بروسکت بولی
بروسکت شینا دا اک لہجہ اے جو ہن اہک بولی بن چکی اے۔ ايسے طرح لداخ وچ بلتی بولی دا پرگہ لہجہ وکھ بولی دی شکل اختیار کر گیا اے ۔بروسکت شینا بولی دی اک قسم نيں جس نے وقت گزرنے دے نال نال اک خاص جغرافیے تے انتظامی انتظام وچ اپنے خدوخال نوں جنم دتا اے ۔اس لے اسنوں ہن اک وکھ بولی سمجھیا جاندا اے۔ اس وچ شینا تے بلتی بولی دی آمیزش اے ۔ایہ بولی لداخ تے کشمیر وچ بولی جاندی اے ۔بلتستان تے لداخ وچ شینا بولی بولنے علااں نوں بروکپا کہیا جاندا اے۔ بروسکت انہاں بروکپا لوکاں دی بولی نوں کہیا جاندا اے ۔بروسکت نوں انڈیا وچ وکھ بولی تسلیم کيتا گیا اے مگر پاکستان وچ نئيں۔ کارگل توں بعض شینا بولی دے ایکٹیوسٹ دا کہنا اے کہ اوتھے برسکت نوں شینا بولی وچ شامل کيتا گیا تاں احتجاج ہويا تے اسنوں وکھ بولی قرار دینا دا مطالبہ کيتا گیا۔ بعد وچ اس مطالبے نوں تسلیم کيتا گیا۔
اس بولی نوں انڈیا نے اپنی زباناں دی لسٹ وچ شامل کيتا اے۔ مگر پاکستان معاملہ وکھ وکھ اے۔ پتہ نئيں پاکستان دی ریاست نوں مقامی زباناں توں اِنّی چڑ کیوں اے کہ انہاں دے وجود نوں تسلیم کرنے توں ہی گریزاں اے ۔پچھلی مردم شماری وچ گلگت بلتستان دے ساری زباناں نوں "دیگر” دے زمرے وچ ضم کيتا گیا۔یاں بہت ساری زباناں نوں ہور دے قبر وچ دفن کردتا گیا۔ ايسے طرح خبر اے کہ اس مرتبہ وی بہت ساریاں مقامی زباماں نوں مردم شماری وچ شامل نئيں کہیا جارہیا اے ۔جدوں سرکاری طور اُتے بولی نوں تسلیم ہی نئيں کيتا جائیگا تاں بولی اپنی شناخت کِداں بنا پاۓ گی۔ بدقستی توں بروسکت پاکستان دے سیاسی نظام وچ حاشیۓ اُتے موجود اک ایداں دے علاقے نال تعلق رکھدی جس دا اپنی وجود گمنامی دے برزخ وچ اے۔ ایداں دے وچ چھوٹی زباناں پاکستان دے علمی تے ابلاغی مراکز وچ گمنام ہی ہونگی۔