جنگجو عارضی طور اُتے اکثر طبی علاج معالجے دے لئی تردی چلے گئے سن ، لیکن اس دے بعد اوہ شورش جاری رکھنے دے لئی روس واپس نئيں آسکے سن ۔ اس طرح پھسے ہوئے ، عسکریت پسند غیر ارادی طور اُتے جلاوطنی دے تحت ترکی تے شام وچ آباد ہوئے گئے ، حالانکہ شمالی قفقاز وچ انہاں دے اپنے وطن واپسی دا منصوبہ جاری رکھے ہوئے نيں۔ انہاں دی صورت حال ڈرامائی طور اُتے تبدیل ہوئے گئی ، اُتے ، جدوں سن 2011 وچ شام دی خانہ جنگی شروع ہوئی ، جدوں چیچن عسکریت پسنداں نے اک بار فیر اسلحہ اٹھایا ، بہت ساریاں ملیشیا تشکیل داں تے بشار الاسد دی حکومت دے خلاف بغاوت وچ مقامی شامی اسلام پسنداں دا نال دتا۔
دو چھوٹی ملیشیاواں نہاں نے بعد وچ اجناد القفقاز دی بنیاد رکھی ابتدا وچ لطاکیہ تے قنیطرا گورنریٹس وچ سرگرم عمل سن : سب توں پہلے اک جماعت الخلافا القواکیہ ("کاکیشین خلافت گروپ") سی ، جس دی بنیاد 2013 وچ رکھی گئی سی جس دی قیادت عبدالحکیم شیشانی کر رہے سن ۔ [۸] عبد الحکیم 2007–09 وچ قفقاز امارات دے ولایت ولایت نوخچیچو دے مرکزی شعبے دے کمانڈر رہے سن تے انہاں دی اکائی دوسری چیچن جنگ دے سابق فوجیاں اُتے مشتمل سی۔ دوسری اک جماعت جند القفقاز ("قفقاز دے سپاہیاں دا گروپ") سی ، جو گولان ہائٹس تے اردن نال تعلق رکھنے والے مسلم چرکسیاں دی اک چھوٹی ملیشیا سی ، جس نے جلد ہی عبد الحکیم توں بیعت کرنے دا وعدہ کيتا۔ ایہ دونے ابتدائی طور اُتے انصار الشام دے رکن سن تے قفقاز امارات توں ڈھیلے توں وابستہ سن ۔ [۲۱]
دونے گروپاں نے بالآخر 2014 وچ انصار الشام نوں چھڈ دتا ، [lower-alpha ۱] جدوں جماعت جند القفقاز نوں تقویت ملی جدوں نومبر 2014 وچ قینیطرا وچ احرار الشرکاس (" فری چرکِسے ") اپنے گروپ وچ شامل ہوئے۔ [۲۱] دونے گروپاں نے بالآخر موسم بہار 2015 وچ عبد الحکیم دی سربراہی وچ مکمل طور اُتے ضم کر دتا تے "اجناد القفقاز " دا ناں لیا۔
فتح دی فوج دے نال آپریشن
[سودھو]اجناد القفقاز النصرہ فرنٹ دے زیرقیادت اسلامی باغی گروپاں دا اتحاد ، فوج دی فتح وچ شامل ہونے دے لئی اگے ودھیا تے اس دا اک لازمی جزو بن گیا۔ [۲۴] ملیشیا نے سن 2015 وچ وڈے پیمانے اُتے باغی کارروائی وچ حصہ لیا سی جس دا مقصد اسد حکومت توں ادلب گورنریٹ نوں مکمل طور اُتے فتح کرنا سی۔ چیچن دے ہور جنگجوواں دے نال لڑائی وچ ، اجناد الکواکاز عسکریت پسنداں نے ادلب دی دوسری جنگ دے دوران باغیاں دے لئی ایلیٹ شاک فوجیاں دے طور اُتے کم کيتا۔ شام دے مندرجہ ذیل شمال مغربی حملے دے دوران (اپریل – جون 2015) ، اجناد القفقاز نے المستومہ فوجی اڈا اُتے قبضہ کرنے وچ مدد فراہم دی تے کفر نجاد تے مقبلا وچ لڑی۔ [۲۵]
مئی 2015 وچ ،اجناد القفقاز نے باضابطہ طور اُتے اعلان کيتا کہ اوہ شام دے متعدد باغی گروہاں دے نال محض اتحاد کرنے دی بجائے قفقاز امارات یا کِسے تے عسکریت پسند تنظیم دا حصہ یا اس توں وابستہ نئيں اے۔ 2015–16 دے لتاکیہ جارحیت دے دوران ، اس گروپ نے روسی زمینی فوج دے حملے دے خلاف پہاڑی دی چوٹی دا دفاع کرنے دا دعوی کيتا سی۔ جون 2016 دے آخر وچ ، اجناد الکواک نے استنبول اتاترک ائیرپورٹ دے خلاف داعش دے دہشت گردانہ حملے دی شدید مذمت کردے ہوئے انہاں دے اس موقف دی تصدیق دی کہ نہندے شہریاں نوں نشانہ بنانا انہاں دے اصولاں دے منافی اے۔ [۲۶] اس دے فورا بعد ہی ، اس گروپ نے لٹاکیہ وچ اک ہور باغی کارروائی وچ حصہ لیا ، جس دے دوران مبینہ طور اُتے اس دا اک فوجی اہلکار ہلاک ہوئے گیا۔ جدوں حکومت نے شدید جوابی حملےآں دا آغاز کردے ہوئے اس کارروائی دا منہ توڑ جواب دتا ، اجناد القفقاز عین عیسیہ پنڈ وچ پہاڑیاں دے لئی وحشیانہ لڑائی وچ ملوث ہوئے گئے۔ [۲۷]
2016 دے آخر وچ ، شمالی قفقاز دی اک ہور ملیشیا ، جنود الشام ، وڈے پیمانے اُتے تحلیل ہوئے گئی ، جس دے بعد اس دے بوہت سارے چیچن جنگجو اجناد القفقاز وچ شامل ہوئے گئے۔ [۲۸] عبد الحکیم شیشانی دے جواناں نے سن 2016 دے آخر وچ باغیاں دے زیر قبضہ مشرقی حلب دا محاصرہ توڑنا تے سن 2016 تے 2017 وچ شمالی حما گورنریٹ وچ ہور کارروائیاں نوں توڑنا سی جس دا مقصد اک باغی کارروائی وچ حصہ لیا۔
ودھدی ہوئی باغی لڑائی تے سرگرمی نوں کم کرنا
[سودھو]جولائی 2017 وچ تحریر الشام تے احرار الشام دے وچکار ادلب گورنری وچ ہونے والی جھڑپاں دے بعد ، عبدالحکیم شیشانی تے شام وچ چیچن دے دو ہور کمانڈراں نے اک بیان جاری کيتا جس وچ انہاں نے اپنے تے اپنے گروپاں نوں غیر جانبدار قرار دیندے ہوئے ، انہاں "انٹرنس" وچ مداخلت نہ کرنے دا وعدہ کيتا اے۔ جھگڑے "۔ عبدالحکیم نے تاں ایتھے تک کہیا کہ "اللہ سانوں اس [یعنی باغیاں وچ ہونے والی لڑائی] وچ حصہ نہ لینے وچ مدد کرے"۔ [۲۹][۳۰] اس مشترکہ بیان دے بعد ، اجناد القفقاز وڈے پیمانے اُتے "عوامی نظریات توں غائب ہوئے گئے" ، اگرچہ اس نے مغربی حلب گورنری وچ مئی تے جولائی 2017 وچ سرکاری عہدےآں دے خلاف چھاپے مارے ، ملہاما ٹیکٹیکل دے نال تعاون کيتا۔ [۲۴][۳۱] یکم اکتوبر 2017 نوں ملیشیا نے اعلان کيتا کہ اوہ شام وچ فوجی کارروائیاں وچ اپنی شرکت معطل کر دے گی جدوں تک کہ دوسرے اسلام پسند گروہ "شام دے جہاد دے میدان وچ اپنی حکمت عملی طے نئيں کردے"۔ [۳۲] اس دے باوجود ، ملیشیا اک باغی گروہ وچ شامل سی جس نے اعلان کيتا کہ اوہ یکم جنوری 2018 نوں شمال مغربی شام وچ نويں حکومت کیتی کارروائی دا مقابلہ کرنے دے لئی مشترکہ آپریشن روم تشکیل دے گا۔
اجناد القفقازنے اپنے ٹیلیگرام چینل اُتے 2017–18 دے ایرانی مظاہرےآں اُتے وی تبصرہ کيتا تے ایہ نوٹ کيتا کہ اس گروپ نوں امید اے کہ ایہ مظاہرے گھٹ توں گھٹ "شیعہ طاقتاں" نوں بدناں کرن گے تاکہ شاید "شیعہ گروہ" پِچھے ہٹ جان تے ادلب گورنریٹ وچ لڑائی دے دوران شکست کھا جائے جداں خندق دی لڑائی دے دوران مشرکین نوں شکست ہوئی سی۔ 7 جنوری نوں ، ادلیب شہر وچ وی بی آئی ای ای دے اک حملے نے اجناد القفقاز دے اڈے نوں نشانہ بنایا ، جس توں وڈے پیمانے اُتے نقصان ہويا۔ اگرچہ گھٹ توں گھٹ 23 شہری مارے گئے ، لیکن اجناد القفقاز نوں کِسے جانی نقصان دا سامنا نئيں کرنا پيا کیونجے اس بمباری دے وقت اس دا کوئی جنگجو موجود نئيں سی۔ ایہ واضح نئيں سی کہ ایہ حملہ کس نے کيتا سی یا ایتھے تک کہ اس نے خاص طور اُتے چیچن دی زیرقیادت ملیشیا نوں نشانہ بنایا سی۔ [۳۳][۳۴]
چونکہ فروری 2018 توں ادلیب وچ بین القوامی تنازعات دا سلسلہ بدستور بڑھدا ہی گیا ، جس دے نتیجے وچ شامی لبریشن فرنٹ تحریر الشام تنازع تے مذہبی تنظیم دے سرپرستاں دی تشکیل ،اجناد القفقاز غیر جانبدار رہے تے زیادہ تر غیر فعال.[۲۴][۳۵] اس وقت تک ، ملیشیا وچ 200 دے نیڑے جنگجو سن ۔ اگست 2018 دے اوائل وچ ، عبدالحکیم الشیشانی تے اجناد القفقاز نے یوری بدانوف دے قاتل یوسف تیمورخانوف دی موت اُتے اک بیان جاری کيتا۔ بوہت سارے دوسرے چیچنز دی طرح ، عبدل نے تیمورخانوف نوں شہید تے ہیرو دی حیثیت توں سراہا۔ [۳۶] نومبر 2018 وچ ، اجناد الکواکز نے مبینہ طور اُتے جنوب مشرقی ادلیب وچ خوون دے نیڑے اک چھاپے وچ حصہ لیا سی۔ شامی فوج نے بعد وچ اس حملے نوں پسپا کرنے دا دعوی کيتا۔ [۳۷] روسی میڈیا نے جنوری 2019 دے آخر وچ دعوی کيتا سی کہ شامی فوج نے اجناد القفقاز دے مبینہ "سرغنہ" ، ابو البراء القفقازی نوں ہلاک کيتا سی جو رسد تے بھرتی دا انچارج سی۔ [۳۸]
3 مارچ 2019 نوں ، مبینہ طور اُتے اس گروپ دا نائب امیر ، خمزہ شیشانی ، حما گورنریٹ وچ شامی سرکاری فوج دے خلاف حملے وچ انصار التوحید دے نال مل کے لڑدے ہوئے ماریا گیا سی۔ اُتے ، اس آپریشن وچ سرکاری طور اُتے اجناد الکواکز نوں شامل نئيں کيتا گیا سی تے خمزہ نے شاید اس وچ انفرادی جنگجو دی حیثیت توں حصہ لیا سی۔ [۳۹] مئی 2019 وچ ، حامی حکومت کیتی افواج نے مبینہ طور اُتے شمال مغربی شام دی کارروائی (اپریل – اگست 2019) دے تحت شمالی لتکيتا دے علاقےآں اُتے حملہ کيتا سی جس نے اجناد القفقاز دے گڑھ دی حیثیت توں کم کيتا سی۔ [۴۰] روس دے مفاہمت دے مرکز برائے شام نے اجناد القفقازتے تحریر ال شمع اُتے اگست 2019 وچ ادلیب دے تباہ شدہ علاقےآں دی خلاف ورزی دا الزام عائد کيتا سی۔ [۴۱] تن ماہ بعد ، مبینہ طور اُتے شامی حکومتی دستےآں نے اجناد الکواکاز تے تحریر الشام دے مشترکہ دستے توں جنوبی ادلیب گورنری وچ مشیرفاہ اُتے قبضہ کر ليا۔ شمال مغربی شام دی کارروائی دے دوران (دسمبر 2019 تا مارچ 2020) ، اجناد القفقاز سنائپرز نے سرکاری فوج نوں اگے ودھانے دے خلاف جبل ذویہ دے دفاع وچ حصہ لیا۔ جارحیت دے اختتام دے بعد ، ایہ گروپ انہاں باغی دھڑاں وچ شامل سی جنہاں نے مبینہ طور اُتے جنگ بندی دے نفاذ دے خلاف مزاحمت دی سی۔
ساخت تے تدبیراں
[سودھو]اجناد القفقاز دی قیادت اُتے چیچناں دا غلبہ اے: مجموعی طور اُتے قائد عبدالحکیم شیشانی (پیدائشی رستم ازییوف) نيں جو وڈے پیمانے اُتے اک بہت ہی قابل تے تجربہ کار کمانڈر دے طور اُتے منے جاندے نيں ، جدوں کہ دوسرے چیچن دے اک ہور تجربہ کار خمزہ شیشانی نيں۔ جنگ ، اس دے دوسرے کمانڈر دے طور اُتے کم کيتا. ابو بکر شیشانی ، جس نے چیچنیا وچ ابن الخطاب دے نال لڑائی کيتی سی ، 2016 دے اوائل وچ جنود الشام توں صحرا دی بحالی دے بعد توں اس گروپ دا اک اہم رکن وی سی۔ انہاں نے 2017 دے شروع وچ اجناد الکواکاز چھڈ دتا ، اُتے ، جدوں اس نے اپنی چھوٹی یونٹ جماعت سیفل شم قائم کيتی۔ چیچنز دی نمایاں حیثیت دے باوجود ، ملیشیا وچ شمالی کاکیشین دے ہور نسلی گروہاں ، شامی سرسیسیاں تے عرباں دے وی ارکان نيں ۔
اجناد القفقاز دی ساخت تے تدبیراں وڈے پیمانے اُتے شمالی قفقاز دے گوریلا گروپاں دی نقل تیار کردیاں نيں ، جو اس گروپ نوں لٹاکیہ دے جنگلاندی ، پہاڑی علاقےآں وچ بہت موثر انداز وچ چلانے دی سہولت دیندی نيں۔ اس دی وجہ ایہ اے کہ شمالی لاتاکيتا دے نال قفقاز دے پہاڑاں دی وڈی مماثلت اے۔ آخر الذکر دا ناں "شامی قفقاز" وی اے۔ اس دے چھوٹے سائز دے باوجود ، ملیشیا نوں "شام وچ سب توں زیادہ دکھائے جانے والا تے کامیاب شمالی قفقازی اکثریتی عسکریت پسند گروہ" دے طور اُتے شمار کيتا جاندا اے۔ [۲۴] گروپ دی کارروائیاں دے سلسلے وچ ، عبدالحکیم شیشیانی نے کہیا اے کہ دشمن دی تمام مسلح افواج جائز اہداف نيں ، لیکن غیر مسلح شہریاں اُتے حملہ کرنے توں انکار کردا اے ، خاص طور اُتے جے اوہ مسلمان ہون۔ [۲۶] اجناد القفقاز وی مالی اعانت دی قلت دا شکار نيں تے عبدالحکیم دے مطابق کوئی بیرونی امداد نئيں ملدی اے جس دی وجہ توں کامیابی دے نال کم کرنے دی صلاحیت محدود ہوجاندی اے۔
بیعت دے سلسلے وچ ، اجناد القفقاز دا کہنا اے کہ اوہ مکمل طور اُتے آزاد اے تے مئی 2015 دے بعد توں واضح طور اُتے کہیا گیا اے کہ اس دا تعلق قفقاز امارت توں نئيں اے۔ بہر حال ، ایہ گروپ عام طور اُتے اسلام پسند باغیاں تے خاص طور اُتے شمالی کاکیشین باغیاں دے وچکار تعاون تے اتحاد دی اہمیت اُتے زور دیندا اے۔ اُتے ، اس نے کدی وی داعش دے نال کم کرنے یا اس توں وابستہ ہونے توں انکار دی سختی توں تردید دی اے ، [۲۶] ایہ الزام روس دے حامی لائف نیوز دے ذریعہ لگایا گیا سی۔ [۴۲]
نظریہ
[سودھو]اجناد القفقاز اک سنی اسلامی بنیاد پرست تے جہادی نظریے دی پیروی کردے نيں تے پوری دنیا وچ اسلام تے شریعت نوں پھیلیانا چاہندے نيں۔ اُتے ، اس گروپ دا بنیادی مقصد شمالی قفقاز وچ روسی موجودگی نوں ختم کرنا تے اوتھے اک اسلامی ریاست قائم کرنا اے ، حالانکہ عبدالحکیم شیشانی نے دعوی کيتا اے کہ ایہ اہداف فی الحال ناقابلِ حصول نيں ، بنیادی طور اُتے روس دی طاقت دی وجہ تاں۔ اس دی بجائے ، اس دا خیال اے کہ جلد یا بدیر روس دے خلاف اک عالمی جنگ شروع ہوجائے گی ، جس توں شمالی کاکیشین نوں روس توں اپنی آزادی حاصل کرنے دے لئی اک مقبول تے پرتشدد بغاوت شروع کرنے دا موقع ملے گا۔ عبدالحکیم دے مطابق ، پُر امن احتجاج تے مزاحمت ، اگرچہ قابل تعریف اے ، لیکن شمالی قفقاز دی روسی حکمرانی نوں کدی ختم نئيں کرسکے گا۔ اجناد الکواکاز روس دی معاشی صورت حال اُتے وی تنقید دا نشانہ نيں تے اس دے ممبراں دا خیال اے کہ روسی حکومت اپنے عوام نوں وسیع پیمانے اُتے معاشی پریشانیاں توں دور کرنے دے لئی پروپیگنڈے دا استعمال کردی اے۔
شمالی قفقاز دی بالآخر فتح تے جمہوریہ چیچن دے لئی "[چیچن] قوم دی تریخ دا اک شاندار باب" دے طور اُتے عقیدت اُتے اس وڈی توجہ دے باوجود ، عبدالحکیم دا دعوی اے کہ اجناد القفقاز چیچن قوم پرست گروہ نئيں اے۔ اس دی بجائے ، اجناد القفقاز اپنی تمام سرگرمیاں (بشمول اسد حکومت دے خلاف جنگ) نوں آزادی تے روس دے خلاف وسیع مسلم جدوجہد دے اک حصے دے طور اُتے دیکھدے نيں۔ انہاں عقائد دی وجہ توں ، عبدالحکیم نوں اپنے گروپ نوں مغرب دے ہتھوں "دہشت گرد" دے ناں توں منسوب کرنے دے بارے وچ بہت تلخی اے۔ انہاں دا کہنا اے کہ انہاں دے مرد "خواتین ، بچےآں یا بوڑھاں نوں نئيں ماردے" تے اوہ صرف "ظلم نوں ختم کرنا چاہندے نيں۔ بس اِنّا ہی۔ "
نوٹ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "jund" defined multiple times with different content - ↑ ۹.۰ ۹.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۲۱.۰ ۲۱.۱ ۲۱.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۲۴.۰ ۲۴.۱ ۲۴.۲ ۲۴.۳ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ ۲۶.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- روس وچ اعتزال
- سلفی تنظیماں
- روسی فیڈرل سیکیوریٹی سروس دی جانب توں قرار دتی جانے والی دہشت گرد تنظیماں
- شمالی قفقاز
- اتحاد اسلامیت
- جہادی تنظیماں
- تریخ چیچنیا
- امارت قفقاز
- مقالے جنہاں وچ عربی بولی دا متن اے
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات
- سوریہ وچ جہادی گروہ