طبقات اکبری

طبقات اکبری ہندوستان دی عام تاریخ اے۔ اِس دے مؤلف نظام الدین احمد (متوفی 7 نومبر 1594ء) سن۔طبقات اکبری اگرچہ اغلاط توں خالی نہیں، بالخصوص اِس وچ سالاں دے متعلق غلطیاں کثرت توں موجود نیں لیکن باوجود اِس دے ہندوستان دی عمومی کتب ہائے تواریخ وچ اک خاص وقعت تے اہمیت رکھدی اے، کیونکہ ایہ پہلی کتاب اے جو اِس موضوع اُتے لکھی گئی اے تے اِس دا طرزِ ترتیب اِس درجہ پسندیدہ اے کہ مابعد دے مورخاں نے اِس دا اتباع کیتا اے۔ محمد قاسم فرشتہ نے اپنی مشہور تاریخ تریخ فرشتہ بالکل اِسی دے نمونے اُتے لکھی اے۔ ملا عبدالقادر بدایونی دی کتاب منتخب التواریخ دا ماخذ وی ایہی کتاب اے۔

تفصیلات متن

جس دی ابتدا ابو منصور سبکتگین دے عہد حکومت یعنی 367ھ/977ء توں ہوندی اے تے اختتام 1002ھ/ 1594ء دے واقعات اُتے ہندا اے۔ملا عبدالقادر بدایونی نے اِس کتاب نوں طبقات اکبرشاہی دے نام توں یاد کیتا اے۔ مصنف روضۃ الطاہرین نے اِس دا نام سلطان نظامی وی لکھیا اے لیکن تاریخی نام طبقات اکبری ہی مشہور اے۔ طبقات اکبری دا ماخذ 26 معتبر و مستند کتب ہائے تواریخ نیں تے اِس دے علاوہ میر محمد معصوم بکھری وی اِس دی تدوین وچ شریک رہے۔ بعد وچ جنہاں مؤرخاں نے عہد اکبری دی تواریخ مرتب کیتیاں نیں، اُنہاں دا ماخذ طبقات اکبری ہی رہیا اے۔ مؤلف نظام الدین احمد نے اِس کتاب نوں جلال الدین اکبر دے سینتیسویں سالِ جلوس یعنی 1593ء وچ شروع کیتا تے اواخر 1594ء وچ اپنی وفات توں چند مہینے قبل مکمل کرلیا سی۔

ماخذ کتاباں

مؤرخ رومیش چندر مجمدار دی تحقیق دے مطابق طبقات اکبری دا ماخذ 29 کتب نیں۔

• تاریخ یمینی
• زین الاخبار
• روضۃ الصفا
• تاج المآثر
• خزائن الفتوح
• تغلق نامہ
• طبقات ناصری
• تاریخ فیروزشاہی
• فتوحات فیروزشاہی
• تاریخ مبارک شاہی
• تاریخ فتوح السلاطین
• تاریخ محمود شاہی ہندوی کلاں
• تاریخ محمود شاہی ہندوی خورد
• تاریخ محمود شاہی گجراتی
• ماثر محمود شاہی گجراتی
• تاریخ محمدی
• تاریخ بہادرشاہی
• تاریخ بہمنی
• تاریخ ناصری
• تاریخ مظفرشاہی
• تاریخ میرزا حیدر دوغلت
• تاریخ کشمیر
• تاریخ سندھ
• تاریخ بابری (بابر نامہ)
• واقعات بابری
• تاریخ ابراہیم شاہی
• واقعات مشتاقی
• واقعات ہمایونی

طبقات

طبقاتِ اکبری اک مقدمہ،  نو طبقات تے اک ضمیمہ بطور خاتمے اُتے مشتمل اے۔

مقدمہ

مقدمہ وچ سلطنت غزنویہ دے سلاطین تے اولادِ سبکتگین دے تذکرہ اُتے لکھیا گیا اے۔ ایہ مقدمہ 367ھ توں 582ھ (977ء تا 1186ء) دی تاریخ اے۔

طبقہ اول

طبقہ اول وچ دلی سلطنت دے سلاطین دا تذکرہ لکھیا گیا اے جو کہ سلطان شہاب الدین غوری دے زمانے توں لے کر مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر دے اڑتیسویں سال جلوس تک یعنی 1178ء توں 1593ء تک مفصل تاریخ اے۔

طبقہ دؤم

طبقہ دوم وچ دکن دے سلاطین دا احوال لکھیا گیا اے جو کہ 1347ء توں 1593ء تک دا احاطہ کردا اے۔

طبقہ سوم

طبقہ سوم وچ گجرات دے سلاطین دا تذکرہ موجود اے جو کہ 1300ء توں 1572ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ چہارم

طبقہ چہارم وچ سلاطین بنگال دا تذکرہ اے جو کہ 1340ء توں 1576ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ پنجم

طبقہ پنجم وچ سلاطین مالاوہ دا تذکرہ مفصل بیان کیتا گیا اے جو کہ 1406ء توں 1569ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ ششم

طبقہ ششم وچ سلاطین جونپور دا تذکرہ لکھیا گیا اے جو کہ 1382ء توں 1476ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ ہفتم

طبقہ ہفتم وچ شاہان سندھ و سلاطین سندھ دا تذکرہ موجود اے جو کہ 705ء توں 1592ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ ہشتم

طبقہ ہشتم وچ سلاطین کشمیر دا تذکرہ لکھیا گیا اے جو کہ 1346ء توں 1586ء تک دی تاریخ اے۔

طبقہ نہم

طبقہ نہم وچ سلاطین ملتان دا احوال مفصل لکھیا گیا اے جو کہ 1443ء توں 1517ء تک دی تاریخ اے۔

خاتمہ (ضمیمہ)

ضمیمہ یعنی خاتمہ کتاب وچ ہندوستان دیاں بعض خصوصیات لکھیاں گئیاں نیں۔

اشاعت

طبقات اکبری پہلی بار مطبع منشی نول کشور توں 1875ء وچ لکھنؤ توں شائع ہوئی۔

مزید دیکھیں

• نظام الدین احمد