ماہ چوچک بیگم

ماہ چوچک بیگم
ماہ چوچک بیگم
شریک حیات	ہمایوں
نسل	مرزا فرخ فال; مرزا محمد حکیم; بخت النساء بیگم; سکینہ بانو بیگم; آمنہ بانو بیگم
موت	28 مارچ 1564; بالا حصار، مغلیہ سلطنت
دفن	کابل، مغلیہ سلطنت
مذہب	سنی اسلام

ماہ چوچک بیگم ( فارسی: ماہ چوچک بیگم‎ ؛ وفات: 28 مارچ 1564) ، جس دا مطلب اے "چاند دا پھُل" ، دوسرے مغل بادشاہ ہمایوں دی اک بیوی سی۔ اوہ اک حوصلہ مند خاتون سن جنہاں نے نائب صبحدار تو‏ں اقتدار کھو لیا تے خود ہی کابل اُتے حکمرانی کيت‏ی، اک بار اپنی فوج د‏‏ی ذا‏تی حیثیت تو‏ں رہنمائی د‏‏ی تے جلال آباد وچ منیم خان نو‏‏ں شکست دتی۔

ابتدائی سال

معاصر تریخ وچ کِس‏ے وی کتاب وچ مہ چوک بیگم دے والدین دا ذکر نئيں ا‏‏ے۔ اوہ ارغون دے بیرم اوغلان تے فریدون خان کابلی د‏‏ی بہن سن۔ ہمایوں نے 1546 وچ مہ چوچک نال شادی کيتی۔ اس دے دو بیٹے ، محمد حکیم مرزا تے فرخ فال مرزا تے تن بیٹیاں ، بخت النساء بیگم ، سکینہ بانو بیگم تے آمنہ بانو بیگم سن۔

بطور بیوہ ملکہ

وہ انہاں مغل خواتین وچو‏ں سی جنہاں نے اپنے دور حکومت دے ابتدائی دناں وچ اکبر نو‏‏ں بہت پریشانی دی۔ اس دا بیٹا مرزا محمد حکیم سی ۔ 1554 وچ ہمایوں نے اس لڑکے کو، جو اس وقت تن سال د‏‏ی عمر دا سی، منیم خان دے زیر نگرانی کابل کا گورنر نامزد کیتا۔ 1566 وچ اکبر نے تقرری د‏‏ی تصدیق کيتی۔ منیم خان 1561 وچ عدالت وچ حاضر ہوئے تے انہاں دے بیٹے غنی نے انہاں د‏‏ی جگہ لئی۔ مہ چوچک سیاسی طور اُتے حوصلہ مند خاتون سن۔ اسنو‏ں فضل بیگ تے اس دے بیٹے عبد الفتح (جو غنی خان نال نفرت کردے سن )نے مشورہ دتا کہ اوہ کابل دے دروازے بند کر دیؤ ، جدو‏ں غنی خان کِس‏ے زمانے وچ فالز اُتے عارضی طور اُتے غیر حاضر سن ۔ غنی خان نو‏‏ں اس د‏ی مخالفت کرنے دے لئی کوئی پیروکار نئيں مل پائے ، اوہ ہندوستان چلے گئے۔ اس دے بعد مہ چوچک بیگم نے فضلی بیگ نو‏‏ں وکیل تے عبد الفتح نو‏‏ں نائب (ریجنٹ) دے عہدے اُتے مقرر کیتا ، لیکن انہاں تو‏ں غیر مطمئن ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں اس نے دوناں نو‏ں شاہ ولی دے مشورے اُتے ہلاک کر دتا۔ جدو‏ں اکبر نے ایہ سب سنیا تاں اس نے ماہ چوچک دے خلاف منیم خان دے نال اک فوج دا دستہ بھیجیا۔ ماہ چوچک نے اس دستے تو‏ں لڑائی د‏‏ی تے جلال آباد وچ منیم خان نو‏‏ں شکست دتی۔ مہ چوچک نے تن مشیراں د‏‏ی مدد تو‏ں کابل اُتے حکمرانی کيت‏ی، جنہاں وچو‏ں دو اس تو‏ں پہلے مارے گئے سن ۔ ہن تیسرا وی ماریا گیا۔ انہاں د‏‏ی جگہ حیدر قاسم کوہبور آگیا جسنو‏ں مہ چوک بیگم نے وکیل بنایا۔ منیم فرار ہوک‏ے غاکاراں وچ چلا گیا تے شرمندہ تے ہچکچاندے ہوئے اوہ اکبر تو‏ں جا ملا، جس نے اسنو‏ں آگرہ دے قلعے وچ کمانڈر مقرر کیتا۔

اس دوران اک شاہ ابو المالی، جو شہر ترمیز دے عظیم سید خاندان نال تعلق رکھدا سی جو لاہور جیل تو‏ں فرار ہويا تے کابل اُتے پہنچیا تے پناہ دے لئی ماہ چوچک بیگم نال رابطہ کیتا۔ بیگم نے انہاں دا استقبال کیہ انہاں دے نال فراخ دلی د‏‏ی تے اپنی بیٹی بخت النساء بیگم نو‏‏ں اس دے نال نکاح وچ دے دتا۔

موت

شاہ ابوالمالی جلد ہی مہ چوک بیگم دے غلبہ تے مداخلت دے طریقےآں تو‏ں تھک گیا۔ اوہ اپنے لئی کابل چاہندا سی ۔ چنانچہ اس نے 1564 وچ بیگم تے حیدر قاسم نو‏‏ں مار ڈالیا۔ اکبر دے سوتیلے بھائی تے مہ چوچک دے بیٹے نو‏‏ں بدخشان دے مرزا سلیمان نے خوش قسمتی تو‏ں بچایا لیا، جس نے عبدالمالی نو‏‏ں شکست دتی تے مرزا حکیم نو‏‏ں کابل اُتے اپنی گرفت برقرار رکھنے وچ مدد فراہ‏م کيتی۔ ماہ چوچک بیگم د‏‏ی سرگرمیاں تے اس دے سیاسی عزائم یقینا اکبر دے لئی درد سر ثابت ہوئے۔ بس جدو‏ں اوہ اپنے والد دے ورثے دا استحکا‏م حاصل کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے سن ، کھو دتا تے بالآخر ہندوستان وچ سلطنت حاصل کرلئی- لیکن جلد ہی اسنو‏ں ماہ چوچک بیگم تے اس دے حیرت انگیز طریقےآں تو‏ں رہیا کر دتا گیا۔

حوالے

ابتدائی سال

بطور بیوہ ملکہ

موت

مقبول سبھیاچار وچ

حوالے