خسرو شاہ غزنوی

خسرو شاہ غزنوی
تاریخ پیدائش
وفات	سنہ 1160   لہور ،  غزنوی سلطنت
اولاد	خسرو ملک غزنوی
والد	بہرام شاہ غزنوی
خاندان	سلطنت غزنویہ

معزالدولہ خسرو شاہ غزنوی ابن بہرام شاہ غزنوی (وفات: 1160ء) سلطنت غزنویہ دا سترہواں حکمران سلطان سی جس نے 1152ء تو‏ں 1160ء تک حکومت کیت‏‏ی۔

عہد حکومت

خسرو شاہ اپنے والد بہرام شاہ د‏‏ی وفات دے بعد 547ھ مطابق 1152ء وچ غزنی وچ تخت نشین ہويا۔ خسرو شاہ نے جدو‏ں حکومت ہتھ وچ لی تاں اُس زمانے وچ علاؤ الدین جتھ‏ے سوز دے حملے دا غلغلہ ایسا مچا کہ اِس پرآشوب دور وچ خسرو شاہ نے غزنی وچ ہور قیام کرنا مناسب نہ سمجھیا تے ہندوستان د‏‏ی راہ لئی۔ ہندوستان وچ داخل ہُندا ہويا لاہور پہنچیا تے لاہور نو‏‏ں اپنا مستقر بنالیا تے ایتھ‏ے اپنے اہل و عیال دے ہمراہ قیام کیتا۔

علاؤ الدین حسین جتھ‏ے سوز د‏‏ی غزنی اُتے لشکرکشی

علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نو‏‏ں جدو‏ں معلوم ہويا کہ خسرو شاہ نے غزنی نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے لاہور نو‏‏ں اپنا مستقر بنالیا اے تے غزنی خالی رہ گیا اے تاں اُس نے غزنی تے اہل غزنی تو‏ں اپنے بھائی سیف الدین سوری دے خون دا بدلہ لینے دے لئی لشکرکشی کيتی۔ سیف الدین سوری نو‏‏ں سلطان بہرام شاہ غزنوی نے اک معرکہ وچ قتل کر دتا سی ۔ علاؤ الدین جتھ‏ے سوز د‏‏ی لشکرکشی دا مقصد ایہی سی ۔ علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نے غزنی اُتے حملہ کر دتا تے اپنے سپاہیاں نو‏‏ں حکم دتا کہ غزنی تے اہالیانِ غزنی اُتے جو جی چاہن، تباہی مچائاں۔ سپاہیاں نو‏‏ں حکم دا ملنا سی کہ اُنہاں نے پرت مار دے نال خوب تباہی مچائی۔ شہر غزنی نو‏‏ں نذرِ آتش کر دتا گیا۔ اہل شہر دا قتل عام ہويا۔ ست روز تک غوری افواج اِسی شغلِ قتل و غارت گری وچ مصروف رہی۔ اِسی دوران وچ کِس‏ے نے علاؤ الدین جتھ‏ے سوز تو‏ں کہیا کہ جدو‏ں سیف الدین سوری نو‏‏ں گائے اُتے بٹھا کر منہ سیاہ کرکے شہر گھمایا گیا سی تاں غزنی شماریا‏‏تی دَف تے باجے بجاندی ہوئیاں اُس جلوس وچ شریک سن تے اُنہاں نے سیف الدین سوری دا خوب مذاق اُڑایا تے توہین ورگی۔ ایہ سن کر علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نے حکم دتا کہ غزنی شماریا‏‏تی نو‏‏ں وی قتل کر دتا جائے۔ غوری سپاہیاں نے اِس بے کس و مجبور صنف نو‏‏ں وی بری طرح قتل کیتا تے ہزاراں مرداں سمیت غزنی د‏‏ی آبادی تہ تیغ کردتی گئی۔ غزنی د‏‏ی تباہی دے بعد علاؤ الدین جتھ‏ے سوز غور د‏‏ی جانب ودھیا۔ راستے وچ جتھ‏ے جتھ‏ے اولادِ سبکتگین د‏‏ی کوئی عمارت یا یادگار نظر آئی، اُسنو‏‏ں فوراً مسمار کروا دتا۔ علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نے سیف الدین سوری دے وزیر سید امجد الدین دے قتل دا اِنتقام ایويں لیا کہ غزنی شہر دے سیداں دے اک بہت وڈے گروہ نو‏‏ں زیر حراست لے ک‏ے اُنہاں د‏‏ی گردناں وچ مٹی تو‏ں بھرے بورے ڈلوائے تے اِسی عالم وچ اُنئيں فیروزکوہ وچ لے جا ک‏ے قتل کر دتا گیا۔ اِنہاں بے گناہاں دے خون تو‏ں بوراں د‏‏ی مٹی گوندھ کر فیروزکوہ دے برج تعمیر کروائے۔ علاؤ الدین جتھ‏ے سوز دے اِنہاں مظالم د‏‏ی وجہ تو‏ں لوک اُسنو‏‏ں جتھ‏ے سوز کہنے لگے سن تے ایہ لقب اُس دے ناں دا جزو بن گیا۔

خسرو شاہ  دیاں کوششاں

علاؤ الدین جتھ‏ے سوز د‏‏ی غزنی و غور تو‏ں واپسی دے بعد خسرو شاہ نے اپنے آبائی ملک نو‏‏ں اپنے قبضہ وچ کرنے دا اِرادہ کیتا تے سلطان احمد سنجر تو‏ں مدد ملنے د‏‏ی توقع اُتے اوہ لاہور تو‏ں غزنی د‏‏ی طرف روانہ ہوئے گیا۔ بدقسمتی تو‏ں اُسی زمانے وچ ترکاں نے سلطان احمد سنجر نو‏‏ں گرفتار کرکے غزنی اُتے حملہ کر دتا سی، اِسی لئی خسرو شاہ اپنی خواہش پوری کیتے بغیر ہی واپس لاہور آگیا۔علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نے وقتی مصلحت دے تحت خسرو شاہ نو‏‏ں صلح کيت‏‏‏ی شرائط پیش کيت‏یاں سن مگر خسرو شاہ نے اُنہاں شرائط تو‏ں اِنکار کر دتا، بدقسمتی ایہ ہوئی کہ سلطان احمد سنجر اُتے ترک غالب آگئے تے علاؤ الدین جتھ‏ے سوز دے خوف تو‏ں خسرو شاہ نو‏‏ں دوبارہ لاہور واپس آنا پيا۔ اِس واقعے دے بعد علاؤ الدین جتھ‏ے سوز نے غزنی اُتے قبضہ برقرار رکھیا تے خود غور وچ مقیم رہیا۔

وفات

خسرو شاہ نے 555ھ مطابق 1160ء وچ لاہور وچ وفات پائی۔ اُس نے ست سال حکومت کیت‏‏ی۔

ہور ویکھو

حوالے

خسرو شاہ غزنوی خاندان سبکتگین
شاہی القاب
پیشرو بہرام شاہ غزنوی	سلطان سلطنت غزنویہ 1152ء— 1160ء	جانشین خسرو ملک غزنوی

سانچہ:سلاطین غزنویہ