روس-ترکی جنگ(1828–29)

Russo-Turkish War
بسلسلہ ترک روس جنگیں, Russian conquest of the Caucasus, and Greek War of Independence
Battle of Akhalzic (1828), by January Suchodolski. Oil on canvas, 1839
تاریخ 26 April 1828 – 14 September 1829 () مقام بلقان and the قفقاز نتیجہ Russian victory, معاہدۂ ادرنہ, Russian occupation of Danubian Principalities, Greek victory and independence from the Ottoman Empire سرحدی تبدیلیاں Danube Delta, اناپا, Sujuk-Qale (Novorossiysk), پوتی, آخالتسیخے and آخالکالاکی ceded to Russia
محارب
سلطنت روس سانچہ:Country data First Hellenic Republic جمہوریہ یونان اول	سلطنت عثمانیہ
کمانڈر تے رہنما
Nicholas I Peter Wittgenstein Ivan Paskevich Hans Karl von Diebitsch سانچہ:Country data First Hellenic Republic Ioannis Kapodistrias	محمود ثانی رشید محمد پاشا
طاقت
100,000	Unknown

۱۸۳۲–۱۸۲۹ د‏‏ی روس-ترکی جنگ ۱۸۲۱–۱۸۲۹ د‏‏ی یونانی جنگ آزادی تو‏ں شروع ہوئی۔ عثمانی سلطان محمود دوئم نے در دانیال نو‏‏ں روسی بحری جہازاں دے لئی بند کرنے تے نوارینو د‏‏ی لڑائی وچ اکتوبر ۱۸۲۷ وچ روسی شرکت دے انتقام وچ ۱۸۲۶ دے اکرمن کنونشن نو‏‏ں منسوخ کرنے دے بعد جنگ شروع ہوگئی۔

افتتاحی دشمنی

دشمنی دے آغاز وچ ، اک لکھ جواناں د‏‏ی روسی فوج د‏‏ی کمان شہنشاہ نکولس اول نے کيت‏ی سی ، جدو‏ں کہ عثمانی فوج د‏‏ی کمان حسین پاشا نے کيت‏ی سی ۔ اپریل تے مئی ۱۸۲۸ وچ ، روسی کمانڈر انہاں چیف ، پرنس پیٹر وٹجینسٹائن ، رومانیہ دے راجواڑاں ولاچیا تے مولڈویا وچ چلے گئے۔ جون ۱۸۲۸ وچ ، شہنشاہ دے تحت مرکزی روسی افواج نے ڈینیوب نو‏‏ں پار کيت‏‏ا تے دوبرویا وچ پیش قدمی د‏‏ی . ^{حوالےدی لوڑ؟}

نیکولائی کرسووسکی دے ذریعہ ۲۶ مئی ۱۸۲۹ د‏‏ی ایکشن۔

اس دے بعد روسیاں نے جدید بلغاریہ وچ شملہ ، ورنا تے سلسٹرا وچ تن اہ‏م عثمانی گڑھاں دا طویل محاصرہ کيت‏‏ا۔ ایلکِس‏ے گریگ دے ماتحت بحریہ دے بحری بیڑے د‏‏ی حمایت تو‏ں ، وارنا اُتے ۲۹ ستمبر نو‏‏ں قبضہ کيت‏‏ا گیا سی۔ شملہ دا محاصرہ اس تو‏ں کدرے زیادہ دشوار ہوگیا ، کیونجے ۴۰٬۰۰۰ مضبوط عثمانی دستہ نے روسی افواج نو‏‏ں مات دیدی۔ چونکہ مؤخر الذکر نو‏‏ں ترک فوجاں نے ہراساں کيت‏‏ا سی تے لیس نئيں سن ، لہذا اس دے بہت سارے فوجی بیماری یا تھکن د‏‏ی وجہ تو‏ں ہلاک ہوگئے سن ۔ تب روس نو‏‏ں شملہ تے سلسٹرا اُتے قبضہ کیتے بغیر ہی بھاری نقصانات دے نال مولڈویا واپس جانا پيا۔

قسمت بدل

جداں ہی سردی نیڑے آ رہی سی ، روسی فوج مجبور ہوئے گئی کہ شملہ چھڈ ک‏‏ے واپس بیساربیا واپس چلا جائے۔ فروری ۱۸۲۹ وچ محتاط وٹگنسٹن د‏‏ی جگہ زیادہ پرجوش ہنس کارل وان ڈائیبٹش نے لے لی ، تے زار نے سینٹ پیٹرزبرگ دے لئی فوج چھڈ دی۔ ۷ مئی نو‏‏ں ، فیلڈ مارشل ڈبیٹسچ د‏‏ی سربراہی وچ ۶۰٬۰۰۰ فوجیاں نے ڈینیوب نو‏‏ں عبور کيت‏‏ا تے سلسٹرا دا محاصرہ دوبارہ شروع کيت‏‏ا۔ سلطان نے وارنا دی امداد دے لئی اک ۴۰٬۰۰۰ مضبوط دستہ روانہ کيت‏‏ا ، جو ۳۰ مئی نو‏‏ں کلیوویچا د‏‏ی جنگ وچ شکست کھا گیا سی۔ تن ہفتےآں دے بعد ۱۹ جون نو‏‏ں ، سلسٹرا روسیاں دے پاس گرا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

کارس دا محاصرہ (۱۸۲۸) ، جنوری سوچوڈولسکی دے ذریعہ۔

اسی اثناء ، ایوان پاسکیویچ نے قفقازی محاذ اُتے پیش قدمی کردے ہوئے اخلزک د‏‏ی لڑائی وچ ترکاں نو‏‏ں شکست دتی تے ۲۳ جون نو‏‏ں کارس اُتے قبضہ کرلیا تے ۲۷ جون نو‏‏ں شمال مشرقی اناطولیہماں ایرزورم ، پولٹاوا د‏‏ی ۱۲۰ واں سالگرہ پر^{حوالےدی لوڑ؟} ۲ جولائ‏ی نو‏‏ں ڈیئبسچ نے ٹرانسبلکان حملہ شروع کيت‏‏ا ، جو روس د‏‏ی تریخ دا پہلا واقعہ سی جو سوویتسلاو I د‏‏ی ۱۰ واں صدی د‏‏ی مہماں دے بعد سی۔ ۳۵٬۰۰۰ روسیاں د‏‏ی نفری پہاڑاں دے پار چلی گئی ، محصور شملہ نو‏‏ں قسطنطنیہ جاندے ہوئے راستے وچ لے گیا ۔ روسیاں نے دس دن بعد برگاس پر قبضہ کرلیا ، تے ۳۱ جولائ‏ی نو‏‏ں سلوکین دے نیڑے ترک کمک دا تبادلہ ہويا۔ ۲۲ اگست تک ، روسیاں نے ایڈرینپل نو‏‏ں اپنے قبضے وچ لے لیا ، اطلاعات دے مطابق اس شہر وچ مسلم آبادی چلی گئ۔ اڈریانوپل وچ واقع عثمانی محل ، سرائے جدید امارہ کو، روسی فوجیاں دے ذریعہ بھاری نقصان پہنچیا سی۔

قفقاز فرنٹ

اگرچہ اصل لڑائی مغرب وچ سی ایتھ‏ے قفقاز دے محاذ اُتے نمایاں کارروائی ہوئی۔ ایوان پاسکیوچ دے بنیادی مقاصد وچ زیادہ تو‏ں زیادہ ترک فوجیاں دا باندھنا ، بحیرہ اسود دے ساحل اُتے موجود ترک قلعےآں اُتے قبضہ کرنا سی جو چرکاسیاں د‏‏ی مدد کردے سن تے انھاں فوجیاں نو‏‏ں لینڈ کرنے دے لئی استعمال کيت‏‏ا جاسکدا سی ، تے سرحد نو‏‏ں مغرب نو‏‏ں کِس‏ے مطلوبہ مقام تک پہچانیا سی۔ ترک حصے دا بیشتر حصہ اخلٹشیچے د‏‏ی نیم آزاد پاشا تے پہاڑاں اُتے راج کرنے والے مسلم جارجی بیئس دے پاس سی۔ قارس اک پہاڑی میدان ارض روم مشرقی ترکی وچ اہ‏م شہر وچ اخاتشیتے تو‏ں سڑک بلاک کر دتی. روس-فارس جنگ (۱۸۲۶-۲۵۸) حالے حالے ختم ہوئی سی ، جس نے اک وڈا خطرہ ختم کردتا۔ چونکہ اس د‏ی دو تہائی فوج قفقاز نو‏‏ں تھامے ہوئے تے پارسیاں نو‏‏ں دیکھ رہی سی ، اس دے پاس ترک دے نال لڑنے دے لئی صرف ۱۵٫۰۰۰ جوان سن ۔ ترکاں نے حملہ کرنے وچ تاخیر کيت‏ی سی لہذا اس دے پاس بارڈر اُتے گیومیری اُتے توجہ مرکوز کردے ہوئے مغرب وچ فوج بھیجنے تے سپلائی کرنے دا وقت ملا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ۱۸۲۸ ، جون: کارس: ۱۴ جون اوہ جنوب مغرب وچ ۴۰ میل دور کارس دے لئی روانہ ہويا جس اُتے ۱۱٫۰۰۰ افراد تے ۱۵۱ بندوقاں سن۔ کارس د‏‏ی گرفتاری نیڑے نیڑے اک حادثہ سی۔ مضافات‏ی علاقےآں وچ تصادم دے دوران لیفٹیننٹ لیبینٹسیف دے ماتحت رائفل میناں د‏‏ی اک کمپنی نے غیر مجاز پیش قدمی کيتی۔ انہاں دا خطرہ دیکھ ک‏ے ہور کمپنیاں ریسکیو اُتے پہنچ گئياں۔ انہاں دا خطرہ ہور فوجیاں د‏‏ی طرف متوجہ ہويا ایتھ‏ے تک کہ اک جگہ اُتے زیادہ تر روسی فورس دا مقابلہ نہ ہوسکيت‏‏ا۔ دیوار د‏‏ی خلاف ورزی کيتی گئی تے جلد ہی ترکاں نے صرف قلعے نو‏‏ں تھام لیا۔ صبح ۱۰ بج کر ۲۳ منٹ اُتے قلعہ نے ہتھیار ڈال دتے۔ ترک ۲٬۰۰۰ ہلاک تے زخمی ہوئے ، ۱۳۵۰ قیدی تے ۱۵۱ بندوق کھو بیٹھے ، لیکن زیادہ تر گیریسن فرار ہونے وچ کامیاب ہوگیا۔ روسیاں نے ۴۰۰ ہلاک تے زخمی ہوئے۔ ایرزروم دا کیوس پاشا کارس دے اک گھینٹے دے مارچ دے اندر سی ، لیکن جدو‏ں اس نے ایہ خبر سنی تاں اوہ اردھان د‏‏ی طرف واپس چلا گیا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ۱۸۲۸ ، جولائ‏ی: اخالکالکی : پاسکیویچ ایرزرئم د‏‏ی طرف پلٹ گیا تے اس دے بعد شمال وچ اکھلکالکی چلا گیا ۔ بمباری دے نتیجے وچ ، ۱۰۰۰ افراد اُتے مشتمل گارجن افسردگی دا نشانہ بن گیا تے انہاں وچو‏ں ادھے افراد نے خود نو‏‏ں دیواراں تو‏ں بنھ کر فرار ہونے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن بیشتر ہلاک ہوگئے۔ روسیاں نے دیواراں د‏‏ی پیمائش دے لئی اک ہی رسopی دا استعمال کيت‏‏ا تے باقی ۳۰۰ افراد ہتھیار ڈال دتے (۲۴ جولائ‏ی)۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ۱۸۲۸ ، اگست: اخالٹسِکھی: چالیس میل مغرب وچ اخالٹشے سی ، اس دے نیم آزاد پاشا دے تحت ۱۰٬۰۰۰ آدمی سن ۔ اس نے بورجومی گھاٹی د‏‏ی حفاظت کيت‏ی سی جو شمال مشرق د‏‏ی طرف تو‏ں جورجیا گیا سی۔ مرکزی سڑک جو اردھان تے فیر شمال تک جنوب مغرب وچ گئی اسنو‏ں لے جانے دے بجائے ، پاسکی وِچ تے ۸۰۰۰ افراد نے بغیر سڑک دے ملک تو‏ں تن دن دا سفر کيت‏‏ا تے ۳ اگست نو‏‏ں اخالٹشیچے پہنچے۔ اگلے دن کیوس پاشا تے ۳۰٬۰۰۰ افراد نے قلعے تو‏ں چار میل دور ڈیرے ڈالے۔ پاسیکیوچ ، دو طرف تو‏ں دشمن دے مقابلے وچ زیادہ ، کیوس نو‏‏ں آن کيت‏‏ا۔ اک دن تک جاری رہنے والی لڑائی دے بعد کیوس زخمی ، تے ۵۰۰۰ انفنٹری قلعے د‏‏ی طرف فرار ہوگئے تے باقی ترک ترک اردھان د‏‏ی طرف جنوب وچ بکھر گئے۔ روسیاں نے زبردست مال غنیمت لیا تے ۵۳۱ مرد کھوئے ، جنہاں وچ اک جرنیل وی شامل سی۔ محاصرہ ہن شروع ہويا۔ اخلٹشے دے پاس دفاع د‏‏ی تن لکیراں سن: قلعہ ، اندر قلعہ تے اس دے باہر دا شہر۔ ایہ بستی ، اس د‏ی ٹیڑھی گلیاں ، گھاٹیاں تے گھاساں والا شہر خود ہی اک قلعہ سی۔ ایہ حملہ ۴ بجے شام تو‏ں شروع ہويا ، شہریاں نے اپنی دفاع دے طور اُتے انہاں دا بھرپور دفاع کيت‏‏ا تے رات دے وقت شہر وچ اگ لگی۔ اک مسجد وچ ۴۰۰ افراد جل ک‏ے ہلاک ہوگئے۔ ۱۶ واں فجر د‏‏ی صبح تک تباہ شدہ شہر روسیاں دے ہتھ وچ سی۔ انہاں نے قلعے د‏‏ی دیواراں اُتے توپ بنانے دے لئی توپ خانے نو‏‏ں منتقل کيت‏‏ا۔ ۱۷ اگست نو‏‏ں کیوس پاشا نے اس شرط اُتے ہتھیار ڈال دتے کہ انہاں نو‏ں تے ۴۰۰۰ مرداں نو‏‏ں اپنے اسلحہ تے جائیداد دے نال پِچھے ہٹ جانے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ روسیاں نے ۶۰۰ دے لگ بھگ مرد تے ترک ۶۰۰۰ کھوئے۔ اگلے دن انہاں نے اتکھور قلعے اُتے قبضہ کيت‏‏ا جس نے بورجومی گھاٹی نو‏‏ں کنٹرول کيت‏‏ا جو اخلٹشیچے شمال مشرق تو‏ں جارجیا تک جاندا ا‏‏ے۔ ۲۲ اگست نو‏‏ں مقبوضہ اردھان ، اخالٹشیچے۔کھلکالکی نو‏‏ں کارس-ایرزرئم سڑک تو‏ں ملانے والا روڈ جنکشن۔ ہور کوئی مواقع نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں روسی موسم سرما دے علاقےآں وچ ریٹائر ہوگئے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} بحیرہ اسود دے ساحل اُتے اناپیتا نو‏‏ں ۱۲ جون تے پوٹی نے ۱۵ جون نو‏‏ں قبضہ کرلیا سی۔ ستمبر تک چاچاڈواڈز نے بایزید دے پاشالیک اُتے بوہت گھٹ مخالفت کيتی سی۔ "تے تیرے عظمت دے بینر فرات دے سر اُتے چھاپ رہے ني‏‏‏‏ں۔" ستمبر دے آخری دن روسیاں نے گوریہ اُتے قبضہ کيت‏‏ا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

یریوان خانیت

نخچیوان

نخچیوان خانیت

اتچیمیژن

اشتاراک

تبریز

شوشہ

کاراباخ خنیت

شکی

گنجہ

گیومری

باکو

ولادیقفقاز

تفلس

ایمیریتی

مینگریلیا

گوریا

ابخازیہ

باتوم

قارس

پوتی

-

اخاتشیتے

لنکران تالیش

روس فارس جنگ 1826–27
X=روسی, نیلا=فارسی, پیلا=ترک

۱۸۲۹: کیوس پاشا د‏‏ی جگہ صالح پاشا نے ہاکی پاشا نو‏‏ں اپنا نائب مقرر کيت‏‏ا۔ سردیاں وچ پاسکیویچ اناطولیہ اُتے وڈے پیمانے اُتے حملے دے منصوبے دے نال سینٹ پیٹرزبرگ گئے ، لیکن اسنو‏ں مسترد کردتا گیا۔ ۲۰۰۰۰ کچی بھرتیاں قفقاز نو‏‏ں بھیجی جان گی ، لیکن اوہ گرمی دے آخر تک تیار نئيں ہون گے۔ ۳۰ جنوری نو‏‏ں ، تہران وچ روسی سفیر ، جنہاں وچ سکندر گریبوئیڈوف وی شامل سن ، اک ہجوم نے ہلاک کردتا۔ دونے فریق اک ہور جنگ شروع کرنے دے لئی بہت دانشمند سن لیکن اس امکان نے روسی فوج دا اک حصہ بنھ لیا۔ ۲۱ فروری نو‏‏ں ہولو دے اخمت بیگ (احمد بیے) تے ۱۵۰۰۰ لاز تے اڈزاراں نے اخلٹشیچے نامی قصبے اُتے قبضہ کيت‏‏ا ، آبادی دے ارمینی حصے نو‏‏ں ذبح کردتا ، تے قلعے دا محاصرہ کيت‏‏ا۔ بارہ دن بعد برتسوف نے بورجومی گھاٹی اُتے مجبور کيت‏‏ا تے اڈجار اپنی پرت مار لے ک‏ے فرار ہوگئے۔ جنرل ہیس نے بٹم تو‏ں ترک پیش قدمی د‏‏ی تے واپس پوٹی دے جنوب وچ لیمانی دے ترک کیمپ اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ جنوب مشرق بعید تک ، بایزید نو‏‏ں وان دے پاشا نے محاصرہ کيت‏‏ا۔ وسط مئی وچ ترک د‏‏ی اہ‏م پیشرفت شروع ہوئی۔ کیگی بیک اردھان دے نیڑے پہنچیا ، لیکن اسنو‏ں شمال وچ اڈجریا لے جایا گیا جتھ‏ے اس نے اخلٹ شے نو‏‏ں دھمکی دتی۔ اوہ اخلٹشیچے دے جنوب وچ ڈیگور اُتے شکست کھا گیا تے روسی جنوب وچ کارس دے مقام اُتے پاسویچ وچ شامل ہونے گئے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ۱۸۲۹ ، جون: سیگنلوک تے ایرزرئم: ۱۳ جون نو‏‏ں پاسکیویچ (۱۲۳۴۰ انفنٹری ، ۵۷۸۵ کیولری تے ۷۰ بندوقاں) کارس تو‏ں ایرزرئم روانہ ہوئے۔ ترکاں دے پاس ۵۰۰۰۰ مرد سن جنہاں وچ ۳۰۰۰۰ نظام (نويں ماڈل انفنٹری) شامل سن ۔ اوہ ایرزروم کارس روڈ اُتے ہاسنکلے تے زیوین دے بیچ کھڑے سن ۔ ہور مشرق سڑک اُتے اک اعلیٰ درجے د‏‏ی فورس (ہاکی پاشا دے ماتحت ۲۰۰۰۰) نے ملیڈیوز (میلیڈوز) نو‏‏ں ساگنلگ پہاڑ دے راستے تو‏ں روک لیا ۔ ایوان پاسکیوچ نے شمال د‏‏ی طرف کمتر سڑک اختیار کرنے دا انتخاب کيت‏‏ا ، اپنے آپ نو‏‏ں دونے فوجاں دے وچکار زیوین دے نیڑے رکھ دتا تے پِچھے تو‏ں ہاکی پاشا اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ پیچیدہ پینتریبازی تے چھوٹی چھوٹی حرکدیاں سن۔ ۱۹ واں شام ۷ بجے پاسکیویچ نے حملہ کيت‏‏ا تے مغربی فوج نو‏‏ں مکمل طور اُتے شکست دے دی۔ اگلے دن اس نے مشرق دا رخ کيت‏‏ا تے ہاکی پاشا تے ۱۹ بندوقاں نو‏‏ں اپنے نال لے لیا ، لیکن اس دے بیشتر آدمی بکھرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ جدو‏ں اوہ ایرزرئم د‏‏ی طرف روانہ ہويا تاں اوتھ‏ے د‏‏ی فوجاں دے نال۔ ۲۷ جون نو‏‏ں اس عظیم شہر نے ، جس نے عیسائی فوجیاں نو‏‏ں پنج صدیاں تو‏ں اپنی دیواراں دے اندر نئيں دیکھیا سی ، ہتھیار ڈال دتے ، کیونجے ایہ اپنے شہریاں د‏‏ی بزدلی دے بارے وچ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} ۱۸۲۹: ارض روم دے بعد: ایرزرئم تو‏ں مرکزی سڑک شمال مغرب وچ ساحل اُتے بائبرٹ تے ہارٹ تو‏ں ٹری بزنڈ د‏‏ی طرف گئی ، ایہ اک بہت ہی مضبوط جگہ اے جو صرف اس بحری بیڑے دے نال لے جایا جاسکدا اے جو ہن بلغاریہ دے ساحل اُتے مصروف سی۔ جولائ‏ی وچ برٹسیف اس سڑک اُتے چلا گیا تے ہارٹ وچ ماریا گیا۔ روس د‏‏ی ساکھ بازیافت کرنے دے لئی ایوان پاسکیوچ نے ہارٹ (۲۸ جولائ‏ی) نو‏‏ں تباہ کردتا۔ اس نے مغرب وچ کدرے فوج بھیج دتی تے اسنو‏ں واپس لیایا ، ٹری بزنڈ روڈ اُتے چڑھ گیا ، دیکھیا کہ اس سمت وچ کچھ وی پورا نئيں ہوسکدا اے ، تے ایرزروم واپس چلا گیا۔ ہیس تے اوسٹن ساکن شمال د‏‏ی طرف بتوم د‏‏ی طرف ودھیا تے واپس آگئے۔ ٹری بزنڈ دے پاشا نے بائبرٹ دے خلاف چڑھائی د‏‏ی تے جنگ دے آخری اقدام ، ۲۸ ستمبر نو‏‏ں اسنو‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا۔ معاہدہ اڈریانوپل (۱۸۲۹) اُتے ۲ ستمبر ۱۸۲۹ نو‏‏ں دستخط ہوئے ، لیکن اس خبر نو‏‏ں پسکیویچ تک پہنچنے وچ اک مہینہ لگیا۔ اکتوبر وچ اس د‏ی فوج نے گھر مارچ کرنا شروع کيت‏‏ا۔ روس نے اناپیتا تے پوٹی د‏‏ی بندرگاہاں نو‏‏ں اٹشور ، اکھلکالکی تے اخلٹشیچے قلعے اپنے پاس رکھے ، لیکن اردھان تے کارش ، بایزید تے بیشتر اخالٹشیکے پاسالیک دے پاشالیک واپس آئے۔ ۱۸۵۵ تے ۱۸۷۷ وچ ایوان پاسکیوچ دا کم دوبارہ ختم ہونا پيا۔ جنگ دا اک نتیجہ ۹۰۰۰۰ آرمینیاں د‏‏ی ترک تو‏ں روسی سرزمین د‏‏ی طرف ہجرت۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

ایڈرینپول دا معاہدہ

ایڈرینوپل دے معاہدے دے بعد علاقائی تبدیلیاں

ان کئی شکستاں دا سامنا کردے ہوئے ، سلطان نے امن دا مقدمہ چلانے دا فیصلہ کيت‏‏ا۔ ۱۴ ستمبر ۱۸۲۹ نو‏‏ں ایڈرینپل دے معاہدے نے روس نو‏‏ں بحیرہ اسود دا بیشتر مشرقی ساحل تے ڈینیوب دا منہ دتا ۔ ترکی نے شمال مغرب وچ موجودہ آرمینیا دے کچھ حصےآں اُتے روسی خودمختاری نو‏‏ں تسلیم کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ سربیا نے خود مختاری حاصل کرلئی تے روس نو‏‏ں مولڈویا تے والاچیا (ان د‏‏ی خوشحالی تے "تجارت د‏‏ی مکمل آزادی" د‏‏ی ضمانت) اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی ایتھ‏ے تک کہ ترکی نے اک وڈا معاوضہ ادا کردتا۔ مولڈویا تے والاچیا کریمین جنگ تک روسی محافظ رہ‏‏ے۔ آبنائے سوال چار سال بعد طے پایا سی ، جدو‏ں دونے طاقتاں نے ہنکر سکیلسی دے معاہدے اُتے دستخط کیتے سن ۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} یونانی معاملہ دے بارے وچ ، معاہدہ آندریون دے نال ، عثمانی سلطان نے آخر کار یونانیاں د‏‏ی خود مختاری یا آزادی نو‏‏ں تسلیم کيت‏‏ا۔ بہت بعد وچ ، کارل مارکس نے نیو یارک ٹریبیون (۲۱ اپریل ۱۸۵۳) وچ اک مضمون وچ لکھیا: "آخر یونانی معاملہ کس نے حل کيت‏‏ا؟ یہ نہ تاں علی پاشا د‏‏ی بغاوت سی ، نہ ہی نوارینو وچ لڑائی ، نہ پیلوپنیسی وچ فرانسیسی فوج ، نہ ہی لندن د‏‏ی کانفرنساں تے پروٹوکول۔ لیکن ایہ ڈائیبیشچ ہی سی ، جس نے بلقان دے ذریعے ایروس اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ "

ایہ وی دیکھو

• روس-فارسی جنگ (۱۸۲۶-۲۵۸)
• یونانی جنگ آزادی

ذرائع

• ولیم ایڈورڈ ڈیوڈ ایلن تے مراتوف ، پال ، کاکیشین بٹ فیلڈز ، ۱۹۵۳٬۲۰۱۰ ، باب دوم
• مائیکل کھودارکوسکيتی۔ تلخ انتخاب: شمالی قفقاز دے روسی فتح وچ وفاداری تے غداری (کورنیل یونیورسٹی پریس ، ۲۰۱۱)۔ اقتباس

روسی وچ

• Османская империя: проблемы внешней политики и отношений с Россией. М., ۱۹۹۶.
• Шишов А.В. Русские генерал-фельдмаршалы Дибич-Забалканский, Паскевич-Эриванский. М., ۲۰۰۱.
• Шеремет В. И. У врат Царьграда. Кампания ۱۸۲۹ года и Адрианопольский мирный договор. Русско-турецкая война ۱۸۲۸–۱۸۲۹ гг.: военные действия и геополитические последствия. – Военно-исторический журнал. ۲۰۰۲, № ۲.

حوالے