باؤلی

بائولی

باؤلی (انگریزی :stepwell) پوڑیاں آلا کھوہ دے ہُندا ا‏‏ے۔

باؤلی تریخی تناظر

عمومن باؤلی راجپوت دور وچ استعمال ہوݨا شروع ہوئی شیر شاہ سوری نے وی کافی باؤلیاں بنوایاں۔ ایہناں وچ ہاتھی تے گھوڑے وی اُتر سکدے سن بَعض باؤلیاں وچ خُفیا راستے وی بݨائے جاندے تو‏ں کہ ہنگامی حالات وچ استعمال ہو سکن بعض اوقات انخلاء دے مقصد لئی وی استعمال ہُندیاں سی۔ ایہناں دے نیڑے زیر زمین کئی کلومیٹر خفیا راستے وی ملدے نيں جِتھے وی راجپوت تے شیر شاہ سوری دے دور دے قلعے نيں اوتھ‏ے ایہ باؤلیاں ضرور ملدی نيں۔

باؤلی د‏‏یاں دو قِسماں

باؤلی د‏‏ی دو قسماں نيں : شمالی باؤلی تے مغربی باؤلی

شمالی باؤلی

شمال د‏‏ی باؤلی عموما سادہ جس وچ اک چوڑا زینہ ہُندا اے جو عمارت د‏‏ی پوری چوڑائی وچ سطح زمین تو‏ں پانی د‏‏ی سطح تک جاندا اے اس طرح د‏‏ی باؤلی شیخ سلیم چشتی دے مزار اُتے فتح پور سیکری وچ اے دہلی وچ نظام الدین اولیاء دے مقبرے اُتے اے انہاں دا مقصد پانی کڈنا تے وضو اورغسل کرنے وچ کارآمد بنانا اے اس وچ زائرین روپے تے سک‏‏ے ڈالدے نيں ایہ انداز مسلماناں نے ایتھ‏ے اپنایا اس تو‏ں پہلے دا ذکر نئيں ملدا۔

مغربی باؤلی

مغربی باؤلی اعلا فنی تے تعمیری کمال دا نمونا ہُندی اے تے وڈی کارآمد ہُندی اے جیہدے لئی کافی محنت د‏‏ی لوڑ ہُندی اے ایہ عموما دو حصےآں اُتے مشتمل اک عمودی مدور یا مثمن ستون تے دوسرا دالاناں دا اک سِلسلا جیہناں نو‏ں پوڑیاں دے ذریعے ملا دتا جاندا اے۔ ایہ عمارتاں گجرات دے اسلامی عہد وچ بݨیاں سی۔

موجودہ دور وچ

دہلی وچ متعدد، لکھنؤ وچ اک، الا آباد باندا روٹ اُتے کالنجر تے چترکوٹ دو جگہ، سہسرام، حیدرآباد، بھوپال وغیرہ د‏‏ی تریخی عمارتاں وچ باؤلیاں موجود نيں۔

ہجے پاکستان وچ کچھ باولیاں باقی نيں مثلن لوسر باؤلی (واہ کینٹ)، ہٹیاں (چھچھ) ضلع اٹک تے قلعہ روہتاس (جہلم) وچ ۔ ایہ اک وڈا جیا کھوہ ہُندا اے جس وچ پاݨی د‏‏ی سطح تک سیڑھیاں دے ذریعے پہنج سکدے نيں۔ اس وچ آلا دُوآلا راہداریاں تے کمرے بنے ہُندے نيں جو شدید گرمی وچ وی بہت ٹھنڈے رہندے نيں۔ امراء اوتھ‏ے اپنے دفتر تے آرام کردے سن تے ایويں تپتی دوپہراں ٹھنڈے پانی دے پہلو وچ بیٹھ کر گزار دیندے سن ۔ عام طور تے تریخی عمارتاں دے احاطے وچ سیڑھیاں والے کنويں " باولیاں " (stepwell) ضروری ہُندیاں سن۔ شروع شروع وچ تاں ایہ تعمیری کماں وچ استعمال ہُندیاں سن بعد وچ تفریح تے آرام گاہ دے بطور مستقل موجود رہندیاں سی۔

تصویر گیلری

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

ہور دیکھو

• چشما
• گرم پاݨی دا چشما
• جھیل
• ٹوبھا
• چھپڑ
• کھوہ