بھارت چین سرحدی جھڑپاں، 2020ء
بھارت چین سرحدی جھڑپاں، 2020ء (انگریزی: 2020 China–India skirmishes) 5 مئی 2020ء نوں اس وقت شروع ہوئیاں جدوں دونے فوجاں بھارت چین سرحد اُتے اک دوسرے توں دست۔و گریباں ہوئے گئياں۔ بھارتی ذرائع دے مطابق 15/16 جون 2020ء دی جھڑپاں وچ 20 بھارتی فوجی مارے گئے[۱۴] تے گھٹ توں گھٹ 43 چینی فوجی زخمی ہوئے نيں جنہاں وچ اک دی جان وی گئی اے۔[۱۱][۱۵] متعدد ذرائع توں ایہ خبر وی آئی کہ چین نے 1ہ بھارتی فوجی بشمول 4 افسر نوں حراست وچ لے لیا اے جنہاں نوں 18 جون نوں رہیا کر دتا گیا۔[۹] مگر بھارت نے اس طرح دی کِسے وی خبر دی نفی دی اے تے چین ن وی حراست وچ لینے دی گل نوں نکارا اے۔[۱۶] بھارت نے چین اُتے 6 جون دے معاہدہ نوں توڑنے کر دریائے گلوان وچ بھارتی گشتی جواناں اُتے حملہ دا الزام لگایا اے۔ چین نے دونے جانب توں نقصان دا اعتراف کيتا اے مگر نوں ئی اعداد و شمار جاری نئيں کيتا اے۔ البتہ بھارت اُتے بھارت چین سرحد نوں عبور کرنے دا الزام لگایا اے۔[۱۷][۱۸] جھڑپاں دا ایہ واقعہ متنازع سکم دے نیڑے سرحد تے تبت خود مختار علاقہ تے لداخ دے نیڑے پینگونگ جھیل]] دے نیڑے پیش آیا اے۔ دونے ملکاں دے وچکار جاری ایہ جھڑب لداخ دے مشرقی علاقہ اوہی خطہ اے جتھے 1962ء چین بھارت جنگ دے نتیجہ وچ سرحد تشکیل دتی گئی سی۔ جون دے وسط وچ چینی افواج نے دریائے گلوان وچ بھارت دی سڑکاں دی تعمیر اُتے اعتراض جتایا سی۔[۱۹][۲۰]
اسی تنازع دے دوران وچ بھارت نے ہور 12,000 مزدوراں نوں تعمیری کم جلد از جلد مکمل کرنے اُتے لگیا دتا اے۔[۲۱][۲۲] اس سلسلہ دی پہلی ٹرین 1600 مزدوراں نوں لے کے14 جون 2020ء نوں جھارکھنڈ توں ادھم پور دے لئی روانہ ہوئی۔ ایہ لوک بھارت چین سرحد اُتے تعمیری کم وچ بارڈر روڈ آرگنائیزیشن دا تعاون کرن گے۔[۲۳][۲۴] ماہرین دا مننا اے کہ لداخ وچ ڈربوک-شیوک-ڈی بی او سڑک منصوبہ دے خلاف چین احتیاطا جوابی کارروائی وچ مبتلا اے۔[۲۵] چین نے وی انہاں متنازع سرحدی علاقےآں وچ تعمیری کم شروع کر دتا اے۔[۲۶][۲۷]
پس منظر
[سودھو]بھارت چین سرحد 20 تھاںواں اُتے متنازع اے،۔ 1980 دی دہائی توں با تک دونے ملکاں دے درماین وچ کوئی 20 بار سرحدی تنازعات اُتے گل گل ہوئے چکی اے۔[۲۸] او آر ایف (آبزرور ریسرچ فاؤنڈیشن) دے مطالعے توں پتہ چلدا اے کہ 2010ء توں 2014ء دے درمیاں وچ سرحدی واقعات توں متعلق کوئی 1 یا 2 فیصد ہی خبراں ذرائع ابلاغ تک پہنچاں۔[۲۸][۲۹] 2019ء وچ ، بھارت نے پیپلز لبریشن آرمی دی ایل اے سی (لائن آف ایکچئل کنٹرول) دی 660 توں زیادہ خلاف ورزیاں تے 108 فضائی خلاف ورزیاں دی اطلاع دتی جو 2018ء دے واقعات دی تعداد توں نمایاں طور اُتے زیادہ سی۔[۳۰] ایل اے سی دے بھارتی ورژن دی عکاسی کرنے والا کوئی عوامی سطح اُتے دستیاب نقشہ موجود نئيں اے، تے محض سروے آف انڈیا دے نقشے ہی بھارتی دے لئی سرکاری سرحد دا واحد ثبوت نيں۔[۳۱] ایل اے سی دا چینی ورژن زیادہ تر لداخ خطے وچ دعوواں اُتے مشتمل اے، لیکن چین شمال مشرقی بھارت وچ اروناچل پردیش اُتے وی دعوی کردا اے۔[۳۱] 2013ء وچ ، بھارتی سفارت کار شیام سرن نے دعوی کيتا سی کہ چینی گشت دے ذریعہ "علاقے توں انکار" دی وجہ توں بھارت ۶۴۰ کلومیٹر2 (۲۴۷ مربع میل) کھو چکيا اے،[۳۲] لیکن بعد وچ انہاں نے چینی دراندازی توں علاقے دے کِسے وی نقصان دے بارے وچ اپنے دعوے واپس لے لئی۔[۳۳] تنازعات، جھڑپاں تے سرحد اُتے فوج نوں حالت جنگ ورگی صروت حال وچ کھڑے کرنے دے باوجود، دونے ملکاں دے وچکار 50 سال توں زیادہ عرصے توں سرحد اُتے اک وی گولی چلائی نئيں گئی اے۔[۳۴]
ستمبر 2014ء وچ ، چینی اعلیٰ ترین رہنما شی جنہاں پنگ[۶] دے دورۂ نويں دہلی دے موقع اُتے وزیر اعظم بھارت نریندر مودی نے سرحد دی حد بندی اُتے گل گل توں کسی حل تک پہنچنے اُتے زور دتا سی۔ مودی نے ایہ وی دلیل دتی کہ سرحدی امور دے حل توں دونے ملکاں نوں "ساڈے تعلقات دی صلاحیت دا احساس" کرنے وچ مدد ملے گی۔[۳۵] پر، 2017ء وچ ، چین تے بھارت ڈوکلام وچ اک وڈی محاذ آرائی وچ آمنے سامنے آئے جو 73 دن تک جاری۔[۳۶][۳۷]
اسباب
[سودھو]متعدد وجوہات نوں انہاں جھڑپاں دا محرک قرار دتا گیا اے ۔ایم آئی ٹی دے پروفیسر ٹیلر فراویل نے کہنا اے کہ چین دی جانب توں لداخ وچ ایہ ردعمل بھارتی انفراسٹرکچر (پل، سڑکاں وغیرہ) خاص طور اُتے ڈربوک شیوک – ڈی بی او روڈ دی تعمیر دی وجہ توں سی۔ انہاں نے ہور کہیا کہ ایہ کووڈ-19 وبا دے دوران وچ چین دا اپنی قوت دا مظاہرہ اے، کیوں کہ وبا دی وجہ توں چینی معیشت تے اس دی بین الاقوامی ساکھ نوں نقصان پہنچیا اے۔[۳۸] تبتی حکومت دے جلاوطن صدر، یوبسانگ سانگے دا کہنا اے کہ ایہ چین دے اندرونی مسائل دی وجہ توں چین سرحدی معاملات اٹھا رہیا اے تے کووڈ 19 اُتے چین اُتے بین الاقوامی دباؤ ڈالیا جارہیا اے۔[۳۹][۴۰]
واقعات
[سودھو]پینگونگ تساو
[سودھو]5 مئی کو، پہلا تنازع بھارت تے چین دے درمیان وچ مشترکہ جھیل پینگونگ تساو جو تبت، چین تے بھارت دے نال مشترکہ اے، اس دے کنارے اُتے بھارتی تے چینی فوجیاں دے درمیان وچ تصادم دے طور اُتے شروع ہويا۔ ایل اے سی جھیل توں وی لنگھدی اے۔[۴۱][۴۲]اک ویڈیو وچ دیکھیا گیا اے کہ دونے ملکاں دے سپاہی لائن آف ایکچول کنٹرول دے نال مکہ بازی تے پتھراؤ کرنے وچ مصروف نيں۔[۴۳]
سکم
[سودھو]بھارتی ذرائع ابلاغ دے مطابق، 10 مئی کو، چینی وادی موگوتھنگ وچ گھسے تے بھارتی فوجیاں اُتے چیخنے لگے کہ: یہ تواڈی سرزمین نئيں اے ۔ ایہ بھارت دا علاقہ نئيں اے … تو، بس واپس جاؤ۔ جوابا اک بھارتی لیفٹینینٹ نے چینی میجر دی ناک اُتے مکا مار ديا۔[۴۴]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ "Galwan Valley face-off: Indian, Chinese military officials meet to defuse tension". Hindustan Times. 18 جون 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/galwan-valley-face-off-indian-chinese-military-officials-meet-to-defuse-tension/story-WPBzxRcYshSE51gGPPzTeM.html.
- ↑ Anirban Bhaumik (18 جون 2020). "Galwan Valley: Indian, Chinese diplomats to hold video-conference soon". Deccan Herald. https://www.deccanherald.com/national/galwan-valley-indian-chinese-diplomats-to-hold-video-conference-soon-851144.html.
- ↑ "IGP Ladakh reviews security arrangements". Daily Excelsior. 9 اپریل 2020. https://www.dailyexcelsior.com/igp-ladakh-reviews-security-arrangements/.
- ↑ "PLA Death Squads Hunted Down Indian Troops in Galwan in Savage Execution Spree, Say Survivors"۔ News18 India
- ↑ "India, Chinese troops face-off at eastern Ladakh; casualties on both sides"۔ 16 جون 2020۔ ۱۶ جون ۲۰۲۰ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 جون 2020
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Nan Li (26 فروری 2018)۔ "Party Congress Reshuffle Strengthens Xi's Hold on Central Military Commission"۔ The Jamestown Foundation۔ 26 اکتوبر 2019 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 مئی 2020۔
Xi Jinping has introduced major institutional changes to strengthen his control of the PLA in his roles as Party leader and chair of the Central Military Commission (CMC)۔۔۔
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ "The Chinese generals involved in Ladakh standoff". Rediff.com. 13 جون 2020. https://www.rediff.com/news/special/the-chinese-generals-involved-in-ladakh-standoff-/20200613.htm.
- ↑ Michael Safi and Hannah Ellis-Petersen (16 جون 2020). "India says 20 soldiers killed on disputed Himalayan border with China". https://www.theguardian.com/world/2020/jun/16/india-says-soldiers-killed-on-disputed-himalayan-border-with-china.
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:20
لئی۔ - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ "China suffered 43 casualties during face-off with India in Ladakh: Report". انڈیا ٹوڈے. 16 جون 2020. https://www.indiatoday.in/india/story/india-china-face-off-ladakh-lac-chinese-casualties-pla-1689714-2020-06-16. Retrieved on 17 جون 2020.
- ↑ Vedika Sud; Ben Westcott (11 مئی 2020). "Chinese and Indian soldiers engage in 'aggressive' cross-border skirmish". سی این این. https://www.cnn.com/2020/05/11/asia/china-india-border-dispute-intl-hnk/index.html.
- ↑ Paul D. Shinkman (16 جون 2020)۔ "India, China Face Off in First Deadly Clash in Decades"۔ U.S. News & World Report۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 جون 2020 زمرہ:MTH
- ↑ "India soldiers killed in clash with Chinese forces" (in en-GB). BBC News. 16 جون 2020. https://www.bbc.com/news/world-asia-53061476.
- ↑ "Commanding Officer of Chinese Unit among those killed in face-off with Indian troops in Galwan Valley". Asian News International. 17 جون 2020. https://www.aninews.in/news/world/asia/commanding-officer-of-chinese-unit-among-those-killed-in-face-off-with-indian-troops-in-galwan-valley20200617111824/. Retrieved on 19 جون 2020.
- ↑ "China denies detaining Indian soldiers after reports say 10 freed". Al Jazeera. 19 جون 2020. https://www.aljazeera.com/news/2020/06/china-releases-indian-soldiers-days-ladakh-clash-reports-200619033527314.html. Retrieved on 20 جون 2020.
- ↑ "India needs to rid two misjudgments on border situation: Global Times editorial". Global Times. 17 جون 2020. https://www.globaltimes.cn/content/1191846.shtml. Retrieved on 17 جون 2020.
- ↑ "Chinese military urges India to return to correct track of dialogue, negotiations". People's Daily. 17 جون 2020. http://en.people.cn/n3/2020/0617/c90000-9701202.html. Retrieved on 17 جون 2020.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےmultiple locations
لئی۔ - ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے3 places
لئی۔ - ↑ Singh, Rahul; Choudhury, Sunetra (31 مئی 2020). "Amid Ladakh standoff, 12,000 workers to be moved to complete projects near China border" (in en). ہندوستان ٹائمز. https://www.hindustantimes.com/india-news/labourers-from-j-khand-to-lay-roads-on-china-border/story-1Hyh3KBaBwgEZ9eK5KhuFM.html.
- ↑ "Amid border tension, India sends out a strong message to China" (in en). دکن ہیرالڈ. 1 جون 2020. https://www.deccanherald.com/international/amid-border-tension-india-sends-out-a-strong-message-to-china-844496.html.
- ↑ Kumar, Rajesh (14 جون 2020). "CM flags off train with 1,600 workers for border projects | Ranchi News" (in en). دی ٹائمز آف انڈیا. https://timesofindia.indiatimes.com/city/ranchi/cm-flags-off-train-with-1600-workers-for-border-projects/articleshow/76364427.cms.
- ↑ "Special Train Carrying Construction Workers For BRO Work in Ladakh Reaches J&K's Udhampur". سی این این نیوز 18. 15 جون 2020. https://www.news18.com/news/india/special-train-carrying-construction-workers-for-bro-work-in-ladakh-reaches-jks-udhampur-2671073.html.
- ↑ "Indian border infrastructure or Chinese assertiveness? Experts dissect what triggered China border moves". دی انڈین ایکسپریس. 26 مئی 2020. https://indianexpress.com/article/explained/china-india-line-of-actual-control-ladakh-6427647/.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:11
لئی۔ - ↑ Desai, Shweta (3 جون 2020). "Beyond Ladakh: Here's how China is scaling up its assets along the India-Tibet frontier" (in en). Newslaundry. https://www.newslaundry.com/2020/06/03/beyond-ladakh-heres-how-china-is-scaling-up-its-assets-along-the-india-tibet-frontier.
- ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ Walter Ladwig (21 مئی 2020)۔ "Not the 'Spirit of Wuhan': Skirmishes Between India and China"۔ Royal United Services Institute۔ 28 مئی 2020 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 مئی 2020
- ↑ Mihir Bhonsale (12 فروری 2018)۔ "Understanding Sino-Indian border issues: An analysis of incidents reported in the Indian media"۔ Observer Research Foundation۔ 3 جون 2020 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 مئی 2020
- ↑ Jeff M. Smith (13 جون 2020)۔ "The Simmering Boundary: A "new normal" at the India–China border? | Part 1"۔ ORF (بزبان انگریزی)۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 جون 2020
- ↑ ۳۱.۰ ۳۱.۱ Singh, Sushant (2 جون 2020). "Line of Actual Control: Where it is located, and where India and China differ" (in en). The Indian Express. https://indianexpress.com/article/explained/line-of-actual-control-where-it-is-located-and-where-india-and-china-differ-6436436/.
- ↑ Stobdan, P (26 مئی 2020). "As China intrudes across LAC, India must be alert to a larger strategic shift" (in en). The Indian Express. https://indianexpress.com/article/opinion/columns/the-ladakh-warning-india-china-border-dispute-6427131/.
- ↑ "Shyam Saran: Shyam Saran denies any report on Chinese incursions" (in en). The Times of India. 6 ستمبر 2013. https://timesofindia.indiatimes.com/india/Shyam-Saran-denies-any-report-on-Chinese-incursions/articleshow/22355960.cms.
- ↑ Lau, Staurt (6 جولائی 2017). "How a strip of road led to China, India's worst stand-off in years" (in en). South China Morning Post. https://www.scmp.com/news/china/diplomacy-defence/article/2101578/how-road-china-and-indias-border-led-two-powers-worst.
- ↑ Lt Gen Vinod Bhatia (2016)۔ China’s Infrastructure In Tibet And Pok – Implications And Options For India Archived 2020-06-17 at the وے بیک مشین۔ Centre for Joint Warfare Studies. New Delhi.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےAFP
لئی۔ - ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:3
لئی۔ - ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:92
لئی۔ - ↑ "China raking border issue to curb internal issues, COVID-19 paranoia: Lobsang Sangay"۔ The Statesman (بزبان انگریزی)۔ 16 جون 2020۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 جون 2020
- ↑ "LAC stand-off will go on unless Tibet issue is resolved, says exiled govt"۔ Hindustan Times (بزبان انگریزی)۔ 17 جون 2020۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 جون 2020
- ↑ "India and China face off along disputed Himalayan border" (in en-GB). The Nikkei. https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/India-and-China-face-off-along-disputed-Himalayan-border.
- ↑ Singh, Sushant (22 مئی 2020). "India-China conflict in Ladakh: The importance of Pangong Tso lake" (in en). دی انڈین ایکسپریس. https://indianexpress.com/article/explained/india-china-conflict-in-ladakh-the-importance-of-the-pangong-tso-lake-6419377/.
- ↑ "'All-out combat' feared as India, China engage in border standoff". Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2020/05/tense-india-china-standoff-himalayan-border-escalate-200527120501581.html.
- ↑ Bhaumik, Subir (11 مئی 2020). "Sikkim clash: 'Small' Indian lt who punched a 'big' Chinese major". دی کوینٹ. https://www.thequint.com/news/india/india-china-faceoff-in-sikkim-small-indian-lt-who-punched-a-big-chinese-major.
سانچہ:People's Liberation Army
|
سانچہ:PRC conflicts
سانچہ:Territorial disputes in East, South, and Southeast Asia
سائیٹ غلطی: <ref>
ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/>
ٹیگ نا لبھیا۔