تغلق خاندان
تغلق سلطنت Tughlaq Sultanate | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1320–1414 | |||||||||||
دلی دا خاندان تغلق | |||||||||||
دار الحکومت | دلی | ||||||||||
عام زباناں | فارسی (سرکاری)[۳] | ||||||||||
مذہب | اہل سنت | ||||||||||
حکومت | سلطنت | ||||||||||
سلطان | |||||||||||
• 1321–1325 | سلطان غیاث الدین تغلق شاہ | ||||||||||
• 1393–1394 | سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق | ||||||||||
تاریخ | |||||||||||
• قیام | 1320 | ||||||||||
• موقوفی نطام | 1414 | ||||||||||
رقبہ | |||||||||||
۳٬۲۰۰٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٬۲۰۰٬۰۰۰ مربع میل) | |||||||||||
آیزو 3166 رمز | [[آیزو 3166-2:|]] | ||||||||||
| |||||||||||
موجودہ حصہ | بھارت نیپال پاکستان بنگلہ دیش |
تغلق خاندان جاں راج ٹبر دلی سلطنت اُتے راج کرن والا اک ترک مسلمان ٹبر سی ۔ اس ٹبر نے خلجی خاندان دے بعد 1320ء توں 1413ء تک دلی دے تخت اتے راج کیتا ۔
تغلق (تغلق) اصل وچّ کسے قوم دا نام نہیں سی۔ اس جانادن دے بانی غیاث الدین دا نام غازی تغلق سی۔ اسے دے نام تے اس چاندان دا نام پے گیا۔ اتہاسکار ابن بطوطہ دے مطابق تغلق نسل دے لوک کرونا ترک سن جو سندھ تے ترکستان دے وچکار دے پہاڑی علاقے وچّ رہندے سن۔ مارکوپولو دا مت ہے کہ ایہ ہندو ماواں اتے تاتار پیؤآں دی اولاد سن۔[۴]
ہندوستان وچ خلجی خاندان دے بعد سلطان غیاث الدین تغلق نے دہلی اُتے تغلق خاندان دی حکومت قائم کيتی۔ ایہ خاندان 1413ء تک حکمران رہیا۔ تے اس دے بعد سید خاندان بر سر اقتدار آیا۔
تغلق خاندان دے دو بادشاہ زیادہ نامور ہوئے نيں۔ سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ اک سخت گیر حاکم سن ۔ متعصب مؤرخاں نے اسنوں پاگل کہیا اے مگر ایہ درست نہیں- اس نے چند غلط تے ناممکن العمل اقدام ضرور کیے- مثلاً پایۂ تخت دہلی توں دولت آباد منتقل کيتا- خراسان تے چین اُتے ناکام حملہ کيتا۔
سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ کے زمانے وچ مشہور عرب سیاح ابن بطوطہ ہندوستان آیا۔ تے نو برس ایتھے رہیا۔
سلطان فیروز شاہ تغلق اس خاندان دا سب توں ممتاز بادشاہ گزریا اے، جو بہت دیندار تے منصف مزاج سی۔ تمام زندگی رفاہ عامہ دے کماں تے علم دی ترویج و ترقی وچ کوشاں رہیا۔ بے شمار ہسپتال، مسیتاں، یتیم خانے، سراواں تے مدارس قائم کیتے۔ بے کاری نوں دور کرنے دی خاطر دریاواں اُتے پل بند ہويا کر ملک وچ نہراں کھدواواں تاکہ زراعت ودھے۔ تے عوام خوشحال ہون۔ سخت سزاواں، منسوخ کر دتیاں۔ سلطان فیروز شاہ تغلق دے بعد خاندان تغلق دا زوال شروع ہويا تے 1398ء وچ امیر تیمور بیگ گورکانی نے رہی سہی طاقت دا خاتمہ کر دتا۔ تیمور جاندے وقت سید خضر خان ابن ملک سلیمان نوں نائب بنا کے چھڈ گیا۔ گو آخری بادشاہ سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق نے جلد ہی دہلی اُتے دوبارہ قبضہ کر لایا، لیکن 1413ء وچ اس دی وفات دے بعد تغلق خاندان دا بالکل خاتمہ ہوئے گیا۔ تغلق عہد دی اک قابل قدر خصوصیت ایہ اے کہ دکنی بولی اُتے شمالی ہند دی بولی دا مستقل تے نمایاں اثر ايسے دور وچ ہويا۔
سلاطین تغلق
[سودھو]لقب | نام | دور حکومت | |
---|---|---|---|
سلطان غیاث الدین تغلق شاہ |
غازی ملک |
1320 توں 1325ء | |
سلطان محمد عادل بن تغلق شاہ |
ملک فخر الدین |
1325ء توں 1351ء | |
سلطان فیروز شاہ تغلق |
ملک فیروز ابن ملک رجب |
1351ء توں 1388ء | |
سلطان غیاث الدین تغلق شاہ دوم |
تغلق خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ |
1388ء توں 1389ء | |
سلطان ابو بکر شاہ |
ابو بکر خان ابن ظفر خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ |
1389ء توں 1390ء | |
سلطان محمد شاہ |
محمد شاہ ابن فیروز شاہ |
1390ء توں 1394ء | |
سلطان علاءالدین سکندر شاہ |
ھمایاں خان |
1394ء | |
سلطان ناصر الدین محمود شاہ تغلق |
محمود شاہ ابن محمد شاہ |
1394–1412/1413 | |
سلطان ناصر الدین نصرت شاہ تغلق |
نصرت خان ابن فتح خان ابن فیروز شاہ |
1394–1398 | |
سید خاندان نے تغلق خاندان نوں ہٹا دیاـ |
- دہلی سلطنت دو حصےآں وچ بٹ گیاـ اک مشرقی حصہ جو سنتری رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ فیروزآباد سیـ
- دوسرا مغربی حصہ جو پیلے رنگ دے خانے وچ واضع کيتا گیا اے تے اس دا راجگڑھ دہلی سیـ
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: تغلق خاندان |
مورتاں
[سودھو]بادشاہ
[سودھو]
== حوالے ==
- ↑ Encyclopaedia Islamica
- ↑ Encyclopaedia Islamica
- ↑ «Arabic and Persian Epigraphical Studies - Archaeological Survey of India». Asi.nic.in. دریافتشده در ۲۰۱۰-۱۱-۱۴.
- ↑ punjabipedia.org/topic.aspx?txt=تغلق
- Wikipedia pages with incorrect protection templates
- Semi-protected portals
- خانہ معلومات ملک وچ غیر متعین پیرامیٹر استعمال کرنے والے صفحات
- تغلق خاندان
- 1320ء دی دہائی وچ قائم ہونے والے ملکاں تے علاقے
- 1321ء وچ قائم ہونے والے ملکاں تے علاقے
- ایشیا دے سابقہ ملکاں
- ہندوستان دی تریخ
- تاریخی ترک ریاستاں
- ترک شاہی خاندان
- کامنز گٹھ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے
- 1414ء وچ تحلیل ہونے والی ریاستاں تے عملداریاں
- ہندستان دی تریخ
- تریخ ہندستان
- دلی سلطنت
- راج ٹبر