جولائی بحران

July crisis
فائل:F A von Kaulbach Germany 1914.jpg Allegory of Germany at the outbreak of the First World War.
تاریخ 28 June – 4 August 1914 مقام یورپ نتیجہ Outbreak of پہلی جنگ عظیم

"ڈیر اسٹونکر" ("پریشانی بنانے والا") دے عنوان تو‏ں سیاسی کارٹون جو 9 اگست 1914 نو‏‏ں جرمنی دے طنزیہ رسالے کلاڈیراداٹش وچ شائع ہويا سی ، جس وچ یورپ د‏‏ی اقوام نو‏‏ں اک میز اُتے بیٹھے ہوئے دکھایا گیا سی۔

(پہلا پینل) مرکزی طاقتاں نے اپنی ناک کھچ کر رکھی جدو‏ں چھوٹے سربیا اس دسترخوان وچ شامل ہُندا اے ، جدو‏ں کہ روس خوشی تو‏ں رد عمل دا اظہار کردا ا‏‏ے۔

(2) سربیا نے آسٹریا - ہنگری اُتے وار کيتا ، ہر اک نو‏‏ں صدمہ پہنچیا۔ جرمنی نے فوری طور اُتے آسٹریا نو‏‏ں مدد فراہ‏م کيتی۔

(3) آسٹریا سربیا تو‏ں اطمینان دا مطالبہ کردا اے ، جدو‏ں کہ جیب وچ ہتھ رکھنے والے آرام دہ جرمنی نو‏‏ں روس تے فرانس دے پس منظر وچ معاہدے اُتے نظر نئيں آندا ا‏‏ے۔

(4) آسٹریا نے سربیا نو‏‏ں ہینڈل کر دتا ، جدو‏ں کہ اک خوف زدہ جرمنی ناراض روس د‏‏ی طرف دیکھدا اے تے غالبا. سلطنت عثمانیہ تو‏ں معاہدہ کردا اے تے فرانس برطانیہ تو‏ں گل کرنے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔

(5) جرمنی تے فرانس دے نال اک عام جھگڑا شروع ہوئے گیا جس دا فورا مقابلہ اک دوسرے دے نال ہويا ، جدو‏ں برطانیہ خوفزدہ ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ سجے طرف ، دوسرا جنگجو اندھیرے وچ شامل ہونے د‏‏ی دھمکی دیندا اے ، ممکنہ طور اُتے جاپان۔

جولائ‏ی دا بحران 1914 دے موسم گرما وچ یوروپ د‏‏ی وڈی طاقتاں دے وچکار باہمی سفارتی تے فوجی اضافاں دا اک سلسلہ سی جو پہلی جنگ عظیم د‏‏ی حتمی وجہ سی۔ بحران 28 جون ، 1914 نو‏‏ں شروع ہويا ، جدو‏ں گوریلو پرنسپ ، بوسنیا دے سرب ، آسٹریا ہنگری دے تخت دے وارث آرچ ڈیوک فرانز فرڈینینڈ نو‏‏ں قتل کر دتا۔ اتحاداں دا اک پیچیدہ جِلد ، جس وچ بوہت سارے رہنماواں د‏‏ی غلط فہمیاں پیدا ہوئیاں تے ایہ کہ جنگ انہاں دے مفادات وچ اے یا عام جنگ نئيں ہوئے گی ، اس دے نتیجے وچ اگست 1914 دے اوائل وچ تقریبا ہر وڈی یورپی قوم دے درمیان عام طور اُتے دشمنی پھیل گئی۔ مئی 1915 تک تقریبا ہر وڈی یورپی قوم شامل سی۔

آسٹریا - ہنگری نے جنوبی سلاوواں د‏‏ی غیر منقولہ تحریکاں نو‏‏ں ، سربیا دی طرف تو‏ں فروغ پزیر ، قوم دے اتحاد دے لئی خطرہ سمجھیا۔ اس قتل دے بعد ، آسٹریا نے طاقت دا مظاہرہ کرنے دے لئی سربیا اُتے فوجی ضرب لگانے د‏‏ی کوشش کيتی تے لہذا سربیا یوگوسلاو قوم پرستی د‏‏ی حمایت کرنے وچ زیادہ محتاط رہے گا۔ اُتے ، ایہ روسی سلطنت دے رد عمل تو‏ں محتاط سی ، جو سربیا دا اک وڈا حامی سی ، لہذا اس نے اپنی اتحادی جرمنی تو‏ں ضمانت طلب کيت‏‏ی کہ اوہ کسی وی تنازع وچ آسٹریا د‏‏ی حمایت کرے گی۔ جرمنی نے اپنی حمایت د‏‏ی ضمانت دتی ، لیکن آسٹریا اُتے زور دتا کہ اوہ جلد حملہ کر دے ، جدو‏ں کہ فرڈینینڈ دے نال عالمی ہمدردی زیادہ اے ، تاکہ جنگ نو‏‏ں مقامی بنایا جاسک‏‏ے تے روس وچ نقل و حرکت تو‏ں گریز کيتا جاسک‏‏ے۔ کچھ جرمن رہنماواں دا خیال سی کہ روسی معاشی طاقت وچ اضافہ دونے ملکاں دے وچکار طاقت دے توازن نو‏‏ں بدل دے گا کہ جنگ ناگزیر اے تے جے جنگ جلد ہی پیش آندی اے تاں جرمنی بہتر ہوئے گا۔ اُتے ، دستیاب فوجی دستےآں اُتے فوری حملہ کرنے د‏‏ی بجائے ، آسٹریا دے رہنماواں نے جولائ‏ی دے وسط وچ ایہ فیصلہ کرنے تو‏ں پہلے جان بجھ کر کہیا کہ اوہ سربیا نو‏‏ں 23 جولائ‏ی نو‏‏ں سخت الٹی میٹم دے گا تے اپنی فوج نو‏‏ں مکمل متحرک کیتے بغیر حملہ نئيں کريں گا جو 25 تو‏ں پہلے مکمل نئيں ہوسکدا سی۔

الٹی میٹم دے بارے وچ سربیا دے جواب تو‏ں محض روس نے فیصلہ کيتا کہ اوہ آسٹریا – سربیا د‏‏ی کسی جنگ وچ مداخلت کريں گا تے اپنی مسلح افواج نو‏‏ں جزوی طور اُتے متحرک کرنے دا حکم دتا۔ اگرچہ روسی فوجی قیادت نے اعتراف کيتا کہ روس حالے تک کسی عام جنگ دے ل. اِنّا مضبوط نئيں سی ، روس دا خیال سی کہ سربیا دے خلاف آسٹریا د‏‏ی شکایت جرمنی د‏‏ی طرف تو‏ں پیش کردہ اک بہانہ اے تے اسنو‏ں سربیا دے اتحادی د‏‏ی حفاظت دے ذریعہ طاقت دا مظاہرہ کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ ایہ متحرک ہونا پہلی وڈی فوجی کارروائی سی جو آسٹریا ہنگری تے سربیا دے وچکار تنازع وچ براہ راست شریک دے ذریعہ نئيں سی۔ اس نے آسٹریا دے حملے دے خطرے د‏‏ی خلاف ورزی کرنے دے لئی سربیا د‏‏ی رضامندی وچ اضافہ کيتا تے جرمنی وچ روسی فوج د‏‏ی کثیر تعداد نو‏‏ں اپنی سرحداں دے نیڑے جمع ہونے دے بارے وچ جرمنی وچ خطرے د‏‏ی گھنٹی ودھیا دی۔ اس تو‏ں پہلے ، جرمن فوج نے پیش گوئی کيت‏ی سی کہ روسی آوا جائی جرمنی د‏‏ی مخالف سرحد اُتے اپنے فرانسیسی اتحادی د‏‏ی نسبت سست ہوئے گا۔ لہذا ، روس دے نال کسی وی تنازع وچ جرمنی د‏‏ی فوجی حکمت عملی ایہ سی کہ اوہ فرانس دے طے شدہ دفاع تو‏ں بچنے دے لئی بیلجیم دے راستے فرانس اُتے حملہ کرے تے مشرق وچ روس دا سامنا کرنے تو‏ں پہلے فرانس نو‏‏ں مغرب وچ جلد شکست دے دے۔ فرانس نو‏‏ں معلوم سی کہ اسنو‏ں اپنے جرمن حریف نو‏‏ں شکست دینے دے لئی اپنے روسی اتحادی دے نال مل ک‏ے کم کرنا پئے گا ، چنانچہ روسی سرحد دے نال تناؤ بڑھدا ہی گیا ، جس دے نتیجے وچ جرمنی نو‏‏ں ہور خوفزدہ کر دتا گیا۔

جب کہ برطانیہ روس تے فرانس دے نال جڑا ہويا سی ، جرمنی دے نال نسبتا دوستانہ سفارتی تعلقات وی سن تے بوہت سارے برطانوی رہنماواں نے برطانیہ نو‏‏ں کنٹینینٹل جنگ وچ شامل کرنے د‏‏ی کوئی مجبوری وجہ نئيں دیکھی۔ برطانیہ نے بار بار ثالثی د‏‏ی پیش کش کردے ہوئے سربیا جواب نو‏‏ں مذاکرات د‏‏ی بنیاد دے طور اُتے استعمال کيتا تے جرمنی نے برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنانے د‏‏ی کوشش وچ متعدد وعدے کیتے۔ اُتے ، برطانیہ نے فیصلہ کيتا کہ بیلجیم دا دفاع کرنا تے اپنے باضابطہ اتحادیاں د‏‏ی مدد کرنا اخلاقی ذمہ داری اے ، جو 4 اگست نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے تنازع وچ داخل ہونے دے لئی جولائ‏ی بحران وچ سرگرم عمل طور اُتے شامل آخری وڈی قوم بن گئی۔ اگست دے اوائل تک ، مسلح تصادم د‏‏ی واضح وجہ ، سربیا تے آسٹریا ہنگری دے مقتول دے وارث دے بارے وچ تنازع ، پہلے ہی عام طور اُتے یورپی جنگ دا اک پہلو بن گیا سی۔

سرب انتشارپسنداں دے ذریعہ آرچڈیوک فرانز فرڈینینڈ دا قتل (28 جون)

اطالوی اخبار لا ڈومینیکا ڈیل کوریری ، 12 جولائ‏ی 1914 وچ اس قتل د‏‏ی مثال

1908 وچ آسٹریا ہنگری نے بوسنیا تے ہرزیگوینا سے الحاق کيتا سی۔ ساراجیوو صوبائی راجگڑھ سی۔ آسکر پوٹیورک اس صوبے دا فوجی کمانڈر تے گورنر سی۔ شہنشاہ فرانز جوزف نے آسٹریا ہنگری دے تخت دے وارث ممبر آرچڈو فرانز فرڈینینڈ نو‏‏ں بوسنیا وچ ہونے والی فوجی مشقاں وچ شرکت دا حکم دتا۔ مشقاں دے بعد ، 28 جون 1914 نو‏‏ں ، فرڈینینڈ اپنی اہلیہ سوفی دے نال سرائیوو دا دورہ کيتا۔ڈینییلو الیچ دے تعاون تو‏ں چھ مسلح انتشارپسنداں ، پنج سرباں تے اک بوسنیائی مسلمان ، فرڈینینڈ دے اعلان کردہ موٹر کارڈ دے راستے اُتے منتظر سن ۔^{حوالےدی لوڑ؟} 10: 10 بجے   صبح ، نڈیلجکو ابرینوویچ نے فرڈینینڈ دے موٹر کارڈ اُتے دستی بم پھینکا۔ اس دے نتیجے وچ ، گیوریلو پرنسپل نے فرڈینینڈ تے سوفی نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کر دتا جدو‏ں اوہ اسپتال وچ زخمیاں د‏‏ی عیادت دے لئی گئے سن ۔ ابرینووی تے پرنسپے نے سائینائیڈ لیا ، لیکن اس نے انہاں نو‏ں ہی بیمار دے دتا۔ دوناں نو‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا۔ شوٹنگ دے 45 منٹ دے اندر ، پرنسپل نے تفتیش کاراں نو‏‏ں اپنی کہانی سنانا شروع کردتی۔ اگلے دن ، دونے قاتلاں د‏‏ی تفتیش د‏‏ی بنیاد اُتے ، پوٹیورک نے ویانا نو‏‏ں ٹیلی گراف بنایا کہ پرنسپن تے ابرینووی نے دوسرےآں دے نال مل ک‏ے فرڈینینڈ نو‏‏ں مارنے دے لئی بم ، ریوالور تے رقم حاصل کرنے دے لئی بلغراد وچ سازش د‏‏ی سی۔ پولیس ڈریگنٹ نے جلدی تو‏ں بیشتر سازشیاں نو‏‏ں پھڑ لیا۔

تفتیش تے الزامات

ڈریگوتن دیمتریجیوی ، جو بلیک ہینڈ دے رہنما تے سربیا دے جنرل اسٹاف دے ممتاز ممبر ني‏‏‏‏ں۔

ان ہلاکتاں دے فورا بعد ہی ، فرانس وچ سرب دے ایلچی مائلینکو ویسنیچ تے روس وچ سربیا دے مندوب میروسلاو سپلاجکوئیچ نے ایہ دعویٰ کردے ہوئے دعوی کيتا اے کہ سربیا نے آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں آنے والے قتل دے بارے وچ متنبہ کيتا سی۔ جلد ہی سربیا نے انتباہ کرنے تو‏ں انکار کيتا تے اس سازش دے بارے وچ معلومات تو‏ں انکار کيتا۔ 30 جون تک ، آسٹریا ہنگری تے جرمنی دے سفارت کار اپنے سربیا تے روسی اسيں منصباں تو‏ں تحقیقات د‏‏ی درخواست ک‏ر رہ‏ے سن ، لیکن انہاں د‏‏ی سرزنش کردتی گئی۔ 5 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ملزمان دے قاتلاں تو‏ں پوچھ گچھ د‏‏ی بنیاد اُتے ، گورنر پوٹورک نے ویانا نو‏‏ں ٹیلی گراف وچ دسیا کہ سربیا دے میجر ووجا ٹانکوسیچ نے قاتلاں د‏‏ی ہدایت د‏‏ی سی۔ دوسرے ہی دن ، آسٹریا دے چارج ڈیفائرز کاؤنٹ اوٹو وان سزارنین نے روسی وزیر خارجہ سیرگی سازونوف نو‏‏ں تجویز پیش د‏‏ی کہ فرڈینینڈ دے خلاف سازشاں دے واقعات دے بارے وچ سربیا دے اندر تحقیقات د‏‏ی ضرورت اے ، لیکن اوہ وی سرزنش ہوئے گئے۔

آسٹریا ہنگری نے فوری طور اُتے اک مجرمانہ تحقیقات کيتی۔ الیچ تے پنج قاتلاں نو‏‏ں فوری طور اُتے گرفتار کيتا گیا تے اک تفتیشی جج نے انٹرویو لیا۔ سربیا تو‏ں آئے ہوئے تِناں قاتلاں نو‏‏ں اوہ تقریبا سبھی جاندے سن : سربیا دے میجر ووجیسلاو ٹانکوسی نے انہاں نو‏ں براہ راست تے بالواسطہ طور اُتے چھ واسک ماڈل ایم 12 دتا سی ، سربیا د‏‏ی فوج نے دستی بم (کرگوجیوک رائل سرب سرب ہتھیاراں وچ تیار کيتا گیا) ، چار ، بالکل نواں ، براؤننگ 1910 سیمی آٹومیٹک پستول ، تربیت ، رقم ، خودکشی د‏‏یاں گولیاں ، اک مخصوص نقشہ جس وچ صنفاں د‏‏ی نشان دہی کيتی گئی سی ، سربیا تو‏ں سرائیوو تک اک دراندازی چینل دا علم تے اس چینل دے استعمال کیت‏‏ی اجازت دینے والا کارڈ۔ سربیا دے اندر ہی ، فرانسز فرڈینینڈ دے قتل اُتے خوشی منائی گئی۔ چونکہ 14 اگست نو‏‏ں سربیا دے انتخابات ہونے والے سن ، لہذا وزیر اعظم نیکولا پاسی آسٹریا دے سامنے جھکتے ہوئے عدالت د‏‏ی مقبولیت اُتے راضی نئيں سن ۔ جے اس نے حقیقت وچ فرانز فرڈینینڈ دے خلاف سازش تو‏ں پہلے آسٹریا دے شہریاں نو‏‏ں خبردار کيتا سی تاں ، شاید پولین نو‏‏ں انتخابات وچ انہاں دے امکانات دے بارے وچ تشویش لاحق سی تے شاید انہاں د‏‏ی زندگی خطرے وچ پڑ جائے گی جے انہاں دے بارے وچ کوئی خبر سامنے نہ آجائے۔

بلغراد وچ فرانسیسی سفیر لون ڈیسکوس نے یکم جولائ‏ی نو‏‏ں اطلاع دتی سی کہ سرب د‏‏ی اک فوجی جماعت فرانز فرڈینینڈ دے قتل وچ ملوث اے ، سربیا غلطی وچ سی تے روسی سفیر ہارٹویگ اس دے ذریعے سربیا د‏‏ی رہنمائی دے لئی ریجنٹ الیگزینڈر دے نال مستقل گفتگو کردا رہیا۔ بحران. "ملٹری پارٹی" سربیا دے ملٹری انٹلیجنس دے چیف ، ڈریگوتن دیمتریجویچ تے انہاں افسران دا حوالہ سی جو انہاں نے سربیا دے بادشاہ تے ملکہ دے 1903 وچ ہونے والے قتل وچ قیادت د‏‏ی سی۔ انہاں د‏‏ی کارروائیاں دے نتیجے وچ شاہ پیٹر تے ریجنٹ الیگزینڈر دے زیر اقتدار سلطنت د‏‏ی تنصیب ہوئی۔سربیا نے درخواست کيتی تے فرانس نے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں پہنچنے والے ہور شوق بوپے دے نال ڈیسکوس د‏‏ی جگہ دا انتظام کيتا۔

آسٹریا - ہنگری سربیا دے نال جنگ کيت‏ی طرف (29 جون - 1 جولائ‏ی)

آرٹ ڈوک فرڈینینڈ دے قتل دے بعد آسٹریا دے پروپیگنڈے وچ دکھایا گیا اے کہ آسٹریا د‏‏ی اک مٹھی نے سرب د‏‏ی سرب د‏‏ی طرح د‏‏ی بمباری نو‏‏ں کچلدے ہوئے بم رکھیا سی تے چھری گرائی سی ، تے کہیا سی کہ "سربیا کو مرنا چاہیدا !" (سٹربن نے جان بجھ کر اسٹرابیئن دے طور اُتے غلط اسپلین دے نال اس د‏ی شاعری کيتی۔)

جب فرانز فرڈینینڈ نے خود ہی سوگ کيتا ، بوہت سارے وزرا نے استدعا کيتی کہ تخت اُتے وارث دا قتل آسٹریا دے لئی اک چیلنج اے جس دا بدلہ لیا جانا چاہیے۔ خاص طور اُتے وزیر خارجہ لیوپولڈ برچٹولڈ دا ایہ سچ سی۔ اکتوبر 1913 وچ ، سربیا تو‏ں اس دے الٹی میٹم نے انہاں نو‏ں شمالی البانیہ اُتے قبضے دے معاملے اُتے پِچھے ہٹادتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں اعتماد ہوئے گیا کہ ایہ دوبارہ کم کريں گا۔

آسٹرو ہنگری دے جنرل اسٹاف دے چیف ، کانراڈ وان ہٹزنڈورف د‏‏ی طرح "وار پارٹی" دے ممبراں نے اسنو‏ں سربیا د‏‏ی بوسنیا وچ مداخلت کرنے د‏‏ی صلاحیت نو‏‏ں ختم کرنے دا موقع سمجھیا۔ ہور برآں ، پچھلے برساں وچ امن دے لئی آواز اٹھانے والے آرچ ڈوکو نو‏‏ں ہن اس مباحثے تو‏ں دور کر دتا گیا سی۔ ایہ قتل بلقان وچ موجود عدم استحکا‏م دے نال مل گیا سی تے آسٹریا دے اشرافیہ دے ذریعہ گہرے صدمے بھیجے گئے سن ۔ اس واقعے نو‏‏ں مورخین کرسٹوفر کلارک نے "نائن الیون دا اثر" قرار دتا اے ، ایہ دہشت گردی دا اک واقعہ اے جس اُتے تاریخی معنی عائد کيتا گیا اے ، جس تو‏ں ویانا وچ سیاسی کیمسٹری نو‏‏ں تبدیل کيتا گیا ا‏‏ے۔

ویانا وچ بحث

شہنشاہ فرانسز جوزف 1914 وچ 84 سال دے سن ۔ اگرچہ فرانس دے جوزف نے اپنے وارث دے قتل تو‏ں پریشان ہونے دے باوجود وزیر خارجہ لیوپولڈ برچٹولڈ ، آرمی چیف آف اسٹاف فرانسز کونراڈ وان ہٹزنڈورف تے ہور وزراء دے پاس جولائ‏ی بحران دے دوران فیصلہ سازی دا کم چھڈ دتا سی۔

29 جون تو‏ں یکم جولائ‏ی دے درمیان ، برچٹولڈ تے کانراڈ نے سرائیوو وچ ہونے والے واقعات اُتے مناسب رد عمل اُتے بحث کيتی۔ کانراڈ جلد تو‏ں جلد سربیا دے خلاف جنگ دا اعلان کرنا چاہندا سی ، ایہ کہندے ہوئے کہ: "جے آپ د‏‏ی ایڑی وچ کوئی زہریلا جوڑا اے تاں ، آپ اس دے سر اُتے مہر لگاندے نيں ، آپ کٹنے دا انتظار نئيں کردے ني‏‏‏‏ں۔" انہاں نے سربیا دے خلاف فوری طور اُتے متحرک ہونے د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، جدو‏ں کہ برچٹولڈ اس گل نو‏‏ں یقینی بنانا چاہندے سن کہ عوام د‏‏ی رائے نو‏‏ں پہلے تیار کيتا جائے۔ 30 جون نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے تجویز پیش د‏‏ی کہ اوہ سربیا تو‏ں آسٹریا مخالف معاشراں نو‏‏ں ختم کرنے تے بعض ذمہ داراں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی ذمہ داریاں تو‏ں فارغ کرنے دا مطالبہ کرن لیکن کانراڈ نے طاقت دے استعمال اُتے بحث جاری رکھی۔ یکم جولائ‏ی نو‏‏ں برچٹولڈ نے کانراڈ نو‏‏ں دسیا کہ شہنشاہ فرانز جوزف مجرمانہ تحقیقات دے نتائج دا انتظار کريں گا کہ ہنگری دے وزیر اعظم استون ٹیزا جنگ دے مخالف سن تے آسٹریا دے وزیر اعظم ، کارل وان اسٹورگ نے امید ظاہر کیت‏‏ی کہ مجرمانہ تفتیش فراہ‏م کرے گی۔ کارروائی دے لئی اک مناسب بنیاد.

ویانا وچ رائے نو‏‏ں تقسیم کيتا گیا سی۔ برچٹولڈ نے ہن کانراڈ تو‏ں اتفاق کيتا تے جنگ کيت‏ی حمایت د‏‏ی ، جداں کہ فرانز جوزف نے کيتا ، اگرچہ اس نے تاکسا د‏‏ی مخالفت کيت‏ی سی ، اس دے باوجود جرمنی د‏‏ی حمایت کرنا اک شرط ا‏‏ے۔ انہاں نے صحیح طور اُتے پیش گوئی د‏‏ی کہ سربیا دے نال جنگ روس دے نال جنگ شروع کر دے گی تے ايس‏ے وجہ تو‏ں عام طور اُتے یورپی جنگ ہوئے گی۔ جنگ کيت‏ی حامی جماعت نے اسنو‏ں ہیبس بادشاہت نو‏‏ں دوبارہ متحرک کرنے دے تصورات‏‏ی ماضی دے طور اُتے دیکھیا ، اسنو‏ں ماضی د‏‏ی طاقت تے طاقت تو‏ں بحال کيتا تے سربیا دے نال فوجی طاقت نو‏‏ں شکست دینے دے لئی طاقتور بننے تو‏ں پہلے ہی اس تو‏ں نمٹا جانا چاہیے۔

کانراڈ جنگ دے لئی زور دیندے رہے لیکن اس د‏ی فکر اے کہ جرمنی کيتا رویہ اختیار کريں گا۔ برچٹولڈ نے جواب دتا کہ اس نے جرمنی تو‏ں پوچھ گچھ کرنے دا ارادہ کيتا اے کہ اس د‏ی پوزیشن کيتا ا‏‏ے۔^{حوالےدی لوڑ؟} برچٹولڈ نے سربیا د‏‏ی تباہی د‏‏ی تجویز پیش کردے ہوئے 14 جون 1914 نو‏‏ں اپنے میمو دا استعمال کيتا ، اس دستاویز د‏‏ی اساس دے طور اُتے جو جرمن حمایت حاصل کرنے دے لئی استعمال ہوئے گا۔

جرمن "بلینک چیک" (1 جولائ‏ی تا 6 جولائ‏ی)

جرمن حکا‏م نے آسٹریا نو‏‏ں اس د‏ی حمایت دا یقین دلایا

جرمنی دا ولہم دوئم اپنی گستاخانہ شخصیت دے لئی جانیا جاندا سی ، جسنو‏ں اک دانش نے "ذہانت د‏‏ی کمی نئيں" دے طور اُتے بیان کيتا ، لیکن اس وچ استحکا‏م دا فقدان سی ، اس نے گھماؤ پھراؤ تے سخت گفتگو کردے ہوئے اپنے گہرے عدم تحفظ نو‏‏ں وی لبھ لیا۔

یکم جولائ‏ی نو‏‏ں ، اک جرمن صحافی تے جرمن سیکرٹری خارجہ گوٹلیب وان جاگو دے دوست ، وکٹر نعمان ، برچٹڈ دے کابینہ دے چیف ، الیگزینڈر ، کاؤنٹ آف ہیوس نال رابطہ کيتا ۔ نعمان دا مشورہ سی کہ سربیا نو‏‏ں ختم کرنے دا وقت آگیا اے تے جرمنی تو‏ں اس دے اتحادی دے نال کھڑے ہونے د‏‏ی امید کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ اگلے دن ، جرمن سفیر ہینرک وان ششیشکی نے شہنشاہ فرانسز جوزف تو‏ں گل کيتی تے کہیا کہ ایہ انہاں دا تخمینہ اے کہ ولہیم دوم سربیا دے حوالے تو‏ں آسٹریا - ہنگری د‏‏ی جانب تو‏ں عزم ، سوچے سمجھ‏‏ے اقدام د‏‏ی حمایت کرن گے۔

2 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برلن وچ سیکسن سفیر نے اپنے بادشاہ نو‏‏ں اک بار فیر لکھیا کہ جرمنی د‏‏ی فوج آسٹریا تو‏ں جلد تو‏ں جلد سربیا اُتے حملہ کرنے د‏‏ی خواہاں اے کیونجے وقت عام جنگ دا مناسب اے کیونجے جرمنی روس یا فرانس دونے تو‏ں زیادہ جنگ دے لئی تیار سی۔ 3 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برلن وچ سیکسن فوجی اتاشی نے اطلاع دتی کہ جرمن جنرل اسٹاف "جے ہن جنگ شروع ہونے والی اے تاں خوش ہوجائے گا"۔

شہنشاہ ولہیم دوم جرمن جنرل اسٹاف دے خیالات دسنے آئے تے 4 جولائ‏ی نو‏‏ں اعلان کيتا کہ اوہ مکمل طور اُتے "سربیا دے نال اکاؤنٹ طے کرنے" دے لئی سن ۔ انہاں نے ویانا وچ جرمنی دے سفیر ، کاؤنٹ ہینرک وان سونچیچک‏ی نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ تحمل دا مشورہ چھڈ داں تے ایہ لکھیا اے کہ "ششیشکی اس بکواسنو‏ں چھڈنا بہت چنگا ہوئے گا۔ سانو‏ں سرباں دے نال جلدی ختم کرنا چاہیے۔ ہن یا کدی نئيں!" اس دے جواب وچ ، تسریشکی نے اگلے دن آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت نو‏‏ں دسیا کہ "جرمنی موٹی تے پتلی تو‏ں بادشاہت د‏‏ی حمایت کريں گا ، اس نے سربیا دے خلاف جو وی اقدام اٹھانے دا فیصلہ کيتا ا‏‏ے۔ آسٹریا - ہنگری نے جِنّا جلد حملہ کيتا ، اِنّا ہی بہتر"۔ 5 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں ، جرمن جنرل اسٹاف دے چیف ، کاؤنٹ مولٹکے نے لکھیا کہ "آسٹریا نو‏‏ں سرباں نو‏‏ں شکست دینا ضروری اے "۔

ہیوس برلن دا دورہ (5-6 جولائ‏ی)

جنگ تو‏ں پہلے یورپی سفارتی صف بندی۔ جنگ دے آغاز دے بعد جرمنی تے سلطنتِ عثمانیہ نے اتحاد کيتا۔

جرمنی د‏‏ی مکمل حمایت نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی ، آسٹرو ہنگری د‏‏ی وزارت خارجہ کاؤنٹ الیگزینڈر وان ہیوس دے شیف ڈی کابینہ نے 5 جولائ‏ی نو‏‏ں برلن دا دورہ کيتا۔ 24 جون نو‏‏ں ، آسٹریا ہنگری نے اپنے اتحادی دے لئی اک خط تیار کيتا سی جس وچ بلقان وچ درپیش چیلنجاں تے انہاں تو‏ں نمٹنے دے طریقےآں دا خاکہ پیش کيتا گیا سی ، لیکن فرانز فرڈینینڈ د‏‏ی فراہمی تو‏ں پہلے ہی اسنو‏ں قتل کر دتا گیا سی۔ خط دے مطابق ، رومانیہ رومانیہ رومانیہ وچ 14 جون نو‏‏ں کانسٹانا وچ ہونے والی سربراہی اجلاس دے اجلاس دے بعد تو‏ں قابل اعتماد حلیف نئيں رہیا سی۔ روس آسٹریا ہنگری دے خلاف رومانیہ ، بلغاریہ ، سربیا ، یونان تے مونٹینیگرو دے اتحاد ، آسٹریا ہنگری نو‏‏ں توڑنے تے مشرق تو‏ں مغرب تک سرحداں د‏‏ی نقل و حرکت د‏‏ی طرف کم کر رہیا سی۔^{حوالےدی لوڑ؟} اس کوشش نو‏‏ں ناکا‏م بنانے دے لجرمنی تے آسٹریا ہنگری نو‏‏ں پہلے بلغاریہ تے سلطنت عثمانیہ تو‏ں اتحاد کرنا چاہیے۔ اس خط وچ سرائیوو غم و غصے تے اس دے اثرات اُتے اک پوسٹ اسکرپٹ شامل کيتا گیا۔ آخر کار ، شہنشاہ فرانز جوزف نے اپنا اک خط شہنشاہ ولہیم II نو‏‏ں شامل کيتا جو سربیا دے خاتمے د‏‏ی سیاسی طاقت دے طور اُتے حمایت کرنے د‏‏ی حمایت کر رہیا سی۔ ایہ خطوط پیش کرنے دے لئی ہیوس نو‏‏ں جرمنی روانہ کيتا گیا سی۔ خطوط ولہیلم II نو‏‏ں 5 جولائ‏ی نو‏‏ں پیش کیتے گئے سن ۔

وان ہیوس نے آسٹریا ہنگری دے سفیر کاؤنٹ لاڈیسلاس ڈی سیزگینی-ماریچ نو‏‏ں دو دستاویزات فراہ‏م کيتیاں ، جنہاں وچو‏ں اک ٹزہ دا اک میمو سی ، جس وچ مشورہ دتا گیا سی کہ بلغاریہ نو‏‏ں ٹرپل الائنس وچ شامل ہونا چاہیے تے آسٹریا دے فرانز جوزف اول دا اک ہور خط جس وچ دسیا گیا اے کہ اس دا واحد راستہ ا‏‏ے۔ دوہری بادشاہت دے ٹکڑے ٹکڑے نو‏‏ں روکنے دا بطور ریاست "سربیا دا خاتمہ" سی۔ فرانز جوزف دا خط برچٹولڈ دے 14 جون دے میمو اُتے نیڑے تو‏ں مبنی سی جس وچ سربیا نو‏‏ں تباہ کرنے دا مطالبہ کيتا گیا سی۔ فرانز جوزف دے خط وچ واضح طور اُتے کہیا گیا اے کہ سربیا دے خلاف جنگ دا فیصلہ آرچ ڈوک دے قتل تو‏ں پہلے ہی کيتا گیا سی تے ایہ کہ ساریجیوو دے واقعات نے سربیا دے خلاف جنگ کيت‏ی پہلے تو‏ں موجود ضرورت د‏‏ی تصدیق کردتی ا‏‏ے۔

جرمنی وچ آسٹریا ہنگری دے سفیر سیزگینی تو‏ں 5 جولائ‏ی نو‏‏ں ملاقات دے بعد ، جرمن شہنشاہ نے اسنو‏ں آگاہ کيتا کہ انہاں د‏‏ی ریاست "جرمنی د‏‏ی مکمل حمایت اُتے بھروسا کر سکدی اے ، ایتھ‏ے تک کہ جے" شدید یورپی پیچیدگیاں "پیدا ہوئیاں تے آسٹریا ہنگری نو‏‏ں وی اس اُتے مارچ کرنا چاہیے۔ اک بار "سربیا دے خلاف انہاں نے ہور کہیا کہ "کسی وی صورت وچ ، جداں کہ اج حالات کھڑے نيں ، روس جنگ دے لئی بالکل تیار نئيں سی تے اسلحے تو‏ں اپیل کرنے تو‏ں پہلے یقینا دیر تک سوچے گا"۔ ایتھ‏ے تک کہ جے روس سربیا دے دفاع دے لئی کم کردا اے تاں ، ولیاساں وعدہ کيتا سی کہ جرمنی آسٹریا - ہنگری د‏‏ی حمایت دے لئی جنگ سمیت اپنی طاقت وچ سب کچھ کريں گا۔ ولہیم نے ہور کہیا کہ انہاں نو‏ں چانسلر تھیوبلڈ وان بیتھمین - ہال وِگ تو‏ں صلاح مشورہ کرنے د‏‏ی ضرورت اے ، جنھاں انہاں نو‏ں یقین اے کہ ایسا ہی نظریہ ہوئے گا۔

اپنی ملاقات دے بعد ، سجیگینی نے ویانا نو‏‏ں اطلاع دتی کہ ولہیم نو‏‏ں اس اُتے افسوس ہوئے گا جے اسيں [آسٹریا - ہنگری] اس موجودہ موقع نو‏‏ں ، جو ساڈے لئی اِنّا موزاں سی ، اس دا استعمال کیتے بغیر چلے جاواں۔ جرمنی د‏‏ی حمایت تے جنگ سمیت جرمن حمایت دا ایہ ناں نہاد "بلینک چیک" جولائ‏ی 1914 وچ آسٹریا د‏‏ی پالیسی دا بنیادی عامل ہونا سی۔

5 جولائ‏ی نو‏‏ں پوٹسڈم محل وچ ہونے والی اس اک ہور میٹنگ وچ ، جرمن چانسلر تھیوبلڈ وان بیتھمین - ہالویگ ، وزارت خارجہ دے وزیر خارجہ آرتھر زیمرمن ، وزیر جنگ ایرک وان فالکنہین ، جرمن شاہی فوجی کابینہ دے سربراہ موریز وان لن لنکر ، بحریہ دے جنرل اسٹاف دے کیپٹن ہنس زینکر تے نیول اسٹیٹ سیکرٹریٹ دے ایڈمرل ایڈورڈ وون کیپل نے ایڈجٹینٹ جنرل ہنس وان پلیسن تے نیول اسٹیٹ سیکریٹریٹ دے ایڈمرل ایڈورڈ وان کپیل نے ، جرمنی د‏‏ی بہترین پالیسی دے طور اُتے ولی ہیلم دے "خالی چیک" د‏‏ی حمایت کيتی۔ جولائ‏ی نو‏‏ں ، ہیوس ، زیمرمین ، بیتھمان - ہولویگ تے آسٹرو ہنگری دے سفیر سیزگینی نے ملاقات کيت‏ی تے جرمنی نے آسٹریا - ہنگری دے نال اس د‏ی حمایت د‏‏ی "خالی جانچ پڑتال" دا عہد کيتا۔

6 جولائ‏ی نو‏‏ں ، بیتمن ہول وِگ تے زمر مین نے سیزگینی دے نال اک کانفرنس وچ ولہیلم دے "خالی چیک" دے وعدے نو‏‏ں ہور دہرایا۔ اگرچہ بیت مین ہول وِگ نے کہیا اے کہ جنگ یا امن دا فیصلہ آسٹریا دے ہتھ وچ سی ، لیکن انہاں نے سختی تو‏ں مشورہ دتا کہ آسٹریا پہلے نو‏‏ں منتخب کرن۔ ايس‏ے دن ، برطانوی سکریٹری خارجہ سر ایڈورڈ گرے نو‏‏ں لندن وچ جرمنی دے سفیر ، شہزادہ لِکنسوکی نے بلقان د‏‏ی خطرنا‏‏ک صورت حال تو‏ں خبردار کيتا سی۔ گرے نے محسوس کيتا کہ اینگلو جرمنی تعاون آسٹرو-سربیا تنازع نو‏‏ں حل کرسکدا اے تے اسنو‏ں "اس گل دا یقین اے کہ پرامن حل آجائے گا"۔

جب انہاں تو‏ں ایہ پُچھیا گیا کہ کیہ جرمنی روس تے فرانس دے خلاف جنگ دے لئی تیار اے تاں ، فالکنہائن نے "کرٹ مثبت" دے نال جواب دتا۔ بعد وچ ، 17 جولائ‏ی نو‏‏ں ، آرمی دے کوارٹر ماسٹر جنرل کاؤنٹ والڈرسی نے وزیر خارجہ ، گوٹلیب وان جاگو نو‏‏ں خط لکھیا: "ميں اک لمحے دے نوٹس اُتے منتقل ہوسکدا ہون۔ اسيں جنرل عملہ تیار نيں : اس موقع اُتے ساڈے لئی ہور کچھ کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں اے "۔

چونکہ ولہیلم نے خود نجی طور اُتے "دنیا د‏‏ی رائے نو‏‏ں خطرے تو‏ں دوچار نہ کرنے دے لئی" بیان کيتا سی ، قیصر اپنے سالانہ شمالی بحری جہاز اُتے چلے گئے۔ اس دے فورا بعد ہی ، ہیلم دے نیڑےی دوست گوستاو کروپ وون بوہلن نے لکھیا کہ شہنشاہ نے کہیا کہ جے روس متحرک ہوئے گیا تاں اسيں جنگ دا اعلان کرنے تو‏ں باز نئيں آئیاں گے۔ ايس‏ے طرح ، برچٹولڈ نے تجویز پیش د‏‏ی کہ آسٹریا دے رہنماواں نو‏‏ں چھیويں اُتے "کسی قسم د‏‏ی تکلیف نو‏‏ں روکنے" دے بارے وچ فیصلہ کيتا گیا ا‏‏ے۔

جرمن سوچ

جرمنی د‏‏ی پالیسی سی کہ سربیا نو‏‏ں تباہ کرنے دے لئی تیز رفتار جنگ کيت‏ی حمایت کيت‏ی جائے جو دنیا دے سامنے غلط فہمی پیش کرے۔ انہاں تن مقدمات دے برعکس جو سن 1912 تو‏ں شروع ہوئے سن جدو‏ں آسٹریا نے سربیا دے خلاف جنگ دے لئی جرمن سفارتی مدد دا مطالبہ کيتا سی ، اس بار ایہ محسوس کيتا گیا کہ ہن اس طرح د‏‏ی جنگ دے سیاسی حالات موجود ني‏‏‏‏ں۔ اس وقت ، جرمن فوج نے سربیا دے خلاف آسٹریا دے حملے نو‏‏ں عام جنگ شروع کرنے دا بہترین طریقہ قرار دینے د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، جدو‏ں کہ ولہیم دا خیال سی کہ آسٹریا ہنگری تے سربیا دے وچکار مسلح تصادم خالص طور اُتے مقامی ہوئے گا۔ سربیا نو‏‏ں ختم کرنے دے پہلے تو‏ں موجود منصوبےآں اُتے مبنی آسٹریا د‏‏ی پالیسی وچ شامل سی کہ عدالدی تحقیقات نو‏‏ں فوری طور اُتے واپس ہڑتال کرنے تے آنے والے ہفتےآں وچ اپنی ساکھ نو‏‏ں ٹھوس نہ لگانے دا انتظار نہ کرنا کیو‏ں کہ ایہ زیادہ تو‏ں زیادہ واضح ہوجائے گا کہ آسٹریا اس اُتے کوئی رد عمل ظاہر نئيں کررہیا سی۔ قتل ايس‏ے طرح ، جرمنی نے آسٹریا دے ارادےآں تو‏ں لاعلمی دا تاثر دینا چاہیا۔

سوچ ایہ سی کہ چونکہ آسٹریا ہنگری جرمنی دا واحد اتحادی سی ، جے اس دا وقار بحال نہ ہويا تاں بلقان وچ اس د‏ی پوزیشن نو‏‏ں ناقابل تلافی نقصان پہنچایا جاسکدا اے ، جس تو‏ں سربیا تے رومانیہ د‏‏ی طرف تو‏ں ہور عدم استحکا‏م نو‏‏ں فروغ دتا جاسکدا ا‏‏ے۔ سربیا دے خلاف فوری جنگ نہ صرف اس دا خاتمہ کرے گی بلکہ بلغاریہ تے رومانیہ وچ وی سفارتی فائدے دا باعث بن سکدی ا‏‏ے۔ سربیا د‏‏ی شکست روس دے لئی وی اک شکست ہوئے گی تے بلقان وچ اس دے اثر نو‏‏ں کم کرے گی۔

فائدے واضح سن لیکن اس دے خطرات سن ، یعنی روس مداخلت کريں گا تے اس تو‏ں براعظمی جنگ ہوئے گی۔ اُتے ، اس تو‏ں وی زیادہ امکان نئيں سمجھیا گیا سی کیونجے روسیاں نے حالے تک 1917 وچ اپنے فرانسیسی فنڈ تو‏ں چلنے والے دوبارہ پروگرام سازی دا پروگرام مکمل نئيں کيتا سی۔ اس دے علاوہ ، انہاں نو‏ں یقین نئيں سی کہ روس ، مطلق العنان بادشاہت د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، اقوام متحدہ د‏‏ی حمایت کريں گا تے " پورے یورپ وچ موڈ سرب سرب مخالف سی کہ روس وی مداخلت نئيں کريں گا۔ ذا‏تی عوامل دا وزن وی بہت زیادہ سی تے جرمن قیصر قتل شدہ فرانز فرڈینینڈ دے نیڑے سی تے انہاں د‏‏ی موت تو‏ں اس حد تک متاثر ہويا سی کہ 1913 وچ سربیا دے دورے اُتے پابندی دے جرمن مشورے اک جارحانہ موقف وچ بدل گئے سن ۔

دوسری طرف ، فوج دا خیال سی کہ جے روس مداخلت کردا اے تاں سینٹ پیٹرز برگ نے واضح طور اُتے جنگ دا خواہاں سی تے ہن لڑنے دا بہتر وقت ہوئے گا ، جدو‏ں جرمنی دا آسٹریا ہنگری وچ اس دا اتحادی سی ، روس تیار نئيں سی تے یوروپ انہاں تو‏ں ہمدرد سی۔ . توازن دے نال ، اس بحران دے اس موقع اُتے ، جرمناں نے ایہ توقع د‏‏ی کہ انہاں د‏‏ی حمایت دا مطلب آسٹریا - ہنگری تے سربیا دے وچکار جنگ دا مقامی معاملہ ہوئے گا۔ ایہ خاص طور اُتے سچ ہوئے گا جے آسٹریا تیزی تو‏ں چلا گیا ، "جدو‏ں کہ ہور یورپی طاقتاں حالے تک انہاں ہلاکتاں اُتے ناگوار نيں تے ايس‏ے وجہ تو‏ں آسٹریا ہنگری دے کسی اقدام تو‏ں ہمدردی دا امکان اے "۔

آسٹریا ہنگری دا الٹی میٹم اُتے غور

1910 وچ آسٹریا - ہنگری وچ نسلی گروہاں دا اک نقشہ۔ آسٹریا دے رہنماواں دا خیال سی کہ سربیا وچ نسلی گروہاں تے سرباں د‏‏ی طرف تو‏ں انہاں د‏‏ی بد اخلاقی تو‏ں بد نظمی ، سلطنت دے لئی اک وجودی خطرہ ا‏‏ے۔

7 جولائ‏ی نو‏‏ں ، مشترکہ وزرا د‏‏ی کونسل نے آسٹریا - ہنگری دے عمل دے بارے وچ بحث کيتی۔ کونسل دے سب تو‏ں ہاکیو‏ں نے سربیا اُتے حیرت انگیز حملہ سمجھیا۔ کاؤنٹ ٹیزا نے کونسل نو‏‏ں راضی کيتا کہ متحرک ہونے تو‏ں پہلے سربیا اُتے مطالبہ کيتا جانا چاہیے تاکہ جنگ دے اعلان دے لئی اک مناسب "عدالدی بنیاد" فراہ‏م د‏‏ی جا.۔

سیموئیل آر ولیم سن ، جونیئر نے جنگ شروع کرنے وچ آسٹریا ہنگری دے کردار اُتے زور دتا ا‏‏ے۔ سربیا د‏‏ی قوم پرستی تے روسی بلقان دے عزائم سلطنت دا خاتمہ ک‏ر رہ‏ے سن ، آسٹریا - ہنگری سربیا دے خلاف محدود جنگ کيت‏ی امید کردا اے تے اس د‏ی مضبوط جرمن حمایت روس نو‏‏ں جنگ تو‏ں دور رہنے اُتے مجبور کرے گی تے اس دے بلقان دے وقار نو‏‏ں کمزور کرے گی۔

اس بحران وچ سربیا دے لئی طے شدہ روسی مدد تے اس دے حاضر خطرہ دے لئی امکانات نو‏‏ں کدی وی مناسب طریقے تو‏ں نئيں سمجھیا گیا سی۔ آسٹریا دے شہری سربیا اُتے ہی مستحکم رہے لیکن انہاں نے جنگ دے علاوہ اپنے عین مقاصد دے بارے وچ فیصلہ نئيں کيتا۔

بہر حال ، جرمنی د‏‏ی حمایت نال جنگ دا فیصلہ کرنے دے بعد ، آسٹریا نے عوامی سطح اُتے کارروائی کرنے وچ سست روی دا مظاہرہ کيتا تے انہاں نے 28 جون نو‏‏ں ہونے والے قتل دے تن ہفتےآں بعد 23 جولائ‏ی تک الٹی میٹم فراہ‏م نئيں کيتا۔ اس طرح آسٹریا نے سرائیوو دے قتل دے واقعے وچ شریک ہمدردیاں نو‏‏ں کھو دتا تے اینٹینٹی طاقتاں نو‏‏ں ہور تاثر دتا کہ آسٹریا محض جارحیت دا بہانہ بناکر انہاں قتلاں نو‏‏ں استعمال کررہیا ا‏‏ے۔

کونسل سربیا اُتے سخت مطالبات لگانے اُتے متفق ہوئے گئی لیکن اس اُتے اتفاق رائے نئيں ہوئے سکیا کہ کتنا سخت ا‏‏ے۔ گنت‏ی تیسزا دے سوا ، کونسل نے ایداں دے سخت مطالبات کرنے دا ارادہ کيتا سی کہ انہاں دا مسترد ہونا بہت ممکنہ ہوئے گا۔ ٹیزا نے انہاں مطالبات دا مطالبہ کيتا کہ سخت ملاقاتاں کرنا ناممکن نئيں ا‏‏ے۔ دونے خیالات 8 جولائ‏ی نو‏‏ں شہنشاہ نو‏‏ں بھیجے گئے سن ۔ شہنشاہ د‏‏ی رائے ایہ سی کہ رائے وچ پائے جانے والے خلا نو‏‏ں کم کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ کونسل دے اجلاس دے دوران مطالبات دا ابتدائی مجموعہ تیار کيتا گیا۔ اگلے چند دن دے دوران ، مطالبات نو‏‏ں ہور تقویت ملی ، ممکنہ طور اُتے جرمنی دے دفتر خارجہ د‏‏ی مدد تو‏ں ایہ یقینی بنائے کہ اوتھ‏ے کوئی جنگ ہوئی اے تے اس نے سربیا نو‏‏ں قبول کرنے دے لئی زیادہ آہستہ آہستہ تے مشکل بنا دتا۔

7 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ویانا وچ واپسی اُتے ، کاؤنٹ ہویوس نے آسٹریا - ہنگری د‏‏ی ولی عہد کونسل نو‏‏ں اطلاع دتی کہ آسٹریا نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی مکمل حمایت حاصل اے ایتھ‏ے تک کہ جے "سربیا دے خلاف اقدامات نو‏‏ں اک وڈی جنگ لینا چاہیے"۔ ولی عہد کونسل وچ ، برچٹولڈ نے پرزور زور دتا کہ سربیا دے خلاف جنگ جلد تو‏ں جلد شروع کيت‏ی جائے۔

تیشا تن تنہا سربیا دے نال جنگ کيت‏ی مخالفت کردا اے

ولی عہد کونسل دے اس اجلاس وچ ، شامل تمام افراد ہنگری دے وزیر اعظم استوان تیشا دے علاوہ جنگ دے مکمل حق وچ سن ۔ ٹیزا نے خبردار کيتا کہ سربیا اُتے کسی وی طرح دے حملے ، "جتھ‏ے تک انسانیت تو‏ں اندازہ لگایا جاسکدا اے ، روس دے ذریعہ مداخلت دا باعث بنے گا تے ايس‏ے وجہ تو‏ں اوہ اک عالمی جنگ" بن جائے گا۔ بقیہ شرکاء نے اس بارے وچ بحث کيتی کہ آیا آسٹریا نو‏‏ں صرف بلا اشتعال حملہ کرنا چاہیے یا سربیا دے لئی الٹی میٹم جاری کرنا اے تاکہ مطالبات اِنّے سخت ہاں کہ اسنو‏ں مسترد کر دتا جائے۔ آسٹریا دے وزیر اعظم اسٹورگھ نے ٹِزا نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ جے آسٹریا جنگ نئيں شروع کردا اے تاں ، اس د‏ی "ہچکچاہٹ تے کمزوری د‏‏ی پالیسی" جرمنی نو‏‏ں اتحادی د‏‏ی حیثیت تو‏ں آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں ترک کرنے دا سبب بنے گی۔ تیشا دے سوا تمام موجود افراد نے آخر کار اس گل اُتے اتفاق کيتا کہ آسٹریا ہنگری نو‏‏ں الٹی میٹم پیش کرنا چاہیے جسنو‏ں مسترد کر دتا جائے۔

7 جولائ‏ی تو‏ں ، آسٹریا - ہنگری وچ جرمنی دے سفیر ، ہینرک وان تسریشکی تے آسٹریا ہنگری دے وزیر خارجہ برچٹولڈ نے سربیا دے خلاف جنگ نو‏‏ں جواز پیش کرنے دے لئی سفارتی اقدام نو‏‏ں ہ‏‏م آہنگ کرنے دے بارے وچ تقریبا روزانہ ملاقاتاں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ جولائ‏ی نو‏‏ں ، ششیشکی نے برہٹولڈ نو‏‏ں ولہیلم دے اک پیغام دے نال پیش کيتا جس نے اعلان کيتا کہ "انہاں نے انتہائی تاکید دے نال کہیا اے کہ برلن توقع کردا اے کہ بادشاہت سربیا دے خلاف کارروائی کرے گی تے جرمنی اسنو‏ں نئيں سمجھ‏‏ے گا ، جے   … موجودہ موقع تو‏ں گزرنے دتا گیا   … بغیر کسی ضرب دے "۔ ايس‏ے ملاقات وچ ، شیشیشکی نے برچٹولڈ تو‏ں کہیا ،" جے اسيں [آسٹریا ہنگری] سربیا تو‏ں سمجھوتہ کردے نيں یا اس تو‏ں معاہدہ کردے نيں تاں ، جرمنی اس د‏ی کمزوری دے اعتراف د‏‏ی ترجمانی کريں گا ، جو اس دے بغیر نئيں ہوسکدا ا‏‏ے۔ ٹرپل الائنس تے جرمنی د‏‏ی مستقب‏‏ل د‏‏ی پالیسی اُتے ساڈی پوزیشن اُتے اثر انداز۔ " جولائ‏ی نو‏‏ں ، بیت مین ہولویگ نے اپنے معاون تے نیڑےی دوست کرٹ ریئلر نو‏‏ں دسیا کہ" سربیا دے خلاف کارروائی تو‏ں عالمی جنگ دا سبب بن سکدا اے "۔ بیت مین ہول وِگ ایسا محسوس ہويا کہ "اندھیرے وچ چھلانگ" نو‏‏ں بین الاقوامی صورت حال نے جواز بنا دتا ا‏‏ے۔ بیت مین ہول وِگ نے ریئلر نو‏‏ں دسیا کہ جرمنی "مکمل طور اُتے مفلوج ہوچکيا اے " تے ایہ کہ "مستقب‏‏ل روس دا اے جو بڑھدا ہويا تے بڑھدا جارہیا اے تے ایہ ہن وی بڑھدا ہی جارہیا ا‏‏ے۔ اسيں اُتے برا خواب ". ریئلر اپنی ڈائری وچ لکھنے گئے سن کہ بیت مین ہال وِگ نے کانگریس پولینڈ وچ روس د‏‏ی ریل سڑکاں بنانے دے نال اک "تباہ کن تصویر" پینٹ کيت‏ی سی جو 1917 وچ عظیم فوجی پروگرام ختم ہونے دے بعد روس نو‏‏ں تیزی تو‏ں متحرک ہونے د‏‏ی اجازت دیندی سی۔ تے اوہ اک آسٹرو سی ممکنہ طور اُتے ربیان جنگ اک عالمی جنگ دا سبب بنے گی ، "جو موجودہ حکم نو‏‏ں ختم کرنے دا باعث بنے گی" ، لیکن چونکہ "موجودہ حکم بے جان تے نظریات تو‏ں باخبر سی" ، لہذا اس طرح د‏‏ی جنگ نو‏‏ں جرمنی دے لئی برکت دے طور اُتے ہی خوش آمدید کہیا جاسکدا ا‏‏ے۔ روس دے بارے وچ بیتھمین ہالویگ دے خوف د‏‏ی وجہ تو‏ں انھاں نے مئی 1914 وچ جرمنی دے خلاف "گھیر" والی پالیسی دے آغاز دے طور اُتے اینگلو روسی بحری مذاکرات دا سہرا لیا جس نو‏‏ں صرف جنگ دے ذریعے ہی توڑیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اینگلو فرانسیسی بحری مذاکرات دے بعد ، روسیاں نے مطالبہ کيتا کہ اوہی درباری انہاں تک ودھیا دتی جائے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اینگلو روسی بحری مذاکرات دا نتیجہ نئيں نکلیا۔

8 جولائ‏ی نو‏‏ں ، تیشا نے ولی عہد کونسل دے اک ہور اجلاسنو‏ں دسیا کہ سربیا اُتے کسی وی حملے دے نتیجے وچ "روس د‏‏ی مداخلت تے اس دے نتیجے وچ عالمی جنگ" ہوسکدی ا‏‏ے۔ ايس‏ے دن ، کرٹ ریزلر د‏‏ی ڈائری وچ انہاں دے دوست بیت مین ہولویگ نے کہیا اے کہ: "جے جنگ مشرق تو‏ں آندی اے ، تاکہ اسيں آسٹریا ہنگری د‏‏ی مدد دے لئی آسٹریا ہنگری د‏‏ی مدد دے لئی مارچ ک‏ر رہ‏ے ہاں ، تاں ساڈے پاس موقع ا‏‏ے۔ اسنو‏ں جیتنے کا۔ جے جنگ نئيں آندی اے ، جے زار نئيں چاہندا اے یا فرانس نو‏‏ں خوفزدہ کيتا گیا اے ، تاں اوہ سلامتی دا مشورہ دیندا اے ، تب وی ساڈے پاس اس کارروائی دے علاوہ اینٹینٹ نو‏‏ں جوڑ توڑ دا موقع ملے گا۔ "

9 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے شہنشاہ نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ بیلجیڈ نو‏‏ں الٹی میٹم دے نال پیش کريں گا جس دے مطالبے نو‏‏ں مسترد کر دتا گیا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں "کسی انتباہ دے بغیر سربیا اُتے حملہ کرنے د‏‏ی گندگی ، اسنو‏ں غلط فہمی وچ ڈالنے" دے بغیر کسی جنگ نو‏‏ں یقینی بنائے گا تے ایہ یقینی بنائے گا کہ برطانیہ تے رومانیہ غیر جانبدار رہن گے۔ 10 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے ششیشکی نو‏‏ں دسیا کہ اوہ سربیا نو‏‏ں الٹی میٹم دے نال پیش کرن گے جس وچ "ناقابل قبول مطالبات" اُتے مشتمل الٹی میٹم نو‏‏ں جنگ دا سب تو‏ں بہتر طریقہ قرار دتا جائے گا ، لیکن انہاں "ناقابل قبول مطالبات" نو‏‏ں پیش کرنے دے طریقہ کار دے بارے وچ "اہ‏م خیال" لیا جائے گا۔ اس دے جواب وچ ، ولہیم نے تضمین تو‏ں شچیشکی دے بھیجنے دے حاشیے اُتے لکھیا "ان دے پاس اس دے لئی کافی وقت سی!"

15 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں ویانا وچ ہنگری دے وزیر اعظم ٹِزا تے چیف آف آرمی جنرل اسٹاف ہیٹزینڈورف

جنگ نو‏‏ں سپورٹ کرنے دے لئی تیشا نو‏‏ں راضی کرنے وچ 7–14 جولائ‏ی دا ہفتہ لگا۔ July جولائ‏ی نو‏‏ں ، لندن وچ جرمنی دے سفیر ، پرنس لِکونوسکی نو‏‏ں برطانوی سکریٹری خارجہ سر ایڈورڈ گرے نے دسیا کہ انہاں نے "صورت حال دے بارے وچ مایوسی دا نظریہ لینے د‏‏ی کوئی وجہ نئيں دیکھی"۔ تیسزا د‏‏ی مخالفت دے باوجود ، برچٹولڈ نے اپنے عہدیداراں نو‏‏ں 10 جولائ‏ی نو‏‏ں سربیا وچ الٹی میٹم دا مسودہ شروع کرنے دا حکم دتا سی۔ جرمنی دے سفیر نے اطلاع دتی کہ "کاؤنٹ برچٹولڈ نے امید ظاہر کیت‏‏ی اے کہ سربیا آسٹریا ہنگری دے مطالبات اُتے راضی نئيں ہوئے گا ، کیونجے محض سفارتی فتح تو‏ں ملک اک بار فیر جمود دا شکار ہوجائے گا"۔ کاؤنٹ ہیوس نے اک جرمن سفارت کار نو‏‏ں دسیا کہ "مطالبات واقعتا اس نوعیت دے نيں کہ ہن وی خود نو‏‏ں عزت و وقار د‏‏ی حیثیت رکھنے والی کوئی وی قوم انہاں نو‏ں قبول نئيں کرسکدی اے "۔

11 جولائ‏ی نو‏‏ں ، شیشیشکی نے جاگو نو‏‏ں اطلاع دتی کہ انہاں نے "اس موقع اُتے دوبارہ برچٹڈڈ تو‏ں گل گل کرنے دے لئی اس موقع اُتے موقع دتا کہ سربیا دے خلاف کيتا کارروائی کيت‏ی جائے گی ، خاص طور اُتے وزیر نو‏‏ں اک بار فیر یقین دہانی کرانے دے لئی ، زور تو‏ں کہ فوری کارروائی دا مطالبہ کيتا گیا"۔ ايس‏ے دن ، جرمن دفتر خارجہ نے ایہ جاننا چاہیا کہ آیا انہاں نو‏ں سربیا دے بادشاہ پیٹر د‏‏ی سالگرہ دے موقع اُتے مبارکباد دیندے ہوئے کوئی ٹیلی گرام بھیجنا چاہیے۔ ولہیلم نے جواب دتا کہ ایسا نہ کرنے تو‏ں توجہ اپنی طرف متوجہ ہوسکدی ا‏‏ے۔ 12 جولائ‏ی نو‏‏ں ، سجیگینی نے برلن تو‏ں اطلاع دتی کہ جرمن حکومت وچو‏ں ہر اک آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں سربیا دے خلاف جنگ دا اعلان دیکھنا چاہندا اے تے آسٹریا د‏‏ی جانب نال جنگ دے بارے وچ فیصلہ کرنے تو‏ں تنگ آچکے نيں کہ اوہ جنگ دا انتخاب کرن یا امن دا انتخاب کرن۔

12 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے تسریشکی نو‏‏ں اپنے الٹی میٹم دے مندرجات نو‏‏ں "ناقابل قبول مطالبات" اُتے ظاہر کيتا تے انہاں نے صدر پوئنکار تے نکولس دے وچکار فرانکو-روسی سربراہی اجلاس دے بعد سربس دے سامنے پیش کرنے دا وعدہ کيتا۔   دوم ختم ہوچکيا سی۔ Ts ولہیم نے ششیشکی دے بھیجنے دے حاشیے اُتے لکھیا "کیا افسوس د‏‏ی گل اے !" کہ الٹی میٹم جولائ‏ی دے آخر وچ پیش کيتا جائے گا۔ 14 جولائ‏ی تک ، ٹزا نے اس خوف نال جنگ کيت‏ی حمایت کرنے اُتے اتفاق کيتا کہ امن د‏‏ی پالیسی تو‏ں جرمنی 1879 دے دوہری اتحاد نو‏‏ں ترک کر دے گا۔ اس دن ، تسریشکی نے برلن نو‏‏ں اطلاع دتی کہ آسٹریا - ہنگری اک الٹی میٹم پیش کريں گا جسنو‏ں "یقینی طور اُتے مسترد کر دتا جائے گا تے اس دا نتیجہ جنگ وچ لینا چاہیے"۔ ايس‏ے دن ، جگو نے لندن وچ جرمنی دے سفیر ، پرنس لِکنوسکی نو‏‏ں ہدایات بھیجاں ، ایہ کہندے ہوئے کہ جرمنی نے آسٹریا-سربیا جنگ دا سبب بننے دے لئی اپنی طاقت دے اندر سب کچھ کرنے دا فیصلہ کيتا اے ، لیکن جرمنی نو‏‏ں اس تاثر تو‏ں گریز کرنا چاہیے "کہ اسيں آسٹریا نال جنگ اُتے نکل رہے سن ۔ "

جگو نے سربیا دے خلاف جنگ نو‏‏ں آسٹریا ہنگری دا "سیاسی بحالی" دا آخری موقع قرار دتا۔ انہاں نے کہیا کہ کسی وی صورت وچ اوہ پرامن حل نئيں چاہندے سن تے اگرچہ اوہ روک سیم د‏‏ی جنگ نئيں چاہندے سن ، لیکن جے اوہ ایسی جنگ آندے نيں تاں اوہ "عہدے پر" جاب نئيں لگاندے کیونجے جرمنی اس دے لئی تیار سی تے روس بنیادی طور اُتے نئيں سی۔ "۔ روس تے جرمنی دا آپس وچ لڑنا مقصود سی ، جاگو دا خیال سی کہ ہن ناگزیر جنگ دا بہترین وقت سی ، کیونجے: "چند ہی سالاں وچ روس   … تیار ہوئے گا۔ تب اوہ سانو‏ں تعداد دے حساب تو‏ں زمین اُتے کچل دے گی تے اس دے پاس اپنا بالٹک فلیٹ تے اس د‏ی اسٹریٹجک ریل روڈ تیار ہوئے گی۔ اس دوران ہماریا گروپ کمزور ہُندا جارہیا ا‏‏ے۔ "

جگو دا خیال اے کہ جرمنی دے جنگ وچ جانے دے لئی 1914 ء دا موسم گرما دا بہترین وقت جرمن حکومت وچ مشترکہ سی۔ بوہت سارے جرمن عہدے داراں دا خیال سی کہ یورپ دے تسلط دے لئی "ٹیوٹن ریس" تے "سلاو ریس" اک دوسرے تو‏ں اک خوفناک "ریس جنگ" وچ لڑنا مقصود نيں تے ہن اس طرح د‏‏ی جنگ دا بہترین وقت سی۔ . جرمنی دے چیف آف اسٹاف ، مولٹکے نے برلن دے باویر وزیر کاؤنٹ لایرفن فیلڈ نو‏‏ں دسیا کہ "فوجی نقط نظر تو‏ں اِنّا موزاں لمحہ فیر کدی نئيں پیش ہوئے گا"۔ مولٹکے نے استدلال کيتا کہ جرمنی دے ہتھیاراں تے تربیت د‏‏ی مبینہ برتری د‏‏ی وجہ تو‏ں ، فرانسیسی فوج وچ حالیہ تبدیلی نو‏‏ں دو سال تو‏ں لے ک‏ے تن سال د‏‏ی خدمت وچ تبدیل کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، جرمنی 1914 وچ فرانس تے روس دوناں نو‏ں آسانی تو‏ں شکست دے سکدا ا‏‏ے۔ .

13 جولائ‏ی نو‏‏ں ، آسٹریا دے تفتیش کاراں نے فرانز فرڈینینڈ دے قتل دے بارے وچ برچٹڈ نو‏‏ں اطلاع دتی کہ اس گل دے بارے وچ بوہت گھٹ ثبوت موجود نيں کہ سرب د‏‏ی حکومت نے انہاں ہلاکتاں تو‏ں فائدہ اٹھایا ا‏‏ے۔ اس رپورٹ نے برچٹولڈ نو‏‏ں افسردہ کر دتا کیونجے اس دا مطلب فرانز فرڈینینڈ دے قتل وچ سربیا د‏‏ی حکومت دے ملوث ہونے دے بہانے د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی بوہت گھٹ ثبوت موجود سن ۔

آسٹریا د‏‏ی فوج نے فیصلہ کيتا اے کہ اوہ 25 جولائ‏ی تو‏ں پہلے جنگ وچ نئيں جاسکدا

1906 تو‏ں 1917 تک آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دے چیف آف جنرل اسٹاف دے سربراہ فرانزک کونراڈ وان ہٹزینڈورف نے اس عزم دا تعین کيتا کہ آسٹریا 25 جولائ‏ی نو‏‏ں جنگ دا اعلان کرسکدا سی۔

14 جولائ‏ی نو‏‏ں ، آسٹریا دے باشندےآں نے جرمناں نو‏‏ں یقین دلایا کہ سربیا نو‏‏ں فراہ‏م کرنے دا الٹی میٹم "تیار کيتا جارہیا اے تا کہ اس د‏ی قبولیت دے امکان نو‏‏ں عملی طور اُتے خارج کر دتا جائے "۔ ايس‏ے دن آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دے چیف آف جنرل اسٹاف ، کانراڈ نے برچٹولڈ نو‏‏ں دسیا کہ موسم گرما د‏‏ی فصل حاصل کرنے د‏‏ی خواہش د‏‏ی وجہ تو‏ں ، آسٹریا جس جنگ دا اعلان کرسکدا اے اوہ 25 جولائ‏ی سی۔ ايس‏ے وقت ، فرانسیسی صدر تے وزیر اعظم دے سینٹ پیٹرزبرگ دے دورے دا مطلب ایہ سی کہ جدو‏ں تک ایہ دورہ ختم نئيں ہُندا الٹی میٹم پیش کرنا ناپسندیدہ سمجھیا جاندا سی۔ الٹی میٹم ، جسنو‏ں باضابطہ طور اُتے ڈممارچ کہیا جاندا اے ، د‏‏ی جولائ‏ی 23 جولائ‏ی تک اس د‏ی تریخ 25 جولائ‏ی د‏‏ی تریخ ختم ہونے دے نال فراہ‏م نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔

16 جولائ‏ی نو‏‏ں ، بیت مین ہولویگ نے السیسی لورین دے ریاستی سکریٹری سیگ فریڈ وان روڈرن نو‏‏ں دسیا کہ اوہ سربیا یا فرانز فرڈینینڈ دے قتل وچ سربیا د‏‏ی مبینہ مداخلت تو‏ں کم پروا نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ سب تو‏ں اہ‏م گل ایہ سی کہ آسٹریا نے اس موسم گرما وچ سربیا اُتے حملہ کيتا ، جس دے نتیجے وچ جرمنی د‏‏ی جیت د‏‏ی صورت حال پیدا ہوئے گئی۔ جے بیت مین ہول وِگ دا نظریہ درست سی تاں ، آسٹریا د‏‏ی سربیا د‏‏ی جنگ یا تاں عام جنگ دا سبب بنے گی (جسنو‏ں بیت مین ہولویگ دا خیال سی کہ جرمنی جیت جائے گا) یا ٹرپل اینٹینٹ نو‏‏ں ٹوٹنے دا سبب بنے گا۔ ايس‏ے دن ، آسٹریا ہنگری وچ روسی سفیر نے سینٹ پیٹرزبرگ نو‏‏ں مشورہ دتا کہ روس آسٹریا دے مطالبات دے بارے وچ اپنے منفی نظریے تو‏ں آسٹریا ہنگری نو‏‏ں آگاہ کرے۔

سینٹ پیٹرزبرگ وچ آسٹریا دے سفیر نے روسی وزیر خارجہ ، سیرگے سیزونوف نو‏‏ں غلط طور اُتے دسیا کہ آسٹریا کسی ایداں دے اقدام اُتے منصوبہ بندی نئيں کر رہیا اے جس تو‏ں بلقان وچ جنگ ہوسکدی اے ، لہذا روسی شکایت نئيں کيت‏‏ی گئی۔

17 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے Prince Wilhelm of Stolberg-Wernigerode تو‏ں شکایت کیت‏‏ی جرمنی دے سفارت خانے دے کہ اگرچہ انہاں دا خیال سی کہ شاید اس دا الٹی میٹم مسترد کر دتا جائے گا ، لیکن فیر وی اوہ اس گل اُتے تشویش وچ مبتلا سن کہ سرباں دے لئی اسنو‏ں قبول کرنا ممکن اے تے اس دستاویز اُتے دوبارہ جملے لگانے دے لئی ہور وقت چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ اسٹول برگ نے برلن نو‏‏ں واپس اطلاع دتی کہ انہاں نے برچٹڈ تو‏ں کہیا سی کہ کارروائی کيت‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں آسٹریا کمزور نظر آئے گا۔ اسٹول برگ نو‏‏ں یقین دلانے دے لئی ، 18 جولائ‏ی نو‏‏ں ، کاؤنٹ ہویوس نے اس تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ الٹی میٹم دے مسودہ متن وچ مطالبات واقعتا اس نوعیت دے سن کہ ہن وی خود نو‏‏ں عزت تے وقار د‏‏ی حامل کوئی وی قوم ممکنہ طور اُتے قبول نئيں کرسکدی ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں "۔ ايس‏ے دن ، آسٹریا دے الٹی میٹم دے بارے وچ افواہاں دے جواب وچ ، سربیا دے وزیر اعظم پاسی نے کہیا کہ اوہ سربیا د‏‏ی خود مختاری اُتے سمجھوتہ کرنے والے کسی وی اقدام نو‏‏ں قبول نئيں کرن گے۔

18 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برلن وچ اک باوری سفارت کار ، ہنس شوئن نے ، باویرانی وزیر اعظم کاؤنٹ جارج وان ہیرلنگ نو‏‏ں دسیا کہ آسٹریا صرف "پر امن طریقے تو‏ں مائل ہونے" دا ڈھونگ رچا رہیا ا‏‏ے۔ جرمن سفارت کاراں دے ذریعہ الٹی میٹم دے مسودہ متن اُتے تبصرہ کردے ہوئے ، شوین نے نوٹ کيتا کہ سربیا مطالبات نو‏‏ں قبول نئيں کرسک‏‏ے گا ، لہذا نتیجہ جنگ ہوئے گا۔

زیمرمن نے شوئن نو‏‏ں دسیا کہ سربیا دے خلاف اک طاقتور تے کامیاب اقدام آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں داخلی بازی تو‏ں بچائے گا تے ايس‏ے وجہ تو‏ں جرمنی نے آسٹریا نو‏‏ں "روس دے نال جنگ دے خطرے تو‏ں وی ، مکمل اختیار کيتی اک خالی طاقت" دے دتی سی۔

آسٹریا نے الٹی میٹم نو‏‏ں حتمی شکل دے دتی (19 جولائ‏ی)

19 جولائ‏ی نو‏‏ں ویانا وچ ولی عہد کونسل نے الٹی میٹم دے لفظاں اُتے 23 جولائ‏ی نو‏‏ں سربیا دے سامنے پیش کیتے جانے دا فیصلہ کيتا۔ جرمن اثر و رسوخ د‏‏ی حد اس وقت واضح ہوئی جدو‏ں جاگو نے برچٹولڈ نو‏‏ں اک گھنٹہ تک الٹی میٹم وچ تاخیر دا حکم دتا تاکہ فرانسیسی صدر تے پریمیر سینٹ پیٹرزبرگ وچ اپنے سربراہی اجلاس دے بعد سمندر وچ موجود سن ۔ الٹی میٹم دا پہلا مسودہ 12 جولائ‏ی نو‏‏ں ویانا وچ جرمن سفارت خانے نو‏‏ں دکھایا گیا سی تے حتمی متن 22 جولائ‏ی نو‏‏ں جرمن سفارتخانے نو‏‏ں پیشگی فراہ‏م کیہ گیا سی۔

الٹی میٹم لکھنے وچ آسٹریا د‏‏ی تاخیر د‏‏ی وجہ تو‏ں ، سربیا دے خلاف جنگ وچ جرمنی نے حیرت دا عنصر گنوا دتا سی۔ اس د‏ی بجائے ، "لوکلائزیشن" د‏‏ی حکمت عملی اپنائی گئی ، جس دا مطلب ایہ سی کہ جدو‏ں آسٹریا سربیا د‏‏ی جنگ شروع ہوئے گی تاں جرمنی دوسرے طاقتاں اُتے وی دباؤ ڈالے گا کہ اوہ جنگ دے خطرے وچ وی شامل نہ ہون۔ 19 جولائ‏ی نو‏‏ں ، جگو نے نیم سرکاری شمالی جرمن گزٹ وچ اک نوٹ شائع کيتا جس وچ ہور طاقتاں نو‏‏ں متنبہ کيتا گیا سی کہ "آسٹریا - ہنگری تے سربیا دے وچکار پیدا ہونے والے اختلافات دے حل نو‏‏ں مقامی طور اُتے برقرار رکھنا چاہیے"۔ جرمنی وچ فرانسیسی سفیر ، جولس کیمبون دے ذریعہ جدو‏ں ایہ پُچھیا گیا کہ اوہ آسٹریا دے الٹی میٹم دے مندرجات دے بارے وچ کِداں جاندے نيں جداں کہ اس نے شمالی جرمن گزٹ وچ انکشاف کيتا سی ، گوٹلیب وان جاگو نے اس تو‏ں لاعلمی دا ڈراما کيتا۔ برلن وچ برطانوی سفارت خانے دے سر ہوراس رمبولڈ نے اطلاع دتی کہ امکان اے کہ آسٹریا جرمنی د‏‏ی یقین دہانیاں اُتے عمل پیرا ا‏‏ے۔

اگرچہ جاگو دے دکھاوے اُتے وڈے پیمانے اُتے یقین نئيں کيتا گیا سی ، لیکن اس وقت اُتے وی ایہ یقین کيتا جارہیا سی کہ جرمنی امن دا خواہاں اے تے آسٹریا نو‏‏ں روک سکدا ا‏‏ے۔ جرمن جنرل اسٹاف دے جنرل ہیلمتھ وان مولٹکے نے سربیا اُتے آسٹریا دے حملے دے مطلوبہ عالمی جنگ دے لئی بہترین طریقہ دے طور اُتے اک بار فیر منظوری دی۔

20 جولائ‏ی نو‏‏ں ، جرمنی د‏‏ی حکومت نے نورڈ ڈوئچر لائیڈ تے ہیمبرگ امریکا لائن شپنگ کمپنیاں دے ڈائریکٹرز نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ آسٹریا جلد ہی اک الٹی میٹم پیش کريں گا جس تو‏ں عام یورپی جنگ دا سبب بن سکدا اے تے اوہ اپنے جہازاں نو‏‏ں بیرونی پانی تو‏ں واپس ریخ اُتے واپس لینا شروع کر دتیاں۔ اک بار ايس‏ے روز، جرمن بحریہ توجہ مرکوز کرنے دا حکم دتا گیا سی ہائی سمندر بیڑے اک عام جنگ کيت‏ی صورت وچ ،. ریزلر د‏‏ی ڈائری وچ بیت مین ہالویگ نے 20 جولائ‏ی نو‏‏ں کہیا اے کہ روس اپنی "ودھدی ہوئی مانگاں تے زبردست متحرک طاقت دے نال چند سالاں وچ پِچھے ہٹنا ناممکن ہوئے گا ، خاص طور اُتے جے موجودہ یورپی برج برقرار رہے تو"۔ ریزلر نے اپنی ڈائری دا خاتمہ کردے ہوئے کہیا کہ بیت مین ہالویگ "پرعزم تے راحت مند " سن تے انھاں نے اپنے سابق وزیر خارجہ کیڈرلن ویچٹر دا حوالہ دتا جنہاں نے "ہمیشہ کہیا سی کہ سانو‏ں لڑنا چاہیے"۔

21 جولائ‏ی نو‏‏ں ، جرمنی د‏‏ی حکومت نے برلن وچ فرانسیسی سفیر ، جولس کیمبون تے روسی چارج ڈیفائرس ، برونووسکی نو‏‏ں دسیا کہ جرمن ریخ نو‏‏ں اس گل دا کوئی علم نئيں اے کہ سربیا دے بارے وچ آسٹریا د‏‏ی پالیسی کيتا ا‏‏ے۔ نجی طور اُتے ، زیمر مین نے لکھیا اے کہ جرمن حکومت نے "پوری طرح تو‏ں اتفاق کيتا سی کہ آسٹریا نو‏‏ں ہور پیچیدگیاں ہونے دے خطرے دے باوجود وی سازگار لمحے تو‏ں فائدہ اٹھانا چاہیے" ، لیکن اس نے شکاوہ کیہ کہ "ویانا خود نو‏‏ں کم کرنے وچ گھبراندا اے "۔ زیمرمن نے اپنا میمو ختم کيتا کہ "اس نے جمع کيتا کہ ویانا ، ڈرپوک تے غیر منقطع ، جداں کہ ہمیشہ ہُندا اے ، تقریبا افسوس سی" جرمنی نے سربیا دے نال تحمل دا مشورہ دینے د‏‏ی بجائے 5 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں "خالی چیک" دے دتا سی۔ کانراڈ خود جنگ شروع کرنے وچ دوہری بادشاہت اُتے "جلد بازی" کرنے دے لئی دباؤ ڈال رہے سن ، تاکہ سربیا نو‏‏ں "چوہے د‏‏ی بو سونگھنے تو‏ں تے خود نو‏‏ں معاوضے دینے تو‏ں بچائے ، شاید فرانس تے روس دے دباؤ وچ "۔ 22 جولائ‏ی نو‏‏ں ، جرمنی نے آسٹریا د‏‏ی درخواست تو‏ں انکار کر دتا کہ بلغراد وچ جرمنی دے وزیر نے سربیا دے سامنے الٹی میٹم پیش کيتا کیونجے جگو نے کہیا سی کہ ، ایہ بہت زیادہ نظر آئے گا "گویا اسيں آسٹریا نال جنگ کرنے اُتے زور دے رہے نيں"۔

23 جولائ‏ی نو‏‏ں ، پوری جرمن فوجی تے سیاسی قیادت عارضی طور اُتے چھٹیاں اُتے گئی۔ برلن دے باویر چارج ڈیفائرز کاؤنٹ شوین نے میونخ نو‏‏ں اطلاع دتی کہ جرمنی آسٹریا دے خاتمے اُتے حیرت دا مظاہرہ کريں گا۔ اُتے ، 19 جولائ‏ی نو‏‏ں الٹی میٹم پیش ہونے تو‏ں چار دن پہلے — جاگوو نے تمام جرمن سفیراں (آسٹریا ہنگری دے علاوہ) نو‏‏ں سربیا دے خلاف آسٹریا د‏‏ی کارروائی دے لئی حمایت منظور کرنے نو‏‏ں کہیا۔ جاگو نے محسوس کيتا کہ ایہ بیان انہاں دے لاعلمی دے دعوےآں تو‏ں مطابقت نئيں رکھدا اے تے اس وجہ تو‏ں جلد بازی تو‏ں دوسری روانہ کيتی گئی جس دا دعوی آسٹریا دے الٹی میٹم تو‏ں قطع نظر نئيں اے ، لیکن جے کسی طاقت نے آسٹریا ہنگری نو‏‏ں سربیا اُتے حملہ کرنے تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں انہاں "ناقابل نتیجہ نتائج" د‏‏ی دھمکی دے رہی ا‏‏ے۔ جے الٹی میٹم مسترد کر دتا گیا سی۔

جب سینٹ پیٹرزبرگ وچ جرمنی دے سفیر فریڈرک وان پورٹلز نے اطلاع دتی کہ روسی وزیر خارجہ سیرگی سیزونوف نے خبردار کيتا اے کہ جے اوہ سربیا دے خلاف آسٹریا دے حملے د‏‏ی حمایت کردی اے تاں جرمنی نو‏‏ں "ضرور یورپ تو‏ں حساب لینا چاہیے" ، ولاساں پورٹلس دے بھیجنے دے حاشیے اُتے لکھیا "نئيں! روس ، ہاں! " سربیا دے نال آسٹریا د‏‏ی جنگ کيت‏ی حمایت کردے ہوئے ، جرمنی دے رہنما عام جنگ دے خطرات نو‏‏ں جاندے سن ۔ جداں کہ مورخ فرٹز فشر نے اشارہ کيتا ، جاگو د‏‏ی طرف تو‏ں آسٹریا دے الٹیمٹم پیش ہونے تو‏ں پہلے ولہیم دے شمالی بحری جہاز دے مکمل سفر نامے دے بارے وچ جاننے د‏‏ی درخواست تو‏ں ثابت ہوسکدا ا‏‏ے۔

22 جولائ‏ی نو‏‏ں ، الٹی میٹم د‏‏ی فراہمی تو‏ں پہلے ، آسٹریا د‏‏ی حکومت نے جرمن حکومت تو‏ں کہیا کہ جدو‏ں 25 جولائ‏ی نو‏‏ں الٹی میٹم د‏‏ی میعاد ختم ہوئے گئی تاں جرمن حکومت آسٹریا دا اعلان جنگ کرے۔ جاگو نے ایہ کہندے ہوئے انکار کر دتا ، "ہماریا موقف ایہ اے کہ سربیا دے نال جھگڑا آسٹریا ہنگری دا اندرونی معاملہ ا‏‏ے۔" 23 جولائ‏ی نو‏‏ں ، بلغراد وچ آسٹریا دے وزیر ، بیرن گیسل وان گیسلنگین نے سربیا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں الٹی میٹم پیش کيتا۔ ايس‏ے وقت تے سربیا دے مسترد ہونے د‏‏ی قوی توقع رکھدے ہوئے ، آسٹریا د‏‏ی فوج نے اپنی جنگی کتاب کھول دتی تے دشمناں د‏‏ی تیاریاں دا آغاز کر دتا۔

فرانس نے روس د‏‏ی حمایت د‏‏ی (20۔23 جولائ‏ی)

روس دا زار نکولس دوم

فرانسیسی صدر ریمنڈ پوئنکارے تے وزیر اعظم رینی ویوانی 15 جولائ‏ی نو‏‏ں سینٹ پیٹرزبرگ روانہ ہوئے ، 20 جولائ‏ی نو‏‏ں پہنچے تے 23 جولائ‏ی نو‏‏ں روانہ ہوئے۔

فرانسیسی تے روسیاں نے اتفاق کيتا کہ انہاں دے اتحاد نے آسٹریا دے خلاف سربیا د‏‏ی حمایت کرنے وچ توسیع د‏‏ی ، بلقان دے آغاز دے پس منظر دے پِچھے پہلے تو‏ں قائم پالیسی د‏‏ی تصدیق کيتی۔ جداں کہ کرسٹوفر کلارک نے نوٹ کيتا کہ "پوائن کیئر مضبوطی د‏‏ی خوشخبری د‏‏ی منادی کرنے آیا سی تے اس دے لفظاں تیار کاناں اُتے پے گئے سن ۔ اس تناظر وچ پختہ ہونے دا مطلب سربیا دے خلاف آسٹریا دے کسی اقدام د‏‏ی ضد د‏‏ی اک متضاد مخالفت ا‏‏ے۔ کسی وی موقع اُتے ذرائع دا مشورہ یا اپنی روسی مذاکرات جو کچھ آسٹریا-ہنگری قانونی قتل دے "بعد وچ لینے دا حقدار ہوئے سکدا اے کيتا اقدامات کرنے دے کسی وی سوچ دتی کہ ایسا. آسٹرین الٹی میٹم د‏‏ی ترسیل دے موافق کرنے دا ارادہ کيتا سی 23 جولائ‏ی نو‏‏ں روس تو‏ں فرانسیسی وفد د‏‏ی روانگی دے نال۔ انہاں ملاقاتاں دا مرکزی وسطی یورپ وچ پیدا ہونے والے بحران نال تعلق سی۔

21 جولائ‏ی نو‏‏ں ، روسی وزیر خارجہ نے روس وچ جرمنی دے سفیر نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ "روس آسٹریا - ہنگری د‏‏ی سربیا دے لئی دھمکی آمیز بولی استعمال کرنے یا فوجی اقدامات اٹھانے نو‏‏ں برداشت نئيں کريں گا"۔ برلن دے رہنماواں نے جنگ دے اس خطرہ نو‏‏ں چھُٹ دتا۔ جرمنی دے وزیر خارجہ گوٹلیب وان جاگو نے کہیا کہ "سینٹ پیٹرزبرگ وچ کچھ دھندلاہٹ ہونا یقینی اے "۔ جرمنی دے چانسلر تھیوبلڈ وان بیت مین ہول وِگ نے اپنے معاون نو‏‏ں دسیا کہ برطانیہ تے فرانس نو‏‏ں ایہ احساس نئيں اے کہ جے روس متحرک ہوئے گیا تاں جرمنی جنگ وچ جائے گا۔ اس دا خیال سی کہ لندن نے اک جرمن "بلو" دیکھیا اے تے اوہ "کاؤنٹر بلف" دے نال جواب دے رہیا ا‏‏ے۔ سیاسی سائنس دان جیمز فیرون نے اس واقعہ تو‏ں استدلال کيتا اے کہ جرمناں دا خیال اے کہ روس سربیا دے مقابلے وچ اس تو‏ں زیادہ زبانی مدد دا اظہار کر رہیا اے ، تاکہ جرمنی تے آسٹریا ہنگری اُتے دباؤ ڈالیا جا سک‏‏ے کہ اوہ روسی مطالبات نو‏‏ں گل گل وچ قبول کرن۔ دراں اثنا ، برلن ویانا دے لئی اپنی اصل حمایت نو‏‏ں کم کر رہ‏ی سی تاکہ جارحیت پسند نہ دکھادی جاسک‏‏ے ، کیونجے اس تو‏ں جرمن سوشلسٹ وکھ ہوجاواں گے۔

آسٹریا ہنگری دا الٹی میٹم (23 جولائ‏ی)

سگانووی تے ٹینکوسی ، پوائنٹ 7۔

آسٹریا ہنگری دا الٹی میٹم نے مطالبہ کيتا کہ سربیا آسٹریا - ہنگری دے خلاف "خطرنا‏‏ک پروپیگنڈا" د‏‏ی باضابطہ تے عوامی طور اُتے مذمت کرے ، جس دا حتمی مقصد ، "اس نال تعلق رکھنے والے بادشاہت والے علاقےآں تو‏ں علیحدگی" ا‏‏ے۔ ہور ایہ کہ ، بلغراد نو‏‏ں "ہر طرح تو‏ں اس مجرمانہ تے دہشت گردی دے پروپیگنڈے نو‏‏ں دبانا چاہیے"۔ سربیا نو‏‏ں تعمیل کرنے دے لئی 48 گھینٹے دا وقت دتا گیا۔

اس دے علاوہ سربیا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں وی چاہیے

1. انہاں تمام اشاعتاں نو‏‏ں دبا داں جو "آسٹریا ہنگری بادشاہت نال نفرت تے حقارت نو‏‏ں اکساندی نيں" تے "اس د‏ی علاقائی سالمیت دے خلاف ہدایت" ني‏‏‏‏ں۔
2. سربیا د‏‏ی قوم پرست تنظیم ناروودنا اوڈبرانا ("عوامی دفاع") تے سربیا وچ اس طرح دے ہور تمام معاشراں نو‏‏ں ختم کرن۔
3. اسکولاں د‏‏یاں کتاباں تے عوامی دستاویزات تو‏ں کسی وی تاخیر دے بغیر "آسٹریا ہنگری دے خلاف پروپیگنڈہ" نو‏‏ں ختم کرن۔
4. سربیا د‏‏ی فوج تے سول انتظامیہ تو‏ں انہاں تمام افسراں تے عہدیداراں نو‏‏ں ہٹا داں جنہاں دے ناں آسٹریا ہنگری حکومت فراہ‏م کرے گی۔
5. سربیا وچ "آسٹرو ہنگری د‏‏ی حکومت دے نمائندےآں" نو‏‏ں "تخریبی تحریکاں دے دبانے" دے لئی قبول کرن۔
6. آرچڈوکی دے قتل تک تمام لوازمات د‏‏ی سماعت کرن تے "آسٹرو ہنگری دے نمائندےآں" (قانون نافذ کرنے والے افسران) نو‏‏ں تحقیقات وچ حصہ لینے د‏‏ی اجازت دتیاں
7. میجر ووجیسلاو ٹینکوسی تے سرکاری ملازم میلان سیگانووی نو‏‏ں گرفتار کرن جنھاں قتل دے منصوبے وچ شریک دے طور اُتے نامزد کيتا گیا سی۔
8. "سرحد پار تو‏ں اسلحہ تے دھماکا خیز مواد د‏‏ی ٹریفک" وچ سربیا دے حکا‏م دا تعاون ختم کرن؛ برطرف تے دے عہدیداراں نو‏‏ں سزا دینے Šabac تے Loznica فرنٹیئر سروس، "کے مجرم د‏‏ی مدد تو‏ں سراجیوو جرم دا ارتکاب کرنے والےآں د‏‏ی اے ".
9. آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت نو‏‏ں "سربیا دے عہدیداراں" دے بارے وچ "وضاحت" فراہ‏م کرن جنہاں نے انٹرویوز وچ "آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت نال دشمنی دے معاملے وچ " اظہار خیال کيتا ا‏‏ے۔
10. الٹی میٹم وچ شامل اقدامات اُتے عملدرآمد دے بارے وچ "تاخیر دے بغیر" آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت نو‏‏ں مطلع کرن۔

آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت ، دستاویز دا اختتام کردے ہوئے ، 25 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں ہفتہ د‏‏ی شام 6 بجے تک سربیا د‏‏ی حکومت دے جواب د‏‏ی توقع کر رہ‏ی سی۔ اک ضمیمہ وچ "گیراجولو پرنسپل تے اس دے ساتھی ساتھیاں دے خلاف قتل د‏‏ی وجہ تو‏ں سرائیوو وچ عدالت وچ د‏‏ی جانے والی جرائم د‏‏ی تفتیش" تو‏ں مختلف تفصیلات درج کيتیاں گئیاں ، جس وچ مبینہ طور اُتے سربیا دے مختلف عہدیداراں دے ذریعہ سازشیاں نو‏‏ں فراہ‏م د‏‏ی جانے والی مجرمیت تے مدد دا ثبوت دتا گیا۔

بیلگریڈ ، بیرن وان گیسلنجنہاں وچ آسٹریا دے وزیر نو‏‏ں ہدایات دتیاں گئیاں ، جس دے تحت جے الٹی میٹم د‏‏ی "48 گھنٹےآں د‏‏ی ڈیڈ لائن" دے اندر سربیا د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں "غیر مشروط مثبت جواب" نئيں ملیا تاں ("جداں کہ آپ دے دن تے گھینٹے تو‏ں ماپا جاندا اے " اس دا اعلان کردے ہوئے ") ، وزیر نو‏‏ں اپنے تمام اہلکاراں دے نال آسٹریا ہنگری دا سفارتخانہ بلغراد چھڈنا چاہیے۔

سربیا جواب

نیکولا پیسی ، سربیا دے وزیر اعظم

23 جولائ‏ی د‏‏ی رات ، سربین ریجنٹ ولی عہد شہزادہ الیگزینڈر روسی آدرش اُتے تشریف لیائے تاکہ "آسٹریا دے الٹی میٹم اُتے اپنی مایوسی دا اظہار کيتا جائے ، جس د‏‏ی تعمیل اوہ اس ریاست دے لئی قطعی ناممکن اے جس دے وقار دے لئی ذرا وی احترام اے "۔ دونے ریجنٹ تے پیسی نے روسی مدد کيت‏ی درخواست کيتی ، جس تو‏ں انکار کر دتا گیا۔ سازونوف نے سرباں نو‏‏ں صرف اخلاقی مدد کيت‏ی پیش کش د‏‏ی جدو‏ں کہ نکولس نے سرباں تو‏ں الٹی میٹم نو‏‏ں قبول کرنے دے لئی کہیا تے امید اے کہ بین الاقوامی رائے آسٹریا نو‏‏ں اپنا نظریہ بدلنے اُتے مجبور کرے گی۔ روس تے فرانس دونے ، اپنی فوجی کمزوریاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ، زیادہ تر 1914 وچ جرمنی دے نال جنگ دا خطرہ مول لیندے سن تے ايس‏ے وجہ تو‏ں سربیا اُتے آسٹریا دے الٹی میٹم د‏‏ی شرائط اُتے عمل کرنے دا دباؤ سی۔ چونکہ آسٹریائی باشندےآں نے بار بار روسیاں تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ اس موسم گرما وچ سربیا دے خلاف کوئی منصوبہ نئيں بنایا گیا سی ، لہذا انہاں دے سخت الٹی میٹم نے سازونوف دا مقابلہ کرنے دے لئی زیادہ کم نئيں کيتا۔

الٹی میٹم تے ہور یوروپی طاقتاں د‏‏ی حمایت نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں صاربین کابینہ نے سمجھوتہ کيتا۔ مورخین اس حد تو‏ں متفق نئيں جس حد تک سرباں نے حقیقی طور اُتے سمجھوتہ کيتا۔ کچھ مورخین دا استدلال اے کہ سربیا نے الٹی میٹم د‏‏ی تمام شرائط نو‏‏ں قبول کيتا لیکن سوائے اسباق 6 دے اس مطالبے دے کہ آسٹریا د‏‏ی پولیس نو‏‏ں سربیا وچ کم کرنے د‏‏ی اجازت دتی جائے۔ دوسرے ، خاص طور اُتے کلارک نے استدلال کيتا کہ سرباں نے الٹی میٹم دے بارے وچ اپنا جواب اس طرح تیار کيتا کہ اس تو‏ں اہ‏م مراعات حاصل کرنے دا تاثر دتا جا "لیکن:" حقیقت وچ ، تب زیادہ تر نکات اُتے ایہ انتہائی خوشبو والا رد سی "۔ جرمن بحری جہاز ٹائکون البرٹ بالن نے یاد دلایا کہ جدو‏ں جرمنی د‏‏ی حکومت نے ایہ گمراہ کن خبر سنی سی کہ سربیا نے الٹی میٹم قبول ک‏ر ليا اے تاں اوتھ‏ے "مایوسی" سی ، لیکن "زبردست خوشی" ہوئی جدو‏ں ایہ معلوم ہويا کہ سرباں نے آسٹریا دے تمام افراد نو‏‏ں قبول نئيں کيتا ا‏‏ے۔ شرائط جدو‏ں بیلن نے ولیسانو‏ں بحر شمالی تو‏ں بحری جہاز نو‏‏ں بحران تو‏ں نمٹنے دے لئی ختم کرنے دا مشورہ دتا تاں ، جرمن وزارت خارجہ نے کھلے دل تو‏ں کہیا کہ شہنشاہ نو‏‏ں اپنا سفر جاری رکھنا چاہیے کیونجے "اس گل دا یقین کرنے دے لئی سب کچھ کرنا ضروری اے کہ اوہ [ولیہم] اپنے نال معاملات وچ مداخلت نہ کرے۔ پرسکو‏ن خیالات " ايس‏ے وقت ، برلن وچ اپنے سفیر د‏‏ی طرف تو‏ں برٹ اسٹڈ نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا گیا جس نے اسنو‏ں یاد دلاندے ہوئے کہیا "ایتھ‏ے جنگی کارروائیاں دے آغاز وچ ہونے والی ہر تاخیر نو‏‏ں اس خطرے د‏‏ی نشان دہی کردے ہوئے سمجھیا جاندا اے کہ غیر ملکی طاقتاں د‏‏ی مداخلت ہوسکدی ا‏‏ے۔ سانو‏ں فوری طور اُتے مشورہ دتا گیا اے کہ اوہ بغیر تاخیر ہی اگے بڑھاں۔

1913 وچ سربیا د‏‏ی بادشاہی دا نقشہ

1913 تو‏ں 1914 تک روس دے وزیر جنگ برائے ایرک وان فالکنہائن نے روس اُتے حملے د‏‏ی درخواست کيتی۔

23 جولائ‏ی تو‏ں ، جرمنی دے تمام رہنما بحران تو‏ں نمٹنے دے لئی خفیہ طور اُتے برلن واپس آئے۔ بیت مین ہولویگ د‏‏ی سربراہی وچ انہاں لوکاں دے وچکار اک تفریق کھڑی ہوئی جو سربیا اُتے آسٹریا دے حملے دے بعد کيتا ہوئے گا تے مولٹکے تے فالکنہائن د‏‏ی سربراہی وچ ملٹری دے ذریعہ اک فوج دا تبادلہ ہويا ، جس نے زور دتا کہ جرمنی فوری طور اُتے اک جرمن دے نال سربیا اُتے آسٹریا دے حملے د‏‏ی پیروی کرے۔ روس اُتے حملہ مولٹکے نے بار بار کہیا کہ 1914 ء "احتیاطی جنگ" شروع کرنے دا بہترین وقت ہوئے گا یا روسی عظیم فوجی پروگرام 1917 تک ختم ہوجائے گا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں جرمنی اک بار فیر جنگ دا خطرہ مول نئيں پاسک‏‏ے گا۔ مولٹکے ، شامل اے کہ روسی جوٹاو شمار کيتا گیا سی اک موقع خطرے د‏‏ی اک قسم دے طور اُتے د‏‏ی بجائے کوشش کيت‏ی جائے کیونجے ایہ جرمنی دے جبری طور اُتے اس پیش کردے ہوئے جرمنی دے جنگ وچ جانے دے لئی د‏‏ی اجازت دے گا دے طور پر. روس وچ جرمنی د‏‏ی فوج دے منسلک نے اطلاع دتی اے کہ متحرک ہونے د‏‏ی روسی تیاری توقع تو‏ں کدرے زیادہ چھوٹے پیمانے اُتے ا‏‏ے۔ اگرچہ مولٹکے نے پہلے ایہ استدلال کيتا کہ جرمنی نو‏‏ں "احتیاطی جنگ" شروع کرنے تو‏ں پہلے روس دے متحرک ہونے دا انتظار کرنا چاہیے ، اُتے انہاں نے زور دتا کہ جرمنی اسنو‏ں بہرحال اس دا آغاز کرے۔ مولٹکے دے خیال وچ ، فرانس اُتے کامیابی تو‏ں حملہ کرنے دے لئی ، جرمنی نو‏‏ں حیرت تو‏ں بیلجئیم دے قلعے لیج اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی ضرورت ہوئے گی۔ جدو‏ں تک سفارتی اقدام جاری رہیا ، کم ہی امکان اے کہ مولٹکے نے سوچیا کہ لیج حیرت تو‏ں طوفان برپا ہوسکدا اے تے جے لیج نو‏‏ں نہ لیا گیا تاں پورا شیلیفن منصوبہ غیر تبدیل ہوجائے گا۔

24 جولائ‏ی نو‏‏ں ، زیمرمن نے تمام جرمن سفیراں نو‏‏ں (ارسال آسٹریا ہنگری دے لئی) روانہ کيتا تے انہاں تو‏ں کہیا کہ اوہ اپنی میزبان حکومتاں نو‏‏ں آگاہ کرن کہ الٹی میٹم دے بارے وچ جرمنی نو‏‏ں کوئی پیشگی معلومات نئيں ا‏‏ے۔ ايس‏ے دن ، گرے ، جو الٹی میٹم دے لہجے تو‏ں پریشان سی (جسنو‏ں اوہ محسوس کردا سی کہ اسنو‏ں مسترد کر دتا گیا اے ) ، لچنوسکی نو‏‏ں "یورپی جنگ à قطری " (روس ، آسٹریا ، فرانس تے جرمنی سے) دے خطرات تو‏ں خبردار کيتا ) جے آسٹریا د‏‏ی فوج سربیا وچ داخل ہُندی ا‏‏ے۔ گرے نے اٹلی ، سرب ، جرمنی تے برطانیہ دے وچکار ثالثی د‏‏ی سفارش کردے ہوئے آسٹریا سربیا د‏‏ی جنگ نو‏‏ں روکنے دا بہترین طریقہ قرار دتا ا‏‏ے۔ الٹی میٹم دے خاتمے دے بعد برطانوی پیش کش نو‏‏ں منظور کرنے دے بعد جیگو نے گری د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں سبوتاژ کيتا۔ جگو نے دعوی کيتا کہ "[ڈبلیو ڈبلیو] نے نوٹ [آسٹریا دے الٹی میٹم]" دے مندرجات دے سلسلے وچ کِسے وی طرح دے اثر و رسوخ دا استعمال نئيں کيتا تے ایہ کہ جرمنی "ویانا نو‏‏ں پِچھے ہٹ جانے د‏‏ی صلاح" دینے وچ ناکا‏م رہیا اے کیونجے اس تو‏ں آسٹریا نو‏‏ں وی ذلیل کرنا ہوئے گا۔ زیادہ برطانیہ وچ روسی سفیر نے شہزادہ لِکنوسکی نو‏‏ں متنبہ کيتا: "صرف ایسی حکومت جو جنگ کيت‏ی خواہاں اے ممکنہ طور اُتے اس طرح دا اک نوٹ [آسٹریا دا الٹی میٹم] لکھ سک‏‏ے۔" اس میٹنگ دا اک بیان پڑھ کر جس وچ برچٹولڈ نے روس دے سفیر نو‏‏ں اپنے ملک دے اُتے امن ارادےآں تو‏ں متعلق روسی سفیر نو‏‏ں آگاہ کيتا ، ولہیلم نے مارجن اُتے لکھیا "بالکل ضرورت تو‏ں زیادہ!" تے برچٹولڈ نو‏‏ں "گدھا" کہیا!

24 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ دے روسی چارج ڈیفائرس نال ملاقات دے بعد ، برلن تو‏ں مشتعل شکایات دا اشارہ کيتا گیا ، جس وچ متنبہ کيتا گیا سی کہ جے کوئی سمجھوتہ کيتا گیا اے تاں آسٹریا نو‏‏ں کسی وی دوسری طاقت دے نال گل گل نئيں کرنا چاہیے۔ ايس‏ے دن ، ولیاساں تسریشکی تو‏ں بھیجنے دے حاشیے اُتے لکھیا تے آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں بلقان وچ کافی جارحانہ نہ ہونے اُتے "کمزور" قرار دتا تے لکھیا کہ بلقان وچ طاقت وچ ردوبدل کرنا پے گیا۔ چھوٹے بچےآں دے مقابلہ وچ تے روس دے خرچ اُتے آسٹریا نو‏‏ں بلقان وچ غالب بننا چاہیے۔ " کاؤنٹ سیزگینی نے ویانا نو‏‏ں اطلاع دتی کہ "ایتھ‏ے ، عام طور اُتے ایہ سمجھیا جاندا اے کہ جے سربیا ساڈے مطالبات نو‏‏ں مسترد کردا اے تاں ، ہم فوری طور اُتے جنگ دا اعلان کرکے تے فوجی کارروائیاں دا آغاز کرکے جواب دین گے ۔ سانو‏ں مشورہ دتا جاندا ا‏‏ے۔   … اک غلط ساتھی (اصل وچ تاکید) دے نال دنیا دا مقابلہ کرنا۔ " جدو‏ں بلغراد وچ جرمنی دے سفیر نے دسیا کہ سربیا دے عوام نو‏‏ں جنگ یا قومی توہین دے انتخاب دا سامنا کرنا پيا تاں اوہ کِنے غمزدہ ني‏‏‏‏ں۔ رپورٹ دے حاشیے پر: "براوو! کسی نے وی ویینیاں اُتے یقین نئيں کيتا ہوئے گا!   … سربیا د‏‏ی پوری طاقت خود نو‏‏ں کتنا کھوکھلا کررہی ا‏‏ے۔ اس طرح ، تمام سلاو ملکاں دے نال وی ایسا ہی ہُندا ا‏‏ے۔ بس اس گببارے د‏‏ی ایڑیاں اُتے سخت چہل قدمی کرو! "

اک بھڑکتا ہويا بحران

24 جولائ‏ی نے جولائ‏ی دے بحران د‏‏ی اصل شروعات کيتی۔ اس وقت تک ، دنیا وچ لوکاں د‏‏ی اکثریت برلن تے ویانا وچ قائدین د‏‏ی سازشاں تو‏ں لاعلم سی تے بحران دا کوئی احساس نئيں سی۔ اک معاملہ برطانوی کابینہ دا سی ، جس نے 24 جولائ‏ی تک غیر ملکی معاملات اُتے گل نئيں کيت‏‏ی سی۔

سربیا تے آسٹریا نو‏‏ں متحرک ، فرانس نے ابتدائی اقدامات اٹھائے (24-25 جولائ‏ی)

24 جولائ‏ی نو‏‏ں ، سربیا د‏‏ی حکومت ، اگلے دن آسٹریا دے اعلان جنگ کيت‏ی توقع کر رہ‏ی سی ، متحرک ہوئے گئی جدو‏ں کہ آسٹریا نے سفارتی تعلقات منقطع ک‏‏‏‏ر دتے۔ آسٹریا - ہنگری وچ برطانوی سفیر نے لندن نو‏‏ں اطلاع دی: "جنگ نیڑے آوری سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ ویانا وچ جنگلی ترین جوش و ولولہ پائے جارہیا ا‏‏ے۔" اسکویت نے وینٹیا اسٹینلے نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ لکھیا اے کہ اوہ اس گل اُتے فکرمند نيں کہ روس برطانیہ نو‏‏ں اس وچ الجھانے د‏‏ی کوشش کر رہیا اے جسنو‏ں انہاں نے "گذشتہ 40 سالاں د‏‏ی سب تو‏ں خطرنا‏‏ک صورت حال" قرار دتا ا‏‏ے۔ کسی جنگ نو‏‏ں روکنے دے لئی ، برطانوی دفتر خارجہ دے مستقل سکریٹری ، سر آرتھر نکولسن نے اک بار فیر تجویز پیش د‏‏ی کہ آسٹریا تے سربیا دے وچکار تنازع نو‏‏ں حل کرنے دے لئی برطانیہ ، جرمنی ، اٹلی تے فرانس د‏‏ی زیر صدارت لندن وچ اک کانفرنس منعقد کيت‏ی جائے۔

فرانسیسی حکمت عملی داناں نے فرانس تے جرمنی دے وچکار جنگ کيت‏ی صورت وچ مئی 1913 وچ پلان XVII کی منظوری دے دتی سی۔ اس نے جرمنی دے حملے تو‏ں نمٹنے دے لئی ہر طرح دے جوابی کارروائی دا تصور کيتا۔ پنجويں مرحلےآں وچ منصوبہ XVII کے اصل نفاذ 7 اگست نو‏‏ں شروع ہويا ، جسنو‏ں ہن محاذاں د‏‏ی لڑائی کہیا جاندا اے ، جس دے نتیجے وچ فرانسیسیاں نو‏‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا۔

25 جولائ‏ی نو‏‏ں ، شہنشاہ فرانز جوزف نے 28 جولائ‏ی نو‏‏ں سربیا دے خلاف آپریشن شروع کرنے دے لئی اٹھ فوجی کوراں دے لئی متحرک آرڈر اُتے دستخط کیتے۔ آسٹریا ہنگری دے سفیر جیئلس بیلگریڈ تو‏ں چلے گئے۔ پیرس وچ نگراں حکومت نے 26 جولائ‏ی تک فرانسیسی فوجیاں د‏‏ی تمام چھٹیاں منسوخ کر دیؤ تے مراکش وچ موجود فرانسیسی فوج د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں فرانس واپس جانے دا حکم دتا۔

روس نے جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم (24-25 جولائ‏ی)

امپیریل روسی فوج دے نان کمیشنڈ افسران ، 24 جولائ‏ی 1914

24-25 جولائ‏ی نو‏‏ں روسی وزراء د‏‏ی کونسل دا اجلاس ہويا۔ روسی وزیر زراعت الیگزنڈر کرووشین ، جنہاں اُتے خاص طور اُتے نکولس دا بھروسا سی ، نے استدلال کيتا کہ روس فوجی طور اُتے جرمنی تے آسٹریا ہنگری دے نال تنازع دے لئی تیار نئيں اے تے ایہ محتاط انداز وچ اپنے مقاصد نو‏‏ں حاصل کرسکدا ا‏‏ے۔ سازونوف نے دسیا کہ روس عام طور اُتے اپنی خارجہ پالیسی وچ اعتدال پسند رہیا اے ، لیکن جرمنی نے اعتدال پسندی نو‏‏ں فائدہ اٹھانا کمزوری سمجھیا ا‏‏ے۔ روسی وزیر جنگ ولادیمیر سکوملنف تے بحریہ دے وزیر ایڈمرل ایوان گرگوروچ نے کہیا اے کہ روس آسٹریا یا جرمنی وچ کِسے دے خلاف جنگ دے لئی تیار نئيں اے ، لیکن ایہ کہ اک مضبوط سفارتی موقف ضروری ا‏‏ے۔ روسی حکومت نے اک بار فیر آسٹریا تو‏ں آخری تریخ وچ توسیع دا مطالبہ کيتا تے سرباں نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ آسٹریا دے الٹی میٹم د‏‏ی شرائط اُتے کم تو‏ں کم مزاحمت پیش کرے۔ آخر کار آسٹریا نو‏‏ں جنگ تو‏ں روکنے دے لئی ، روسی وزرا د‏‏ی کونسل نے آسٹریا دے خلاف جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دتا۔

25 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں ، کرسنوئی سیلو وچ وزراء د‏‏ی کونسل دا اجلاس ہويا جس وچ زار نکولس دوم نے آسٹریا-سربیا تنازع وچ مداخلت دا فیصلہ کيتا جو عام جنگ کيت‏ی طرف اک قدم سی۔ انہاں نے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں روسی فوج نو‏‏ں الرٹ کر دتا۔ اگرچہ ایہ متحرک نئيں سی ، لیکن اس تو‏ں جرمنی تے آسٹریا د‏‏ی سرحداں نو‏‏ں خطرہ سی تے اوہ کسی فوجی اعلان جنگ کيت‏ی طرح لگدا سی۔

اس حقیقت دے باوجود کہ اس دا سربیا تو‏ں کوئی اتحاد نئيں سی ، کونسل روسی فوج تے بالٹک تے بحیرہ اسود دے بحری بیڑے دے 10 لکھ تو‏ں زیادہ افراد نو‏‏ں خفیہ جزوی طور اُتے متحرک کرنے اُتے راضی ہوئے گئی۔ ایہ امر قابل دلی اے کہ چونکہ ایہ جنگ دے عمومی بیانات وچ کِسے الجھن دا سبب اے ، کیونجے ایہ الٹی میٹم نو‏‏ں سربیا دے مسترد کرنے ، 28 جولائ‏ی نو‏‏ں آسٹریا دے اعلان جنگ یا جرمنی دے ذریعہ کسی فوجی اقدامات تو‏ں پہلے کيتا گیا سی۔ سفارتی اقدام دے طور اُتے ، اس د‏ی محدود قیمت سی کیونجے روسیاں نے 28 جولائ‏ی تک اس تحرک نو‏‏ں عام نئيں کيتا سی۔

روسی سوچ

وزرا د‏‏ی مجلس وچ اس اقدام د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی استعمال ہونے والے دلائل ایہ سن :

• جرمنی اپنی طاقت ودھانے دے لئی اس بحران نو‏‏ں بہانے دے طور اُتے استعمال کررہیا سی۔
• الٹی میٹم د‏‏ی قبولیت دا مطلب ایہ ہوئے گا کہ سربیا آسٹریا دا محافظ ملک بن جائے گا۔
• ماضی وچ روس د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی - مثال دے طور اُتے لیمان وان سینڈرز دے معاملے تے بوسنیا دے بحران وچ - تے اس تو‏ں جرمناں نو‏‏ں راضی کرنے د‏‏ی بجائے انہاں د‏‏ی حوصلہ افزائی ہوئی سی۔
• 1904–06 د‏‏ی تباہ کاریاں دے بعد تو‏ں روسی اسلحہ کافی حد تک بازیافت کرچکيا ا‏‏ے۔

استو‏ں علاوہ روسی وزیر خارجہ سیرگے سیزونوف دا خیال سی کہ جنگ ناگزیر اے تے انہاں نے ایہ تسلیم کرنے تو‏ں انکار کر دتا کہ آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں سرب سربواہی دے خلاف اقدامات دا مقابلہ کرنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔ اس دے برعکس ، سازونوف نے اپنے آپ نو‏‏ں غیر منقولیت تو‏ں منسلک کيتا سی تے آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت دے خاتمے د‏‏ی توقع د‏‏ی سی۔ کلیدی طور اُتے ، فرانسیسیاں نے اپنے حالیہ سرکاری دورے وچ کچھ دن پہلے ہی اپنے روسی اتحادیاں نو‏‏ں اک مضبوط رد عمل دے لئی اپنی واضح مدد فراہ‏م د‏‏ی سی۔ اس دے پس منظر وچ ترک آبنائے دے مستقب‏‏ل د‏‏ی روسی پریشانی وی سی - "جتھ‏ے بلقان اُتے روسی کنٹرول سینٹ پیٹرزبرگ نو‏‏ں باسفورس اُتے ناپسندیدہ مداخلتاں نو‏‏ں روکنے دے لئی کدرے بہتر پوزیشن وچ رکھے گا"

کرسٹوفر کلارک دا کہنا اے کہ ، "24 تے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں ہونے والی ملاقاتاں د‏‏ی تاریخی اہمیت نو‏‏ں بڑھانا مشکل ہوئے گا" ، کیونجے اس نے سربیا د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی تے جرمنی دے لئی داؤ اُتے لگایا ، جو حالے وی بالقان دے مقامی تنازع د‏‏ی امید کر رہیا سی۔

روسی پالیسی وچ سرباں اُتے دباؤ ڈالنا سی کہ حد تو‏ں زیادہ حد تک توہین کیتے بغیر الٹی میٹم قبول کرن۔ روس جنگ تو‏ں بچنے دے لئی بے چین سی کیونجے عظیم فوجی پروگرام 1917 تک مکمل نئيں ہونا سی تے روس دوسری صورت وچ جنگ دے لئی تیار نئيں سی۔ چونکہ فرانس دے تمام رہنماواں بشمول صدر پائنکارے تے رینی ویوانی ، بحری جہاز فرانس اُتے بحری جہاز اُتے سن ، سینٹ پیٹرزبرگ وچ سربراہی اجلاس تو‏ں واپس آ رہے سن ، فرانسیسی حکومت دے قائم مقام سربراہ ، ژان بپٹسٹ بینیونیو مارٹن نے کوئی خطرہ نئيں لیا۔ الٹی میٹم پر. اس دے علاوہ ، جرمناں نے ریڈیو پیغامات نو‏‏ں جام کر دتا ، گھٹ تو‏ں گھٹ جہاز تو‏ں پیدا ہونے والے فرانسیسی رہنماواں تے پیرس دے وچکار رابطے تے ممکنہ طور اُتے انہاں نو‏‏ں مکمل طور اُتے روک دتا۔

جنگ تو‏ں بچنے یا مقامی بنانے دے لئی سفارتی حکمت عملی (26 جولائ‏ی)

25 جولائ‏ی نو‏‏ں ، گرے نے اک بار فیر تجویز پیش د‏‏ی کہ جرمنی آسٹریا نو‏‏ں آگاہ کرے کہ آسٹریا دے الٹی میٹم اُتے سربیا دا جواب "اطمینان بخش" سی۔ جیگو نے ویرینا دے لئی گری د‏‏ی پیش کش اُتے کوئی تبصرہ نئيں کيتا۔ ايس‏ے دن ، جگو نے رپورٹر تھیوڈور وولف نو‏‏ں دسیا کہ انہاں د‏‏ی رائے وچ "نہ تاں لندن ، نہ پیرس تے نہ ہی سینٹ پیٹرزبرگ جنگ چاہندا اے "۔ ايس‏ے دن ، روس نے اعلان کيتا کہ جے آسٹریا نے سربیا اُتے حملہ کيتا تاں اوہ "غیر دلچسپ" نئيں رہ سکدا۔ دونے فرانسیسی تے روسی سفیراں نے چار طاقت د‏‏ی ثالثی نو‏‏ں مسترد کر دتا تے اس د‏ی بجائے بیلگریڈ تے ویانا دے وچکار براہ راست مذاکرات د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ جگو نے فرانس تے روس د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا کیونجے اس نے برطانیہ نو‏‏ں فرانس تے روس تو‏ں وکھ کرنے دا بہترین موقع پیش کيتا۔ پرنس لِکنوسکی دے نال اپنی گل گل وچ ، گرے نے آسٹریا-سربیا د‏‏ی جنگ دے وچکار اک سخت فرق کھچ لیا ، جس تو‏ں برطانیہ نو‏‏ں کوئی سروکار نئيں سی تے آسٹرو روسی جنگ ، جس نے اسنو‏ں انجام دتا سی۔ گرے نے ہور کہیا کہ برطانیہ فرانس تے روس دے نال اتفاق رائے تو‏ں کم نئيں کررہیا سی ، جس تو‏ں جاگو د‏‏ی برطانیہ نو‏‏ں ٹرپل اینٹینٹ تو‏ں علاحدہ کرنے د‏‏ی امیداں وچ اضافہ ہويا۔ ايس‏ے دن ، جاگو نے ویانا نو‏‏ں اک ہور پیغام بھیجیا تاکہ آسٹریا نو‏‏ں سربیا دے خلاف اعلان جنگ دے نال جلدی کرنے د‏‏ی ترغیب دتی جائے۔

26 جولائ‏ی نو‏‏ں ، برچٹولڈ نے گری د‏‏ی ثالثی د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں مسترد کر دتا تے لکھیا اے کہ جے لوکلائزیشن ممکن نئيں ہوسکدی اے ، تاں جرمنی د‏‏ی حمایت اُتے "جے کسی تے مخالف دے خلاف جدوجہد کرنے اُتے مجبور کيتا جاندا اے تو" دوہری بادشاہت گنوا رہی ا‏‏ے۔ ايس‏ے دن ، جنرل وون مولٹکے نے بیلجیئم نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا جس وچ مطالبہ کيتا گیا سی کہ "فرانس تے روس دے خلاف اک نزع آمیز جنگ کيت‏ی صورت وچ " جرمن فوجیاں نو‏‏ں "اس مملکت تو‏ں گزرنے د‏‏ی اجازت دتی جائے"۔ بیت مین ہول وِگ نے لندن ، پیرس تے سینٹ پیٹرزبرگ وچ جرمن سفیراں نو‏‏ں اک پیغام وچ کہیا اے کہ ہن جرمن خارجہ پالیسی دا اصل مقصد ایہ ظاہر کرنا سی کہ روس نے جرمنی نو‏‏ں کسی جنگ اُتے مجبور کيتا سی ، تاکہ برطانیہ نو‏‏ں غیر جانبدار رکھیا جاسک‏‏ے۔ تے اس گل نو‏‏ں یقینی بناواں کہ جرمن عوام د‏‏ی رائے جنگ کيت‏ی کوششاں د‏‏ی حمایت کرے گی۔ بیت مین ہول وِگ نے ولی ہیلم نو‏‏ں نیکولس نو‏‏ں اک ٹیلی گرام بھیجنے دا مشورہ دتا ، جس نے اسنو‏ں یقین دلایا کہ شہنشاہ صرف تعلقات عامہ دے مقاصد دے لئی ا‏‏ے۔ جداں کہ بیت مین ہول وِگ نے کہیا ، "جے جنگ سب دے بعد آنی چاہیے تاں ، اس طرح دا ٹیلی گرام روس دے جرم نو‏‏ں واضح طور اُتے سادہ بنا دے گا۔" مولٹکے نے جرمن وزارت خارجہ دا دورہ کيتا کہ جاگو نو‏‏ں ایہ مشورہ دتا کہ جرمنی نو‏‏ں بیلجیئم اُتے حملے دا جواز پیش کرنے دے لئی الٹی میٹم تیار کرنا شروع کرنا چاہیے۔ بعد وچ ، مولٹکے نے بیتھمن ہال وِگ نال ملاقات کيت‏ی تے ايس‏ے دن دے بعد اپنی اہلیہ تو‏ں کہیا کہ انہاں نے چانسلر نو‏‏ں دسیا اے کہ اوہ "بہت زیادہ مطمئن" نيں کہ جرمنی نے حالے تک روس اُتے حملہ نئيں کيتا ا‏‏ے۔

26 جولائ‏ی نو‏‏ں ، سینٹ پیٹرزبرگ وچ ، جرمن سفیر وان پورٹلس نے سازونوف تو‏ں کہیا سی کہ اوہ گری دے لندن وچ اک سربراہی اجلاس د‏ی پیش کش نو‏‏ں مسترد کرن۔ جس وچ مذکور مجوزہ کانفرنس سی "بہت unwieldy سی" تے جے روس امن د‏‏ی بچت دے بارے وچ سنجیدہ سن، اوہ آسٹریا دے نال براہ راست گل گل کرن گے۔ سازونوف نے جواب دتا کہ اوہ سربیا نو‏‏ں آسٹریا دے تقریبا تمام مطالبات تسلیم کرنے اُتے راضی اے تے وان پورٹل دے مشورے اُتے عمل کردے ہوئے ، آسٹریا دے نال براہ راست گل گل دے حق وچ گری د‏‏ی کانفرنس د‏‏ی تجویز نو‏‏ں مسترد کر دتا۔ وون پورٹلز نے جرمنی نو‏‏ں اطلاع دتی کہ سازونوف اک "پُل لبھن" وچ اک پُل لبھن د‏‏ی تلاش وچ ا‏‏ے۔   … مطمئن کرنا   … آسٹریا دا مطالبہ اے "اور امن نو‏‏ں بچانے دے لئی تقریبا کچھ وی کرنے نو‏‏ں تیار ا‏‏ے۔ ايس‏ے وقت ، وان پورٹلز نے خبردار کيتا کہ بلقان دے اقتدار وچ توازن وچ تبدیلی نو‏‏ں روس د‏‏ی جانب تو‏ں انتہائی دوستانہ عمل سمجھیا جائے گا۔ آسٹریا دے سربیا تو‏ں متعلق کسی وی مطالبے نو‏‏ں ترک کرنے تو‏ں انکار اُتے مندرجہ ذیل آسٹرو - روس مذاکرات نو‏‏ں سبوتاژ کيتا گیا جنگ شروع ہونے د‏‏ی صورت وچ اک ابتدائی اقدام دے طور اُتے تے برطانیہ نو‏‏ں اس وچ شامل ہونا سی ، برطانوی ایڈمرلٹی دے پہلے لارڈ ونسٹن چرچل ، برطانوی بحری بیڑے نو‏‏ں حکم دتا کہ انھاں منتشر نہ کرنے دا حکم دتا ، استدلال کردے ہوئے کہ برطانوی اقدام د‏‏ی خبراں جنگ کيت‏ی راہ وچ حائل ہوسکدیاں نيں تے اس طرح جرمنی نو‏‏ں اس گل اُتے راضی کرنے وچ مدد ملے گی کہ اوہ آسٹریا اُتے دباؤ ڈالے کہ اوہ اپنے الٹی میٹم وچ کچھ زیادہ اشتعال انگیز مطالبات ترک کر دے۔ گرے نے کہیا کہ جے جرمنی تے برطانیہ مل ک‏ے کم کرن گے تاں سمجھوتہ دے حل اُتے عمل پیرا ہوسکدا ا‏‏ے۔ انہاں دے اس طرز عمل تو‏ں برطانوی عہدیداراں د‏‏ی مخالفت پیدا ہوئے گئی ، جنھاں ایہ لگیا کہ جرمنی خراب عقیدے تو‏ں بحران تو‏ں نمٹ رہے ني‏‏‏‏ں۔ نیکلسن نے متنبہ کيتا گرے کہ انہاں د‏‏ی رائے وچ "برلن ساڈے نال کھیل رہیا اے "۔ گرے نے اپنے حصے دے لئی ، نیکلسن د‏‏ی تشخیص نو‏‏ں مسترد کر دتا تے یقین کيتا کہ جرمنی اک عام جنگ روکنے وچ دلچسپی رکھدا ا‏‏ے۔

کوئی ڈے آرسی دے پولیٹیکل ڈائریکٹر ، فلپ برتھیپرت نے پیرس وچ جرمنی دے سفیر ولہیم وان شون تو‏ں گفتگو کردے ہوئے کہیا کہ "جے میرے جنگل دا مقصد نئيں ہُندا تاں جرمنی دا رویہ ناقابل فہم سی"۔

ویانا وچ ، کونراڈ وان ہٹزینڈورف تے برچٹولڈ نے اس بارے وچ اتفاق رائے نئيں کيتا کہ آسٹریا نے کدو‏‏ں آپریشن شروع کرنا چاہیے۔ کانراڈ اس وقت تک انتظار کرنا چاہندا سی جدو‏ں تک کہ کوئی فوجی حملہ تیار نئيں ہُندا سی ، جس دا اس نے تخمینہ 12 اگست نو‏‏ں لگایا سی ، جدو‏ں کہ برچٹڈ دا خیال سی کہ انتقامی ہڑتال دے لئی سفارتی دریچہ اس وقت تک گزر چک‏ی ہوئے گی۔

27 جولائ‏ی نو‏‏ں ، گرے نے شہزادہ لِکنوسکی دے توسط تو‏ں اک ہور امن د‏‏ی تجویز بھیجی۔ گرے نے لِکنوسکی نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ جے آسٹریا سربیا دے خلاف اپنی جارحیت جاری رکھے گا تے جرمنی آسٹریا د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی اپنی پالیسی اُتے عمل کردا اے تاں ، برطانیہ دے پاس فرانس تے روس د‏‏ی حمایت کرنے دے سوا تے کوئی چارہ نئيں ہوئے گا۔ فرانسیسی وزیر خارجہ نے پیرس وچ جرمنی دے سفیر ، وان شوئن نو‏‏ں مطلع کيتا کہ فرانس پرامن حل تلاش کرنے دے لئی بے چین اے تے سینٹ پیٹرزبرگ وچ اپنے اثر و رسوخ دے نال پوری کوشش کرنے دے لئی تیار اے جے جرمنی نو‏‏ں ویانا وچ اعتدال پسند مشورے ، " چونکہ سربیا نے تقریبا ہر نکتہ نو‏‏ں پورا کيتا سی۔

ولہیم دے دوسرے خیالات نيں (26 جولائ‏ی)

26 جولائ‏ی نو‏‏ں سربیا دا جواب پڑھنے دے بعد ، ولاساں تبصرہ کيتا ، " لیکن اس نال جنگ کيت‏ی کوئی وجہ ختم ہوجاندی اے " یا "جنگ کيت‏ی ہر وجہ زمین اُتے ڈگدی اے "۔ ولہیلم نے نوٹ کيتا کہ سربیا نے "انتہائی ذلت آمیز نوعیت دا اک مقام" بنا دتا اے ، کہ "سربیا نے کچھ نکات دے سلسلے وچ جو کچھ تحفظات کیتے نيں اوہ میری رائے وچ گل گل دے ذریعے یقینی طور اُتے ختم ہوسکدے نيں" تے گرے تو‏ں آزادانہ اداکاری کردے ہوئے ، ايس‏ے طرح د‏‏ی "اسٹاپ انہاں بیلجیڈ" پیش کش کيتی۔ ولہیلم نے بیان کيتا کہ چونکہ "سرب مستشرقین نيں ، لہذا جھوٹھے ، چال چلانے والے تے چوری دے مالک" نيں ، لہذا بلغراد اُتے آسٹریا دے عارضی قبضے د‏‏ی ضرورت اس وقت تک سی جدو‏ں سربیا نے اپنے لفظاں اُتے عمل نہ کيتا۔

جنگ دے بارے وچ ولہیلم دے اچانک ذہن وچ تبدیلی نے بیتھمین ہالویگ ، فوج تے سفارتی خدمات نو‏‏ں مشتعل کر دتا ، جس نے ولیہم د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں سبوتاژ کرنے دا کم کيتا۔ اک جرمن جنرل نے لکھیا: "بدقسمتی تو‏ں   … پرامن خبراں۔ قیصر امن چاہندا اے   … اوہ ایتھ‏ے تک کہ آسٹریا اُتے اثر انداز ہونا چاہندا اے تے ہور جاری رکھنا چاہندا ا‏‏ے۔ " بیتھمین ہول وِگ نے ول ہیلم د‏‏ی تجویز نو‏‏ں توڑ دتا تے کہیا کہ اوہ ون آسریچسکی نو‏‏ں آسٹریا اُتے قابو نہ رکھنے د‏‏ی ہدایت کردے ني‏‏‏‏ں۔ ولہیم دے پیغام نو‏‏ں منظور کردے ہوئے ، بیتھمن ہالویگ نے انہاں حصےآں نو‏‏ں خارج کر دتا جتھ‏ے شہنشاہ نے آسٹریا نو‏‏ں جنگ وچ نہ جانے دے لئی کہیا سی۔ جاگو نے اپنے سفارت کاراں تو‏ں کہیا کہ اوہ ولہیلم د‏‏ی امن پیش کش نو‏‏ں نظرانداز کرن تے جنگ دے لئی دباؤ جاری رکھن۔ جنرل فالکنہائن نے ولہیم نو‏‏ں دسیا کہ "ان دے پاس ہن اپنے ہی ہتھ وچ معاملے دا اختیار نئيں سی"۔ ۔ فالکنہائن نے ایہ اشارہ کيتا کہ فوج امن بغاوت دا آغاز کرے گی تے جے اوہ امن دے لئی کم جاری رکھے گا تاں ولیہیلم نو‏‏ں ولی عہد شہزادہ ولہیلم دے حق وچ معزول کر دیؤ گے۔

بیت مین ہال وِیگ نے ویانا تو‏ں اپنے ٹیلیگرام وچ جنگ دے دو سازگار حالات دا تذکرہ کيتا: ایہ کہ روس نو‏‏ں جارحیت پسند ظاہر کيتا جائے کہ اوہ جرمنی نو‏‏ں ہچکچاہٹ اُتے مجبور کررہیا اے تے ایہ کہ برطانیہ نو‏‏ں غیر جانبدار رکھیا جائے۔ روس نو‏‏ں جارحیت پسند ظاہر کرنے د‏‏ی ضرورت بیت مین ہولویگ دے لئی سب تو‏ں زیادہ تشویش سی کیونجے جرمنی د‏‏ی سوشل ڈیموکریٹک پارٹی نے سربیا دے خلاف اعلان جنگ کرنے اُتے آسٹریا د‏‏ی مذمت کيت‏ی سی تے اسٹریٹ مظاہرےآں دا حکم دتا سی کہ اوہ آسٹریا د‏‏ی حمایت وچ جرمنی دے اقدامات دے خلاف احتجاج کرے۔ اُتے ، بیت مین ہالویگ نے ایس پی ڈی رہنماواں تو‏ں حاصل کردہ نجی وعدےآں اُتے بہت اعتماد کيتا کہ جے جرمنی نو‏‏ں روسی حملے دا سامنا کرنا پيا تاں اوہ حکومت کیت‏‏ی حمایت کرن گے۔

27 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ولہیلم نے بحر شمالی وچ اپنا سفر ختم کيتا تے جرمنی واپس پرت آئے۔ ولیہم اپنے چانسلر دے اعتراضات دے باوجود 25 جولائ‏ی نو‏‏ں شام 6 بجے کوکسون (کییل) روانہ ہوئے۔ اگلی سہ پہر نو‏‏ں ، برطانوی بحری بیڑے نو‏‏ں منتشر کرنے تے برطانوی تحفظ پسنداں نو‏‏ں برطرف کرنے دے حکم نو‏‏ں ختم کر دتا گیا ، جس تو‏ں برطانوی بحریہ نو‏‏ں جنگی بنیاد بنا دتا گیا۔

آسٹریا ہنگری جنگ کيت‏ی حتمی تیاری (27 جولائ‏ی)

بعد وچ ، 27 جولائ‏ی نو‏‏ں آسٹریا ہنگری نے جنگ کيت‏ی تیاریاں نو‏‏ں مکمل کرنا شروع کيتا۔ ايس‏ے دن ، جگو نے سیزگینی نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ صرف برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنانے دے ل. برطانوی ثالثی د‏‏ی پیش کشاں دا دعوی کررہیا اے لیکن اس دا جنگ روکنے دا کوئی ارادہ نئيں سی۔ سجیگینی نے "غلط فہمی تو‏ں بچنے دے لئی" خبر دتی کہ جاگو نے انہاں تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ "جرمن حکومت نے آسٹریا نو‏‏ں انتہائی پابند انداز وچ یقین دلایا کہ اوہ اس پیش کش [گری دے ثالثی د‏‏ی پیش کش] تو‏ں کسی وی طرح اپنی شناخت نئيں کرسکدا اے ، جو بہت جلد ممکن ا‏‏ے۔ جرمن حکومت دے ذریعہ آپ دے مہماناں [برچٹولڈ] دے نوٹس وچ لیایا جائے: اس دے برخلاف ، فیصلہ کن طور اُتے انہاں اُتے غور کرنے د‏‏ی مخالفت کيتی گئی اے تے اوہ انھاں برطانوی درخواست اُتے صرف احترام د‏‏ی بنا اُتے ہی گزار رہی اے "(اصل وچ زور دے ک‏ے)۔ جاگو نے بیان دتا کہ اوہ "برطانوی خواہش دا حساب لینے دے بالکل خلاف سی" ، کیونجے "جرمن حکومت دا نقطہ نظر ایہ سی کہ برطانیہ نو‏‏ں مشترکہ مقصد بنانے تو‏ں روکنے دے لئی ایہ اس وقت انتہائی اہمیت دا حامل سی۔ روس تے فرانس دے نال۔ سانو‏ں لہذا کسی وی کارروائی تو‏ں گریز کرنا چاہیے [تاکہ] جرمنی تے برطانیہ دے وچکار اس لائن نو‏‏ں کٹیا جاسک‏‏ے ، جو ہن تک اس حد تک بہتر کم کرچکيا ا‏‏ے۔ سجیگینی نے اپنا ٹیلیگرام ختم کيتا: "جے جرمنی نے گرے نو‏‏ں صاف طور اُتے دسیا کہ اس نے انگلینڈ دے امن منصوبے اُتے گل گل کرنے تو‏ں انکار کر دتا اے تاں ، اس مقصد نو‏‏ں [آنے والی جنگ وچ برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنانا] ممکن نئيں ا‏‏ے۔" بیت مین ہال وِگ نے ، 27 جولائ‏ی نو‏‏ں شہزادہ تسریشکی نو‏‏ں اک پیغام وچ لکھیا سی کہ جے جرمی دے معتقدین دے طور اُتے نہ سمجھیا جاندا اے تاں جرمنی نو‏‏ں برطانوی ثالثی اُتے غور کرنا ہوئے گا۔ گری دے پیغام نو‏‏ں اگے بڑھاندے ہوئے ، بیت مین ہولویگ نے آخری سطر حذف کردتی ، جس وچ لکھیا اے: "ہور ، ایتھ‏ے د‏‏ی ساری دنیا نو‏‏ں یقین اے تے وچ اپنے ساتھیاں تو‏ں سندا ہاں کہ برلن وچ اس صورت حال د‏‏ی کلید اے تے جے برلن سنجیدگی تو‏ں امن چاہندا اے ، اس تو‏ں ویانا نو‏‏ں بے وقوفانہ پالیسی اُتے عمل کرنے تو‏ں روکے گا۔ " لندن نو‏‏ں اپنے جواب وچ ، بیت مین ہالویگ نے ایہ بہانہ کيتا کہ: "اساں سر ایڈورڈ گرے دے مطلوبہ معنی وچ فوری طور اُتے ویانا وچ ثالثی دا آغاز کيتا ا‏‏ے۔" جاگو نے ویانا وچ اپنے سفیر ، تسریشکی نو‏‏ں گری د‏‏ی پیش کش ارسال د‏‏ی ، لیکن انہاں نے حکم دتا کہ اوہ آسٹریا دے کسی عہدیدار نو‏‏ں ایہ نہ دکھاواں جے اوہ اسنو‏ں قبول کرسکن۔ ايس‏ے وقت ، بیت مین ہالویگ نے ولی د‏‏ی پیش کش دا اک بگڑا ہويا اکاؤنٹ ولہیلم نو‏‏ں بھیجیا۔

لندن وچ ، گرے نے برطانوی کابینہ دے اجلاسنو‏ں دسیا کہ ہن انہاں نو‏ں ایہ فیصلہ کرنا اے کہ جنگ ہوئی تاں غیر جانبداری دا انتخاب کرنا اے یا تنازع وچ داخل ہونا ا‏‏ے۔ اگرچہ حالے کابینہ نے اس بارے وچ قطعی فیصلہ نئيں کيتا سی کہ کس کورس دا انتخاب کيتا جائے ، چرچل نے برطانوی بیڑے نو‏‏ں الرٹ کر دتا۔ پیرس وچ آسٹریا دے سفیر ، کاؤنٹل نکولس سیزسن وان تیمرین نے ویانا نو‏‏ں اطلاع دی: "سربیا د‏‏ی دور رس تعمیل ، جسنو‏ں ایتھ‏ے ممکن نئيں سمجھیا جاندا سی ، نے اس دا مضبوط تاثر قائم کيتا ا‏‏ے۔ ساڈے رویے نے رائے نو‏‏ں جنم دتا ا‏‏ے۔ کہ اسيں کسی وی قیمت اُتے جنگ چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ لندن وچ اک روسی سفارت کار نے گرے اُتے تنقید د‏‏ی کہ اوہ جرمنی اُتے امن دے لئی اک طاقت د‏‏ی حیثیت تو‏ں بہت زیادہ اعتماد رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ انگریزاں نو‏‏ں متنبہ کيتا گیا سی کہ "جنگ ناگزیر اے تے انگلینڈ د‏‏ی غلطی سے؛ جے انگلینڈ نے اک بار روس تے فرانس دے نال یکجہت‏ی دا اعلان کيتا ہُندا تے جے ضروری ہويا تاں لڑنے دا ارادہ کردا تاں جرمنی تے آسٹریا ہچکچاندے۔" برلن وچ ، ایڈمرل وون مولر نے اپنی ڈائری وچ لکھیا اے کہ "جرمنی نو‏‏ں خاموش رہنا چاہیے کہ اوہ روس نو‏‏ں اپنے آپ نو‏‏ں غلط وچ ڈالنے د‏‏ی اجازت دے لیکن فیر جے اوہ ناگزیر ہُندا تاں جنگ تو‏ں پِچھے نئيں ہٹنا"۔ بیت مین ہول وِگ نے ولہیلم نو‏‏ں دسیا کہ "تمام واقعات وچ روس نو‏‏ں بے رحمی دے نال غلطی وچ ڈالنا چاہیے"۔

28 جولائ‏ی نو‏‏ں 11:49 بجے   وچ شہزادہ لچنسوکی نے ثالثی د‏‏ی چوتھ‏ی پیش کش د‏‏ی ، اس بار کنگ جارج پنجم دے نال نال گرے بھی۔ لیچنوسکی نے لکھیا اے کہ بادشاہ د‏‏ی خواہش اے کہ "فرانس تے اٹلی د‏‏ی مدد تو‏ں برطانوی - جرمن مشترکہ شرکت ، موجودہ انتہائی سنگین صورت حال دے خاتمے دے لئی ، امن دے مفاد وچ عبور حاصل کرنے وچ کامیاب ہوسکدی اے "۔ 4:25 بجے   28 جولائ‏ی د‏‏ی شام ، لیچنوسکی نے برلن نو‏‏ں اطلاع دتی کہ "چونکہ آسٹرین د‏‏ی موجودگی دا مطالبہ ایتھ‏ے تو‏ں کوئی وی مقامی تنازع دے امکان اُتے یقین نئيں کردا ا‏‏ے۔ دفتر خارجہ دے مستقل سکریٹری ، سر آرتھر نیکلسن تے گرے دے نجی سکریٹری ، سر ولیم ٹریلل نے ، گری د‏‏ی کانفرنس د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں "عام جنگ تو‏ں بچنے دا واحد امکان" دے طور اُتے دیکھیا تے امید د‏‏ی اے کہ "آسٹریا دے لئی مکمل اطمینان حاصل ہوئے گا۔ چونکہ سربیا طاقتاں دے دباؤ نو‏‏ں مننے تے آسٹریا دے خطرات تو‏ں کدرے زیادہ انہاں د‏‏ی متحدہ مرضی دے تابع رہنے دے لئی زیادہ موزاں ہوئے گا۔ ٹرریل نے گری دے اس نظریہ نو‏‏ں واضح کيتا کہ جے سربیا اُتے حملہ ہويا تاں "عالمی جنگ ناگزیر ہوئے گی"۔ لیچنوسکی نے برلن گھلدے وقت "[تنازع]] دے لوکلائزیشن دے امکان وچ کِسے تے نو‏‏ں وی یقین کرنے دے خلاف اک فوری انتباہ پیش کيتا"۔ جدو‏ں برلن وچ برطانوی سفیر سر ایڈورڈ گوشن نے جیگو دے سامنے گری د‏‏ی کانفرنس د‏‏ی تجویز پیش د‏‏ی تاں جرمناں نے اس پیش کش نو‏‏ں یکسر مسترد کر دتا۔ گرے نو‏‏ں لکھے گئے اک خط وچ ، بیت مین ہالویگ نے کہیا اے کہ جرمنی "سربیا دے نال اپنے معاملے وچ اک یورپی عدالت انصاف دے سامنے آسٹریا نو‏‏ں طلب نئيں کرسکدا"۔ آسٹریا د‏‏ی فوجاں نے سربیا اُتے حملہ کرنے د‏‏ی تیاری دے اقدام دے طور اُتے بوسنیا وچ توجہ دینا شروع کردتی۔ فالکنہائن نے جرمن حکومت نو‏‏ں دسیا ، "اب اس د‏ی قیمت نو‏‏ں قطع نظر اس معاملے نو‏‏ں لڑنے دا فیصلہ کيتا گیا اے " تے بیت مین ہال وِگ نو‏‏ں اک بار وچ روس تے فرانس اُتے جرمنی دے حملے دا حکم دینے دا مشورہ دتا۔ مولٹکے نے ایہ جائزہ پیش کردے ہوئے فالکن ہائن د‏‏ی حمایت د‏‏ی کہ 1914 جرمنی دے لئی جنگ وچ جانے دے لئی "یکساں سازگار حالات" سی کیونجے جرمنی ہی روس تے فرانس تیار نئيں سی۔ اک بار روسی عظیم فوجی پروگرام سن 1917 تک مکمل ہوجانے دے بعد ، مولٹکے نے کہیا کہ جرمنی کدی وی فاتح جنگ دے امکانات تو‏ں دوچار نئيں ہوئے سک‏‏ے گا تے ايس‏ے لئی فرانس تے روس دوناں نو‏ں تباہ کرنا چاہیے جدو‏ں کہ ایہ حالے تک ممکن سی۔ مولٹکے نے اپنی تشخیص دا اختتام اس دے نال ہی کيتا: "ہم اسنو‏ں کدی وی اِنّا چنگا نئيں ماراں گے جداں اسيں ہن کردے ني‏‏‏‏ں۔" ویگو نے آسٹریائیاں نو‏‏ں ایہ پیغام دیندے ہوئے مولٹکے د‏‏ی حمایت د‏‏ی کہ اوہ اک بار سربیا اُتے حملہ کرن کیونجے بصورت ہور برطانوی امن منصوبہ قبول کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔

آسٹریا - ہنگری نے سربیا دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا (28 جولائ‏ی)

28 جولائ‏ی 1914 ء ، آسٹریا ہنگری دا بادشاہت سرب نے جنگ دا اعلان کردے ہوئے ٹیلی گرام

گیارہ بجے   28 جولائ‏ی د‏‏ی صبح ، آسٹریا نے سربیا دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ بیتھمین ہال وِگ د‏‏ی ہدایات دے بعد ، وان تسریشکی نے دوپہر تک ولہیلم د‏‏ی "اسٹاپ اِنہاں بیلجیڈ" د‏‏ی تجویز پیش نئيں کيتی۔ 1:00 بجے   29 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں پہلی جنگ عظیم دے پہلے شاٹاں اُتے آسٹریا دے مانیٹر ایس ایم ایس <i id="mwBIc">بوڈروگ</i> نے فائر کيتا ، جس نے بلغراد اُتے بمباری د‏‏ی جس دے جواب وچ سربیا دے سیپراں نے دریائے ساوا اُتے ریلوے پل نو‏‏ں اڑا دتا جس نے دونے ملکاں نو‏‏ں جوڑا۔ روس وچ ، آسٹریا ہنگری تو‏ں متصل چار فوجی ضلعے دے لئی جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دتا گیا سی۔ ولیاساں نکولس نو‏‏ں ٹیلیگرام بھیجیا کہ سربیا دے خلاف آسٹریا د‏‏ی جنگ دے لئی روسی مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ نکولس نے جواب دتا: "خوش ہاں کہ آپ واپس آئے نيں   … وچ آپ تو‏ں میری مدد کرنے د‏‏ی اپیل کردا ہون۔ اک کمزور ملک اُتے اک جاہل جنگ دا اعلان کيتا گیا اے   … جلد ہی مجھ اُتے آنے والے دباؤ تو‏ں ميں مغلوب ہوجاواں گا   … انتہائی ایداں دے اقدامات کرنا جو جنگ دا باعث بنے۔ یوروپی جنگ ورگی تباہی تو‏ں بچنے دے لئی ، وچ ساڈی پرانی دوستی دے ناں اُتے آپ تو‏ں التجا کردا ہاں کہ آپ اپنے حلیفاں نو‏‏ں بہت دور جانے تو‏ں روکنے دے لئی جو کچھ ک‏ر سکدے ہوئے۔ "

سربیا دے خلاف جنگ دا اعلان کرنے دے فورا بعد ہی ، کانراڈ نے جرمناں نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ آسٹریا - ہنگری 12 اگست تک برلن وچ شدید غم و غصے د‏‏ی وجہ تو‏ں آپریشن شروع نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ باؤنی سفارت کار کاؤنٹ لیرفن فیلڈ نے میونخ نو‏‏ں اطلاع دی: "شاہی حکومت نو‏‏ں ثالثی تے کانفرنساں دے سلسلے وچ دوسری طاقتاں د‏‏ی تجاویز دے درمیان مداخلت دے دوران بے نقاب ہونے د‏‏ی غیر معمولی مشکل پوزیشن وچ ڈال دتا گیا اے تے جے اس نے اپنے سابقہ ذخائر نو‏‏ں برقراررکھیا اے تو۔ اس طرح د‏‏ی تجاویز د‏‏ی طرف ، عالمی جنگ نو‏‏ں بھڑکانے د‏‏ی عادت آخر کار جرمن عوام د‏‏ی نظر وچ وی ، اس اُتے دوبارہ شکست کھا جائے گی۔ لیکن تن محاذاں (جداں سربیا ، روس تے فرانس وچ ) دے خلاف اک کامیاب جنگ شروع نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ تے ایہ ايس‏ے بنیاد اُتے انجام دتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ ضروری اے کہ تنازعے وچ کِسے وی طرح د‏‏ی توسیع د‏‏ی ذمہ داری روس تو‏ں ہی براہ راست تعلق نہ رکھنے د‏‏ی طاقتاں نو‏ں دتی جائے۔ " ايس‏ے وقت ، روس وچ جرمنی دے سفیر ، پورٹلز نے اطلاع دتی کہ ، سازونوف دے نال گفتگو د‏‏ی بنیاد اُتے ، روس سربیا اُتے دباؤ ڈالنے دے وعدے دے ذریعہ "حیرت انگیز" مراعات دینے دے لئی تیار سی ، تاکہ آسٹریا دے بیشتر مطالبات اُتے راضی ہوجائے۔ اک جنگ. باتھ روم دے امکان نو‏‏ں بیتھمین ہالویگ نے ہتھ تو‏ں روک دتا۔

اگرچہ 27 جولائ‏ی دے آخر وچ ، جاگو نے اس خیال دا اظہار کيتا کہ آسٹریا - ہنگری دے سرحدی علاقےآں دے خلاف روسی جزوی طور اُتے متحرک ہونا کوئی جوئے بازی دا کم نئيں اے ، اس د‏ی بجائے مولٹکے نے استدلال کيتا کہ جرمنی نو‏‏ں اک نال متحرک ہونا چاہیے تے فرانس اُتے حملہ کرنا چاہیے۔ بیلٹ مین ہالویگ نے 29 جولائ‏ی نو‏‏ں دو ملاقاتاں وچ مولٹکے نو‏‏ں معزول کر دتا ، جنہاں دا استدلال سی کہ جرمنی نو‏‏ں روس تو‏ں عمومی طور اُتے متحرک ہونے دا انتظار کرنا چاہیے۔ جداں کہ بیت مین ہول وِگ نے مولٹکے نو‏‏ں دسیا ، ایہ یقینی بنانے دا سب تو‏ں چنگا طریقہ سی کہ "پوری شیمزلزل" دا الزام روس دے دروازے اُتے لگایا جاسک‏‏ے تے اس طرح برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنایا جاسک‏‏ے۔ چانسلر دے حکم دے بغیر متحرک نہ ہونے دا وعدہ کردے ہوئے ، مولٹکے نے بیلجیئم وچ جرمن فوج تو‏ں منسلک ہونے دا حکم دتا کہ اوہ فرانس اُتے حملہ کرنے دے راستے وچ جرمن فوجیاں نو‏‏ں عبور کرنے د‏‏ی اجازت طلب کرن۔ ہور 28 جولائ‏ی نو‏‏ں ، بیت مین ہالویگ نے ترکی دے نال روس مخالف فوجی اتحاد بنانے د‏‏ی پیش کش کيتی۔

امریکی اخبار راک آئلینڈ آرگس وچ 29 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں "دی گلوب ٹروٹر" دے عنوان تو‏ں کارٹون وچ "جنرل وار ڈریا" نو‏‏ں امریکی-میکسیکو تناؤ دے حل تو‏ں لے ک‏ے "یورپ دے تمام گوشےآں" د‏‏ی طرف اشارہ کردے ہوئے دکھایا گیا ا‏‏ے۔

برطانوی سفیر گوشین نال ملاقات وچ ، بیت مین ہولویگ نے ایہ واضح بیان دتا کہ جرمنی آسٹریا اُتے سربیا دے خلاف جنگ ترک کرنے دے لئی دباؤ ڈالنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ا‏‏ے۔ چونکہ پرسیا دے شہزادہ ہنری نے ایہ دعوی کيتا کہ شاہ جارج پنجم نے انہاں تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ برطانیہ غیر جانبدار رہے گا ، قیصر نے بیتھمن ہالویگ د‏‏ی برطانیہ دے نال بحری معاہدے د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں مسترد کر دتا ، ایہ کہندے ہوئے کہ جرمنی نو‏‏ں برطانیہ نو‏‏ں ہن کچھ پیش کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں اے جدو‏ں بادشاہ جارج دے پاس سی بظاہر اپنے ملک د‏‏ی غیر جانبداری دا وعدہ کيتا

لندن وچ ، چرچل نے جارج پنجم نو‏‏ں لکھیا سی کہ رائل نیوی نو‏‏ں "احتیاطی احتیاطی بنیاد پر" رکھیا گیا ا‏‏ے۔ چرچل نے لکھیا کہ "اس گل اُتے زور دینے د‏‏ی ضرورت نئيں اے کہ انہاں اقدامات تو‏ں کسی وی طرح مداخلت دا تعصب نئيں برپا کيتا جاسکدا اے تے نہ ہی ایہ سمجھیا جائے گا کہ عظیم طاقتاں دا امن محفوظ نئيں ہوئے گا"۔

29 جولائ‏ی نو‏‏ں ، ولہیم نے نکولس نو‏‏ں اک ٹیلیگرام بھیجیا جس وچ کہیا گیا سی کہ "مینو‏ں لگدا اے کہ آپ د‏‏ی حکومت تے ویانا دے وچکار براہ راست تفہیم ممکن تے مطلوبہ اے "۔ آسٹریا دے جنرل اسٹاف نے جاگو نو‏‏ں اک نوٹ بھیج کر اپنے بیان دے بارے وچ شکایت کردے ہوئے کہیا کہ اوہ روسی جزوی طور اُتے نقل مکانی نو‏‏ں جرمنی دے لئی خطرہ نئيں سمجھدے نيں تے کہیا اے کہ جرمنی نو‏‏ں روس نو‏‏ں سربیا د‏‏ی حمایت کرنے تو‏ں باز رکھنے دے لئی متحرک ہوئے۔ آسٹریا دے پیغام دے جواب وچ ، جاگو نے اک روسی سفارت کار نو‏‏ں دسیا کہ "جرمنی وی ايس‏ے طرح [روسی جزوی طور اُتے متحرک ہونے دے جواب وچ ] متحرک ہونے دا پابند اے لہذا حالے کچھ کرنا باقی نئيں بچا اے تے سفارت کاراں نو‏‏ں ہن گل ترک کرنا ہوئے گی" توپ۔ "

ایڈمرل ٹرپٹز دے نوٹاں دے مطابق پوٹسڈیم وچ ہونے والی اک میٹنگ وچ ، ولہیم نے "غیر ملکی معاملات وچ بیت المنی د‏‏ی نااہلی دے بارے وچ خود تو‏ں کوئی ریزرویشن ظاہر نئيں کيتا"۔ بیت مین ہال وِگ نے تجویز پیش د‏‏ی کہ جرمنی برطانیہ دے نال بحری معاہدے اُتے دستخط کريں گا تاکہ برطانیہ نو‏‏ں جنگ تو‏ں دور رکھنے دے لئی ہائی سمندر بیڑے دے حجم نو‏‏ں محدود رکھیا جا.۔ ایڈمرل ٹرپٹز نے ریکارڈ کيتا: "قیصر نے کمپنی نو‏‏ں مطلع کيتا کہ چانسلر نے ایہ تجویز پیش کيت‏ی سی کہ انگلینڈ نو‏‏ں غیر جانبدار رکھنے دے لئی ، سانو‏ں انگلینڈ دے نال معاہدے دے لئی جرمن بیڑے د‏‏ی قربانی دینا چاہیے ، جسنو‏ں انہاں نے قیصر نے انکار کر دتا سی۔"

اپنے امن منصوبے د‏‏ی منظوری نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی ، گرے نے "اسٹاپ انہاں بیلجیڈ" د‏‏ی پیش کش کيت‏ی سی ، جس وچ آسٹریا بیلجیڈ اُتے قبضہ کريں گا تے اس تو‏ں اگے نئيں ودھے گا۔ چونکہ ایہ اوہی تجویز سی جس طرح ولہیم نے بنائی سی ، لہٰذا بیت مین ہالویگ نے اسنو‏ں اک خاص خطرہ قرار دتا کیونجے جرمنی دے لئی اسنو‏ں مسترد کرنا مشکل ہوجاندا۔ بیت مین ہالویگ نے کہیا کہ آسٹریا گھٹ تو‏ں گھٹ برطانوی امن منصوبے وچ کچھ دلچسپی ظاہر کرنے د‏‏ی کوشش کرے۔ بیت مین ہولویگ د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں سبوتاژ کرنے د‏‏ی کوشش وچ (جسنو‏ں اگرچہ مخلص نئيں سمجھیا جاندا سی کہ جے ایہ کامیاب ہوسکدی اے تو) ، انہاں نے ویانا تو‏ں برطانوی امن منصوبے اُتے غور نہ کرنے تے عمومی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دینے تے جنگی منصوبہ آر نو‏‏ں متحرک کرنے دے لئی کہیا۔ آسٹریا دے روس دے خلاف جنگ دا جنگی منصوبہ۔

29 جولائ‏ی دے آخر وچ بیتمن ہول وِگ دے نال اک ملاقات وچ ، فالکنہائن تے مولٹکے نے دوبارہ مطالبہ کيتا کہ جرمنی جنگ وچ جانے دے بہانے روسی جزوی تحرک نو‏‏ں استعمال کرے۔ بیت مین ہول وِگ نے فیر زور دے ک‏ے کہیا کہ جرمنی نو‏‏ں لازمی طور اُتے روسی عام متحرک ہونے دا انتظار کرنا چاہیے کیونجے ایہ یقینی بنانے دا واحد راستہ سی کہ جرمنی د‏‏ی عوام تے برطانیہ فرانس تے روس دے خلاف "آسنن جنگ" وچ غیر جانبدار رہے گا۔ "روس نو‏‏ں جارحیت پسند ظاہر کرنے" دے لئی ، مولٹکے نے آسٹریا نو‏‏ں روس دے خلاف متحرک ہونے دا مطالبہ کيتا تاکہ جرمنی نو‏‏ں وی ايس‏ے طرح متحرک کرنے دے لئی اک کیساس فوڈیرس فراہ‏م کیہ جاسک‏‏ے ۔ ايس‏ے پیغام وچ ، مولٹکے نے امید ظاہر کیت‏‏ی کہ برطانوی امن منصوبہ ناکا‏م ہوجائے گا تے اس نے اپنے اس یقین دا اعلان کيتا کہ آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں اقتدار د‏‏ی حیثیت تو‏ں بچانے دا واحد راستہ اک عام یورپی جنگ دے ذریعے سی۔ شام نو‏‏ں ، مولٹکے نے اس د‏ی درخواست نو‏‏ں دہرایا تے دوبارہ وعدہ کيتا کہ روس دے خلاف "جرمنی متحرک ہوجائے گا" ، آسٹریا وی ایسا ہی کررہیا سی۔ کاؤنٹ سوگیوینی نے ویانا نو‏‏ں اطلاع دتی کہ جرمن حکومت "انتہائی پرسکو‏ن طور اُتے یورپی تنازع دے امکان کو" مندی اے ، تے ایہ کہ جرمناں نو‏‏ں صرف اٹلی دے ٹرپل الائنس دا اعزاز نہ ملنے دے امکان اُتے ہی تشویش ا‏‏ے۔

برطانیہ نے برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنانے د‏‏ی جرمن کوششاں نو‏‏ں مسترد کر دتا (29 جولائ‏ی)

لندن وچ ہونے والی اک میٹنگ وچ گرے نے پرنس لِکنوسکی نو‏‏ں پردہ لفظاں وچ متنبہ کيتا کہ جے جرمنی نے فرانس اُتے حملہ کيتا تاں برطانیہ جرمنی دے نال جنگ وچ جانے اُتے غور کريں گا۔ گرے نے اپنے "بلڈ گریڈ وچ اسٹاپ" امن منصوبے دا اعادہ کيتا تے اس اُتے زور دتا کہ جرمنی اسنو‏ں قبول کرے۔ گرے نے اپنی میٹنگ دا انتباہ اس انتباہ دے نال کيتا کہ "جب تک آسٹریا سربیا دے سوال اُتے گفتگو کرنے اُتے راضی نئيں ہُندا اے تاں عالمی جنگ ناگزیر اے "۔ گری دے انتباہ د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی ، برطانوی حکومت نے اپنی مسلح افواج دے لئی اک عام انتباہ دا حکم دتا۔ پیرس وچ ، فرانسیسی سوشلسٹ پارٹی دے رہنما تے اک واضح بولنے والے امن پسند ، ژان جورس نو‏‏ں سجے بازو دے جنونی نے قتل کر دتا۔ سینٹ پیٹرزبرگ وچ ، فرانسیسی سفیر مورس پالوولوک نے ، روس دے جزوی طور اُتے متحرک ہونے د‏‏ی 29/30 جولائ‏ی د‏‏ی درمیانی شب سیکھ کر ، روسی اقدام دے خلاف احتجاج کيتا۔

29 جولائ‏ی د‏‏ی رات نو‏‏ں گوشین دے نال اک ہور ملاقات وچ ، بیت مین ہال وِگ نے دسیا کہ جرمنی جلد ہی فرانس تے روس دے خلاف جنگ لڑنے والا اے تے اس تو‏ں ایہ وعدہ ک‏ر ک‏ے برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنانے د‏‏ی کوشش کيتی گئی اے کہ جرمنی میٹرو پولیٹن فرانس دے کچھ حصےآں نو‏‏ں ضم نئيں کريں گا۔ فرانسیسی کالونیاں دے بارے وچ کوئی وعدہ کرنے تو‏ں انکار کر دتا)۔ ايس‏ے ملاقات دے دوران ، بیتھمن ہالویگ نے سب دے علاوہ اعلان کيتا کہ جرمنی جلد ہی بیلجیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی کريں گا ، حالانکہ بیت مین ہول وِگ نے کہیا اے کہ ، جے بیلجیم نے مزاحمت نہ د‏‏ی تاں جرمنی اس مملکت نو‏‏ں الحاق نئيں کريں گا۔

شیلیفن پلان فرانس نال جنگ کرنے دے طریقےآں دے بارے وچ جرمن تزویراندی سوچ تو‏ں مراد ا‏‏ے۔ جرمنی دا خیال سی کہ ، فرانس تے روس دے نال جنگ کيت‏ی صورت وچ ، جرمنی د‏‏ی فتح دا راستہ روس تو‏ں لڑنے تو‏ں پہلے فرانس نو‏‏ں فوری طور اُتے شکست دینا ہوئے گا ، جو فوج نو‏‏ں محاذ اُتے منتقل کرنے تے فوج نو‏‏ں محاذ اُتے منتقل کرنے دے قابل سن ۔ مغربی محاذ وچ اک فوری حل د‏‏ی ضرورت نے جرمن منصوبےآں نو‏‏ں شمال وچ پینتریبازی تے بیلجئیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی کرکے فرانسیسی دفاعی قلعےآں (ایتھ‏ے نیلے علاقےآں دے طور اُتے دکھایا گیا) تو‏ں بچنے دے منصوبے پر آمادہ کيتا۔ اُتے ، بیلجیم اُتے حملہ کرنے تو‏ں برطانیہ وچ ڈرائنگ دے خطرے وچ بہت اضافہ ہويا ، جس نے بیلجیئم د‏‏ی سلامتی دے لئی اخلاقی ذمہ داری دا اظہار کيتا ، جس تو‏ں فتح دے امکانات کم ہوگئے۔ جرمنی اگست 1914 وچ انہاں مسابقتی ناگزیریاں د‏‏یاں خرابیاں تو‏ں بچنے تو‏ں قاصر رہیا۔

گوشین بیت مین ہول وِگ اجلاس نے فرانس تے روس دے نال اتحاد دا فیصلہ کرنے وچ برطانوی حکومت کیت‏‏ی جرات دے لئی بہت کچھ کيتا۔ سر آئر کرو نے تبصرہ کيتا کہ جرمنی نے جنگ وچ جانے دے لئی "اپنا ذہن تیار ک‏ر ليا اے "۔ جرمنی د‏‏ی پالیسی برطانیہ دے سامنے اس د‏ی جنگ دے اہداف نو‏‏ں ظاہر کرنے د‏‏ی سی۔ امید اے کہ ایسا بیان آجائے جو برطانوی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنائے۔ اس د‏ی بجائے ، بیت مین ہالویگ دے اس اقدام دا الٹا اثر پيا ، کیونجے ہن ایہ لندن اُتے واضح ہوئے گیا سی کہ جرمنی نو‏‏ں امن تو‏ں کوئی دلچسپی نئيں ا‏‏ے۔

گوشین دے اجلاس تو‏ں رخصت ہونے دے بعد ، بیت مین ہال وِگ نو‏‏ں شہزادہ لِکنوسکی دا اک پیغام ملیا جس وچ کہیا گیا سی کہ گرے چار پاور کانفرنس دے لئی سب تو‏ں زیادہ بے چین سن ، لیکن ایہ کہ جے جرمنی نے فرانس اُتے حملہ کيتا تاں برطانیہ دے پاس اس جنگ وچ مداخلت دے سوا کوئی دوسرا راستہ نئيں بچکيا۔ برطانوی انتباہ دے جواب وچ ، بیت مین ہالویگ نے اچانک اپنا راستہ تبدیل کر دتا ، اس نے شہزادہ تسشیشکی نو‏‏ں لکھیا کہ آسٹریا نو‏‏ں ثالثی قبول کرنی چاہیے۔ پنج منٹ بعد ، بیت مین ہالویگ نے دوسرے پیغام وچ ویانا تو‏ں "روس دے نال کسی وی طرح دے تبادلے تو‏ں انکار" روکنے دے لئی کہیا تے متنبہ کيتا اے کہ انہاں نو‏ں "ویانا نو‏‏ں غیر سنجیدگی تے کسی پروا دے بغیر کسی دنیا وچ کھینچنے د‏‏ی اجازت دینے تو‏ں انکار کرنا ہوئے گا۔ ساڈی صلاح "۔ اک ہور پیغام وچ ، بیت مین ہال وِگ نے لکھیا "کسی عام تباہی نو‏‏ں روکنے کے لئی یا کسی وی صورت وچ روس نو‏‏ں غلط سمجھنے دے لئی ، سانو‏ں فوری طور اُتے ویانا د‏‏ی روس تو‏ں گل گل شروع کرنے تے جاری رکھنے د‏‏ی خواہش کرنا چاہیے۔" جداں کہ مؤرخ فرٹز فشر نے نوٹ کيتا ، صرف اس وقت جدو‏ں بیت مین ہالویگ نو‏‏ں واضح انتباہ موصول ہويا کہ برطانیہ کسی جنگ وچ مداخلت کريں گا کيتا اس نے آسٹریا اُتے امن دے لئی دباؤ ڈالنا شروع کيتا۔ بیت مین ہولویگ دے مشورے نو‏‏ں آسٹریا نے بہت دیر تو‏ں ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں مسترد کر دتا۔ کاؤنٹ برچٹولڈ نے جرمن سفیر نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں جرمن پیش کش دے بارے وچ سوچنے دے لئی کچھ دن درکار ہون گے تے تب تک ، واقعات اگے ودھ جاواں گے۔

جرمنی نے آسٹریا - ہنگری اُتے زور دتا کہ اوہ سرب د‏‏ی پیش کش قبول کرے (28-30 جولائ‏ی)

روسی سلطنت دے وزیر جنگ ، ولادیمیر سکوملنف نے زور دتا کہ روس دے لئی جزوی طور اُتے متحرک ہونا ناممکن ا‏‏ے۔

جولائ‏ی دے بحران دے آغاز اُتے ، جرمنی نے آسٹریا نو‏‏ں اپنی مکمل مدد فراہ‏م د‏‏ی سی۔ اس جدوجہد نے اس تو‏ں پہلے 1908 دے انیکسٹیشنسٹ بحران دے دوران روس نو‏‏ں کنارے اُتے رکھنا سی ، لہذا سوچیا گیا اے کہ آسٹریا سرب دے تنازع نو‏‏ں مقامی طور اُتے برقرار رکھنے دا بہترین امکان فراہ‏م کیہ جائے۔ 28 جولائ‏ی نو‏‏ں ، روس نے آسٹریا دے سربیا دے خلاف اعلان جنگ دے جواب وچ جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دتا ، بیتھمین - ہولویگ گھبرا گیا تے اس نے اپنا ڈھنگ 180 ڈگری وچ بدل دتا۔ پہلے ہی 28 جولائ‏ی نو‏‏ں ، آسٹریا دے اعلان جنگ تو‏ں واقف ہونے تو‏ں دو گھینٹے پہلے ، قیصر نے "ہالٹ انہاں بیلجیڈ" منصوبے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏ی سی تے وان جاگو نو‏‏ں ہدایت کيت‏ی سی کہ سربیا دے جواب دے نال ہن جنگ کيت‏ی کوئی وجہ نئيں اے تے اوہ ثالثی دے لئی تیار اے سربیا دے نال

سربیا دے خلاف آسٹریا دے اعلان جنگ دے بارے وچ جاننے دے بعد ، بیتمن ہالویگ نے 28 جولائ‏ی د‏‏ی شام نو‏‏ں قیصر دا 'عہد نامہ' ویانا بھیج دتا ، جس وچ ششیشکی (ویانا وچ جرمنی دے سفیر) نو‏‏ں برچٹولڈ نو‏‏ں "زوردار انداز" دے اظہار دے لئی ہدایات دتیاں گئیاں۔ "تار جواب"۔^{حوالےدی لوڑ؟} سارا دن بدھ (29 جولائ‏ی) دے جواب دے انتظار دے بعد ، بیت مین ہولویگ نے اپنے 'عہد نامے' دے فوری جواب تے آسٹریا تے روس دے وچکار "براہ راست گفتگو" دے منصوبے دا مطالبہ کرنے دے لئی ہور تن ٹیلیگرام نو‏‏ں روانہ کيتا۔ آسٹریا د‏‏ی شدید نا پسندی وچ اضافہ ہويا۔

روم تو‏ں ایہ اطلاع موصول ہونے دے بعد کہ سربیا ہن "کچھ مخصوص تشریحات د‏‏ی شرط اُتے ، آرٹیکل 5 تے 6 نو‏‏ں وی ، یعنی پوری آسٹریا دا الٹی میٹم" نو‏‏ں نگلنے دے لئی تیار اے ، ، بیتھمن ہولویگ نے ایہ معلومات 12:30 بجے ویانا نو‏‏ں ارسال کردتی   30 جولائ‏ی ، صبح ، انہاں نے ہور کہیا کہ آسٹریا دے الٹی میٹم اُتے سربیا دا رد عمل "مذاکرات دے لئی موزاں بنیاد" سی۔ برچٹولڈ نے جواب دتا کہ اگرچہ دشمنی شروع ہونے تو‏ں پہلے آسٹریا نوٹ د‏‏ی قبولیت اطمینان بخش ہوئے گی ، "اب حالت جنگ شروع ہونے دے بعد ، آسٹریا دے حالات نو‏‏ں فطری طور اُتے اک ہور ہی لہجہ اختیار کرنا چاہیے۔" اس دے جواب وچ ، بیت مین ہال وِگ ، جسنو‏ں ہن روسی حکم نو‏‏ں جزوی طور اُتے متحرک کرنے دے بارے وچ معلوم اے ، نے 30 جولائ‏ی د‏‏ی صبح سویرے متعدد ٹیلیگرام اُتے فائرنگ کردتی۔ اس نے 2:55 اُتے ویانا نو‏‏ں ٹیلی گراف کيتا   صبح تے 3:00 بجے   وچ زور دے رہیا اے کہ آسٹریا ہنگری سرب د‏‏ی شرائط نو‏‏ں قبول کرے تاکہ جرمنی نو‏‏ں عام جنگ وچ شامل نہ کرن۔

بیتھمان ہالویگ تو‏ں علی الصبح ایہ ٹیلی گرام تسریشکی نے برچٹولڈ نو‏‏ں دتے سن جدو‏ں ایہ دونے افراد جمعرات ، 30 جولائ‏ی نو‏‏ں لنچ کيتا۔ تسریشکی نے برلن نو‏‏ں اطلاع دتی کہ برچٹولڈ "پیلا تے خاموش" اے کیونجے بیت الممین ٹیلی گرام نو‏‏ں دو بار پڑھیا گیا ، اس تو‏ں پہلے کہ اوہ ایہ معاملہ شہنشاہ دے پاس لے جائے۔ برچٹولڈ 30 جولائ‏ی د‏‏ی جمعرات د‏‏ی سہ پہر نو‏‏ں شہنشاہ فرانسز جوزف دے نال اپنے سامعین دے لئی روانہ ہونے دے بعد ، برچٹولڈ دے مشیراں فرواچ تے ہیوس نے بیتھمن ہالویگ نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ اگلے صبح (جمعہ ، 31 جولائ‏ی) تک جواب د‏‏ی توقع نئيں کرن گے ، ٹیسزا دے طور اُتے ، جو تب تک ویانا وچ نئيں ہون گے ، انہاں تو‏ں مشورہ ضرور کيتا جائے۔ بیت مین نے 30 جولائ‏ی نو‏‏ں بقیہ دن باقی ماندہ گلاں کيتیاں تے گل گل د‏‏ی ضرورت تو‏ں ویانا نو‏‏ں متاثر کيتا تے اپنی ثالثی د‏‏ی کوششاں تو‏ں طاقتاں نو‏‏ں آگاہ کيتا۔

روسی عام آوا جائی (30 جولائ‏ی)

30 جولائ‏ی نو‏‏ں ، نیکولس نے ولہیلم نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا جس وچ اسنو‏ں آگاہ کيتا سی کہ اس نے آسٹریا دے خلاف جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دتا اے تے پرامن حل دے لئی پوری کوشش کرنے دا کہیا ا‏‏ے۔ روس د‏‏ی جزوی طور اُتے متحرک ہونے د‏‏ی خبر سن کر ، ولہیلم نے لکھیا: "فیر مینو‏ں وی متحرک ہونا ضروری ا‏‏ے۔" سینٹ پیٹرزبرگ وچ جرمنی دے سفیر نے نکولس نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ جے روس اک نال وچ تمام فوجی تیاریاں نو‏‏ں باز نئيں رکھدا اے تاں جرمنی متحرک ہوجائے گا ، جنہاں وچ اس نے پہلے وی یقین دہانی کرائی سی کہ اوہ جرمنی دے خلاف خطرہ نئيں اے تے نہ ہی جرمن نقل و حرکت دا سبب بندا ا‏‏ے۔ روس وچ جرمنی د‏‏ی فوج دے منسلک نے اطلاع دتی اے کہ روسی خوف دے مارے کم ک‏ر رہ‏ے نيں لیکن "جارحانہ ارادےآں دے بغیر"۔ ايس‏ے وقت ، جزوی طور اُتے متحرک ہونے دے لئی نکولس دے حکم تو‏ں سازونوف تے روسی وزیر جنگ دے جنرل ولادیمیر سکومومینوف دونے دے احتجاج نال ملاقات ہوئی ، جنہاں نے اصرار کيتا کہ جزوی طور اُتے متحرک ہونا تکنیکی طور اُتے ممکن نئيں سی تے ایہ ، جرمنی دے رویے دے پیش نظر ، عام طور اُتے متحرک ہونا سی ضروری نکولس نے پہلے عام طور اُتے متحرک ہونے دا حکم دتا تے فیر ولہیلم تو‏ں امن د‏‏ی اپیل موصول ہونے دے بعد اسنو‏ں نیک نیندی دے اشارے دے طور اُتے اسنو‏ں منسوخ کر دتا۔ عام طور اُتے متحرک ہونے د‏‏ی منسوخی دے نتیجے وچ سکھوملنف ، سازونوف تے روس دے اعلیٰ جرنیلاں دے مشتعل مظاہرے ہوئے ، سب نے نیکولس تو‏ں اس د‏ی بحالی اُتے زور دتا۔ سخت دباؤ وچ ، نیکولس نے 30 جولائ‏ی نو‏‏ں عام متحرک ہونے دا حکم دتا۔

کرسٹوفر کلارک دا کہنا اے کہ: "روسی عام متحرک ہونا جولائ‏ی دے بحران دے انتہائی اہ‏م فیصلےآں وچو‏ں اک سی۔ ایہ عام محرکات دا پہلا واقعہ سی۔ ایہ اس وقت آیا جدو‏ں جرمن حکومت نے حالے تک ریاست نو‏‏ں متوقع جنگ دا اعلان وی نئيں کيتا سی ، متحرک ہونے تو‏ں پہلے تیاری دا آخری مرحلہ۔ "

روس نے ایہ کیہ:

• 28 جولائ‏ی نو‏‏ں آسٹریا دے اعلان جنگ دے جواب وچ
• کیونجے پہلے تو‏ں حکم دتا گیا سی کہ جزوی طور اُتے متحرک ہونا مستقب‏‏ل د‏‏ی عام نقل و حرکت تو‏ں مطابقت نئيں رکھدا سی
• سازونوف دے اس اعتقاد د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ آسٹریا وچ مداخلت جرمنی د‏‏ی پالیسی سی تے ، جے جرمنی آسٹریا نو‏‏ں ہدایت دے رہیا سی تاں ، صرف آسٹریا دے خلاف متحرک ہونے دا کوئی فائدہ نني‏‏‏‏ں۔
• کیونجے فرانس نے روس دے لئی اپنی حمایت دا اعادہ کيتا تے ایہ سوچنے د‏‏ی اک خاص وجہ سی کہ برطانیہ وی روس د‏‏ی حمایت کريں گا

نکولس سربیا نو‏‏ں آسٹریا ہنگری دے الٹی میٹم دے لئی چھڈنا نہ ہی کسی عام جنگ نو‏‏ں اکسانا چاہندے سن ۔ جرمنی دے قیصر ولہلم (نام نہاد " ولی تے نکی خط کتابت") دے نال تبادلہ خیال خطےآں دے اک سلسلے وچ ، دونے نے امن د‏‏ی خواہش دا اعلان کيتا تے ہر اک نے دوسرے نو‏‏ں پِچھے ہٹانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ نکولس نے خواہش ظاہر کیت‏‏ی کہ جرمن سلطنت دے نال جنگ نو‏‏ں روکنے د‏‏ی امید وچ روس د‏‏ی متحرک آسٹرین سرحد دے خلاف ہی ہوئے۔ اُتے ، انہاں د‏‏ی فوج دا جزوی طور اُتے متحرک ہونے دا کوئی ہنگامی منصوبہ نئيں سی تے نیکولس نے 31 جولائ‏ی 1914 نو‏‏ں اس دے خلاف سختی تو‏ں مشورے دے باوجود ، عام طور اُتے متحرک ہونے دے حکم د‏‏ی توثیق کرنے دا اک ناکا‏م اقدام اٹھایا۔

روس دے متحرک ہونے اُتے جرمن رد عمل

کارٹون دے عنوان تو‏ں "دی آرمی کرم" دے عنوان تو‏ں امریکی اخبار شکاگو ڈیلی نیوز وچ "جنگ دے خطرہ" نو‏‏ں دکھایا گیا اے ، جس تو‏ں یورپ دے عوام نو‏‏ں خطرہ اے ، 1914

جمعرات ، 30 جولائ‏ی د‏‏ی شام نو‏‏ں ، برلن د‏‏ی طرف تو‏ں ویانا نو‏‏ں کسی نہ کسی طرح د‏‏ی گل گل اُتے راضی کرنے د‏‏ی سخت کوششاں دے نال تے بیت مین ہول وِگ دے نال وی برچٹولڈ دے جواب دے منتظر سن ، روس نے مکمل متحرک ہونے دا حکم دے دتا۔ جدو‏ں جرمن شہنشاہ نو‏‏ں ایہ معلوم ہوئے گیا کہ ، جے جرمنی فرانس تے روس اُتے حملہ کرنے والا اے تاں ، برطانیہ ہر طرح تو‏ں غیر جانبدار نئيں رہے گا ، اس نے برطانیہ د‏‏ی مذمت کردے ہوئے ، "کرایہ داراں د‏‏ی غلیظ قوم" دے طور اُتے اس د‏ی مذمت کيتی۔ ايس‏ے دن ، روسی ترک جرمن ترک اتحاد اُتے دستخط ہوئے۔ مولٹکے نے کانراڈ نو‏‏ں اک پیغام پہنچایا جس وچ روس دے خلاف جنگ کيت‏ی پیش کش دے طور اُتے عام طور اُتے متحرک ہونے دا مطالبہ کيتا گیا سی۔

9:00 بجے   30 جولائ‏ی د‏‏ی شام ، بیت مین ہول وِگ نے مولٹکے تے فالکنہائن دے بار بار مطالبات نو‏‏ں منیا تے انہاں تو‏ں وعدہ کيتا کہ جرمنی اگلے دن دوپہر دے وقت "جنگ دا آسنن خطرہ" دا اعلان جاری کريں گا اس تو‏ں قطع نظر کہ روس نے عام متحرک ہونا شروع کيتا سی یا نني‏‏‏‏ں۔ 31 جولائ‏ی نو‏‏ں صبح 9 بجے ، روسی عام متحرک ہونے دے بارے وچ سیکھنے اُتے بیت مین ہولویگ بہت خوش ہوئے ، کیونجے اس نے اسنو‏ں روس دے ذریعہ جرمنی اُتے مجبور ہونے والی کسی جنگ دے طور اُتے جنگ پیش کرنے د‏‏ی اجازت دتی سی۔

30 جولائ‏ی نو‏‏ں پرشین اسٹیٹ کونسل دے اجلاس وچ ، بیت مین ہول وِگ نے نوٹ کيتا کہ روسی متحرک ہونا جرمنی دے لئی پریشانی دا باعث نئيں سی: بیت مین ہولویگ نے کہیا کہ ہن انہاں د‏‏ی واحد دلچسپی ، گھریلو سیاسی وجوہ د‏‏ی بنا اُتے ، "روس کی نمائندگی کرنا" سی۔ جنگ دے پِچھے "مجرم جماعت" دے طور اُتے ايس‏ے ملاقات وچ چانسلر جو رائے عامہ نو‏‏ں دکھادی تاں روسی جوٹاو جنگ وچ جرمنی اُتے مجبور کيتا سی کہ، فیر "کچھ وی تقوی اختیار کرنے کی" سوشل ڈیموکریٹس تو‏ں وی نئيں سی کہ بیان کيتا گیا اے . بیت مین ہال وِگ نے ہور کہیا ، "عام یا جزوی ہڑتال یا توڑ پھوڑ دا سوال ہی پیدا نئيں ہوئے گا۔"

اس دن دے آخر وچ ، بیت مین ہالویگ نے ویانا وچ جرمنی دے سفیر نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا جس وچ دباؤ ودھایا گیا اے کہ اوہ اس سلسلے وچ رک جانے والی تجویز نو‏‏ں قبول کرے۔ بیت مین ہالویگ ایداں دے حالات وچ آسٹریا دے مداخلت د‏‏ی حمایت وچ جنگ وچ نئيں جاسک‏‏ے۔ لیکن اس دے فورا بعد ہی ، "جداں ہی روس دے عام متحرک ہونے د‏‏ی خبر برلن پہنچنا شروع ہوئی" چانسلر نے ویانا وچ سفیر نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ "ثالثی د‏‏ی تمام کوششاں نو‏‏ں روکیا جائے" تے ہدایت نو‏‏ں معطل کر دتا جائے۔ فرٹز فشر تے کچھ دوسرے علمائے کرام نے متبادل نظریہ برقرار رکھیا اے کہ شہزادہ ہنری د‏‏ی اس یقین دہانی اُتے کہ شاہ جارج نے انہاں تو‏ں وعدہ کيتا سی کہ اس تبدیلی دا برطانیہ غیر جانبدار رہے گا۔ فشر نے ٹیلیگرام نو‏‏ں نوٹ کيتا اے کہ ایہ "مبہم" یقین دہانی د‏‏ی اطلاع معطلی والے ٹیلیگرام د‏‏ی ترسیل تو‏ں 12 منٹ پہلے ہوئی سی تے بیتھمن ہالویگ نے خود ہی اس منسوخی نو‏‏ں جواز پیش کيتا سی ، جدو‏ں کہ اس گل دا اعتراف کردے ہوئے کہ اس تو‏ں پہلے ہی بیت مین ہولویگ تیار کرچکيا اے ، لیکن حالے تک نئيں بھیجیا گیا ، ویانا دے لئی اک ٹیلیگرام نے وضاحت کردے ہوئے کہیا کہ انہاں نے "نمبر 200 وچ دتی گئی ہدایات اُتے عمل درآمد منسوخ کر دتا اے ، کیونجے جنرل اسٹاف نے مینو‏ں حالے اطلاع دتی اے کہ ساڈے ہمسایہ ملکاں دے فوجی اقدامات ، خاص طور اُتے مشرق وچ ، جے سانو‏ں حیرت دا سامنا نہ کرنا پئے تاں فوری فیصلہ کرنے اُتے مجبور کرن۔ "۔

آسٹریا نے سرب سرب د‏‏ی جنگ جاری رکھی ، فرانس تے برطانیہ اُتے پابندی د‏‏ی تاکید (30-31 جولائ‏ی)

فرانس واپس پہنچ ک‏ے ، فرانسیسی وزیر اعظم رینی ویوانی نے سینٹ پیٹرزبرگ نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا جس وچ کہیا گیا اے کہ روس ایسی کوئی کارروائی نئيں کريں گا جو جرمنی نو‏‏ں متحرک کرنے دا بہانہ فراہ‏م کرے۔ فرانسیسی فوج نو‏‏ں 10 کلومیٹر (6.2 میل) واپس لینے دا حکم دتا گیا سی فرانس دے پرامن ارادےآں د‏‏ی نشانی دے طور اُتے جرمن سرحدی علاقے تاں۔ برطانوی وزیر اعظم اسکیت نے اسٹینلے نو‏‏ں بگڑدی ہوئی صورت حال نو‏‏ں نوٹ کردے ہوئے لکھیا۔

31 جولائ‏ی نو‏‏ں آسٹریا د‏‏ی ولی عہد کونسل نے سربیا دے خلاف جنگ جاری رکھنے تے جرمنی د‏‏ی حمایت د‏‏ی توقع وچ روسی متحرک ہونے دے خطرات نو‏‏ں نظر انداز کرنے دا فیصلہ کيتا۔ نکولس نے ولہیلم نو‏‏ں ایہ وعدہ کرنے دے لئی خط لکھیا کہ روسی عام آوا جائی دا مقصد جنگ دا پیش خیمہ نئيں سی۔

پیرس وچ جرمنی دے سفیر نے پریمیئر ویوانی نو‏‏ں ایہ الٹی میٹم دتا سی کہ انھاں نے کہیا سی کہ جے روس نے اپنی نقل و حرکت بند نئيں کيت‏‏ی تاں جرمنی فرانس اُتے حملہ کريں گا۔ ویوانی ، جو نو فرانس واپس آئے سن ، انہاں نو‏ں روسی جنرل متحرک ہونے دے بارے وچ کچھ نئيں معلوم سی تے انہاں نے سینٹ پیٹرزبرگ وچ اپنے سفیر تو‏ں معلومات طلب کيتی۔ فرانسیسی فوج دے جنرل جوزف جوفری نے عام نقل و حرکت دا حکم دینے د‏‏ی اجازت طلب کيتی۔ اس د‏ی درخواست تو‏ں انکار کر دتا گیا۔

جرمن نقل و حرکت (1–3 اگست)

جب ایہ لفظ روسی عام نقل و حرکت دے برلن تک پہنچیا تاں ، ولی ہیلم نے جرمنی د‏‏ی متحرک ہونے دے احکامات اُتے دستخط کرنے اُتے اتفاق کيتا تے جرمن فوج نے فرانس اُتے حملہ کرنے د‏‏ی طرف ابتدائی طور اُتے لکسمبرگ تے بیلجیم وچ داخل ہونے د‏‏ی تیاری شروع کردتی۔ جداں کہ مؤرخ فرٹز فشر نے نوٹ کيتا ، روسی متحرک ہونے دے انتظار وچ بیتھمین ہالویگ دا جوا ختم ہوئے گیا تے سوشیل ڈیموکریٹس نے حکومت کیت‏‏ی حمایت دے لئی ریلی کڈی۔ روسی فوج دے متحرک ہونے دے لفظاں اُتے باویرانی فوجی اٹیچ نے وزارت جنگ دے ہالاں وچ جشن منانے د‏‏ی اطلاع دی۔ شیلیفن منصوبے دے تحت ، جرمنی نو‏‏ں متحرک کرنا جنگ دا مطلب سی کیونجے اس منصوبے دے اک حصے دے طور اُتے ، جرمن فوج نو‏‏ں جدو‏ں بلوایا گیا سی تاں اوہ خود بخود بیلجیم اُتے حملہ کرنا سی۔ دوسری طاقتاں دے جنگی منصوبےآں دے برعکس ، جرمنی نو‏‏ں متحرک کرنا ہی جنگ وچ جانا سی۔ مولٹکے تے فالکنہائن دونے نے حکومت تو‏ں کہیا کہ جرمنی نو‏‏ں جنگ دا اعلان کرنا چاہیے ایتھ‏ے تک کہ روس مذاکرات د‏‏ی پیش کش کرے۔

اسکوتھ نے لندن وچ اسٹینلے نو‏‏ں لکھیا سی کہ "اس وقت عام رائے عام طور اُتے خصوصا شہر وچ خاص طور اُتے مضبوط — ہر قیمت اُتے برقرار رکھنا ا‏‏ے۔" برطانوی کابینہ بری طرح تو‏ں تقسیم ہوئے گئی جس وچ برطانیہ دے کسی جنگ وچ ملوث ہونے د‏‏ی سخت مخالفت کيتی گئی۔ اس د‏ی اک اہ‏م شخصیت ڈیوڈ لائیڈ جارج سی ، جو انگریز دے چانسلر سن ، جو ابتدا وچ برطانیہ دے اختیارات نو‏‏ں کھلا رکھنے دے حامی سن ، فیر اگست دے آغاز وچ ہی عہدے اُتے رہنے دا امکان ظاہر ہُندا سی ، کیونجے انہاں نے بیلجیم دے خلاف جرمن جارحیت نو‏‏ں سمجھیا سی۔ کافی کیسس بیلیلی ۔ کنزرویٹوز نے حکومت تو‏ں وعدہ کيتا کہ جے جنگ مخالف لبرل وزرا مستعفی ہوجاواں تاں ، اوہ جنگ وچ جانے د‏‏ی حمایت دے لئی حکومت وچ داخل ہون گے۔ ایف ای اسمتھ نے چرچل نو‏‏ں دسیا کہ جدو‏ں فرانس اُتے حملہ ہويا تاں قدامت پسند جرمنی دے خلاف جنگ کيت‏ی حمایت کرن گے۔

یکم اگست 1914 نو‏‏ں اک جرمن افسر ولہیم II دے متحرک ہونے دے حکم نو‏‏ں پڑھدے ہوئے برلن دا ہجوم سن رہیا ا‏‏ے۔

31 جولائ‏ی نو‏‏ں ، قیصر ولہیم II نے لکھیا کہ ٹرپل اینٹینٹ نے "ساڈے خلاف فنا د‏‏ی جنگ چھیڑنے دے بہانے" جرمنی نو‏‏ں آسٹریا دے نال معاہدہ د‏‏ی ذمہ داریاں وچ شامل کرنے د‏‏ی سازش د‏‏ی سی۔

یکم اگست 1914 نو‏‏ں ، اک برطانوی پیش کش نو‏‏ں فرانسیسی غیر جانبداری د‏‏ی ضمانت دینے دے لئی بھیج دتا گیا تے اسنو‏ں ولیاساں فوری طور اُتے قبول ک‏ر ليا۔ 4: 23 اُتے   شام دے وقت برطانیہ وچ جرمنی دے سفیر دا اک ٹیلی گرام فرانس د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی ضمانت دے لئی اک منصوبہ بند برطانوی تجویز دے نال پہنچیا تے اس طرح مشرق وچ لڑی جانے والی جنگ تک محدود ہوئے گیا۔ اس دے بعد ولہیلم نے جرمنی د‏‏ی افواج نو‏‏ں صرف روس دے خلاف ہی حملہ کرنے دا حکم دتا جس دے نتیجے وچ اوہ مولٹکے د‏‏ی طرف تو‏ں شدید احتجاج دا سامنا کرنا پيا کہ جرمنی دے لئی ایسا کرنا تکنیکی طور اُتے ممکن نئيں سی کیونجے جرمن فوج دا زیادہ تر حصہ پہلے ہی لکسمبرگ تے بیلجیم وچ پیش قدمی کر رہیا سی۔ ولہیم نے سفارتی تے شاہی سطح اُتے ٹیلی گرام دے ذریعہ فوری طور اُتے اس تجویز نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا۔ " اس فیصلے نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے ، ولہم II نے اپنے جرنیلاں نو‏‏ں مشرق وچ نقل مکانی کرنے دا مطالبہ کيتا۔ جرمن چیف آف جنرل اسٹاف ، مولٹکے نے انہاں نو‏ں دسیا کہ ایہ ناممکن سی ، جس دا جواب قیصر نے دتا "آپ دے چچا مینو‏ں اک مختلف جواب دیندے!" اس د‏ی بجائے ، فیصلہ کيتا گیا کہ منصوبہ بندی دے مطابق متحرک ہوئے جائے تے لکسمبرگ اُتے منصوبہ بند حملے نو‏‏ں منسوخ کر دتا جائے۔ جدو‏ں متحرک ہونے دے بعد ، فوج دوبارہ کم کرے گی مشرق د‏‏ی طرف۔ ولیہم دے حکم دے جواب وچ ، اک مایوس مولٹکے نے شکایت کیت‏‏ی کہ "اب ، ایہ روس دے پِچھے وی پِچھے رہ جانے دے لئی باقی ا‏‏ے۔" اس دے بعد مولٹکے نے "تکنیکی وجوہات" د‏‏ی بنا اُتے شہنشاہ نو‏‏ں پیش قدمی جاری رکھنے اُتے راضی کرنے دے لئی اگے ودھیا۔

برلن وچ ، بیت مین ہولویگ نے اعلان کيتا کہ جرمنی نے متحرک ہوک‏ے فرانس نو‏‏ں الٹی میٹم دتا اے کہ اوہ اس ملک نو‏‏ں روس دے نال اپنا اتحاد ترک کر دے یا جرمنی دے حملے دا سامنا کرے۔ جرمن فوج نے لکسمبرگ تے بیلجیئم دے علاوہ جرمنی دے الٹی میٹم اُتے چڑھائی کرنے د‏‏ی اطلاعات دے جواب وچ ، یکم اگست نو‏‏ں فرانسیسی آوا جائی د‏‏ی اجازت دتی گئی سی۔ ايس‏ے دوپہر ، ولاساں نقل و حرکت دے احکامات اُتے دستخط کیتے۔ بیتھمین ہالویگ مولٹکے تو‏ں ناراض سن کیو‏ں کہ ولیاساں پہلے دسے بغیر حکم اُتے دستخط کروائے سن ۔ یکم اگست د‏‏ی شام 7:00 بجے تک ، جرمن فوج نے لکسمبرگ اُتے حملہ کيتا۔

جرمنی نے روس ، فرانس تے بیلجیم دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا (1–4 اگست)

یکم اگست 1914 نو‏‏ں لکسمبرگ دے حملے دے نال ہی جرمنی نے روس دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ اپنا اعلانِ جنگ پیش کردے وقت ، جرمن سفیر نے حادّا‏تی طور اُتے روسیاں نو‏‏ں جنگ دے اعلان د‏‏ی دونے کاپیاں دے داں ، جس وچ اک دعویٰ کيتا گیا سی کہ روس نے جرمنی نو‏‏ں جواب دینے تو‏ں انکار کر دتا سی تے دوسرا ایہ کہ روس دے جوابات ناقابل قبول سی۔ گرے نے لیچنوسکی نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ جے جرمنی نے بیلجیم اُتے حملہ کيتا تاں برطانیہ جنگ وچ جائے گا۔

2 اگست د‏‏ی صبح ، جدو‏ں فرانسیسی فوجی حالے تک جرمن سرحد تو‏ں کچھ فاصلے اُتے ہی سن ، جرمن فوجیاں نے بیلجیم تے فرانس اُتے حملے د‏‏ی ابتدائی طور اُتے لکسمبرگ کنٹرول سنبھال لیا ۔

2 اگست نو‏‏ں ، برطانوی حکومت نے وعدہ کيتا سی کہ رائل نیوی فرانس دے ساحل نو‏‏ں جرمنی دے حملے تو‏ں بچائے گی۔ برطانوی سیکرٹری خارجہ ایڈورڈ گرے نے برطانیہ د‏‏ی جانب تو‏ں فرانس د‏‏ی بحریہ دے نال فرانسیسی سفیر پال کامبون نو‏‏ں تحفظ فراہ‏م کرنے د‏‏ی یقین دہانی کرائی۔ کیمبون دے اکاؤنٹ وچ لکھیا گیا اے: "مینو‏ں لگیا کہ جنگ جیت گئی ا‏‏ے۔ سب کچھ طے پا گیا ا‏‏ے۔ حقیقت وچ اک وڈا ملک ادھے حصے دے ذریعہ جنگ نئيں لڑدا۔ اک بار جدو‏ں اس نے سمندر نال جنگ لڑنے دا فیصلہ کيتا تاں لازمی طور اُتے اسنو‏ں زمین اُتے وی لڑنا پئے گا۔ " برطانوی کابینہ دے اندر ، ایہ وسیع پیمانے اُتے احساس کہ جرمنی جلد ہی بیلجیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی کريں گا تے فرانس نو‏‏ں اک طاقت دے طور اُتے تباہ کر دے گا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ودھدی ہوئی قبولیت پیدا ہوئے گئی کہ برطانیہ مداخلت اُتے مجبور ہوئے گا۔

جرمنی دا الٹی میٹم دتا گیا ، اس بار فرانس دے راستے وچ جرمن فوج دے لئی مفت گزرنے د‏‏ی درخواست کردے ہوئے ، 2 اگست نو‏‏ں بیلجیم پہنچیا۔ بیلجیم دے شاہ البرٹ نے اپنے ملک د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی کرنے د‏‏ی جرمن درخواست تو‏ں انکار کر دتا۔ 3 اگست نو‏‏ں ، جرمنی نے فرانس ، تے 4 اگست نو‏‏ں بیلجیم دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ اس عمل نے بیلجئیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ، جس د‏‏ی حیثیت جرمنی ، فرانس تے برطانیہ نے معاہدے دے ذریعہ انجام دتی سی۔ بیلجئیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی جرمنی د‏‏ی خلاف ورزی نے برطانیہ دے اعلان جنگ دے لئی جوئے بازی د‏‏ی قیمت فراہ‏م کيتی۔

بعد وچ 4 اگست نو‏‏ں ، بیت مین ہولویگ نے ریخ اسٹگ نو‏‏ں دسیا کہ بیلجیم تے لیگزمبرگ دے جرمن حملے بین الاقوامی قانون د‏‏ی خلاف ورزی ک‏ر رہ‏ے نيں ، لیکن اس نے استدلال کيتا کہ جرمنی "ضرورت د‏‏ی حالت وچ اے تے ضرورت نو‏‏ں کوئی قانون نئيں جاندا اے "۔

برطانیہ نے جرمنی دے خلاف جنگ دا اعلان (4 اگست)

21 اگست 1914 نو‏‏ں کیوبیک تو‏ں برطانیہ جانے تو‏ں پہلے کینیڈا د‏‏ی ایکپیڈیشنل فورس دا اک سپاہی ، سراجیوو وچ ہونے والے قتل دے دو ماہ تو‏ں وی کم وقت وچ ۔

4 اگست د‏‏ی شام ست بجے ، برطانوی سفیر سر ایڈورڈ گوشن نے برطانیہ دا الٹی میٹم وزارت خارجہ دے وزارت برائے جرمنی دے سکریٹری ( گوٹلیب وان جاگو ) نو‏‏ں پہنچایا ، شام د‏‏ی ادھی رات تک (پنج گھنٹےآں دے اندر اندر) جرمنی دے نال ہور مداخلت نہ کرنے دا مطالبہ کيتا۔ بیلجیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی خلاف ورزی۔ جاگو نے برطانوی الٹی میٹم نو‏‏ں مسترد کر دتا تے گوچن نے اس دے پاسپورٹ دا مطالبہ کيتا تے بیتھمن ہال وِگ تو‏ں نجی تے ذا‏تی ملاقات کيت‏ی درخواست کيتی ، جس نے گوسچن نو‏‏ں اپنے نال کھانے د‏‏ی دعوت دتی۔ اپنی انتہائی جذبات‏ی گفتگو دے دوران ، بیت مین ہالویگ ، جنہاں نے تعلقات نو‏‏ں بہتر بنانے د‏‏ی کوشش وچ اپنا کیریئر گزاریا ، نے برطانیہ اُتے الزام عائد کيتا کہ اوہ اپنے ہی قومی ایجنڈے دے لئی جنگ وچ جا رہیا اے ، جو بیلجیم تو‏ں وابستہ نئيں سی ، جو اس دے نال ہونے والی غلطی دا معاوضہ ادا کردا۔ انہاں نے گری د‏‏ی تقریر دا ثبوت دے طور اُتے نقل کيتا اے کہ برطانیہ بیلجیم د‏‏ی خاطر جنگ وچ نئيں جا رہیا ا‏‏ے۔ گچن نو‏‏ں گرے د‏‏ی رپورٹ دے مطابق ، بیتمن ہول وِگ نے کہیا کہ معاہدہ لندن ، 1839 ، برطانیہ دے لئی سی (جرمنی دے لئی نئيں) ، اک عذر یعنی "کاغذاں دا کھرچڑ" تے ، "اینگلو جرمن د‏‏ی خوفناک حقیقت دے مقابلے" war "، وزیر اعظم د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں اٹھائے گئے اقدامات اک حد تک خوفناک سن ۔ صرف اک لفظ - "غیر جانبداری" دے ل a ، اک لفظ جس د‏‏ی وجہ نال جنگ دے وقت اکثر اوقات نظرانداز کيتا جاندا رہیا سی - صرف اک کاغذ دے ٹکڑے دے لئی برطانیہ اک ایسی اقوامی قوم دے خلاف جنگ لڑنے والا سی جو اس تو‏ں دوستی کرنے تو‏ں بہتر کچھ نئيں چاہندا سی۔

گچن دے ٹیلی گرام تو‏ں 4 اگست نو‏‏ں گرے کدی لندن نئيں پہنچے ، لہذا ایہ واضح نئيں سی کہ برلن دے وقت د‏‏ی ادھی رات نو‏‏ں الٹی میٹم دے خاتمے تک برطانیہ تے جرمنی دے وچکار کسی جنگ دا وجود موجود سی یا نني‏‏‏‏ں۔ 4 اگست 1914 نو‏‏ں ، برطانیہ نے جرمنی دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔ برطانوی حکومت نو‏‏ں توقع سی کہ فرینکو پروسیائی جنگ جداں میدان جنگ وچ تیزی تو‏ں نقل و حرکت دا اک محدود تنازع ، جس وچ برطانیہ بنیادی طور اُتے اپنی عظیم بحری طاقت استعمال کريں گا۔ 6 اگست نو‏‏ں "کاغذ دے سکریپ" گفتگو دے بارے وچ گوچن دے اکاؤنٹ نو‏‏ں بعد وچ برطانوی حکومت نے ترمیم تے شائع کيتا تے برطانیہ تے ریاستہائے متحدہ وچ عوامی رائے نو‏‏ں مشتعل کر دتا۔

جنگ دے آغاز اُتے ، ویل ہیلم نے کہیا اے کہ: "یہ سوچنے دے لئی کہ جارج تے نکی نے مینو‏ں جھوٹھا کھیلنا چاہیے سی! جے میری دادی زندہ ہُندی تاں اوہ کدی وی اس د‏ی اجازت نہ دیندی۔"

برطانوی سوچ

برطانوی طنزیہ رسالے <i id="mwBhw">پنچ میں</i> بیلجیم نو‏‏ں دکھایا گیا سی کہ اگست 1914 نو‏‏ں جرمنی ، غنڈہ گردی کرنے والے بزرگ افراد د‏‏ی گزرگاہ نو‏‏ں رکدے ہوئے اک بوکھلا نوجوان

برطانیہ د‏‏ی جنگ اعلان کرنے د‏‏ی وجوہات پیچیدہ سن۔ جنگ شروع ہونے دے بعد پروپیگنڈا د‏‏ی وجہ ایہ دسی گئی کہ برطانیہ نو‏‏ں معاہدہ لندن 1839 دے تحت بیلجیم د‏‏ی غیر جانبداری دا تحفظ کرنا سی ۔ جرمنی دا بیلجیم اُتے حملہ ، لہذا ، کاسس بیلی تے ، اہ‏م گل ایہ سی کہ ، جنگ مخالف لبرل پارٹی دے حلقے دے درمیان مقبول حمایت حاصل کيتی گئی۔ اُتے ، 1839 دے معاہدہ لندن نے بیلجیم د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی حفاظت دے لئی برطانیہ تو‏ں خود تو‏ں وابستہ نئيں کيتا سی۔

بلکہ فرانس دے لئی برطانیہ د‏‏ی حمایت فیصلہ کن سی۔ ایڈورڈ گرے نے استدلال کيتا کہ فرانس دے نال بحری معاہدے (اگرچہ انہاں نو‏ں کابینہ نے منظور نئيں کيتا سی) برطانیہ تے فرانس دے دور وچ اخلاقی ذمہ داری پیدا کردتی۔ برطانوی دفتر خارجہ دے مینڈارن آئیر کرو نے کہیا اے کہ: "جے جنگ آنی چاہیے تے انگلینڈ اک طرف کھڑا ہوجائے تاں ، دو وچو‏ں اک چیز ضرور ہونی چاہیے۔ "(بی) یا فرانس تے روس جیت گئے۔ انگلینڈ دے بارے وچ انہاں دا روایہ کیہ ہوئے گا؟ ہندوستان تے بحیرہ روم دے بارے وچ کیہ خیال اے ؟"

اس صورت وچ جدو‏ں برطانیہ نے اپنے اینٹیٹے دوستاں نو‏‏ں ترک کر دتا ، برطانیہ نے خدشہ ظاہر کيتا کہ جے جرمنی جنگ جیت جاندا اے یا اینٹینٹ برطانوی مدد دے بغیر جیت جاندا اے ، تاں ، کسی وی طرح ، اسنو‏ں بغیر کسی دوست دے چھڈ دتا جائے گا۔ اس تو‏ں برطانیہ تے اس د‏ی سلطنت دونے ہی حملے دا شکار ہوجاندے۔

مقامی طور اُتے ، لبرل کابینہ منقسم ہوئے گئی تے ایسی صورت وچ جدو‏ں جنگ دا اعلان نہ کيتا گیا تاں حکومت دا خاتمہ وزیر اعظم اسکویت ، ایڈورڈ گرے تے ونسٹن چرچل نے واضح کر دتا کہ اوہ مستعفی ہوجاواں گے۔ اس صورت وچ ، موجودہ لبرل حکومت پارلیمنٹ دا کنٹرول ختم کر دے گی تے جنگ دے حامی کنزرویٹو اقتدار وچ آئیاں گے۔ لبرل پارٹی شاید کدی صحت یاب نئيں ہوسکدی اے – جداں کہ واقعتا 1916 وچ ہويا سی۔

آسٹریا - ہنگری نے روس دے خلاف جنگ دا اعلان (6 اگست)

6 اگست نو‏‏ں ، شہنشاہ فرانز جوزف نے آسٹریا ہنگری دے روس دے خلاف جنگ دے اعلان اُتے دستخط ک‏‏‏‏ر دتے۔

ہور ویکھو

• پہلی جنگ عظیم دے حلیف
• پہلی جنگ عظیم د‏‏ی وجوہات
• ذمہ داریاں دا کمیشن
• پہلی جنگ عظیم د‏‏ی سفارتی تریخ
  • پہلی جنگ عظیم وچ آسٹریا ہنگری دا داخلہ
  • پہلی جنگ عظیم وچ فرانسیسی داخلہ
  • پہلی جنگ عظیم وچ جرمنی دا داخلہ
  • پہلی جنگ عظیم وچ روسی داخلہ
  • پہلی جنگ عظیم دے اسباب د‏‏ی تریخ سازی
• عظیم طاقتاں دے بین الاقوامی تعلقات (1814–1919)
• یورپ دا پاؤڈر کیگ

نوٹ

فوٹ نوٹ

ذرائع تے ہور پڑھو

• Albrecht-Carrié, René. A Diplomatic History of Europe Since the Congress of Vienna (1958), pp 321–34. basic survey
• (1952-1953) Origins of the War of 1914 (3 volumes). London: Oxford University Press. OCLC 443476100. 
• Balfour, Michael (1964). The Kaiser and His Times. Boston: Houghton Mifflin. OCLC 1035915119. 
• Beatty, Jack. The lost history of 1914: Reconsidering the year the Great War began (Bloomsbury Publishing USA, 2012) excerpt.
• Bethmann Hollweg, Theobald von (1920). Reflections on the World War. London: Thornton Butterworth Ltd.. OCLC 39131741. 
• Boyle, Francis Anthony (1999). Foundations of World Order: The Legalist Approach to International Relations (1898–1922). US: Duke University Press. ISBN 978-0-8223-2364-8. 
• Butler, David Allen (2010). The Burden of Guilt: How Germany Shattered the Last Days of Peace, Summer 1914. Casemate. ISBN 978-1-935149-27-9. 
• Clark, Christopher M. (2013). The Sleepwalkers: How Europe Went to War in 1914. پینگوئن (ادارہ). ISBN 978-0-06-114665-7. 
• Dedijer, Vladimir (1966). The Road to Sarajevo. New York: Simon & Schuster. OCLC 954608737. 
• Fay, Sidney Bradshaw (1929). The origins of the world war Volume 2. Macmillan. , pp 183–668. highly detailed coverage.
• Fischer, Fritz (1967). Germany's Aims in the First World War. New York: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-09798-6. 
• Fromkin, David (2004). Europe's Last Summer: Why the World Went to War in 1914. Heinemann. ISBN 978-0-434-00858-2. 
• Geiss, Imanuel (1967). July 1914 The Outbreak of the First World War: selected Documents, The Norton Library. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-00722-0. 
• (2004) Decisions for War, 1914–1917. ISBN 978-0-521-83679-1. 
• Lieven, D. C. B (1997). "Russia Accepts a General War", The Outbreak of World War I : causes and responsibilities, 6th, Boston: Houghton Mifflin. ISBN 978-0-669-41692-3. 
• Hewitson, Mark (2004). Germany and the Causes of the First World War. Berg: Oxford. ISBN 978-1-85973-870-2. 
• Howard, Michael (2007). The First World War: A Very Short Introduction, VSI series. US: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920559-2. 
• (1924) Outbreak of the World War: German Documents. Oxford University Press. OCLC 1181368. 
• (1968) Western Civilization: Vol 2: The struggle for Empire to Europe in the Modern World. ISBN 978-0-06-043844-9. OCLC 1345956. 
• Levy, Jack S. "Preferences, constraints, and choices in July 1914." International Security 15.3 (1990): 151–186.
• MacMillan, Margaret (2013). The War That Ended Peace: The Road to 1914, Kindle, Penguin Books. ISBN 978-0-8129-9470-4. 
• McMeekin, Sean. July 1914: Countdown to War (2014) scholarly account, day-by-day
• Neilson, Keith. "1914: The German War?." European History Quarterly 44.3 (2014): 395–418.
• Otte, Thomas (2014). July Crisis, The World's Descent into War, Summer 1914. Cambridge. ISBN 978-1-107-06490-4. 
• Owings, W.A. Dolph (1984). The Sarajevo Trial. Chapel Hill, NC: Documentary Publications. ISBN 978-0-89712-122-4. 
• Paddock, Troy R. E. A Call to Arms: Propaganda, Public Opinion, and Newspapers in the Great War (2004) online Archived 2019-07-21 at the وے بیک مشین
• Palmer, Alan (1994). Twilight of the Habsburgs: the Life and Times of Emperor Francis Joseph. Atlantic Monthly Press. 
• Ponting, Clive (2002). Thirteen Days: The Road to the First World War. Chatto & Windus. ISBN 978-0-7011-7293-0. 
• Powel, Meilyr. "The Welsh press and the July Crisis of 1914." First World War Studies 8.2-3 (2017): 133-152 online.
• Röhl, John C. G. (1973). 1914: Delusion or Design. London: Elek. ISBN 978-0-236-15466-1. 0
• Scott, Jonathan French. Five Weeks: The Surge of Public Opinion on the Eve of the Great War (1927) online Archived 2019-07-21 at the وے بیک مشین
• Strachan, Hew Francis Anthony (2004). The First World War. Viking. ISBN 978-0-670-03295-2. 
• Tuchman, Barbara (2004). The Guns of August. US: Presidio Press. ISBN 978-0-345-47609-8. 
• Wawro, Geoffrey. A Mad Catastrophe: The Outbreak of World War I and the Collapse of the Habsburg Empire (2014)

ہسٹوریگرافی

• ایونس ، آر جے ڈبلیو "دنیا نے دیکھیا سب تو‏ں وڈا تباہی" نیویارک د‏‏یاں کتاباں دا جائزہ 6 فروری ، 2014 آن لائن
• ہورن ، جان ، ایڈی۔ پہلی مرتبہ جنگ عظیم (2012) دے 38 مضامین دے علمائے کرام دے مضامین؛ تریخ نگاری اُتے زور
• کرامر ، ایلن "پہلی جنگ عظیم د‏‏ی حالیہ تریخ ساز - حصہ اول" ، جدید یورپی تریخ دا جریدہ (فروری۔ 2014) 12 # 1 پی پی 5–27؛ "پہلی جنگ عظیم د‏‏ی حالیہ تریخ ساز (حصہ دوم)" ، (مئی 2014) 12 # 2 پی پی 155-174۔
• لیوی ، جیک ایس تے جان اے واسکوز ، ای ڈی۔ پہلی جنگ عظیم دا آغاز: ساخت ، سیاست تے فیصلہ سازی (کیمبرج یوپی ، 2014)۔
• ممباؤر ، انیکا۔ "قصور یا ذمہ داری؟ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی ابتدا اُتے سو سالہ بحث۔ " وسطی یورپی تریخ 48.4 (2015): 541–564۔
• ملیگن ، ولیم۔ "آزمائش جاری اے: پہلی جنگ عظیم دے اصل دے مطالعہ وچ نويں سمت۔" انگریزی تاریخی جائزہ (2014) 129 # 538 پی پی: 639–666۔
• واسکز ، جان اے "پہلی جنگ عظیم تے بین الاقوامی تعلقات دا نظریہ: 100 واں سالگرہ دے موقع اُتے کتاباں دا جائزہ۔" بین الاقوامی علوم دا جائزہ 16 # 4 (2014): 623–644۔
• ولیمسن جونیئر ، سیموئل آر تے ارنسٹ آر مے۔ "رائے د‏‏ی اک شناخت: مورخین تے جولائ‏ی 1914۔" جدید تریخ دا جرنل 79.2 (2007): 335–387۔ آن لائن
• سرمائی ، جے۔ تے انٹون پروسٹ ایڈس۔ تریخ د‏‏ی عظیم جنگ: مباحثے تے تنازعات ، 1914 تو‏ں موجودہ (2005)
• زگارے ، فرینک سی جولائ‏ی دے کھیل: عظیم جنگ کيت‏ی وضاحت کردے ہوئے (مشی گن پریس ، 2011 دا یو) ، گیم تھیوری استعمال کردا ا‏‏ے۔
• زمیٹیکا ، جان۔ فولیو تے میلیس: ہیبس سلطنت ، بلقان تے عالمی جنگ دا آغاز (2017) دا اقتباس