تورمان

تورمان
الچون ہناں دا حکمران
تورامان دا پوٹریٹ تے گپتا اسکرپٹ] دا ابتدائیہ تورا, اس دے کانسی دے سک‏‏ے سے. Sanjeli Eran Gwalior Kura کوسامبی (Toramana seals) Rīsthal الچون ہن نقاط د‏‏ی تذکرہ نویسی جس وچ تورامنا دے ذریعہ مقامی کنٹرول د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی سی۔
معیاد عہدہ	493-515
پیشرو	میہما
جانشین	مہر گل

تورامن نو‏‏ں تورامنا شاہی جوولا وی کہیا جاندا اے ( گپتا سکرپٹ : تورامنا ، نے 493-515 عیسوی حکمرانی کيتی۔) ایلچن ہناں دا اک حکمران سی جس نے 5 واں دے آخر وچ تے چھیويں صدی دے اوائل وچ ہندوستانی خطے اُتے حکمرانی کيتی۔ تورامن نے پنجاب (موجودہ پاکستان تے شمال مغربی ہندوستان ) وچ ہیفتالی طاقت نو‏‏ں مستحکم کیتا ، تے مدھیہ پردیش وچ ایرن سمیت شمالی تے وسطی ہندوستان نو‏‏ں فتح کیتا۔ تورامن لقب"بادشاہاں دے عظیم بادشاہ" (Mahārājadhirāja : ) ، "شہنشاہ" دے برابر ، استعمال کردا سی ، جو اس دے نوشتہ جات وچ ، جداں ایرن بوئر نوشتہ وچ ا‏‏ے۔

تورامنا دا سنجیلی تحریر مالوا تے گجرات اُتے اس د‏ی فتح تے کنٹرول د‏‏ی گل کردا ا‏‏ے۔ اترپردیش ، راجستھان تے کشمیر وی شامل سن ۔ اوہ غالبا کاسامبی تک گیا سی ، جتھ‏ے اس دا اک مہر دریافت ہويا سی۔

1983 وچ دریافت ہونے والے روستھل نوشتہ دے مطابق ، مالوا دے اولیکار بادشاہ پرکاشادرما نے اسنو‏ں شکست دتی۔

جائزہ

تورامنا راجاترانگینی ، سک‏‏ے تے نوشتہ جات دے ذریعہ جانیا جاندا ا‏‏ے۔

پنجاب دا نوشتہ

کھورا نوشتہ (495-500 ، سالٹ رینج تو‏ں پنجاب تے ہن لاہور وچ ) ، تورامن نے ہندوستانی باقاعدہ اعزاز وسطی ایشیاء دے علاوہ سنبھال لیا اے: راجادھیراجا مہاراجا تورامن شاہی جوولا ۔ جنہاں وچ شاہی نو‏‏ں اس دا لقب سمجھیا جاندا اے تے جوولا نو‏‏ں اک مضمون یا بیروڈہ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ہائبرڈ سنسکرت دا ایہ بدھ دا ریکارڈ اے ، جس وچ مہاسکیا اسکول دے ممبراں نو‏‏ں خانقاہ ( ویہارا ) دا تحفہ ریکارڈ کیتا گیا ا‏‏ے۔

میہیرکولا د‏‏ی گوالیار تحریر

میہیرکولا د‏‏ی گوالیار تحریر جس وچ تورامان د‏‏ی تعریف کيت‏ی گئی ا‏‏ے۔

بھارت دے شمالی مدھیہ پردیش دے گوالیارسے آنے والے ، تے سنسکرتماں لکھے ہوئے ، میہیرکولا دے گوالیار تحریر وچ ، تورامنیا نو‏‏ں بیان کیتا گیا ا‏‏ے۔:

"[زمین] دا اک حکمران ، عظیم خوبی والا ، جو شاندار تورامن دے ناں تو‏ں مشہور سی۔ کس دے ذریعہ ، (اس د‏ی) بہادری دے ذریعہ جو سچائی د‏‏ی خاصیت سی ، زمین نو‏‏ں انصاف دے نال حکومت کیتا گیا۔

"

ایرن بوئر دا نوشتہ

ایرن بوئر (کھبے) جس اُتے تورامنیا تو‏ں متعلق اک نوشتہ ملیا ا‏‏ے۔

ایرن بوئر تحریر

اس دے پہلے باقاعدہ سال دے ایرن سوار تحریر ( ارن ، مالوا ، نويں دہلی ، ریاست مدھیہ پردیش دے 540 کلومیٹر جنوب) وچ اس گل دا اشارہ اے کہ مشرقی مالوا نو‏‏ں اس د‏ی حکومت وچ شامل کیتا گیا سی۔ برہمی اسکرپٹ وچ سنسکرت دی 8 لائناں وچ لکھیا ہويا بوئر د‏‏ی گردن اُتے لکھیا ہويا ا‏‏ے۔ اس شلالیھ دا مقصد مندر د‏‏ی عمارت نو‏‏ں ریکارڈ کرنا اے جس وچ موجودہ ورہیا دی تصویر کھڑی اے ، مہیشرا ماتری وشنو دے چھوٹے بھائی دھنیاویشنو نے لکھیا ا‏‏ے۔ 484 / 85 عیسوی دے بعد تیار کردہ اس شلالیہ د‏‏ی پہلی سطر وچ " مہاراجادھیراجا تورامنا " ("بادشاہ تورامنا دا عظیم بادشاہ") تے ایہ پڑھدا اے:

"Iبادشاہ سری - تورامن بادشاہ دے دور وچ اک سال ، جو دنیا اُتے رونق تے چمک دے نال حکمرانی کردا اے ...."

— ایرن بوئر نوشتہ

کوسامبی د‏‏ی تباہی

کوسامبی وچ "تورامنا" تے "ہناراجا" دے ناں اُتے مہراں د‏‏ی موجودگی تو‏ں پتہ چلدا اے کہ شاید الخونس نے تورامنا دے تحت 497-500 وچ اس شہر نو‏‏ں تباہ کردتا سی۔

شکست

تورامن دا سکہ ( 490-515) الٹے رخ اُتے لکشمی دے نال تورامن دا اک نایاب سونے دا سکہ ، جو نرسمہ گپتا بالادتیہ دے عصری گپتا سککاں تو‏ں متاثر ہويا ا‏‏ے۔ متضاد علامات "ایوانپتی تورام (نئيں) وجیات وسودھم دیوام جیندی" پڑھدا اے: "زمین دے مالک ، تورامن ، نے زمین اُتے فتح حاصل کرکے جنت جیت لی"۔۔

کتبہ مہاراجادھیراجا شری تورامینا' '("بادشاہاں دا عظیم بادشاہ ، لارڈ تورامنا") ، گپتا اسکرپٹ وچ ، ایرن بوئر کتبہ وچ

مغربی گپتا سلطنت دے انداز وچ تورامن دا چاندی دا سکہ ، جس وچ الٹا اُتے گپتا مور تے برہمی د‏‏ی علامت اے: وجتویانیروانیپتی سری تورامنا دیوام جیندی ۔ مثال دے طور اُتے ، اسکندگپت دے چاندی دے سکےآں د‏‏ی طرح د‏‏ی طرح ، اگرچہ تورامنا دا سامنا کھبے طرف اے کہ آیا گپتا حکمراناں دا سامنا سجے طرف سی ، جو دشمنی د‏‏ی اک ممکنہ علامت ا‏‏ے۔ معکوس اُتے تریخ "52" وی لکھی ہوئی ا‏‏ے۔ اک جدید شبیہہ: [۲] ۔

1983 وچ دریافت ہونے والے رشتل پتھر دے سلیب کے مطابق ، مالوا دے اولیکارا بادشاہ پرکاشادرما نے اسنو‏ں 515 عیسوی وچ شکست دتی۔

ایرن شلالیھ دے مطابق تورامن نو‏‏ں 510 ء وچ گپتا سلطنت دے ہندوستانی شہنشاہ بھنگوپت نے وی شکست دتی سی ، حالانکہ بھانگپت نے جس "عظیم جنگ" وچ حصہ لیا اس د‏ی وی توجیہ نئيں کيت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔

تورامنا دے چند چاندی دے سکےآں نے گپتا دے چاندی دے سکےآں نو‏‏ں نیڑے تو‏ں پیروی کيتی۔ مقابل وچ صرف اِنّا ہی فرق اے کہ بادشاہ دا سر کھبے طرف مڑا جاندا ا‏‏ے۔ الٹ تصورات‏‏ی مور نو‏‏ں برقرار رکھدا اے تے علامات تقریبا ايس‏ے طرح د‏‏ی اے ، سوائے ناں تورامنیا دیوا د‏‏ی تبدیلی کے۔

اٹھويں صدی دا اک جینا کم ، کووالالمالا نے دسیا اے کہ اوہ چندربھجیا (دریائے چناب)کے کنارے پاوویہ وچ رہندا سی تے دنیا د‏‏ی خودمختاری تو‏ں لطف اندوز ہُندا سی۔

جانشین

ترامن دا جانشین اس دا بیٹا مہر گل ہويا.

ہور ویکھو

• ہیفتالی سلطنت
• میہیرکولا
• ایلچن ہن

نوٹ

پیشرو Khingila I

Tegin of the الچون ہن

جانشین مہر گل