جاذب قریشی
 | |
|---|---|
| فائل:جاذب قریشی.jpg | |
| جم | محمد صابر اگست 3, 1940 کلکتہ, متحدہ ہندوستان |
| قلمی ناں | جاذب |
| کم کِتہ | شاعر، نقاد |
| بولی | اردو |
| قومیت | پاکستانی |
| نسل | مہاجر |
| مادر علمی | اورینٹل کالج لاہور |
| صنف | شاعری |
جاذب قریشی اردو دے ممتاز شاعر، نقاد تے معلم
حالات زندگی[سودھو]
پیدائش و تعلیم[سودھو]
جاذب قریشی دے خاندان دا تعلق لکھنئو توں سی مگر اوہ 3 اگست 1940 دے دن کلکتہ وچ پیدا ہوئے جتھے انہاں دے والد گورنمنٹ پریس وچ نوکری کر رہے سن ۔ پیدائش دے وقت جاذب قریشی دا ناں محمد صابر رکھیا گیا۔ انہاں دے والد دا ناں محمد افضل شیخ تے والدہ دا ناں محمودہ خانم سی۔ جاذب قریشی پنج سال دی عمر وچ باپ دے سائے توں محروم ہو گئے۔ والد دی وفات دے بعد جاذب قریشی دا خاندان جو انہاں دے علاوہ والدہ تے دو چھوٹے بھائیاں شاکر تے ذاکر پہ مشتمل سی شدید مالی مصیبت دا شکار ہو گیا۔ انہاں چاراں دے نال جاذب قریشی دی اک مرحومہ خالہ دی دو لڑکیاں طاہرہ تے عائشہ تے اک دوسری متوفی خالہ دا لڑکا محمد احمد رہندے سن ۔ کرچی یونیورسٹی توں ایم اے دی سند حاصل کيتی۔
ملازمت[سودھو]
مالی مشکلات دے باعث جاذب قریشی نوں اسکول توں اٹھا لیا گیا تے اوہ اپنے بھائی شاکر دے نال ڈھلائی دے اک کارخانے وچ کم کرنے لگے۔ دونے بھائیاں تے خالہ زاد بھائی محمد احمد دے کم کرنے توں گھر دے مالی حالات کچھ سدھرے تاں جاذب قریشی تعلیم حاصل کرنے دے شوق وچ اپنے ماماں دلدار خان دے پاس الہ آباد پہنچ گئے۔ انہاں دے ماماں ٹینس دے کوچ سن تے اچھی مالی حیثیت رکھدے سن ۔ ماماں نے وی بھانجے دی مدد کرنے دا بیڑا اٹھایا مگر اگلے دن جاذب قریشی دی والدہ اوتھے پہنچ گئياں تے جاذب قریشی نوں واپس لکھنئو لے آئیاں جتھے جاذب قریشی فیر ڈھلائی دے کم وچ لگ گئے۔ لکھنئو وچ ہی جاذب قریشی دے اک ہور خالہ زاد بھائی عبد الواحد رہندے سن جو شمیم لکھنوی دے ناں توں شاعری کردے سن ۔ جاذب قریشی نوں عبد الواحد دے نال مشاعراں وچ جانے دا اتفاق ہويا جتھوں جاذب قریشی نوں شعر کہنے دا شوق پیدا ہويا۔ تقسیم ہند دے بعد1950ء وچ لاہور تشریف لائے۔ بعد وچ کرچی آ گئے جتھے کرچی یونیورسٹی توں ایم اے دی سند حاصل کرنے دے بعد جاذب قریشی نے جناح کالج وچ لیکچرر دی نوکری دی مگر فیر فورا ہی "پتھر دے صنم" توں متعلق مصروفیت دی وجہ توں ایہ نوکری چھڈ دی۔
پاکستان آمد[سودھو]
مئی 1950 وچ جاذب قریشی اپنے گھر والےآں دے نال لکھنئو چھڈ کے لاہور چلے آئے۔ لاہور وچ جاذب قریشی اک چھاپہ خانے وچ کم کردے تے رات دے وقت غزلاں لکھدے۔ لاہور وچ شاعری کرنے دے دوران جاذب قریشی نے شاکر دہلوی نامی اک مقامی بزرگ شاعر نوں اپنا استاد منیا تے شاکر دہلوی دے نال کئی مشاعراں وچ شرکت کيتی۔ اک دن جاذب قریشی دے اک جاننے والے شوکت ہاشمی نامی آدمی نے انہاں توں کہیا کہ، "اگر آپ نوں سنجیدگی توں شاعری کرنی اے تاں پہلے اپنے آپ نوں شاعری دا اہل بنائیے
تے کچھ لکھنا پڑھنا سیکھیے۔" شوکت ہاشمی دی اس گل دا جاذب قریشی پہ گہرا اثر ہويا تے انہاں نے اپنی باقاعدہ تعلیم دا سفر فیر توں شروع کيتا۔ اوہ شاہ عالمی دے اک پرائیویٹ اسکول وچ رات دے وقت تعلیم حاصل کرنے لگے۔ انہاں نے اس درمیان افسانے وی لکھے۔ تے ايسے دور وچ اوہ حلقہ ارباب ذوق دی تنقیدی نشستاں وچ وی شریک ہوئے جتھے منٹو، اے حمید، مختار صدیقی تے عبادت بریلوی وغیرہ اپنی تحریراں تنقید دے لئی پیش کردے سن ۔ جس وقت جاذب قریشی میٹرک دی تعلیم پرائیویٹ حاصل کر رہے سن انہاں دے بھائی تے والدہ کراچی چلے آئے۔ جاذب قریشی اپنے ماماں دے نال لاہور وچ رہے جتھے ماماں نے بھانجے دے تعلیم حاصل کرنے دے شوق وچ ہر ممکن مدد کيتی۔ جاذب قریشی نے لاہور وچ کچھ عرصہ اورینٹل کالج وچ وی گزاریا جتھے حبیب جالب انہاں دے اسيں جماعت سن ۔ لاہور وچ قیام دے دوران ہی جاذب قریشی مخلصین ادب نامی اک ادبی ادارے دے سیکریٹیری وی رہے۔ اس ادارے نوں فروغ لکھنوی نے قائم کيتا سی تے اس دی محافل انارکلی دے عقب وچ اک صوفی دے تکیتے پہ ہويا کردیاں سن۔ سنہ 1961 وچ جاذب قریشی نے اثر نعمانی دے نال مل کے لاہوری گیٹ دے اندر اک جنرل اسٹور "دلکش اسٹور" دے ناں توں کھولیا جو چند ماہ ہی چلا تے جاذب قریشی دے لئی خاصہ خسارے دا سودا ثابت ہويا۔ فیر سنہ 1962 وچ اوہ کراچی آ گئے۔ انہاں دے اس دور دے دوستاں وچ عارف عثمانی، شبنم ہاشمانی، افتخار انور تے زاہد حسین صاحبان سر لسٹ نيں۔ کراچی وچ انہاں نے مختلف رسالے مثلا شمس زبیری دے "نقش"، ناصر محمود دے "نگارش"، اطہر صدیقی دے "ست رنگ" تے طفیل احمد جمالی دے "نمکدان" دے لئی کم کيتا۔ سنہ 1964 وچ انہاں نے تدریس دا کم شروع کيتا۔ انہاں نوں دناں "ارباب قلم" نامی اک ادبی ادارہ بنا جس دے نال جاذب قریشی نے سنہ 1967 تک کم کيتا۔ ارباب قلم دے نال جاذب قریشی دی وابستگی وچ اس وقت خلل آیا جدوں اک طرف تاں انہاں نے کراچی یونیورسٹی وچ اپنی باقاعدہ تعلیم دا آغاز کيتا تے دوسری طرف اک فلم "پتھر دے صنم" بنانے دا ارادہ کيتا۔ کراچی یونیورسٹی وچ انہاں دے ساتھیاں وچ اقبال حیدر تے سلمی رضا شامل نيں۔ کراچی وچ انہاں نے "کائنات" نامی اک رسالے دے لئی مدیر دے طور پہ کم کيتا۔ ایہ رسالہ مشہور مصور آذر روبی کڈیا کردے سن ۔ جاذب قریشی نے ہفت روزہ "نصرت" دے لئی کالم نگاری وی دی اے۔
اج کل جاذب قریشی دا وڈا وقت شاعری تے تنقیدی مضامین لکھنے وچ صرف ہُندا اے۔ اوہ اندرون پاکستان تے بیرون ملک مشاعراں وچ وی شرکت کردے نيں۔
فلمی صنعت[سودھو]
جاذب قریشی نے اک فلم "پتھر دے صنم" بنانے دا ارادہ کيتا۔ فلم سنہ 1974 وچ مکمل ہوئی مگر ناکام رہی تے جاذب قریشی نوں مالی نقصان اٹھانا پيا۔ فلم دی ناکامی دے بعد جاذب قریشی نے شاعری توں اپنا رشتہ فیر استوار کيتا۔
شادی[سودھو]
جاذب قریشی دی شادی سنہ 1963 وچ ہوئی۔ سنہ 1993 وچ جاذب قریشی دی بیوی دا انتقال ہو گیا۔
صحافت[سودھو]
جاذب قریشی نے چار سال روزنامہ جنگ دے ادبی صفحے نوں مرتب کرنے دا کم وی کيتا۔
ادبی خدمات[سودھو]
جاذب قریشی بنیادی طور اُتے شاعر نيں۔ شاعر دے علاوہ آپ نے کالم نگار، تنقیدنگار وی نيں ۔
تخلیقات[سودھو]
جاذب قریشی اردو شاعری تے تنقیدی مضامین دیاں کتاباں دے مصنف نيں۔ انہاں دی مطبوعات تھلے لکھے نيں۔
- تخلیقی آواز
- آنکھ اور چراغ
- شاعری اور تہذیب
- دوسرے کنارے تک
- میری تحریریں
- میں نے یہ جانا
- پہچان
- نیند کا ریشم
- شیشے کا درخت
- آشوب جاں
- اجلی آوازیں
- شکستہ عکس
- شناسائی
- جھرنے
- عقیدتیں
- مجھے یاد ہے
- نعت کے جدید رنگ
- میری شاعری
- میری مصوری باہرلے جوڑ:جدید نعت پہ جاذب قریشی دا تبصرہسانچہ:مردہ ربط
وفات[سودھو]
21 جون 2021ء نوں طویل علالت دے بعد کراچی وچ وفات پاگئے ، اوتھے عزیز آباد دے قبرستان وچ سپرد خاک دی گئے،[۱]