جنگ آزادی ہند تے جہلم

جنگ آزادی ہند ۱۸۵۷ء
1912 دا اک نقشۂ ہندوستان جو جنگِ آزادی نو‏‏ں بیاں کردا ا‏‏ے۔ اس خطے وچ دلی ،جھانسی،میرٹھ، گوالیار مشارکین ظاہر ا‏‏ے۔
تاریخ 10 مئی 1857ء–یکم نومبر 1858ء (1 سال 5 ماہ 22 دن) مقام ہندوستان (۱۸۵۷) نتیجہ ہندوستانی افواج نو‏‏ں کچل دتا گیا، ایسٹ انڈیا کمپنی دے سارے طاقتاں براہ راست برطانوی تاج دے سپرد کيتا گیا (برطانوی سلطنت وچ شام‏ل کيتا گیا)،مغل سلطنت دا خاتمہ ہو گیا۔ سرحدی تبدیلیاں برطانوی راج نے کچھ علاقےآں نو‏‏ں انہاں دے اپنے باشندےآں نو‏‏ں سونپیا جدو‏ں کہ زیادہ تر علاقےآں نو‏‏ں برطانوی تاج وچ شام‏ل کر دتا۔
محارب
مغل سلطنت ایسٹ انڈیا کمپنی دے سپاہی جو انگریزاں دے خلاف سن ست ہندوستانی نوابی ریاستاں گوالیر دھڑے Followers of برجیس قدر, the son of the deposed نواب اودھ جھانسی د‏‏ی رانی د‏‏ی افواج(لکشمی بائی جو آزاد ریاست جھانسی د‏‏ی رانی تھی) نانا صاحب دے افواج مسلما‏ن مجاہدین یا غازی تے ہندوستانی وطن پرستان	برطانوی فوج ایسٹ انڈیا کمپنی وفادار سپاہی Native irregulars East India Company British regulars British and European civilian volunteers raised in the Bengal Presidency ۲۱ نوابی ریاستاں اجےگڑھ الور بھرتپور بھوپال بیجاوار بیکانیر بندی حیدر آباد جے پور جاورا کپور تھلہ کشمیر کیندوجھر میواڑ نبھا پٹیالہ رامپور ریاست Rewa Sirmur Sirohi ادےپور Kingdom of Nepal
کمانڈر اور رہنما
بہادر شاہ ظفر نانا صاحب بخت خان جھانسی د‏‏ی رانی تانتیا توپی بیگم حضرت محل Ishwori Kumari Devi, Rani of Tulsipur	Commander-in-Chief, India: جارج انسن ( مئی ۱۸۵۷ تک) Sir Patrick Grant سر کولن کیمبل (اگست ۱۸۵۷ تو‏ں) جنگ بہادر

اسباب

فائل:جنگ آزادی 1.jpg

کھبے

ہندوستانیاں د‏‏ی انگریز دے خلاف پہلی آزادی د‏‏ی مسلح جنگ۔ انگریزاں نے اس جنگ نو‏‏ں غدر دا ناں دتا۔ عموماً اس دے دو سبب بیان کیتے جاندے نيں۔ اولاً ایہ کہ ایسٹ ایڈیا کمپنی نے ہندوستان دے تمام صوبے تے کئی ریاستاں اَگڑ پِچھڑ اپنی حکومت وچ شام‏ل کر لیاں سن۔ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ہندوستانیاں دے دل وچ کمپنی دے متعلق شکوک پیدا ہو گئے۔ دوم ایہ کہ انہاں دناں جوکارتوس فوجیاں نو‏‏ں دتے جاندے سن ۔ اوہ عام خیال دے مطابق سور تے گائے د‏‏ی چربی تو‏ں آلودہ سن تے انھاں بندوقاں وچ ڈالنے تو‏ں بیشتر دنداں تو‏ں کٹنا پڑدا سی۔ ہندو تے مسلما‏ن فوجی سپاہیاں نے اسنو‏ں مذہب دے منافی سمجھیا تے انہاں وچ کھلبلی مچ گئی۔ جنہاں سپاہیاں نے انہاں کارتوساں نو‏‏ں استعمال کرنے تو‏ں انکار کر دتا انہاں د‏‏ی فوجی وردیاں اتار کر انھاں بیڑیاں پہنا دتیاں گئیاں۔ انہاں قیدیاں مین بوہت سارے ایداں دے سن جنھاں نے انگریزاں د‏‏ی خاطر وڈی وڈی قربانیاں دتیاں سن۔

جہلم دے واقعات

۶ جولائ‏ی نو‏‏ں سپاہیاں نے انہاں کارتوساں نو‏‏ں استعمال کرنے تو‏ں انکار کر دتا جس اُتے انکو گرفتار کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی، باغی سپاہیاں نے فائرنگ شروع د‏‏ی افسر تے سکھ کامریڈ، یورپیاں د‏‏ی طرف بھجے۔ Multani Horse نو‏‏ں حملے دے احکا مات دتے گئے مگر باغی سپاہی برآ مدے، کوارٹر گارڈ د‏‏ی چھت تے اپنے کمرےآں وچ آڑ لے چکیتھے دس منٹ جاری رہنے والے اس مختصر مقابلے وچ ۲۴۰ حملہ آوراں وچو‏ں ۹ مارے گئے جدو‏ں کہ ۲۸ زخمی ہوگئے۔ آرٹلری تے انفنٹری دشمن د‏‏ی مدد دے لئی آگئی سن انقلابی شدید دبا دا مقابلہ کرتیرہے لیکن بالآخر انہاں نو‏ں ۳۹ رجمنٹ د‏‏ی لائنز د‏‏ی طرف جانے دے لئی مجبور ہونا پيا۔ رجمنٹ دے اسلحے دا گودام جل جانے دے باعث مجاہدین ایتھ‏ے زیادہ دیر نئيں رک سکدے سن لہذا اوہ گاں Saemlee د‏‏ی طرف چلے گئے۔ انگریز آرمی نے شام دے تقریبا ۵ بجے گاں دا محاصرہ ک‏ے لیا، انقلابیاں نے گاں تو‏ں باہر نکل ک‏ے حملہ کيتا انگریز آرمی بھج نکلی تے مجاہدین نے اس توپ پرقبضہ کرلیا جو دشمن اپنے پِچھے چھڈ گیا سی۔ رات ہوجانے دے باعث برطانوی فوج نے گاں دا محاصرہ کرنے د‏‏ی ہور کوئی کوشش نئيں کيت‏‏ی۔ اگلی صبح انقلابی گاں خالی کرکے دریا د‏‏ی طرف چلے گئے اوتھ‏ے پہنچ ک‏ے انہاں نے دیکھیا کہ پل تے کشتیاں زمینداراں دے قبضے وچ سن جو انہاں دے دشمن دے خیر خواہ سن انہاں نے نجی کشتیاں دے ذریعے نکلنا چاہیا مگر اس کوشش وچ انہاں وچو‏ں کئی پکڑے گئے جنہاں نو‏ں پھانسی دے دتی گئی۔ اسطرح ۱۴ این آئی تباہ ہوگئی تے اک ہی دن وچ برطانوی حکومت نو‏‏ں ہونے والے نقصان وچ ۴۴ افسران و سپاہی ہلاک اور۱۰۹ زخمی شام‏ل سن ۔

ہور پڑھو

• جنگ آزادی ہند 1857ء
• جنگ آزادی ہند تے اٹک