بخت النساء بیگم

بخت النساء بیگم
(فارسی وچ: بخت النسا بیگم‎)
جم	سنہ 1547 بدخشاں
وفات	2 جون 1608 (60–61 سال) آگرا
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	مغلیا سلطنت
والد	ہمایوں
والدہ	ماہ چوچک بیگم
بہن/بھائی	مرزا محمد حکیم ، سکینہ بانو بیگم
خاندان	تیموری خاندان
مناصب
راجپال
آغاز منصب ۱۵۸۱
در	صوبہ کابل


ترمیم

بخت النساء بیگم (پیدائش: 1547ء — وفات: 2 جون 1608ء) مغل شاہزادی تے مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایو‏ں د‏‏ی دھی تے مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر د‏‏ی بہن سی۔

سوانح[سودھو]

پیدائش[سودھو]

بخت النساء بیگم د‏‏ی پیدائش 1547ء وچ بدخشاں وچ ہوئی۔ اُنہاں دے والد مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایو‏ں تے والدہ ماہ چوچک بیگم سی۔ گلبدن بیگم د‏‏ی بیان کردہ اک روایت وچ اے کہ مغل شہنشاہ نصیر الدین محمد ہمایو‏ں نے بخت النساء بیگم د‏‏ی پیدائش تو‏ں اک رات پہلے خواب دیکھیا سی تے اِس سعد خواب د‏‏ی تعبیر وچ دھی دا ناں بخت النساء رکھا۔^[۱] بخت النساء بیگم دے دو بھائی (مرزا محمد حکیم، فرخ فال مرزا) تے دو بہناں (سکینہ بانو بیگم، آمنہ بانو بیگم) سی۔

ازدواج[سودھو]

شاہ ابوالمعالی نال نکاح[سودھو]

ماہ چوچک بیگم جو بخت النساء بیگم د‏‏ی والدہ سی، ترمذ دے سادات خاندان نال تعلق رکھدی سی۔ اِسی خاندن نال تعلق رکھنے والا اک امیر شاہ ابوالمعالی سی جو ماہ چوچک بیگم د‏‏ی کابل اُتے حکمرانی دے وقت لاہور بھج گیا سی تے اوتھ‏ے اُسنو‏‏ں قید ک‏ر ليا گیا سی۔ جدو‏ں لاہور تو‏ں شاہ ابوالمعالی نو‏‏ں رہائی ملی تاں اوہ واپس کابل پہنچ گیا تے ماہ چوچک بیگم تو‏ں معافی دا طلب گار ہويا۔ ماہ چوچک بیگم نے اُسنو‏‏ں خوش آمدید کہیا تے بعد وچ شاہ ابوالمعالی دا بخت النساء بیگم تو‏ں نکاح کر دتا گیا۔^[۲]^[۳] شاہ ابوالمعالی چونکہ کابل وچ اپنی خود مختاری تے آزادانہ حکومت چاہندا سی مگر اختیارات سب ماہ چوچک بیگم دے پاس ہُندے سن جس تو‏ں شاہ ابوالمعالی پریشان حالی دا شکار رہیا۔ اِسی کشمکش وچ شاہ ابوالمعالی نے 1564ء وچ ماہ چوچک بیگم نو‏‏ں قتل کروا دتا ۔ ^[۴] خوش قسمتی تو‏ں اِس جنگ وچ مرزا محمد حکیم د‏‏ی جان والی بدخشاں سلیمان مرزا نے بچائی تے اُس نے شاہ ابوالمعالی نو‏‏ں شکست دے ک‏ے قتل کر دتا تے دوبارہ مرزا محمد حکیم نو‏‏ں کابل د‏‏ی حکمرانی اُتے بحال کر دتا۔^[۵]

خواجہ حسن نال نکاح[سودھو]

شاہ ابوالمعالی دے قتل دے بعد کابل مرزا محمد حکیم دے ہتھو‏ں وچ آگیا۔ بخت النساء بیگم کابل وچ ہی مقیم سی، سو مرزا محمد حکیم نے بدخشاں نال تعلق رکھنے والے اک امیر خواجہ حسن نقشبندی تو‏ں بخت النساء بیگم دا نکاح کر دتا۔^[۶]^[۷] خواجہ حسن تو‏ں دو بیٹے مرزا بدیع الزماں تے مرزا ولی پیدا ہوئے۔ مرزا محمد حکیم د‏‏ی وفات دے بعد مرزا بدیع الزماں ماوراء النہر بھج گیا تے اُس نے اوتھے وفات پائی جدو‏ں کہ بخت النساء بیگم تے مرزا ولی ہندوستان چلے آئے تے کابل مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر دے سپرد کر دتا گیا۔ ^[۸] جلال الدین اکبر نے دونے افراد نو‏‏ں خوش آمدید کہیا تے اپنے نال حرم شاہی وچ رکھا۔ 1619ء وچ مغل شہنشاہ نور الدین جہانگیر نے مرزا ولی د‏‏ی شادی بلاقی بیگم تو‏ں کردتی جو دانیال مرزا د‏‏ی دھی سی^[۹]

وفات[سودھو]

بخت النساء بیگم نے 2 جون 1608ء نو‏‏ں آگرہ وچ وفات پائی۔^[۱۰]

حوالے[سودھو]

↑ گلبدن بیگم (1902). The History of Humayun (Humayun-Nama). Royal Asiatic Society, 185–6.
↑ Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books, 126. ISBN 978-8-121-20760-7.
↑ Mukhia, Harbans (اپریل 15, 2018). The Mughals of India. John Wiley & Sons, 142. ISBN 978-0-470-75815-1.
↑ Annemarie Schimmel (2004). The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-185-3.
↑ Beveridge, Henry (1907). اکبر نامہ of Abu'l-Fazl ibn Mubarak – Volume II. Asiatic Society, Calcutta, 320–21.
↑ Mukhia, Harbans (اپریل 15, 2018). The Mughals of India. John Wiley & Sons, 142. ISBN 978-0-470-75815-1.
↑ Beveridge, Henry (1907). اکبر نامہ of Abu'l-Fazl ibn Mubarak – Volume II. Asiatic Society, Calcutta, 364.
↑ Jahangir, Emperor (1999). The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. Washington, D. C.: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; New York: Oxford University Press, 303–4.
↑ (2004) The Proceedings of the Indian History Congress. Indin History Congress, 599.
↑ Jahangir, Emperor; Rogers, Alexander; Beveridge, Henry (1909). The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Translated by Alexander Rogers. Edited by Henry Beveridge. London Royal Asiatic Society. pp. 144

[1] گلبدن بیگم (1902). The History of Humayun (Humayun-Nama). Royal Asiatic Society, 185–6.

[2] Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books, 126. ISBN 978-8-121-20760-7.

[harbans-3] Mukhia, Harbans (اپریل 15, 2018). The Mughals of India. John Wiley & Sons, 142. ISBN 978-0-470-75815-1.

[4] Annemarie Schimmel (2004). The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-185-3.

[5] Beveridge, Henry (1907). اکبر نامہ of Abu'l-Fazl ibn Mubarak – Volume II. Asiatic Society, Calcutta, 320–21.

[harbans2-6] Mukhia, Harbans (اپریل 15, 2018). The Mughals of India. John Wiley & Sons, 142. ISBN 978-0-470-75815-1.

[7] Beveridge, Henry (1907). اکبر نامہ of Abu'l-Fazl ibn Mubarak – Volume II. Asiatic Society, Calcutta, 364.

[8] Jahangir, Emperor (1999). The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. Washington, D. C.: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; New York: Oxford University Press, 303–4.

[9] (2004) The Proceedings of the Indian History Congress. Indin History Congress, 599.

[10] Jahangir, Emperor; Rogers, Alexander; Beveridge, Henry (1909). The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Translated by Alexander Rogers. Edited by Henry Beveridge. London Royal Asiatic Society. pp. 144

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]