Jump to content

تغلق خاندان

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(تغلق ٹبر توں مڑجوڑ)
تغلق سلطنت
Tughlaq Sultanate

[۱]تغلق شاهیان یا [۲]تغلقیه
1320–1414
دلی دا خاندان تغلق
دلی دا خاندان تغلق
دار الحکومتدلی
عام زباناںفارسی (سرکاری)[۳]
مذہب
اہل سنت
حکومتسلطنت
سلطان 
• 1321–1325
سلطان غیاث الدین تغلق شاہ
• 1393–1394
سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق
تاریخ 
• قیام
1320
• موقوفی نطام
1414
رقبہ
۳٬۲۰۰٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٬۲۰۰٬۰۰۰ مربع میل)
آیزو 3166 رمز[[آیزو 3166-2:|]]
ماقبل
مابعد
yesha dynasty
خسرو خان
برصغیر
موجودہ حصہ بھارت
 نیپال
 پاکستان
 بنگلہ دیش


تغلق خاندان جاں راج ٹبر دلی سلطنت اُتے راج کرن والا اک ترک مسلمان ٹبر سی ۔ اس ٹبر نے خلجی خاندان دے بعد 1320ء توں 1413ء تک دلی دے تخت اتے راج کیتا ۔

تغلق (تغلق) اصل وچّ کسے قوم دا نام نہیں سی۔ اس جانادن دے بانی غیاث الدین دا نام غازی تغلق سی۔ اسے دے نام تے اس چاندان دا نام پے گیا۔ اتہاسکار ابن بطوطہ دے مطابق تغلق نسل دے لوک کرونا ترک سن جو سندھ تے ترکستان دے وچکار دے پہاڑی علاقے وچّ رہندے سن۔ مارکوپولو دا مت ہے کہ ایہ ہندو ماواں اتے تاتار پیؤآں دی اولاد سن۔[۴]

ہندوستان وچ خلجی خاندان دے بعد سلطان غیاث الدین تغلق نے دہلی اُتے تغلق خاندان د‏‏ی حکومت قائم کيتی۔ ایہ خاندان 1413ء تک حکمران رہیا۔ تے اس دے بعد سید خاندان بر سر اقتدار آیا۔

تغلق خاندان دے دو بادشاہ زیادہ نامور ہوئے نيں۔ سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ اک سخت گیر حاکم سن ۔ متعصب مؤرخاں نے اسنو‏ں پاگل کہیا اے مگر ایہ درست نہیں- اس نے چند غلط تے ناممکن العمل اقدام ضرور کیے- مثلاً پایۂ تخت دہلی تو‏ں دولت آباد منتقل کيتا- خراسان تے چین اُتے ناکا‏م حملہ کيتا۔

سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ ‎کے زمانے وچ مشہور عرب سیاح ابن بطوطہ ہندوستان آیا۔ تے نو برس ایتھ‏ے رہیا۔

سلطان فیروز شاہ تغلق اس خاندان دا سب تو‏ں ممتاز بادشاہ گزریا اے، جو بہت دیندار تے منصف مزاج سی۔ تمام زندگی رفاہ عامہ دے کماں تے علم د‏‏ی ترویج و ترقی وچ کوشاں رہیا۔ بے شمار ہسپتال، مسیتاں، یتیم خانے، سراواں تے مدارس قائم کیتے۔ بے کاری نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی خاطر دریاواں اُتے پل بند ہويا کر ملک وچ نہراں کھدواواں تاکہ زراعت ودھے۔ تے عوام خوشحال ہون۔ سخت سزاواں، منسوخ کر دتیاں۔ سلطان فیروز شاہ تغلق دے بعد خاندان تغلق دا زوال شروع ہويا تے 1398ء وچ امیر تیمور بیگ گورکانی نے رہی سہی طاقت دا خاتمہ کر دتا۔ تیمور جاندے وقت سید خضر خان ابن ملک سلیمان نو‏‏ں نائب بنا ک‏ے چھڈ گیا۔ گو آخری بادشاہ سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق ‎نے جلد ہی دہلی اُتے دوبارہ قبضہ کر لایا، لیکن 1413ء وچ اس د‏ی وفات دے بعد تغلق خاندان دا بالکل خاتمہ ہوئے گیا۔ تغلق عہد د‏‏ی اک قابل قدر خصوصیت ایہ اے کہ دکنی بولی اُتے شمالی ہند د‏‏ی بولی دا مستقل تے نمایاں اثر ايس‏ے دور وچ ہويا۔

سلاطین تغلق

[سودھو]
لقب نام دور حکومت

سلطان غیاث الدین تغلق شاہ

غازی ملک
1320 تو‏ں 1325ء

سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ

ملک فخر الدین
1325ء تو‏ں 1351ء

سلطان فیروز شاہ تغلق

ملک فیروز ابن ملک رجب
1351ء تو‏ں 1388ء

سلطان غیاث الدین تغلق شاہ دوم

تغلق خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ
1388ء تو‏ں 1389ء

سلطان ابو بکر شاہ

ابو بکر خان ابن ظفر خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ
1389ء تو‏ں 1390ء

سلطان محمد شاہ

محمد شاہ ابن فیروز شاہ
1390ء تو‏ں 1394ء

سلطان علاءالدین سکندر شاہ

ھمایاں خان
1394ء

سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق

محمود شاہ ابن محمد شاہ
1394–1412/1413

سلطان ناصر الدین نصرت شاہ تغلق

نصرت خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ
1394–1398
سید خاندان نے تغلق خاندان نو‏‏ں ہٹا دیاـ
  • دہلی سلطنت دو حصےآں وچ بٹ گیاـ اک مشرقی حصہ جو سنتری رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ فیروزآباد سیـ
    • دوسرا مغربی حصہ جو پیلے رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ دہلی سیـ

مورتاں

[سودھو]

بادشاہ

[سودھو]


== حوالے ==

  1. Encyclopaedia Islamica
  2. Encyclopaedia Islamica
  3. «Arabic and Persian Epigraphical Studies - Archaeological Survey of India». Asi.nic.in. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۱۱-۱۴.
  4. punjabipedia.org/topic.aspx?txt=تغلق‎