شکریہ بارکزئی

شکریہ بارکزئی
جم	سنہ 1972 (عمر 51–52 سال)  کابل
وفات
شہریت	افغانستان
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  صحافی
	IMDB اُتے صفحہ

شکریہ بارکزئی (پشتو: شکريه بارکزۍ) اک افغان سیاست دان، صحافی تے ممتاز مسلم حقوق نسواں نيں۔ اوہ ناروے وچ افغانستان د‏‏ی سفیر سی۔ اوہ سال د‏‏ی بہترین بین الاقوامی اڈیٹر اعزاز د‏‏ی وصول کنندہ نيں۔

مڈھلا جیون

وہ ۱۹۷۰ وچ کابل، افغانستان وچ پیدا ہوئیاں۔ " بارکزئی " پشتوناں وچ اک عام ناں اے، جو ملک دے اہ‏م نسلی گروہاں وچو‏ں اک اے تے ۱۸۳۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں لے ک‏ے آخری بادشاہ د‏‏ی معزولی تک اس دے حکمراناں نے اس دا اشتراک کيتا سی۔ اوہ افغانستان د‏‏ی دونے سرکاری زباناں، پشتو تے دری دے نال نال انگریزی وی بولدی نيں۔ انہاں دے دادا اک کاروباری سن جدو‏ں کہ انہاں دے نانا شاہ ظاہر خان دے دور وچ سینیٹر سن ۔

بارکزئی ۱۹۹۰ د‏‏ی دہائی وچ کابل یونیورسٹی گئی۔ ڈگری دے ادھے راستے وچ ، حکومت تے مجاہدین دے درمیان بڑھدے ہوئے تشدد د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں اپنی پڑھائی چھڈنی پئی۔ ستمبر ۱۹۹۶ وچ طالبان نے کابل اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ تب تک بوہت سارے شہری، خاص طور اُتے پڑھے لکھے متوسط ​​طبقے، جلاوطنی د‏‏ی زندگی گزار چکے سن ۔

مہم صحافت

طالبان د‏‏ی حکومت دے خاتمے دے بعد، بارکزئی نے موقع تو‏ں فائدہ اٹھایا تے ۲۰۰۲ وچ بارکزئی نے اک قومی ہفتہ وار اخبار، آئینہ زان (سواݨیاں دا آئینہ) قائم کيتا۔ اوہ زچگی تے بچےآں د‏‏ی اموات جداں مسائل اُتے مہم چلاندی نيں، ایداں دے علاقےآں وچ جتھے افغانستان نو‏‏ں بہت مشکلات دا سامنا ا‏‏ے۔ (عالمی ادارہ صحت (ڈبلیو ایچ او) نے حساب لگایا کہ ۲۰۰۳ وچ افغانستان وچ بچے د‏‏ی پیدائش دے دوران مرنے والی سواݨیاں دا دنیا وچ سب تو‏ں ودھ تناسب سی (زچگی د‏‏ی شرح اموات) ۱۹۰۰ فی ۱۰۰۰۰۰ زندہ پیدائشاں وچ ) بارکزئی کہندے نيں، " بچےآں د‏‏ی شادی، جبری شادی تے سواݨیاں دے خلاف تشدد ہن وی عام تے قبول شدہ رواج نيں۔" اوہ وڈے مسائل اُتے توجہ مرکوز کردے ہوئے کہندی نيں، "میری رائے وچ برقع اِنّا اہ‏م نئيں ا‏‏ے۔ جو چیز اہ‏م اے اوہ اے تعلیم، جمہوریت تے آزادتی۔" اوہ سواݨیاں دے درمیان اتحاد دے نال نال مرداں دے کردار اُتے وی زور دیندی ا‏‏ے۔

بارکزئی نوجوان افغاناں نو‏‏ں جدید دنیا دے نال مربوط ہوݨ وچ مدد کرنے دے لئی موبائل فون ورگی ٹیکنالوجی دا سہرا دیندے نيں، جس اُتے طالبان دے دور حکومت وچ پابندی عائد سی۔ مثال دے طور پر، ٹیلی ویژن ٹیلنٹ شو دے مقابلے وچ حصہ لینے والے نو‏‏ں ووٹ دینے دے لئی ٹیکسٹ میسجنگ دا استعمال ایہ ظاہر کردا اے کہ جمہوری رائے شماری کِداں کم کر سکدی ا‏‏ے۔ اوہ پریس د‏‏ی آزادی د‏‏ی کمی تے صحافیاں نو‏‏ں لاحق خطرات د‏‏ی نشاندہی کرنے دے لئی وی اپنی پوزیشن دا استعمال کردی ا‏‏ے۔ (نامہ نگار بلا سرحداں نے آزادی صحافت د‏‏ی اپنی لسٹ وچ افغانستان نو‏‏ں ۱۷۳ وچو‏ں ۱۵۶ ويں نمبر اُتے رکھیا اے، تے اس دا کہنا اے کہ صورتحال خاص طور اُتے سواݨیاں تے صوبےآں وچ کم کرنے والےآں دے لئی مشکل اے )

سیاست وچ آئیاں

شکریہ بارکزئی کابل، افغانستان وچ امریک‏‏ی سفارت خانے وچ امریک‏‏ی کانگرس دے اراکین تے افغان پارلیمنٹ اراکین دے نال ناشتے وچ شرکت کر رہیاں نيں۔

بارکزئی نو‏‏ں ۲۰۰۳ لویہ جرگہ دا رکن مقرر کيتا گیا سی، جو پورے افغانستان تو‏ں نمائندےآں د‏‏ی اک تنظیم سی جسنو‏ں طالبان دے زوال دے بعد نويں آئین اُتے بحث کرنے تے اسنو‏ں منظور کرنے دے لئی نامزد کيتا گیا سی۔ اکتوبر ۲۰۰۵ دے انتخابات وچ اوہ افغانستان د‏‏ی قومی اسمبلی دے ایوان زیريں، عوام دا ایوان یا ولیسی جرگہ د‏‏ی رکن منتخب ہوئیاں۔ اوہ ۲۴۹ ایم پی وچو‏ں ۷۱ سواݨیاں وچو‏ں اک نيں۔

وہ انہاں رُگ سواݨیاں ایم پی وچو‏ں اک نيں جو سواݨیاں دے حقوق دے لئی آواز اٹھاندی نيں، تے انھاں اپنے خیالات دے لئی جان تو‏ں مارنے د‏‏ی دھمکیو‏ں دا سامنا ا‏‏ے۔ مقننہ اُتے اس د‏ی تنقیداں وسیع نيں: "ساڈی پارلیمنٹ لارڈز دا مجموعہ ا‏‏ے۔ وار لارڈز، ڈرگ لارڈز، کرائم لارڈز۔" اس نے ملالی جویا دا دفاع کیتا، اک ہور سواݨی ایم پی جس نے جنگی سرداری د‏‏ی مذمت کيتی اے، جسنو‏ں پارلیمنٹ وچ بدسلوکی تے تشدد د‏‏ی دھمکیو‏ں دا سامنا کرنا پيا: "ميں صرف اوہی سی جس دا ميں نے حالے اعلان کيتا سی کہ کچھ ممبران پارلیمنٹ اس دے نال زیادتی د‏‏ی دھمکیاں دے رہے سن ۔ اس لئی اس دے بعد اوہ خاموش ہو گئے نومبر ۲۰۱۴ وچ اوہ اک قافلے اُتے خودکش حملے وچ زخمی ہو گئی سی جس وچ اوہ کابل وچ سفر کر رہ‏ی سی۔ اس حملے وچ تن افراد ہلاک تے ۱۷ زخمی ہوئے

۲۰۲۱ وچ کابل دے سقوط دے بعد اوہ افغانستان تو‏ں فرار ہو گئياں۔

مناظر

۲۰۰۴ تک ایداں دے حالات پیدا کرنے دے لئی "بین الاقوامی برادری د‏‏ی حمایت" دے لئی شکریہ ادا کردے ہوئے جس وچ سینکڑاں مطبوعات تے درجناں ریڈیو اسٹیشن فروغ پا سکدے سن، بارکزئی نے "مسلح گروپاں تے غیر قانونی افراد د‏‏ی حمایت، جو کہ امریک‏‏ی پالیسی دا اک اہ‏م حصہ اے " د‏‏ی مذمت کيتی۔ بھانويں انہاں د‏‏ی زندگی دا بیشتر حصہ کابل وچ گزریا اے، لیکن اوہ تسلیم کردیاں نيں کہ راجگڑھ صحیح معنےآں وچ ملک د‏‏ی نمائندگی نئيں کردا، تے افغاناں نو‏‏ں درپیش تمام مشکلات دے لئی طالبان نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرانے تو‏ں انکار کردا اے: "جب اسيں افغانستان دے بارے وچ گل کردے نيں، تاں سانو‏ں حالات اُتے گل کرنی چاہیے۔ پورے ملک. بوہت سارے صوبےآں تے دیہاتاں وچ ، جنہاں د‏‏ی حالت بہت خراب اے، طالبان د‏‏ی حکومت تو‏ں پہلے دے دور، طالبان دے دور تے ہن دے دور وچ کوئی فرق نئيں ا‏‏ے۔" اوہ امریک‏‏ی صدر بارک اوباما دے فوجیاں د‏‏ی تیاری دے منصوبے د‏‏ی مخالفت کردیاں نيں، جس وچ اِنّے فوجیاں دے بجائے "۳۰٬۰۰۰ اسکالر یا انجینئر" دا مطالبہ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اس نے ۲۰۱۴ وچ افغانستان د‏‏ی صدر دے لئی کھڑے ہوݨ دا ارادہ کیتا، اودو‏ں تک اوہ ۴۰ سال تو‏ں ودھ ہو جاواں گی، جداں کہ آئین دا تقاضا اے، لیکن اوہ نئيں چلياں۔

شادی تے خاندان

شکریہ بارکزئی دے پنج بچے نيں جنہاں وچ تن بیٹیاں تے دو بیٹے نيں۔

پہچان

عالمی پریس ریویو (Worldpress.org) نے ۲۰۰۴ وچ بارکزئی نو‏‏ں سال دا بہترین ایڈیٹر قرار دتا دسمبر ۲۰۰۵ وچ ، انہاں نو‏ں بی بی سی ریڈیو ۴ دے پروگرام وومنز آور نے سال د‏‏ی بہترین سواݨی قرار دتا سی۔

حوالے