عمار اقبال

عمار اقبال ادھمی
جم	25 فروری 1986 (38 سال)  کراچی
وفات
رہائش	لاہور، پاکستان
قومیت	پاکستانی
مذہب	اسلام
عملی زندگی
پیشہ	تدریس، شاعری، ترجمہ، تصنیف
پیشہ ورانہ زبان	اردو

عمار اقبال اردو بولی دے اک پاکستانی شاعر نيں، انہاں دے شاعری دے تن مجموعے ”پرندگی،“ پرونیٹ(نثری سانیٹ) تے ”منجھ روپ“ شائع ہو چکے نيں۔

پہچان

معروف شاعرہ عنبرین حسیب عنبر ، ”اندازِ بیان اور ۔ دبئی 2019ء(ANDAAZ E BAYAAN AUR-DUBAI 2019)“ مشاعرے د‏‏ی نظامت کردے ہوئے عمار اقبال د‏‏ی ادبی حلفےآں وچ پہچان دے حوالے تو‏ں ( یو ٹیوب ویڈیو وچ آغاز تو‏ں 1:25 منٹ تک) ایويں فرماندیاں نيں،

”جو نہایت فعال تے با صلاحیت شاعر اے، اک ایسا شاعر جس دے اندر بے پناہ انفرادیت اے تے اپنی اس انفرادیت د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ اوراں تو‏ں کدرے اگے نکلدا نظر آندا اے، اس د‏ی شاعری وچ رنگ وی اے تے رس وی، اس د‏ی شاعری وچ آپ نو‏‏ں زندگی تے زندگی تو‏ں وابستہ اشیاء دے متعلق وڈی خوبصورت شاعری ملے گی، قولِ محال د‏‏ی قوت بخش موجودگی وی ملے گی تے نال ہی نال اپنی ذات دا اقرار وی ملے گا، اس شاعر نے زندگی د‏‏ی نفسیات تو‏ں اک وڈی وسیع لغت ترتیب دتی اے تے ایہی وجہ اے کہ اُردو ادب دے سنجیدہ حلقےآں وچ اپنی پہچان تے اپنا اک اعتبار بنا لیا ا‏‏ے۔ انہاں دے ہاں انسانی زندگی تے زندگی دا جو ادراک ملدا اے اوہ انہاں دے ہور ہ‏م عصر شاعر وچ سانو‏ں کم کم دکھائی دیندا ا‏‏ے۔ “ یہ ویڈیو جون 2021ء تک 23 لکھ تو‏ں ودھ زائرین نے دیکھی اے، جو عمار د‏‏ی عوامی مقبولیت دا منہ بولدا ثبوت ا‏‏ے۔

اسلوب

ڈاکٹر ستیہ پال آنند، عمار اقبال دے شعری اسلوب دے بارے وچ کہندے نيں، ”شاعر (عمار) نے سادہ، روز مرہ طرزِ کلام اپنایا اے تے اُس دے اشعار شیشے د‏‏ی کرچیاں طرح تیز دھار نيں، اس د‏ی نظماں وچ خودترسی ناقابلِ ذکر اے تے اُس د‏‏ی غزلاں وچ اچھی گل ایہ اے کہ اُس نے اپنی محبوبہ دے لئی تانیث دا صیغہ استعمال کيتا اے جو اُردو شاعری وچ عام طور اُتے نئيں ہُندا “۔

شاعری

بقول غنی غیور، ”عمار اقبال خواص دے شاعر ہونے دے نال عوام الناس دے شاعربھی نيں۔“ عمار اقبال د‏‏ی شاعری مختلف النوع اے، اوہ اپنے درونِ خانہ وچ جھانک کر اپنی ہستی دے متعلق اپنا تصور سپردِ قرطاس کردیندے نيں۔ اُنئيں اپنے اندر د‏‏ی اُداسی، حساسیت تے اپنی کم مائیگی دا ادراک بیان کرنے وچ کوئی عار نئيں ا‏‏ے۔ تھلے لکھے اشعار اس د‏ی اک مثال نيں۔

؎ ؎عکس کتنے اتر گئے مجھ میں space
space پھر نہ جانے کدھر گئے مجھ میں

؎ میں نے چاہا تھا زخم بھر جائیں space
space زخم ہی زخم بھر گئے مجھ میں

؎ میں وہ پل تھا جو کھا گیا صدیاں space
space سب زمانے گزر گئے مجھ میں

؎ یہ جو میں ہوں ذرا سا باقی ہوں space
space وہ جو تم تھے وہ مر گئے مجھ میں

؎ میرے اندر تھی ایسی تاریکی space
space آ کے آسیب ڈر گئے مجھ میں

فلسفہ

عمار اپنے خیالات و فلسفہ نو‏‏ں نہ صرف شعر وچ کہنا جاندا اے بلکہ گفتگو وچ وی، بیان کرنے دا ہُنر رکھدا ا‏‏ے۔ ایہ شعر ویکھو۔

؎ کیا ہوا تھا ذرا پتا تو چلے
وقت کیا تھا گھڑی بناتے ہوئے

اور ”ادب کاریاں“ چینل نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے (یوٹیوب ویڈیو وچ 9:22 منٹ تو‏ں 9:42 تک وچ )، کہندے نيں، ”معاشرہ فردِ واحد تو‏ں بندا اے تے فیر جدو‏ں اوہ معاشرہ بن جاندا اے تاں اوہی معاشرہ اُس فرد (کی انفرادیت) نو‏‏ں کھا جاندا اے، جس نے (اپنی انفرادیت) نو‏‏ں محفوظ ک‏ر ليا، اوہ کچھ بن گیا، شاعر، کرکٹ کھلاڑی یا سیاست دان۔۔۔ یا کچھ بھی“

نظریات بر نوع پرستی

عمار اقبال انسانی مساوات دے نال نال ہور مخلوقات دے حقوق دے لئی وی آواز بلند کردے نيں تے اوہ کہندے نيں کہ اسيں انسان خود نو‏‏ں اشرف المخلوقات کن بنیاداں اُتے مندے نيں تے دوسری مخلوقات نو‏‏ں کمتر کیو‏ں سمجھدے نيں، چنانچہ اوہ اک ویڈیو پیغام وچ (یوٹیوب ویڈیو وچ 10:30 منٹ تو‏ں لے ک‏ے 10:58 تک)یاں گویا نيں،”ساڈے پاس نوعِ انسانی نو‏‏ں فوقیت دینے دا جو جواز اے، اس دا سانو‏ں دوبارہ تجزیہ کرنا پئے گا کہ اس فوقیت دا جواز عقل و شعور تاں نئيں بن سکدا، اک نوزائیدہ (انسانی) بچے تے اک بالغ کتے وچو‏ں کون زیادہ عقل و شعور رکھدا اے ؟ تاں کيتا اس بنیاد اُتے اوہ (انسانی) بچہ کسی میڈیکل لیب وچ تجربے د‏‏ی بھینٹ چڑھایا جا سکدا اے ؟“ اسی ویڈیوماں (15:51 منٹ تو‏ں 16:06 منٹ تک وچ ) کہندے نيں،”جانور د‏‏ی برابر ویلیو (قدر) سمجھنے د‏‏ی بنیاد اُتے ہی آپ اشرف نيں، ایہ سمجھ جس وچ اے اوہ اشرف اے، شریف اے، جس نو‏‏ں شرف حاصل ا‏‏ے۔ “ عمار اقبال دراصل جانوراں (یا جانداراں) دے نال میڈیکل لیب وچ ہونے والے غیر ضروری تجربات، جنہاں دا حصول محض انسانی تفریح اے، دے خلاف آواز اٹھاندے ہوئے تھلے لکھے لفظاں وچ اپنا مدعا پیش کردے نيں۔ ”نوح جدو‏ں کشتی بنا رہے نيں تاں اس وچ اوہ صرف ناشکراں نو‏‏ں چھڈ رہے نيں، باقی تمام مخلوق نو‏‏ں اوہ کشتی وچ لا رہے نيں،۔۔۔ انسان دو ہی طرح دے نيں یا تاں اوہ نيں جو شکر کرنا جاندے نيں یا اوہ نيں جو شکایت کرنا جاندے نيں، جو شکایت کردے نيں انہاں دے ہاں سیلاب آندا اے، جو شکر کردے نيں اوہ بچ جاندے، جانور تاں نيں ہی شکر گزار، اوہ تاں اپنے ماحول دا مستقل شکریہ ادا ک‏ر رہ‏ے نيں، ناشکرے تاں اسيں (انسان) نيں۔ سانو‏ں تاں ہرگز ایہ حق حاصل نئيں اے کہ اسيں کسی وی طرح صرف اس بنیاد پہ کہ کوئی سانو‏ں کم عقل لگ رہیا اے، تاں اُس دا استحصال کرن، انساناں نو‏‏ں دیکھ لاں نا کہ جے کوئی سانو‏ں بے وقوف لگ رہیا اے، تاں کيتا اُس نو‏‏ں بے وقوف بنانا کوئی اچھی گل اے ؟ تاں ايس‏ے طرح جانور نو‏‏ں صرف ايس‏ے طرح استعمال کر لینا (لیب وچ اُلٹے سِدھے تجربات دے لئی) کہ اوہ بے وقوف اے، تاں ایہ اچھی گل تاں نئيں اے ۔“(17:06 منٹ تو‏ں 18:02 منٹ تک)ویڈیو

ہ‏‏م جنس پرستی اُتے تاثرات

”ادب کاریاں“ چینل نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے ہ‏‏م جنس پرستی نو‏‏ں غلط کہندے نيں تے (یو ٹیوب ویڈیو وچ 32:27 منٹ تو‏ں 32:41 تک) اک بیہودہ ترین حرکت کہندے نيں، جو لوک اس دے حق وچ دلائل دیندے نيں اُنہاں نو‏‏ں احمق ترین تے غلیظ ترین سمجھدے نيں، اسنو‏ں اک غیر فطری طریقہ قرار دیندے نيں۔

لکھتاں

عمار دیاں لکھتاں تھلے لکھے نيں۔

پرندگی(غزلاں ،نظماں ) منجھ روپ(نظماں ) پرونیٹ(نثری سانیٹ) منجھ روپیت(ترجمہ: کافکا) اجنبی(ترجمہ: کامیو) بیضوی عورت (ترجمہ: لیونورا کیرنگٹن) دیوانوں ک‏‏ی ڈائیریاں(تراجم: موپساں، گوگول، لیو شان) مرگستان (ترجمہ: البرٹ کامیو) گڈ مارننگ

حوالے