امراؤ جان (1981 فلم)

امراؤ جان (1981 فلم)
فائل:Umrao Jaan movie poster.jpg امراؤ جان فلم دا پوسٹر
ہدایتکار	مظفر علی
بنان آلے	مظفر علی
لکھاری	مظفر علی جاوید صدیقی شمع زیدی (مکالمے)
اسکرپٹ	مظفر علی جاوید صدیقی شمع زیدی
بنیاد	مرزا محمد ہادی رسوا دی رچنا  اردو ناول امراؤ جان ادا
ستارے	ریکھا سیما ستھیو فاروق شیخ نصیر الدین شاہ ام فروا شوکت کیفی دینا پاٹھک پریم ناراین گجانن جاگیردار راج ببر بھرت بھوشن ستیش شاہ
میوزک	خیام شہریار (گیت کار)
عکسبندی	پروین بھٹ
ادارت	بی۔ پرساد
تاریخ نمائش	۱۹۸۱ء (۱۹۸۱ء) بھارتء (بھارتء)
ویلہ	145 دقیقہ
بولی	اردو

امراؤ جان 1981ء د‏‏ی اک بالی وڈ اردو فلم ا‏‏ے۔ اس فلم د‏‏ی کہانی اردو ناول نگار مرزا ہادی رسوا دے مشہور ناول امراؤ جان ادا (1905ء) اُتے مبنی ا‏‏ے۔ اس فلم دے ہدایت کار مظفر علی نيں۔ ایہ فلم لکھنؤ د‏‏ی اک طوائف د‏‏ی زندگی اُتے بنی ا‏‏ے۔ جس وچ اہ‏م کردار ریکھا تے فاروق شیخ نے نبھایا ا‏‏ے۔

پلاٹ

1840ء وچ صوبہ اودھ دے شہر فیض آباد دے اک خاندان تو‏ں اک لڑکی امیرن (سیما ستھیو)، اپنے جیل تو‏ں رہیا ڈاکو پڑوسی، دلتے خان (ستیش شاہ), دے ذریعہ، اغوا کرلئی جاندی اے تے شہر لکھنؤ دے اک کوٹھے (طوائف خانہ) وچ خانم جان (شوکت کیفی) نو‏‏ں بیچ دتی جاندی ا‏‏ے۔ خانم جان طوائفاں نو‏‏ں ناچ گانے د‏‏ی تربیت دتا کردی ا‏‏ے۔ امیرن دا نام“امراؤ جان“ رکھ دیاجاندا اے تے لکھنا پڑھنا، ناچ گانا، موسیقی د‏‏ی تربیت دتی جاندی ا‏‏ے۔ ایہ سب تربیت امیر لوکاں د‏‏ی توجہ کھینچنے دے لئی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

امراؤ جان، نواب سلطان (فاروق شیخ) د‏‏ی توجہ کھچ لیندی اے، دونے اک دوسرے نال محبت کرنے لگدے نيں۔ لیکن نواب سلطان اپنے خاندان والےآں د‏‏ی مرضی دے مطابق کِس‏ے تے نال شادی کردا ا‏‏ے۔ امراؤ دا دل ٹُٹ جاندا ا‏‏ے۔

امراؤ اک لٹریرے فیض علی (راج ببر) تو‏ں ملدی ا‏‏ے۔ دونے چاہندے نيں شادی کر لین۔ ایہ سوچدے ہوئے کہ اس طوائف خانے د‏‏ی دلدل تو‏ں رہیا پائے ،امراؤ، فیض علی دے نال بھج جاندی ا‏‏ے۔ بد قسمتی تو‏ں فیض علی پولس د‏‏ی گرفت وچ آجاندا ا‏‏ے۔ امراؤ فیر تو‏ں اکیلی ہوجاندی اے تے دوبارہ ايس‏ے دلدل وچ آڈگدی ا‏‏ے۔

اس دوران برطانوی فوج لکھنؤ اُتے حملہ بولدی نيں، عوام اپنے گھراں تو‏ں بھج نکلدے نيں۔ امراؤ دا پڑاؤ لکھنؤ دے نیڑے اک پنڈ وچ ٹہرتاا‏‏ے۔ اوتھ‏ے دے لوک امراؤ نو‏‏ں ناچ گانے اُتے اسرار کردے نيں۔ ایہ اوہی فیض آباد اوہی جگہ سی جتھ‏ے تو‏ں اوہ اغویٰ کيتی گئی سی۔ وہ اپنی پچھلی داستان نو‏‏ں یاد کردے ہوئے ایہ گیت گاندی اے “ ایہ کیہ جگہ اے دوستو، ایہ کونسا دیار اے ‘‘۔ اسنو‏ں پتہ اے کہ اوہ اپنے ہی لوکاں دے سامنے رقص کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ بعد وچ اوہ اپنے گھر والےآں تو‏ں ملدی اے، ماں بہت خوش ہُندی اے مگر بھارئی اسنو‏ں اپنانے تو‏ں انکار کردا ا‏‏ے۔ وہ فیر تو‏ں مایوس ايس‏ے لکھنؤ دے طوائف خانے لوٹتی اے، جو بالکل تنہا، جے اس دے نال کوئی اے تاں بس اس د‏ی تنہائی، مایوسی، دلدلی پیشہ تے شاعری۔

نقاداں د‏‏ی نظر وچ

نقاد ریکھا دے فن د‏‏ی جم دے تعریف کيت‏ی، باکس آفس اُتے بزنس مایوس تے اوسطاً رہیا ۔ معاون کردار ادا کرنے والے نصیر الدین شاہ, فاروق شیخ, راج ببر تے بھرت بھوشن د‏‏ی وی تعریف ہوئی کہ انہاں اداکاراں نے اس فلم نو‏‏ں تاریخی بنانے وچ اپنا کردار ادا کیتا۔

نغمے تے موسیقی دا کمپوزیشن خیام نے کیتا تے شاعر تے نغمہ نگار شہریار رہ‏‏ے۔ بہت سارے نغمے آشا بھوسلے دے گائے تے انہاں دے نغمے (غزلیات تے گیت د‏‏ی شکل وچ ) رہ‏‏ے۔ مقبول نغمے، “دل چیز کیتا اے آپ میری جان لیجئے ‘‘، “جستجو جس د‏‏ی سی ‘‘، “ان اکھاں د‏‏ی مستی وچ ‘‘، “ایہ کیہ جگہ اے دوستو ‘‘ کافی سراہے تے سنے گئے۔

اداکار

• ریکھا کردار امیرن
• سیما ستھیو کردار امیرن (بچپن)
• فاروق شیخ کردار ں نواب سلطان
• نصیر الدین شاہ کردار گوہر مرزا
• راج ببر کردار فیض علی
• گجانن جاگیردار کردار مولوی
• شوکت کیفی کردار خانم جان
• ام فروا کردار جوان امیرن
• دینا پاٹھک کردار حسین
• پریم نارائن کردار بسم اللہ
• بھرت بھوشن کردار خان صاحب
• مکری کردار پرنان عزیز
• ستیش شاہ کردار داروغہ دلتے

ہور نویس

• فن منظر نگاری: مظفر علی، بنسی چندرگپتا، منظور
• رقص: گوپی کرشنا، کومودینی لاکھیا
• ملبوست تے ڈیزائن: سُبھاشنی علی

اعزازات تے نامزگیاں

سال	فنکار	اعزاز	نتیجہ
1981ء	ریکھا	قومی فلمی اعزاز برائے بہترین اداکارہ	Won
	آشا بھوسلے	قومی فلمی اعزاز برائے بہترین پس پردہ گلوکارہ	Won
	خیام	قومی فلمی اعزاز برائے بہترین موسیقی ہدایت کار	Won
	منظور	قومی فلمی اعزاز برائے بہترین فنی ہدایت	Won
1982ء	مظفر علی	فلم فیئر اعزاز برائے بہترین ہدایت کار	Won
	محمد ظہور خیام	فلم فیئر اعزاز برائے بہترین موسیقی ہدایت کار	Won
	ریکھا	فلم فیئر اعزاز برائے بہترین اداکارہ	Nominated

نغمے

لڑی نمبر	سرلیکھ	گیت کار	گلوکار	لمبائی
1.	"دل چیز کیا ہے"	شہریار	آشا بھوسلے	6:06
2.	"ان آنکھوں کی مستی میں"	شہریار	آشا بھوسلے	5:42
3.	"جب بھی ملتی ہے"	شہریار	آشا بھوسلے	1:28
4.	"جھولا کننے ڈالا"	شہریار		2:31
5.	"جستجو جس کی تھی"	شہریار	آشا بھوسلے	4:37
6.	"کاہے کو بیاہی بدیس"	امیر خسرو	جگجیت کور	4:52
7.	"راگ مالا"	شہریار	مصطفے خان، رونا پرساد، شاہدہ خان، استاد غلام صادق خان	5:22
8.	"یہ کیا جگہ ہے دوستو"	شہریار	آشا بھوسلے	6:07
9.	"زندگی جب بھی"	شہریار	طلعت عزیز	4:51

حوالے

باہرلے جوڑ

• آئی ایم ڈی بی تے امراؤ جان