سعادت حسن منٹو
| سعادت حسن منٹو | |
|---|---|
| جم | 11 مئی 1912 [۱][۲][۳] |
| وفات | 18 جنوری 1955 (43 سال)[۱][۲][۳]
|
| وجہ وفات | تشمع |
| مدفن | میانی صاحب قبرستان |
| طرز وفات | طبعی موت |
| رہائش | لہور |
| شہریت |  برطانوی ہندستان (۱۱ فروری ۱۹۱۲–۱۵ اگست ۱۹۴۷) |
| شریک حیات | صفیہ منٹو (–۱۸ جنوری ۱۹۵۵) |
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | علیگڑھ مسلم یونیورسٹی |
| پیشہ | منظر نویس [۵]، صحافی ، مترجم ، لکھاری ، افسانہ نگار |
| پیشہ ورانہ زبان | اردو [۲] |
| کارہائے نمایاں | ٹوبھا ٹیک سنگھ ، ٹھنڈا گوشت |
| تحریک | انجمن ترقی پسند مصنفین |
| اعزازات | |
 نشان امتیاز (۲۰۱۳) |
|
| IMDB اُتے صفحات |
 باب ادب
| |
ترمیم  | |
سعادت حسن منٹو (Saadat Hasan Manto) اردو دے مشہُور پاکستانی افسانہ نگار سی۔ منٹو افسانہ نگار دے طور تے مشہور سی۔ اوہناں دیاں مشہور لِکھتاں وچ "ٹوبھا ٹیک سنگھ"، "ٹھنڈا گوشت" تے "نیا قانون" شامل نیں۔
منٹو ٹیلی ویژن وی تے ریڈیو دے سکرِپٹ لکھاری تے اک صحافی وی سی۔ اوہناں دے تخلِیقی کمّاں وچ افسانیاں دے 22 مجمُوعے، اک ناول، ریڈیو ڈرامیاں دے پنج مجموعے، مضمُوناں دے تن مجموعے تے اپنے خود دے بنائے ہوئے خاکیاں دے دو مجمُوعے شامل نیں۔ منٹو دے کمّاں دا ہوراں زباناں وچ وی ترجمہ ہویا۔
سوانحی خاکہ
[سودھو]سعادت حسن منٹو 11 مئی 1912ء نُوں سمرالا، ضلع لدھیاݨا وچ پَیدا ہوئے۔ اوہناں دے والد دا ناں غلام حسن منٹو سی۔ اوہناں دے والد ضلع لدھیاݨا وچ تعینات سی۔ اوہناں دی والدہ سردار بیگم اوہناں دے والد دی دُوسری بِیوی سی۔ منٹو سوتیلے بَھین بھائِیاں دی موجُودگی تے والد دی سختی دی وجہ توں اپنا آپ ظاہر نہ کر سکے سی۔ اوہناں دی والدہ اوہناں دی طرف دار سی۔ منٹو اِبتداء توں ہی سکُول دی تعلِیم دی طرف مائل نہیں سی۔ اوہناں دی اِبتدائی تعلِیم گھر وچ ہوئی۔ 1921ء وچ اوہناں نُوں ایم اے او مِڈل سکُول وچ چوتھی جماعت وچ داخل کرایا گيا۔ اوہناں دا تعلِیمی کَیرِیئر حوصلہ افزاء نہیں سی۔ میٹرک دے امتحان وچ تین بار فیل ہوݨ مگروں اوہناں نے 1931ء وچ ایہ امتحان پاس کِیتا سی۔ جس توں بَعد اوہناں نے ہندو سبھا کالج وچ ایف اے وچ داخلہ لیا، پَر خراب تعلِیمی کارکردگی دا مظاہرہ کِیتا۔
ادبی سفر
[سودھو]اوہناں دی زِندگی وچ وڈا موڑ 1933ء وچ آیا جد اوہناں دی مُلاقات عبدالباری علیگ نال ہوئی، جیہڑے اک سکالر تے مصنّف سی۔ اوہناں نے منٹو نُوں اپنِیاں حقِیقی صلاحیتاں تلاش کرن تے رُوسی تے فرانسِیسی مصنّفِین نُوں پڑھن دی ترغِیب دِتی۔ عبدالباری نے منٹو نُوں وکٹر ہیوگو دی "دی لاسٹ ڈے آف اے کنڈیمڈ مین" دا اُردُو وچ ترجمہ کرن دی وی ترغِیب دِتی جیہنُوں بَعد وچ اُردُو بُک سٹال، لاہور نے "سرگزشت اسیر" (اک قیدی دی کہاݨی) دے نام توں شائع کِیتا۔[۶] اس توں بَعد اوہناں نے 1934ء وچ آسکر وائلڈ دی "ویرا" دا اُردُو وچ ترجمہ کِیتا۔ اوہناں نے رسالیاں "عالمگیر" تے "ہمایوں" لئی رُوسی تے فرانسِیسی کہانیاں دی تدوین تے ترجمہ وی کیتا۔[۷][۸] ایہ رُوسی کہانیاں فیر لاہور توں رُوسی افسانے (روسی کہانیاں) دے عنوان نال شائع ہوئِیاں۔ اس مجمُوعے وچ ٹالسٹائی، میکسم گورکی تے انتون چیخوف دِیاں کہانیاں تے منٹو دِیاں دو اصل کہاݨِیاں، "تماشا" تے "ماہی گیر" شامل سی۔[۸]
پاکستان بݨݨ توں بَعد اوہناں نے بہترین افسانے تخلِیق کِیتے، جیہناں وچ "ٹوبھا ٹیک سنگھ"، "ٹھنڈا گوشت" تے "نیا قانون" شامل نیں۔ اوہناں دے کئی افسانوی مجمُوعے، خاکے تے ڈرامے شائع ہو چُکے نیںں۔
لِکھتاں
[سودھو]منٹو نے 1947ء تے اوہدے توں بَعد دے خراب حالات بارے افسانے لِکھے۔ منٹو نے اپنیاں لِکھتاں دا آغاز وکٹر ہیوگو، انتون چیخوف، میکسم گورکی تے آسکر وائلڈ وَرگے وڈے لکھاریاں دے کم دا ترجمہ کر کے کِیتا۔ ایہناں لِکھتاں نے منٹو نُوں بہت متاثر کِیتا تے نوِیں سوچ دِتی۔ اس سوچ دے نال منٹو نے پہلا افسانہ "تماشا" لِکھیا، جیہڑا 1919ء وچ جلیاں والا باغ، امبرسر وچ برطانوی راج دے ہتھوں لوکاں دے قتل عام دے بارے وچ سی۔ منٹو دیاں افسانیاں وچ انسانی نفسیات بارے دسیا گیا کہ کِداں پنجاب دی وَن٘ڈ نال انسانیت متاثر ہوئی۔ اوہناں نے اپنیاں لِکھتاں دی مدد نال معاشرے دا سیاہ رخ دکھاؤݨ دی کوشش کیتی اے۔ معاشرے دیاں اوہ کَوڑیاں سچائِیاں جیہناں بارے گَل کرنا بُرا سمجھیا جان٘دا سی، اوہناں نُوں منٹو نے سَبھ دے سامنے لیان٘دا۔
وفات
[سودھو]سعادت حسن منٹو دی وفات 18 جنوری، 1955ء نُوں لکشمی مَینشن لاہور وچ ہوئی۔
افسانوی مجمُوعے
[سودھو]- دُھواں
- منٹو کے افسانے
- نمرُود کی خدائی
- بُرقعے
- پھندے
- شکاری عَورتیں
- سرکنڈوں کے پیچھے
- گنجے فرشِتے
- بادشاہت کا خاتمہ
- شیطان
- اوپر نیچے درمیان میں
- نیلی رگیں
- کالی شلوار
- بغیر اجازت
- رتی ماشا تولا
- یزید
- ٹھنڈا گوشت
- بڈھا کھوسٹ
- آتش پارے
- خالی بوتلیں خالی ڈبے
- سیاہ حاشیے
- گلاب کا پھول
- چغد
- لذت سنگ
- تلخ ترش شیریں
- جنازے
- بغیر اجازت یہ نام پہلے سے ہیں
ہور دیکھو
[سودھو]باہرلے جوڑ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ وصلة : https://d-nb.info/gnd/119261294 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ اپریل ۲۰۱۴ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb125199125 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/manto-sadat-hasan — subject named as: Sadat Hasan Manto
- ↑ Libris-URI: https://libris.kb.se/katalogisering/tr58c5nc4k8562j — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۴ اگست ۲۰۱۸ — ناشر: National Library of Sweden — شائع شدہ از: ۷ نومبر ۲۰۱۲
- ↑ http://tribune.com.pk/story/377117/manto-we-will-never-see-this-modern-masters-like-again/
- ↑ Flemming 1985, pp. 4, 5.
- ↑ Jalil 2014, p. 310.
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ Flemming 1985, p. 36.