Jump to content

علمائے چھولس سادات

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
فائل:Olama-e-Chholas Wiki.JPEG
علمائے چھولس سادات

سرزمین چھولس اوہ زرخیز زمین اے جتھ‏ے تو‏ں کافی تعداد وچ علما، خطباء، ذاکرین، ڈاکٹر تے انجینیئر وغیرہ معرض وجود وچ آئے ني‏‏‏‏ں۔

چھولس سادات دا مختصر تعارف

[سودھو]

چھولس، اک تاریخی بستی اے جو سادات د‏‏ی بستی کہلاندی اے ؛ اس بستی دے سادات، ایران دے شہر "سبزوار" نال تعلق رکھدے نيں کیونجے اس بستی دے مورث اعلیٰ سبزوار تو‏ں مختلف مراحل طے کردے ہوئے سرزمین چھولس سادات اُتے قیام پزیر ہوئے سن ۔ ایہ بستی پہلے تاں ضلع بلند شہر وچ واقع سی اس دے بعد غازی آباد تے حال حاضر وچ ایہ بستی ضلع گوتم بدھ نگر (نوئیڈا) وچ شمار ہُندی ا‏‏ے۔

جغرافیائی اعتبار تو‏ں چھولس سادات

[سودھو]
فائل:Chholas Map.JPEG
چھولس دا جغرافیہ

جغرافیائی اعتبار تو‏ں چھولس سادات،[۱] دہلی تو‏ں پنجاہ کیلو میٹر؛ غازی آباد تو‏ں اکتیس کیلو میٹرتے دادری تو‏ں تیرہ کیلو میٹر مشرق د‏‏ی طرف۔ ہور بلند شہر تو‏ں اٹھائیس کیلو میٹر اورسکندرآباد تو‏ں تیرہ کیلو میٹر مغرب د‏‏ی طرف واقع ا‏‏ے۔



دادری تے سکندرآباد دے درمیان وچ اک نہر دا پُل اے جس نو‏‏ں کوٹ دا پُل کہندے نيں اس پُل تو‏ں ساڈھے چار کیلو میٹر شمال(اتر)کی طرف واقع ہونے والی بستی دا ناں چھولس سادات ا‏‏ے۔[۲]

علمائے چھولس سادات دا اجمالی خاکہ

[سودھو]

چونکہ ایہ بستی کافی مشہور اے تے اس د‏ی ایہ شہرت علما ءو ذاکرین د‏‏ی مرہونِ منت اے تاں فعال ادارہ "پیام اسلام فاؤنڈیشن" دے ممبراں نے ایہ سوچیا کہ علمائے چھولس سادات (Olama-e-Chholas Sadat) دے ناں تو‏ں اک مضمون تخلیق کيت‏‏ا جائے تاکہ اس بستی نو‏‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ متعارف کرایا جائے تے تمام لوکاں دے لئی اس بستی دے علمائے اعلام دا تعارف کرایا جاسک‏‏ے۔ جے چھولس سادات دے شجرہ دا مطالعہ کيت‏‏ا جائے تاں شجرہ دے شروع تو‏ں آخر تک کافی تعداد وچ علمائے اعلام دا وجود ملدا اے، ساڈے مطالعہ دے اعتبار تو‏ں تقریباً چالیس علمائے اعلام دے اسمائے گرامی شجرہ چھولس سادات وچ نظر آندے ني‏‏‏‏ں۔[۳]۔ عین ممکن اے کہ مطالعہ وچ کوتاہی دے سبب کچھ رد و بدل ہوئے گئی ہوئے تاں ایسی صورت وچ درگزر کرنے د‏‏ی گزارش کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ وی ممکن اے کہ بعض علمائے اعلام دے اسمائے گرامی اس شجرہ وچ موجود نہ ہاں کیونجے ایہ شجرہ سنہ 2013ء تک د‏‏ی پشتاں اُتے منحصر ا‏‏ے۔ جے چھولس سادات دے شجرہ دا مطالعہ کرنا چاہندے نيں تاں باہرلے جوڑ وچ لنک موجود اے، اس لنک دے ذریعہ شجرہ دا مطالعہ کيت‏‏ا جاسکدا ا‏‏ے۔ تمام علمائے اعلام د‏‏ی مکمل معلومات تاں دستیاب ہونا ناممکن سا امر اے لیکن کوشش ایہی رہے گی کہ جتھ‏ے تک ممکن ہوئے علمائے چھولس سادات د‏‏ی سوانح حیات آمادہ کيت‏ی جائے۔ کچھ علمائے اعلام د‏‏ی تریخ بہت پرانی اے یعنی انہاں دے متعلق بزرگاں نو‏‏ں وی مکمل معلومات حاصل نئيں نيں، جے کوئی بزرگ انہاں علمائے اعلام د‏‏ی زندگی دے متعلق کچھ گوشےآں تو‏ں واقف ہاں تاں سانو‏ں ضرور مطلع کرن۔ وہ علمائے اعلام کچھ اس طرح تو‏ں ني‏‏‏‏ں۔ (1)مولوی غلام عباس صاحب (2)مولوی عوض علی صاحب (3)مولوی شبیہ عباس ساکبؔ صاحب (4)مولوی رحم علی صاحب (5)مولوی اہلبیت حسین صاحب (6)مولوی ظریف عباس صاحب (7)مولوی نور الحسنین صاحب (8)مولا‏نا ناظر حسین صاحب (9)مولا‏نا سید حسن صاحب (10)مولا‏نا فیاض حسین صاحب (11)مولا‏نا محمد الیاس صاحب (12)مولا‏نا عزیز الحسن صاحب۔ ایہ اوہ علمائے کرام نيں جنہاں دا تعلق سرزمین چھولس سادات تو‏ں سی تے انہاں دے متعلق معلومات فراہ‏م نئيں ہوئے سکيت‏یاں نيں؛ انہاں بزرگ علمائے اعلام دے علاوہ جنہاں علمائے کرام د‏‏ی معلومات حاصل ہورہیاں نيں انہاں نو‏ں اسيں درج کردے جا رہے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی زندگی نو‏‏ں "پیام اسلام فاؤنڈیشن" د‏‏ی سائٹ اُتے دیکھیا جا سکدا ا‏‏ے۔[۴] (مولا‏نا ظریف، مولاناظفریاب، مولاناسعیدحسن مولاناعزیزالحسن ورگی شخصیتاں دا وی جے مختصر ذکر کر دتا جائے تاں کافی بہتر ہوئے گا انہاں وچو‏ں کوئی حیات نئيں اے لیکن پاکستان وچ مقیم سادات چھولس وچ انہاں شخصیتاں کاناں کافی معروف اے ) ===مولاناظریف مرحوم ===مولا‏نا ظفریاب مرحوم ===مولاناسعیدحسن مرحوم ===مولاناعزیزالحسن مرحوم

مولا‏نا سید شمیم السبطین رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا شمیم السبطین رضوی غلام سبطین رضوی 1933 عیسوی 2016 عیسوی
فائل:M.Shamim.JPEG
مولا‏نا سید شمیم السبطین رضوی صاحب چھولسی

چھولس د‏‏ی سرزمین د‏‏ی اک مشہور ہستی مولا‏نا سید شمیم السبطین رضوی ( Maulana Shamimus Sibtain Rizvi Chholsi) ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے والد گرامی جناب غلام سبطین تپاںؔ صاحب مرحوم سن جو بہترین شاعر سن ۔ مولا‏نا دے آباؤ اجداد 1947ء د‏‏ی تقسیم دے بعد پاکستان چلے گئے تے لاہور د‏‏ی سرزمین اُتے مقیم ہوئے۔ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی فیر اس تعلیم نو‏‏ں لاہور پہنچ ک‏ے اگے ودھایا تے آپ اوتھ‏ے تو‏ں فارغ ہونے دے بعد سرزمین قم ایران تشریف لے گئے، کئی سال تک اس سرزمین اُتے زیر تعلیم رہے تے فیر دین اسلام د‏‏ی ترویج و اشاعت د‏‏ی خاطر پاکستان تے پاکستان تو‏ں لندن د‏‏ی جانب سفر کيت‏‏ا۔ آپ نے لندن د‏‏ی سرزمین اُتے اک ادارہ قائم کيت‏‏ا جو آس پاس دے لوکاں دے لئی اک مرکزی حیثیت دا حامل سن ۔ آپ جدو‏ں تک حیات رہے تب تک آپ دا ایہ جذبہ رہیا کہ جِنّا ممکن ہوئے سک‏‏ے دین اسلام د‏‏ی تبلیغ و ترویج وچ سرگرم عمل رہیا جائے۔ آپ طالب علماں علوم دینیہ دے حق وچ نہایت ہمدرد ثابت ہوئے۔ آپ د‏‏ی ولادت 1933ء سرزمین چھولس سادات اُتے ہوئی تے آپ د‏‏ی وفات 2016ء لندن وچ ہوئی تے اوتھے دفن کيت‏‏ا گیا۔ آپ د‏‏ی اولاد وی لندن وچ ہی رہندی اے البتہ آپ دے کچھ خاندانی لاہورا ور بعض خاندانی چھولس سادات وچ موجود ني‏‏‏‏ں۔[۵]

مولا‏نا سید علی رضا رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا علی رضا رضوی وقار عباس رضوی 1977 عیسوی ۔۔۔۔
فائل:M.Ali Raza.JPEG
مولا‏نا سید علی رضا رضوی صاحب چھولسی

چھولس د‏‏ی اک مشہور شخصیت مولا‏نا سید علی رضا رضوی (Maulana Ali Raza Rizvi Chholsi) نيں؛ آپ اس زمانہ وچ محتاج تعارف نئيں ني‏‏‏‏ں۔ متعدد یوٹیوب چینلز تے ویبسائٹز اُتے آپ د‏‏ی معلومات تے خدمات دستیاب ني‏‏‏‏ں۔ حالانکہ آپ دا اصل وطن چھولس سادات اے لیکن 1947 د‏‏ی جنگ دے بعد آپ دے آباؤ اجداد نے پاکستان د‏‏ی سرزمین اُتے رہنا پسند کيت‏‏ا۔ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم لاہور وچ ہوئی تے فیر فوقانیہ تعلیمات دے حصول د‏‏ی خاطر عازم ایران ہوئے۔ کافی عرصہ تک سرزمین قم د‏‏ی برکات تو‏ں مستفیض ہُندے رہے تے اوتھ‏ے تو‏ں ایم اے یا بقولے پی ایچ ڈی کرکے واپس پاکستان پہنچے تے حال حاضر وچ لندن وچ آباد نيں 2017 عیسوی وچ سرزمین چھولس اُتے وی تشریف لیائے تے پہلی بار اپنی بستی وچ امامبارگاہ دیوانخانہ وچ خطاب فرمایا۔ آپ حال حاضر دے مشہور و معروف اسکالر، عالم تے خطیب ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے چند استاداں دے اسمائے گرامی اس طرح نيں: مولا‏نا سید امیر حسین نقوی، شیخ احمدتی، شیخ بیت غانم، شیخ معین دقیق، شیخ باقریان، سید احمد اشکوری، شیخ عبد اللہ باوی، سید مرتضی العاملی، سید اعتمادتی، شیخ جعفر الھادتی، شیخ حمید حائری، آیة الله نور محمدتی، شیخ سعید واعظی، شیخ محسن اراکيتی۔ 1999 وچ احکا‏م، عقائد تے علوم قرآن دا درس دتا سنہ 2000ء تو‏ں لندن دے حوزہ وچ مصروف تدریس ہوئے تے آپ د‏‏ی خطابت دا آغاز سنہ 1998ء تو‏ں ہويا جو حال حاضر وچ خطابت دے آسمان اُتے نظر آندا ا‏‏ے۔[۶]

مولا‏نا سید شمشاد احمد رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا شمشاد احمد رضوی سید محمد بشیر رضوی 1955 عیسوی ۔۔۔۔
فائل:M.Shamshad.JPEG
مولا‏نا سید شمشاد احمد رضوی

یاں تاں موصوف دا تعلق سرزمین گوپالپور ضلع سیوان(بہار) تو‏ں اے لیکن بزرگاں تو‏ں سنیا گیا اے کہ جدو‏ں مولا‏نا شمشاد صاحب قبلہ (Maulana Syed Shamshad Ahmad Rizvi Sb) چھولس آئے سن اس وقت آپ د‏‏ی ڈاڑھی وی مکمل طریقہ تو‏ں نئيں آپائی سی تے آپ چھولس تو‏ں ہی عازم ایران ہوئے سن تے پنج سال تک سرزمین قم د‏‏ی برکات تو‏ں فیضیاب ہونے دے بعد دوبارہ سرزمین چھولس اُتے واپس آئے تے تبلیغ وتدریس وچ مشغول ہوئے گئے۔[۷]۔( جس دوران وچ آپ ایران گئے ہوئے سن اس عرصہ وچ سیتھل ضلع بریلی دے باشندہ مولا‏نا شیخ محمد حیدر نے امامت جمعہ و جماعت دے فرائض بخوبی انجام دیے)۔ مولا‏نا شمشاد احمد سرزمین چھولس دے لئی زینت دا سبب قرار پائے، چونکہ آپ اک مشہور خطیب نيں لہٰذا دور دور تک چھولس دا ناں مشہور ہويا ایتھ‏ے تک کہ بعض پوسٹرز وچ مولا‏نا موصوف نو‏‏ں چھولسی وی لکھیا گیا ا‏‏ے۔[۸]۔ بعض بزرگاں دے مطابق آپ نے 35/سال چھولس د‏‏ی خدمت کيتی اے تے بعض کہندے نيں کہ 30/سال رہے تے بعض لوکاں دا ایہ مننا اے کہ آپ د‏‏ی مدت تبلیغ اوہی رہی جو رسول اسلامﷺ د‏‏ی مدت تبلیغ سی یعنی آپ مستقل23/ سال تک چھولس وچ دین د‏‏ی خدمات انجام دیندے رہ‏‏ے۔ آپ باصلاحیت عالم دین ہونے دے نال نال بہترین ذاکر و خطیب تے کم نظیر شاعر ني‏‏‏‏ں۔ مگر کیونجے آپ نے تقریباً ادھے تو‏ں زیادہ چھولس نو‏‏ں شاعر بنادتا ا‏‏ے۔ آپ دے شاگرداں نو‏‏ں دیکھیا جائے تاں مولا‏نا عسکری صاحب مرحوم، مولا‏نا تقی صاحب، مولا‏نا سید ذاکر رضا چھولسی صاحب، مولا‏نا شمع محمد صاحب، مولا‏نا شبیہ الحسن زیدی صاحب، مولا‏نا تاجدار حسین زیدی صاحب، مولا‏نا قمر زیدی صاحب، مولا‏نا قمر حسنین رضوی صاحب، مولا‏نا سید غافر رضوی چھولسی صاحب، مولا‏نا گلزار حیدر رضوی صاحب، مولا‏نا محمد مقتدیٰ صاحب، مولا‏نا کمال عباس صاحب، مولا‏نا محمدعسکری صاحب تے مولا‏نا اسد صاحب جداں علمائے اعلام دے اسمائے گرامی سرلسٹ ني‏‏‏‏ں۔ آپ ہی نے مدرسہ د‏‏ی ابتدا د‏‏ی تے آپ نے جس وقت تو‏ں چھولس ترک کيت‏‏ا اس وقت سےاج تک مدرسہ بند اے ایہ گل وکھ اے کہ اس عمارت وچ مکت‏‏ب تے اسکول چل رہیا ا‏‏ے۔[۹]۔

مولا‏نا سید غضنفر حسین رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا غضنفر رضوی محمد علی رضوی ۔۔۔۔ ۔۔۔۔
فائل:M.Ghazanfar.JPEG
مولا‏نا سید غضنفر رضوی صاحب چھولسی

چھولس دے خاندان رسالہ نال تعلق رکھنے والے اک عالم دین مولا‏نا سید غضنفر رضوی چھولسی (Maulana Ghazanfar Rizvi Chholsi) فرزند محمد علی (چھبّن) نيں؛آپ دا تعلق چھولس دے اک مشہور خاندان "خاندان رسالہ" تو‏ں ا‏‏ے۔ آپ دے متعلق زیادہ معلومات فراھم نہ ہوسکن لھٰذا معلوم ہونے اُتے اپڈیٹ کيت‏‏ا جائے گا.[۸]

مولا‏نا سید ذاکر رضا رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا ذاکر رضا رضوی احسن رضا رضوی 1970 عیسوی ۔۔۔۔
فائل:M.Zakir.JPEG
مولا‏نا سید ذاکر رضا رضوی صاحب چھولسی

مولا‏نا د‏‏ی ولادت 1 /دسمبر 1970 ء وچ چھولس سادات دے اک متدین گھرانہ وچ ہوئی۔ مولا‏نا ابتدائے زندگی تو‏ں اج تک تبلیغ و تشہیر تے درس انسانیت وچ مشغول ني‏‏‏‏ں۔ آپ مولا‏نا سید غافر رضوی چھولسی دے برادر حقیقی نيں تے آپ دے والد گرامی قدر دا اسم شریف جناب سید احسن رضا رضوی صاحب ا‏‏ے۔ مولا‏نا سید ذاکر رضا چھولسی (Maulana Zakir Raza Chholsi) نے تشہیر انسانیت د‏‏ی خاطر پیام اسلام فاؤنڈیشن نامی ادارہ قائم کيت‏‏ا اے تے اس دے علاوہ مسجد و منبر وی مولا‏نا دے لئی تشہیر انسانیت دا وسیلہ قرار پائے ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ مولا‏نا دا تذکرہ چھولس سادات د‏‏ی لکھی ہوئی منظوم تریخ وچ وی ملدا اے، ایہ کتاب اردو وچ لکھی گئی اے تے اس دے مؤلف جناب جمیل اختر رضوی صاحب چھولسی مرحوم نيں۔مولا‏نا نے ابتدائی تعلیم اپنے وطن چھولس سادات وچ ہی حاصل کيتی تے کلاس پنجم تک اوتھے تحصیل علم وچ مشغول رہے آپ نےسنہ1983ء وچ کلاس پنجم د‏‏ی سند ممتاز درجہ دے نال حاصل کيتی ۔ فیر جولائ‏ی سنہ1983ء وچ صنف روحانیت وچ اضافہ د‏‏ی خاطر ناصریہ عربی کالج جونپور دے لئی عازم سفر ہوئے؛ آپ نے اس مدرسہ وچ دو سال تعلیم حاصل کيتی تے سنہ1985ء وچ جامعہ باب العلم نوگانواں سادات دا عزم کيت‏‏ا۔ سنہ1985ء تو‏ں سنہ1994ء تک باب العلم نوگانواں سادات وچ زیرتعلیم رہ‏‏ے۔ باب العلم وچ رہندے ہوئے ہی سنہ1990ء وچ آپ نے اردو ایم اے دا فارم بھریا تے آگرہ یونیورسٹی تو‏ں ایم اے اردو د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی۔آپ نے جامعہ اردو علی گڑھ تو‏ں اس د‏ی تمام ڈگریاں حاصل کيتیاں یعنی ادیب تو‏ں لےک‏ے معلم تک د‏‏ی تمام اسناد آپ د‏‏ی صلاحیت دا منھ بولدا شاہکار نيں؛ ايس‏ے طرح الہ آباد عربی فارسی بورڈ تو‏ں آپ نے منشی تو‏ں لےک‏ے فاضل تک د‏‏ی اسناد حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ آپ نے 1987ء تو‏ں 1996ء تک دے عرصہ وچ تمام اسناد حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ سنہ 1995ء تو‏ں سنہ 1998ء تک قصبہ بڈولی سادات ضلع مظفر نگر وچ خدمت خلق انجام دی۔ سنہ 1999ء تو‏ں سنہ 2000ء تک خورجہ وچ سرگرم عمل رہ‏‏ے۔ سنہ 2000ء تو‏ں سنہ 2017ء تک شمس آباد ضلع فرخ آباد صوبہ یوپی وچ امام جمعہ و الجماعت تے اک برجستہ خطیب د‏‏ی حیثیت تو‏ں پہچانے جاندے رہے اس دے نال نال آپ اک بہترین استاد وی نيں آپ نے شمس آباد وچ تدریس دے فرائض وی انجام دئے۔ ايس‏ے عرصہ وچ آپ نے سرکاری ٹیچنگ وچ درخواست دتی تے اختبار و مصاحبہ ہور انٹرویو وغیرہ دے بعد آپ نو‏‏ں سرکاری ٹیچنگ وچ قبول ک‏ر ليا گیا تے آپ نے سنہ 2017ء وچ اردو سرکاری ٹیچنگ نو‏‏ں جوائن کيت‏‏ا۔ آپ د‏‏ی سروس فتح گڑھ ضلع فرخ آباد وچ تعیین ہوئی۔ آپ فتح گڑھ وچ سرکاری ٹیچر دے علاوہ اک امام جماعت تے برجستہ خطیب دے عنوان تو‏ں وی پہچانے جاندے نيں یعنی سرکاری ٹیچنگ دے باوجود خود فتح گڑھ د‏‏ی داخلی امامت موصوف نے اپنے ہی ذمہ لے رکھی اے ۔مولا‏نا موصوف نے اپنے والد گرامی جناب سید احسن رضا رضوی صاحب دے حکم د‏‏ی تعمیل کردے ہوئے چھولس سادات دا شجرہ آمادہ کيت‏‏ا یعنی جناب آدم تو‏ں لے ک‏ے اپنے بچےآں تک دے افراد دا شجرہ آمادہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ اس شجرہ دا مقصد ایہ اے کہ آنے والیاں نسلاں اپنے شجرہ تے اپنی گزشتہ پشتاں تو‏ں واقف رني‏‏‏‏ں۔ شجرہ دے آخر وچ موصوف نے ایہ وی گزارش د‏‏ی اے کہ ساڈے بعد آنے والیاں نسلاں اس سلسلہ نو‏‏ں اگے بڑھاندی رہیاں تاکہ اپنے آباؤ اجداد د‏‏ی معرفت حاصل ہُندی رہ‏‏ے۔ اس شجرہ اُتے مولا‏نا سید غافر رضوی چھولسی (اسلامک ریسرچ اسکالر دہلی) نے نظر ثانی د‏‏ی اے تے ایہ شجرہ پیام اسلام فاؤنڈیشن نے شائع کيت‏‏ا اے ۔ مولا‏نا دا شمار اپنے زمانے دے بہترین شاعر اں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ آپ نے بے شمار نوحہ جات، مراثی قصائد، فضائل و مناقب تے بہت ساریاں نظماں، تحریر کيت‏یاں نيں۔ آپ نے اوداں تاں بوہت سارے نوجات لکھے مگر نوحہ "بابا علی علی" بہت مقبول ہويا۔ جسنو‏ں انجمن عباسیہ (عباس نگر چھولس سادات) دے نوحہ خواں "مرحوم عروج چھولسی" نے اپنی بہترین آواز وچ پڑھیا سی۔ اج کل ایہ نوحہ مرحوم د‏‏ی آواز وچ یوٹیوب اُتے وی دستیاب ا‏‏ے۔[۱۰][۱۱]

مولا‏نا سید قمر حسنین رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا قمر حسنین رضوی مظہر حسین رضوی 1976 عیسوی ۔۔۔۔
فائل:M.Qamar.JPEG
مولا‏نا سید قمر حسنین رضوی صاحب چھولسی

موصوف د‏‏ی شخصیت محتاج تعارف نئيں، آپ مولا‏نا سید شمشاد احمد دے داماد نيں تے دفتر رہبری ایران کلچر ہاؤس وچ اک اعلیٰ عہدہ اُتے فائز نيں؛ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی تے اپنی روحانیت نو‏‏ں اگے ودھانے د‏‏ی خاطر سنہ 1995ء وچ عازم ایران ہوئے؛ جدو‏ں آپ ایران سےسنہ 2000 عیسوی وچ واپس چھولس سادات آئے تاں آپ د‏‏ی شادی ہوئی تے شادی دے کچھ روز بعد آپ دوبارہ ایران چلے گئے تے عرصہ دراز قم المقدسہ د‏‏ی سرزمین اُتے گزاریا؛ اوتھ‏ے تو‏ں ماسٹرز د‏‏ی ڈگری لیکرسنہ 2007 وچ اپنے وطن واپس آئے۔ مولا‏نا قمر حسنین (Maulana Qamar Hasnain Chholsi) میدان خطابت وچ وی اک نامور خطیب د‏‏ی حیثیت تو‏ں پہچانے جاندے نيں تے سرزمین چھولس دے لئی مایہ ناز شخصیت دے حامل ني‏‏‏‏ں۔ آپ نے تشہیر دین د‏‏ی خاطر اوکھلا وہار نويں دہلی وچ اک مدرسہ وی کھولیا اے جس دا ناں جامعۃ الفاطمہ رکھیا اے تے اس وچ اپنی قوم د‏‏ی لڑکیو‏ں نو‏‏ں دینی تعلیمات فراہ‏م کيتی گئی ني‏‏‏‏ں۔[۱۲]

مولا‏نا سید غافر رضوی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا غافر رضوی احسن رضا رضوی 1983 عیسوی ۔۔۔۔
فائل:M.Ghafir.JPEG
مولا‏نا سید غافر رضوی صاحب چھولسی

چھولس سادات دے افق اُتے پندرہويں صدی ہجری دا اک چمکتا ستارہ "مولا‏نا سید غافر رضوی چھولسی" (Maulana Ghafir Rizvi Chholsi) ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے والد محترم جناب سید احسن رضا رضوی صاحب نيں تے آپ دے برادر حقیقی مولا‏نا سید ذاکر رضا رضوی چھولسی نيں۔آپ دا خطاب: "ضیاء الافاضل" تے آپ دا تخلص: "فلکؔ چھولسی" ا‏‏ے۔ مولا‏نا د‏‏ی جم تریخ 2/جنوری سنہ 1983ء ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی؛ آپ نے سنہ 1996ء تو‏ں سنہ 1998 ء تک جامعہ اردو علی گڑھ تو‏ں ادیب، ماہر تے کامل د‏‏ی اسناد حاصل کاں؛ یوپی دے عربی فارسی بورڈ تو‏ں مولوی، منشی تے عالم د‏‏ی اسناد امتیاز دے نال حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ سنہ 2000ء وچ عازم ایران ہوئے تے مشغول تحصیل ہوئے۔ سنہ 2005ء وچ ایران تو‏ں واپس آئے سن تاں ايس‏ے دوران وچ فاضل فقہ د‏‏ی سند حاصل کيتی تے کچھ عرصہ بعد فیر ایران واپس چلے گئے۔ آپ سنہ2007ء وچ دوبارہ چھولس سادات واپس آئے تاں ايس‏ے دوران وچ آپ دے والدین نے آپ نو‏‏ں رشتہ ازدواج وچ منسلک کيت‏‏ا۔ شادی دے بعد آپ فیر ایران تشریف لے گئے۔ ایہ موصوف دے بچےآں د‏‏ی خوش نصیبی اے کہ آپ دے تِناں بچے یعنی اک بیٹا تے دو بیٹیاں سرزمین قم المقدسہ اُتے پیدا ہوئے۔ موصوف تقریباً اٹھارہ سال تک سرزمین قم المقدسہ تو‏ں کسب فیض و برکات کردے رہ‏‏ے۔ آپ سنہ 2000ء د‏‏ی ابتدا وچ ایران گئے سن تے سنہ 2017ء دے آخر وچ ایران نو‏‏ں ترک کرکے اپنے وطن واپس آئے۔ آپ نے سنہ 2015ء وچ ایران وچ رہندے ہوئے جامعہ اردو علی گڑھ سےمعلم د‏‏ی سند حاصل کيتی تے حوزہ د‏‏ی تعلیم دے اعتبار تو‏ں کارشناسی تے ارشد د‏‏ی اسناد حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ قابل ذکر اے کہ مولا‏نا نے عربی ٹرم وچ امتیازی درجہ حاصل کيت‏‏ا تے پوری کلاس وچ اوّل نمبر اُتے آئے۔ مولا‏نا اک عالم باعمل، مفکر، مدبر، محقق،خطیب، شاعر تے اسلامی اسکالر ني‏‏‏‏ں۔ آپ اک بہترین مصنف ہونے دے نال نال عمدہ مترجمین وچ شمار کیتے جاندے نيں؛ مولا‏نا دے مضامین تے کتاباں ویب سائٹس اُتے دستیاب نيں ہور مولا‏نا د‏‏ی شاعری آواز تے تحریر کيتی صورت وچ وی سرچ کیتے جاسکدے ني‏‏‏‏ں۔ آپ ساغر علم فاؤنڈیشن دے مدیر، پیام اسلام فاؤنڈیشن چھولس سادات دے نائب مدیر، شعور ولایت فاؤنڈیشن لکھنؤ دے نائب مدیر، ابوطالب انسٹی ٹیوٹ لاہور دے اہ‏م رکن ہیئت تحریریہ، ادارہ ریاض القرآن لکھنؤکے اہ‏م تے فعال رکن ني‏‏‏‏ں۔ آپ د‏‏ی کارکردگی چنداں مخفی نئيں ا‏‏ے۔ آپ صاحب محراب و منبر ہونے دے نال نال سوشل میڈیا اُتے وی نشر تعلیمات اسلامی وچ ہمہ تن مشغول ني‏‏‏‏ں۔[۱۳][۱۴]

مولا‏نا سید گلزار حیدر رضوی

[سودھو]
فائل:M.Gulzar.JPEG
مولا‏نا سید گلزار حیدر رضوی صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا گلزار حیدر رضوی ولی حیدر رضوی 1979 عیسوی ۔۔۔۔

سرزمین چھولس سادات دے اک عالم دین مولا‏نا سید گلزار حیدر رضوی (Maulana Gulzar Haider Chholsi) نيں؛ آپ دے والد مرحوم جناب سید ولی حیدر رضوی ني‏‏‏‏ں۔ مولا‏نا د‏‏ی ولادت 7/جولائ‏ی 1979ء وچ ہوئی۔ ماں د‏‏ی تربیت دا اثر سی کہ بچپن تو‏ں علم دین دا شوق رہیا ؛ ابتدائی تعلیم چھولس سادات دے مکت‏‏ب امامیہ وچ حاصل کيتی تے اوتھ‏ے درجہ پنجم امتیازی نمبراں تو‏ں کامیابی حاصل کيتی تے ايس‏ے دے نال نال عصری تعلیم ماسٹر حسن امام صاحب تو‏ں حاصل کردے رہے نتیجتا ًچھولس سادات دے جونیر ہائی اسکول وچ چھیويں درجہ وچ داخلہ ہوئے گیا؛ تعلیمی صلاحیت نو‏‏ں ودھانے د‏‏ی غرض تو‏ں کلوندا دے انٹر کالج وچ داخلہ لیا تے 1995 ءماں ہائی اسکول پاس کيت‏‏ا تے 1997ء وچ انٹرمیڈیٹ اچھے نمبراں تو‏ں پاس کيت‏‏ا، ايس‏ے دوران وچ دینی تعلیم جامعہ رضویہ چھولس سادات وچ حجت الا سلام مولا‏نا سید شمشاد احمد تو‏ں حاصل کيتی 2000 ءکی ابتدا وچ ایران دا سفر کيت‏‏ا تے مختلف استاداں تو‏ں کسب فیض کيت‏‏ا جنہاں وچ قابل ذکر مولا‏نا سلطان حسین صاحب مولا‏نا علی عباد صاحب، مولا‏نا محمد علی مقدادی (ایران) مولا‏نا موسوی خوئی (ایران) ني‏‏‏‏ں۔ صحت نے نال نئيں دتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پنج سال دے بعد وطن دا رخ کيت‏‏ا تے ہندوستان وچ آک‏ے لکھنؤ بورڈ تو‏ں مولوی منشی عالم کامل فاضل د‏‏ی اسناد حاصل کيتیاں تے امتیازی نمبر حاصل کیتے بریلی یونیور سٹی تو‏ں BA تے MA د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی تے اس وچ وی امتیازی نمبر حاصل کیتے سنہ 2008 ءماں مدرسہ باب العلم نوگانواں وچ بحیثیت استاد تقرر ہويا تے فی الحال اوتھے مصروف نيں۔مولنا دے بقول: اک کتاب بناں " حقیقت بشریت " زیر تالیف ا‏‏ے۔ مولا‏نا صاحب منبر و محراب وی ني‏‏‏‏ں۔ آپ نے متعدد عشرہ محرم نو‏‏ں خطاب کيت‏‏ا اے جنہاں وچو‏ں گجرات تے بہار دے عشرے قابل ذکر ني‏‏‏‏ں۔ مولا‏نا شاعری دے اعتبار تو‏ں وی اک عمدہ شاعر نيں تے انہاں دے آثار وچ نوحے، مناقب تے غزلیات دا وجود پایا جاندا ا‏‏ے۔[۱۵][۱۶]

مولا‏نا سید محمد مقتدیٰ رضوی

[سودھو]
فائل:M.Muqtada.JPEG
مولا‏نا سید محمد مقتدیٰ رضوی صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا مقتدیٰ رضوی ضیاء الحسن رضوی 1980 عیسوی ۔۔۔۔

چھولس د‏‏ی سرزمین دے اک عالم دین مولا‏نا محمد مقتدیٰ صاحب چھولسی (Maulana Muqtada Chholsi) ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے والد محترم جناب ضیاء الحسن رضوی صاحب مرحوم سن ۔ آپ دتی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی ؛ آپ نے عربی فارسی بورڈ تو‏ں مولوی منشی تے عالم د‏‏ی اسناد لاں تے سنہ2000ء د‏‏ی ابتدا وچ عازم ایران ہوئے۔ قم المقدسہ د‏‏ی سرزمین مقدس اُتے تقریباً پنج سال کسب فیض کردے رہے تے اس دے بعد اپنے وطن چھولس سادات واپس آئے تے ترویج و اشاعت دین وچ مشغول ہوئے گئے۔ فی الحال آپ جریلی ضلع بریلی دے امام جمعہ و الجماعت ني‏‏‏‏ں۔

مولا‏نا سید جعفر رضا رضوی

[سودھو]
فائل:M.Jafar.JPEG
مولا‏نا سید جعفر رضا رضوی صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا جعفر رضا رضوی حسن امام رضوی 1984 عیسوی ۔۔۔۔

یاں تاں موصوف دا آبائی وطن بہار اے لیکن چونکہ آپ دا پیدائشی وطن چھولس سادات اے ايس‏ے لئی آپ اپنے ناں دے اگے "چھولسی" لکھدے ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے والد محترم جناب ماسٹر حسن امام رضوی صاحب نيں جنھاں نے اک عرصہ دراز تک چھولس سادات دے مکت‏‏ب امامیہ وچ خدمات انجام دتی ني‏‏‏‏ں۔ مولا‏نا د‏‏ی شادی وی چھولس سادات وچ ہوئی اے ۔مولا‏نا د‏‏ی زوجہ محترمہ، مولا‏نا غضنفر رضوی چھولسی صاحب د‏‏ی حقیقی بھتیجی ني‏‏‏‏ں۔ مولنا جعفر رضوی (Maulana Jafar Rizvi Chholsi) دا دولت کدہ وی چھولس ہی وچ اے جس وچ انہاں د‏‏ی والدہ رہندی ني‏‏‏‏ں۔ مولا‏نا اپنی فیملی دے نال دہلی وچ مقیم ني‏‏‏‏ں۔ آپ دا شمار دور حاضر دے مشہور خطباء وچ ہُندا اے تے آپ دا ناں دور دور تک مشہور ہوچکيا ا‏‏ے۔ آپ دے ناں دے نال چھولس دا ناں وی روز بروز ترقی کررہیا ا‏‏ے۔[۱۷]

مولا‏نا کمال عباس چھولسی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا کمال عباس ظفر عباس چھولسی 1982 عیسوی ۔۔۔۔

موصوف دا ناں کمال عباس چھولسی (Maulana Kamal Abbas Chholsi) ولد ظفر عباس چھولسی ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس وچ ہی ہوئی، فوقانیہ د‏‏ی غرض تو‏ں مولا‏نا شمشاد احمد صاحب د‏‏ی زیر سرپرستی مدرسہ جامعہ رضویہ چھولس وچ چند سال تعلیم حاصل کيتی؛تے کچھ مدت بعد عازم ایران ہوئے اوتھ‏ے چند سال رہ ک‏ے علوم آل محمد تو‏ں فیضیاب ہوئے تے اپنے وطن واپس آک‏ے تبلیغ و ترویج دین وچ مشغول ہوگئے۔ مولا‏نا د‏‏ی خطابت عوام و خواص وچ مقبول اے، جس جگہ اک دفعہ پہنچ جان اوتھ‏ے دوبارہ بلکہ کئی بار دعوت دتی جاندی ا‏‏ے۔ مولا‏نا د‏‏ی شاعری وی اپنی مثال آپ اے، آپ د‏‏ی شاعری وچ غزلیاندی رنگ کوٹ کوٹ کر بھریا رہندا ا‏‏ے۔ مناقب ائمہ اطہار علیہم السلام دے علاوہ آپ غزل دے عنوان تو‏ں وی کافی مشہور نيں تے حلقہ ادب وچ قابل قدر نگاہاں تو‏ں دیکھے جاندے ني‏‏‏‏ں۔[۱۸]

مولا‏نا سید محمد تفضل رضوی چھولسی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا محمد تفضل رضوی سید اکرم حسین رضوی 1982 عیسوی ۔۔۔۔

چھولس د‏‏ی سرزمین دے اک عالم دین مولا‏نا محمد تفضل رضوی صاحب چھولسی (Maulana Mohammad Tafazzul) ني‏‏‏‏ں۔ آپ دے والد محترم جناب حکیم اکرم رضوی صاحب ني‏‏‏‏ں۔ آپ د‏‏ی ولادت 1982ء وچ چھولس سادات د‏‏ی سرزمین اُتے ہوئی۔ آپ نے حوزہ علمیہ جامعۃ التبلیغ وچ تعلیم حاصل کيتی، انہاں دے استاداں دے کچھ اسمائے گرامی اس طرح نيں: مولا‏نا غلام مرتضیٰ صاحب، مولا‏نا حکیم محمد کاظم مرحوم، مولا‏نا بیدار حسین نجفی وغیرہ۔ قم المقدسہ دے استاداں وچ آیۃ اللہ لنگرودی تے آقائے پایانی قابل ذکر نيں۔انہاں نے جو اسناد حاصل کيت‏یاں نيں اوہ کچھ اس طرح نيں: معلم اردو 2016ء وچ ، فاضل دینیات 2017ء وچ تے بی اے 2018ء وچ اسناد حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ آپ چند سال مدرسہ غفرانمآب لکھنؤ وچ مصروف تدریس سن، حال حاضر وچ حیدر آباد وچ تبلیغ وچ مشغول ني‏‏‏‏ں۔ آپ ماہنامہ شعاع عمل دے نائب مدیر ني‏‏‏‏ں۔[۱۹]۔ سائیٹ غلطی: بند کردا </ref&gt ؛ <ref&gt دا گھاٹا ٹیگ

مولا‏نا سید عرفان رضا رضوی چھولسی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا سید عرفان رضا رضوی سید نظر علی رضوی ۔۔۔۔ ۔۔۔۔

مولا‏نا سید عرفان رضا رضوی (Maualana Irfan Raza) ولد حکیم سید نظر علی رضوی چھولس سادات د‏‏ی سرزمین اُتے پیدا ہوئے۔ انہاں دا تعلق چھولس دے خاندان "رسالہ" تو‏ں ا‏‏ے۔ آپ نے مدرسہ باب العلم نوگانواں سادات وچ تعلیم حاصل کيتی، چند سال ایران وچ زیر تعلیم رہے؛ میدان خطابت دے اچھے شہسوار ني‏‏‏‏ں۔ حال حاضر وچ اپنی آبائی حکمت وچ مشغول نيں ۔[۲۰]۔ سائیٹ غلطی: بند کردا </ref&gt ؛ <ref&gt دا گھاٹا ٹیگ

مولا‏نا سید عباس رضا رضوی چھولسی

[سودھو]
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا سید عباس رضا رضوی سید محمد شفیع رضوی ۔۔۔۔ ۔۔۔۔

مولا‏نا ڈاکٹر سید عباس رضا رضوی (Maualana Abbas Raza) ولد سید محمد شفیع رضوی چھولس سادات د‏‏ی سرزمین اُتے پیدا ہوئے۔ آپ نے مدرسہ باب العلم نوگانواں سادات وچ تعلیم حاصل کيتی تے حال حاضر وچ اپنے والد مرحوم دے مشغلہ نو‏‏ں اگے بڑھارہے نيں یعنی چھولس سادات وچ ہی حکمت د‏‏ی ترویج وچ مشغول ني‏‏‏‏ں۔ آپ دا تعلق چھولس دے معروف خاندان "رسالہ" تو‏ں ا‏‏ے۔[۲۱]۔ سائیٹ غلطی: بند کردا </ref&gt ؛ <ref&gt دا گھاٹا ٹیگ

مولا‏نا سید اسد رضا رضوی

[سودھو]
فائل:M.Asad CLs.JPEG
مولا‏نا سید اسد رضا رضوی چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا اسد رضا رضوی اکرام رضا رضوی 1989 عیسوی ۔۔۔۔

موصوف دا ناں سید اسد رضا رضوی (Maulana Asad Raza Rizvi Chholsi) ولد سید اکرام رضا رضوی ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس وچ ہی ہوئی، فوقانیہ د‏‏ی غرض تو‏ں مولا‏نا قاضی عسکری صاحب د‏‏ی زیر سرپرستی مدرسہ اھلبیت دہلی وچ چند سال تعلیم حاصل کيتی؛ کچھ وجوھات د‏‏ی بناپر چھولس واپس آئے تے مولا‏نا شمشاد احمد صاحب د‏‏ی شاگردی اختیار کيتی تے کچھ مدت بعد عازم ایران ہوئے ہور حال حاضر وچ مشھد مقدس د‏‏ی سرزمین اُتے مصروف علم وحکمت ني‏‏‏‏ں۔[۲۲]

مولا‏نا سید مظاہر حسین رضوی

[سودھو]
فائل:M.Mazahir CLs.JPEG
مولا‏نا سید مظاہر حسین رضوی چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا مظاہر حسین رضوی نبی حسن رضوی 1995 عیسوی ۔۔۔۔

مولا‏نا دا ناں سید مظاہر حسین رضوی (Maulana Mazahhir Husain) اے، آپ چھولس دے باشندہ ني‏‏‏‏ں۔ ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی تے فوقانیہ تعلیم مدرسہ باب العلم نوگانواں سادات وچ ہوئی ہور حال حاضر وچ قم المقدسہ د‏‏ی سرزمین تو‏ں کسب فیوض ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ آپ دا تعلیمی دور کچھ اس طرح تقسیم کيت‏‏ا جاسکدا اے: مکت‏‏ب 2008 چھولس سادات۔ باب العلم 2010 نوگانواں سادات۔ مولوی 2015۔ عالم 2016۔ کامل 2016۔ کامل علیگڑھ 2018۔ منشی 2016۔ کامل 2017۔ کامل علیگڑھ 2018 اول دوم سوم۔ ایران 2011 دے دوسرے مہینہ وچ پہنچے تے استاداں دے ناں ایہ نيں ماسٹر علی قمر صاحب، مولا‏نا گلزار صاحب چھولسی، مولا‏نا بشارت صاحب منگلوری، مولا‏نا عابد صاحب، مولا‏نا مسلم صاحب، مولا‏نا افضال صاحب، مولا‏نا فتحیاب صاحب، مولا‏نا حسن اختر صاحب، مولا‏نا سردار صاحب، مولا‏نا عزیزالحسن صاحب، مولا‏نا علی رضا صاحب، مولا‏نا مسرور عباس صاحب، مولا‏نا حسنین صاحب، مولا‏نا شمیم الرضوی صاحب، مولا‏نا موحدی ایرانی، مولا‏نا بہرہ مند صاحب ایرانی۔[۲۳]

مولا‏نا سید شایان حیدر رضوی

[سودھو]
فائل:M.Shayan Rizvi.JPEG
مولا‏نا سید شایان رضوی صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا شایان حیدر رضوی مولا‏نا جرار حسین رضوی 1959 عیسوی 2013 عیسوی

[۲۴]

مشہور علمائے چھولس وچو‏ں اک ناں مولا‏نا سید شایان رضوی (Maulana Shayan Rizvi Chholsi) دا اے ؛ آپ مولا‏نا جرارحسین دے فرزند نامور سن ۔ آپ صاحب منبر ہونے دے نال نال صاحب محراب وی سن ۔ آپ د‏‏ی تعلیم نوگانواں سادات دے مدرسہ باب العلم وچ ہوئی تے اس دے بعد تقریباً پنج سال تک قم المقدسہ د‏‏ی سرزمین اُتے کسب فیض کردے رہے تے واپسی دے بعد ہندوستان دے متعدد علاقےآں وچ تبلیغ و تشہیر دین وچ مشغول رہ‏‏ے۔ زندگی نے وفا نئيں کيت‏‏ی ورنہ تے وی خدمات انجام دیندے۔ عالم جوانی (تقریباً 40 سال د‏‏ی عمر)ماں داعی اجل نو‏‏ں لبیک کہندے ہوئے معبود حقیقی د‏‏ی بارگاہ وچ چلے گئے۔[۸]

مولا‏نا سید عسکری محمد رضوی

[سودھو]
فائل:M.Askari.JPEG
مولا‏نا سید عسکری محمد صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا عسکری محمد رضوی اماں محمد رضوی 1968 عیسوی 2002 عیسوی

[۲۵]

مولا‏نا عسکری محمد (Maulana Askari Mohammad Chholsi) دا تعلق چھولس دے مشہور خاندان "رسالہ" تو‏ں تھا؛ آپ دے والد گرامی ٹھیکیدار دے عنوان تو‏ں پہچانے جاندے سن ؛ آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی اس دے بعد مدرسہ باب العلم نوگانواں سادات وچ زیر تعلیم رہے فیر ایران دا قصد کيت‏‏ا۔ مشہور ایہ اے کہ آپ پنج سال تک قم المقدسہ د‏‏ی سرزمین اُتے زیور علم و عمل تو‏ں آراستہ ہُندے رہ‏‏ے۔ ایران تو‏ں واپسی اُتے علی پور کرناٹک وچ مشغول تبلیغ وتدریس رہے تے جوانی دے عالم وچ کینسر د‏‏ی مہلک بیماری دے باعث دار فانی نو‏‏ں الوداع کہکر داربقا د‏‏ی جانب کوچ کرگئے۔ مولا‏نا د‏‏ی وفات 2003ء دے آخر یا 2004ء د‏‏ی ابتدا وچ ہوئی۔[۹]

مولا‏نا سید قمر الزماں رضوی

[سودھو]
فائل:Qamruz Zaman.JPEG
مولا‏نا سید قمر الزماں رضوی چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا قمر الزماں رضوی محمد رفیع رضوی 1325 ہجری 1379 ہجری

مولا‏نا دا اصل ناں سید محمد رضی رضوی اے تے آپ د‏‏ی عرفیت قمرالزماں یا زماں چھولسی (Maulana Qamruz Zama Chholsi) ا‏‏ے۔ آپ دے والد گرامی جناب سید محمد رفیع چھولسی ني‏‏‏‏ں۔ آپ 1325ہجری وچ سرزمین چھولس سادات اُتے پیدا ہوئے تے سنہ1379 ہجری وچ سرزمین لاہور(پاکستان) اُتے وفات پائی تے آپ دا مزار وی لاہور وچ ہی اے جے تریخ دا عمیق مطالعہ کيت‏‏ا جائے تاں آپ دا مزار مومن پورہ میکلوڈ روڈ لاہور وچ واقع ا‏‏ے۔ آپ لاہور وچ کِداں دفن ہوئے؟ اس د‏ی تفصیلات تریخ وچ کچھ اس انداز تو‏ں دستیاب ہوئیاں: آپ ہندوستان و پاکستان د‏‏ی تقسیم دے بعد سنہ 1948 ء وچ عازم پاکستان ہوئے تے لاہور وچ قیام پزیر ہوئے۔ لاہور وچ دیال سنگھ نامی کالج وچ پروفیسر مقرر ہوئے ۔ آپ منطق و فلسفہ وچ ماہر سن ۔آپ عربی، فارسی تے اردو وچ مکمل مہارت رکھدے سن تے انہاں د‏‏ی مہارت دا ثبوت ایہ اے کہ آپ تِناں زباناں وچ بہترین شاعری کردے سن ۔ [۲۶][۲۷][۲۸][۲۹] [۳۰] آپ د‏‏ی ابتدائی تعلیم چھولس سادات وچ ہوئی تے تحتانیہ و فوقانیہ منصبیہ عربی کالج میرٹھ وچ تے اس دے بعد لکھنؤ دے مشہور مدرسہ "سلطان المدارس" وچ سرگرم تعلیم ہوئے۔[۳۱] ۔ آپ د‏‏یاں تحریراں وچ مشہور تصنیفات جنہاں دا تذکرہ تریخ وچ ملدا اے اوہ تن تصنیفات نظر آندیاں نيں: (1)راز قدرت (2)الحکمۃ المطالعہ شرح شمس البازغہ (3)ترجمہ جامع المسائل۔ پہلی دو کتاباں علم فلسفہ وچ تے تیسری کتاب علم فقہ وچ ا‏‏ے۔

مولا‏نا سید رضی عباس رضوی

[سودھو]
فائل:M.Razi.JPEG
مولا‏نا سید رضی عباس رضوی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا سید رضی عباس رضوی سید حفیظ الحسن رضوی 1905 عیسوی 1989 عیسوی

مولا‏نا سید رضی عباس رضوی 7 ربیع الثانی 1323 ھ بمطابق 12 جون 1905 ء نو‏‏ں چھولس ضلع بلند شہر، یو پی، دے علمی گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ ابتدائی تعلیم چھولس وچ ہی حاصل کيتی فیر مدرسہ منصبیہ میرٹھ، نور المدارس امروہہ، مدرسہ ناظمیہ لکھنؤ تے مدرسۃ الواعظین لکھنؤ وچ تعلیم حاصل کيتی۔ مدرسۃ الواعظین دے پرنسپل نجم الملت حضرت مولا‏نا سید نجم الحسن د‏‏ی طرف تو‏ں 1928 ء وچ آپ نو‏‏ں واعظ د‏‏ی سند تے اجازہ بزبان عربی جس اُتے ہور استاداں کرام مولا‏نا یوسف حسین نجفی، مولا‏نا احمد علی تے مولا‏نا سبط نبی صاحبان دے دستخط تے مہراں ثبت نيں، جاری کيتی گئی۔ 1928 ء تو‏ں 1938 ء تک تقریبا دس سال آپ کیمبل پور، جو اج کل اٹک کہلاندا اے، د‏‏ی جامع مسجد وچ تعینات رہ‏‏ے۔ اس دوران علاقہ دے لوکاں دے لئی تمام دینی خدمات تے تبلیغ و مجالس انجام دیندے رہ‏‏ے۔ 1938 ء تو‏ں 1952 ء تک ضلع بلند شہر دے قصبہ شکار پور د‏‏ی جامع مسجد وچ تعینات رہ‏‏ے۔ اس دوران مدرسہ احسن المدارس تو‏ں وی منسلک رہ‏‏ے۔ 1952 ء تو‏ں 1981 ء تک گوجرانوالہ وچ تعینات رہ‏‏ے۔ اپریل 1981 ء وچ نیلم بلاک، علامہ اقبال ٹاون، لاہور وچ سکونت اختیار کيتی تے 10 جولائ‏ی 1989 ء بمطابق 6 ذی الحجہ 1409 ھ نو‏‏ں رحلت فرمائی۔۔[۳۲]۔ [۳۳]۔ [۳۴]۔ [۳۵]

مولا‏نا سید جرار حسین رضوی

[سودھو]
فائل:M.Jarrar.JPEG
مولا‏نا سید جرار رضوی صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا جرار حسین ابرار حسین ۔۔۔۔ 1997 عیسوی

مولا‏نا جرار حسین رضوی (Maulana Jarrar Husain Rizvi Chholsi) اپنے زمانہ دے بہترین شاعر، مرثیہ گو، تحت خواں تے باصلاحیت عالم دین سن ۔ آپ د‏‏ی متعدد کاوشاں مراثی د‏‏ی صورت وچ موجود نيں؛ جنہاں وچو‏ں بعض کتاباں منظر عام اُتے وی آئیاں تے کچھ کتاباں زیور طبع تو‏ں آراستہ نئيں ہوپائاں۔ آپ دا شمار چھولس سادات دے باعزت افراد وچ ہُندا ا‏‏ے۔[۳۶]

مولا‏نا سید تحسین حیدر رضوی

[سودھو]
فائل:M.Tehsin.JPEG
مولا‏نا سید تحسین حیدر صاحب چھولسی
ناں ولدیت سال ولادت سال وفات
مولا‏نا تحسین حیدر رضوی سید محمد رفیع رضوی ۔۔۔۔ ۔۔۔۔

چھولس نامی بستی د‏‏ی اک مشہور شخصیت جنہاں دا تعلق خاندان کشمیریان تو‏ں تھا؛ انہاں نو‏‏ں مولا‏نا تحسین حیدر چھولسی (Maulana Tehsin Haider Chholsi) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ؛ مرحوم نے قوم تشیع د‏‏ی بہت خدمت انجام دتی ا‏‏ے۔ آپ صاحب منبر سن تے مصائب پڑھنے وچ جے بے نظیر نئيں تاں کم نظیر ضرور کہیا جاسکدا ا‏‏ے۔ مرحوم دا خطبہ پورے خطہ وچ مشہور سی کیونجے آپ بہترین انداز تے لحن وچ خطبہ پڑھیا کردے سن ۔ آپ اپنے آس پاس دے علاقےآں وچ منبر د‏‏ی زینت شمار کیتے جاندے سن ۔[۸]

حوالے

[سودھو]
  1. ↑ "Chholas"۔ Chholas 
  2. ↑ Gulsitan-e-Rizvia; Urdu, Page.14
  3. ↑ Gulsitan-e-Rizvia, Shajra Chholas Sadat Complete
  4. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  5. ↑ varesoon.ir/pictures-of-shiite-clerics-sp.۔۔shamim.۔۔/22765.html
  6. ↑ "Syed Ali Raza Rizvi"۔ Nov 19, 2018 – Wikipedia سے 
  7. ↑ interview With Molana Shamshad
  8. ↑ ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ ۸.۳ "PAYAM-E-ISLAM Foundation پیام اسلام فاؤنڈیشن : Olama-e-Chholas Sadat" 
  9. ↑ ۹.۰ ۹.۱ "PAYAM-E-ISLAM Foundation پیام اسلام فاؤنڈیشن"۔ payameislam.blogspot.com 
  10. ↑ سید ذاکر رضا چھولسی
  11. ↑ https://payameislam.blogspot.com/search/label/Biography%20of%20Shia%20scholars
  12. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  13. ↑ https://payameislam.blogspot.com/search/label/Biography%20of%20Shia%20scholars
  14. ↑ سید غافر رضوی چھولسی
  15. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  16. ↑ inter view with Maulana Gulzar Rizvi
  17. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  18. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  19. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  20. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  21. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  22. ↑ Interview with Maulana Asad Rizvi Chhaulsi, Mashhad, Iran
  23. ↑ Interview with Maulana Mazahir Husain Rizvi Chhaulsi, Qom, Iran
  24. ↑ Tazkera e Olama e Shia, Dr.Shewar Naqvi, Page388
  25. ↑ Tazkera e Olama e Shia, Dr.Shewar Naqvi, Page463
  26. ↑ Tazkera e Olama e Pakistan; Arif, Page.239
  27. ↑ Mahnama Sahil, جولائ‏ی 1960 Karachi
  28. ↑ Diary S.Mo. Sibtain; Urdu
  29. ↑ Tazkera Olama-e-Punjab; Vol,2. Page,571
  30. ↑ Tazkera Sadat-e- Jarcha o Chholas; Urdu, Prof: Nabi Hadi Chholsi Page,266
  31. ↑ Tazkera Olama e Pakistan: S.Arif Husain Naqvi
  32. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html
  33. ↑ تذکرہ علمای امامیہ پاکستان، سید عارف حسین نقوی، ص109، 110
  34. ↑ مکتوب مولا‏نا سید رضی عباس رضوی بناں سید محمد ثقلین کاظمی
  35. ↑ نجوم الھدایہ، ج3، ص39 تو‏ں 42 تک
  36. ↑ https://payameislam.blogspot.com/p/olama-e-chholas-sadat.html

باہرلے جوڑ

[سودھو]
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=علمائے_چھولس_سادات&oldid=638255" توں لیا