قدیم ٹیکسلا دی یونیورسٹی
ہخامنشی سلطنت دے شہر ٹیکسلا دے کھنڈرات, بھڑ ماونڈ آرکیالوجیکل سائٹ. | |
مقام | ٹیکسلا، پاکستان |
---|---|
متناسقات | 33°44′N 72°47′E / 33.74°N 72.78°Eمتناسقات: 33°44′N 72°47′E / 33.74°N 72.78°E |
قسم | تعلیمی مرکز |
تاریخ | |
قیام | 10واں صدی ق م |
515 ق م دے نیڑے وادی سندھ وچ ہخامنشی فتح دے بعد شمال مغربی قدیم ہندوستانی برصغیر وچ ہخامنشی علاقےآں دے راجگڑھ ٹیکسلا شہر وچ قدیم ٹیکسلا یونیورسٹی اک مشہور قدیم یونیورسٹی سی۔ ٹیکسلا ایشیا دی مرکزی تجارتی شاہراہ دے سنگم اُتے سی، جو شاید پارسیاں تے ہخامنشی سلطنت دے مختلف حصےآں توں آنے والی مختلف نسلاں نے آباد کیتا سی۔ [۱][۲][۳]
یونیورسٹی
[سودھو]ٹیکسلا دی مشہور یونیورسٹی اس خطے دی سب توں وڈی علمی درسگاہ بن گئی سی جتھے مختلف ثقافتاں نال تعلق رکھنے والے افراد دے وچکار مباحثہ دی اجازت سی۔ [۴]
یہ یونیورسٹی خاص طور اُتے سائنس، طب تے فنون لطیفہ دے لئی مشہور سی، لیکن مذہبی تے غیر مذہبی دونے ہی مضامین پڑھائے جاندے سن تے ایتھے تک کہ مضامین تیر اندازی تے علم نجوم بھی۔ طلبہ ہندوستان دے دور دراز علاقےآں توں ایتھے آندے سن ۔ [۵] ابتدائی بدھ ادب دے بوہت سارے جاتک یونیورسٹی وچ جانے والے طلبہ دا تذکرہ کردے نيں۔ ایہ خیال کیتا جاندا اے کہ چین، بابل، شام تے یونان دے 10،000 توں ودھ طلبہ دے علاوہ ہندوستانی طلبہ نے ایتھے تعلیم حاصل کيتی۔ [۶]
وادی سندھ وچ ہخامنشی فتح نے ٹیکسلا نوں ہخامنشی سلطنت دا اک حصہ بنا دتا سی۔ فارس دی فتح نے ٹیکسلا یونیورسٹی نوں غالبا اک کاسموپولیٹن ماحول بنایا جس وچ متعدد ثقافتاں تے نسلاں اپنے علم دا تبادلہ خیال کرسکدیاں سن۔ [۵]
ٹیکسلا یونیورسٹی دا مرکز علم دے طور اُتے کردار موریا سلطنت تے یونانی حکمرانی ( ہندو-یونانیاں ) دے تحت تیسری تے دوسری صدی ق م تک رہیا۔ [۵]
ایسا لگدا اے کہ 5 واں صدی عیسوی وچ تورامنیا دی تباہی نے یونیورسٹی دی سرگرمیاں نوں ختم کردتا سی۔ [۷]
بدھ دے پیروکار
[سودھو]کہیا جاندا اے کہ بدھ دے متعدد ہمعصر تے نیڑےی پیروکار، ہخامنشی ٹیکسلا وچ تعلیم حاصل کردے سن : کوشلکا بادشاہ پیسنادی، بودھولا دا اک نیڑےی دوست، بندھولا، پسیڈانی دی فوج دا کمانڈر، ایگولیمولا تے بدھ دا نیڑےی پیروکار سی۔ راجگریہ وچ کورٹ ڈاکٹر تے بدھ دے پرسنل ڈاکٹر۔[۸] اسٹیفن باتچیلر دے مطابق ، بدھ نوں غیر ملکی راجگڑھ ٹیکسلا وچ اپنے کچھ نیڑےی پیروکاراں دے تجربات تے علم توں متاثر کیتا گیا ہوسکدا اے۔ [۹]
؛ٹیکسلا وچ بطور طالب علم انگولیمالا دی کہانی ایگلمیلا (جسنوں آہیسکیا وی کہیا جاندا اے، تے بعد وچ بدھ دے نیڑےی پیروکار) دے بارے وچ اک بدھ کہانی، اس توں متعلق اے کہ کس طرح اس دے والدین اسنوں اک معروف استاد دے پاس تعلیم حاصل کرنے ٹیکسلا گھلدے نيں۔ اوتھے اوہ اپنی تعلیم وچ عبور حاصل کردا اے تے اپنے استاد دے گھر وچ خصوصی مراعات توں لطف اندوز ہُندے ہوئے، استاداں دا پسندیدہ طالب علم بن جاندا اے۔ پر، دوسرے طلبہ نے آہساکا دی تیز رفتار پیشرفت اُتے حسد کیتا تے اپنے مالک نوں اس دے خلاف کرنے دی کوشش وچ لگے۔ [۱۰] اس مقصد دے لئی، انہاں نے ایسا محسوس کیتا جداں احیسکیا نے آقا دی بیوی نوں بہکایا اے۔ [۱۱]
دوسرے مشہور طلبہ یا استاد
[سودھو]چراک
[سودھو]چراک، جسنوں ہندوستانی "بابائے طب" کہیا جاندا اے تے جو آیور وید دے مطابق اک سرکردہ عہدیدار وی سی کہ اس نے ٹیکسلا وچ تعلیم حاصل کيتی سی تے اوتھے اُتے مشق دی سی۔ [۱۲][۱۳]
پانینی
[سودھو]پنجويں صدی وچ عظیم الشان ماہر قواعد بولی پانینی، اٹک (جدید پاکستان) دے نیڑے شمال مغرب وچ ، شلاٹولا وچ پیدا ہوئے سن، جس وچ اس وقت وادی سندھ وچ ہخامنشی فتح دے بعد ہخامنشی سلطنت دی اک ستراپی سی۔ [۱۴][۱۵][۱۶]
کوتلیا
[سودھو]کوتلیا (جسنوں چانکیہ وی کہیا جاندا اے )، موریا سلطنت دے بانی چندرگپت موریا دے بااثر وزیر اعظم، دے بارے وچ وی کہیا جاندا اے کہ اوہ ٹیکسلا وچ استاد سی تے تدریس کردا سی۔ [۱۷]
چندر گپت موریا
[سودھو]بدھ ادب وچ دسیا گیا اے کہ موریا سلطنت دے مستقبل دے بانی چندرگپت موریا، اگرچہ مگدھ وچ پٹنہ (بہار) دے نیڑے پیدا ہوئے سن، چانکیا نے انہاں دی تربیت تے تعلیم دی غرض توں ٹیکسلا بھیجیا سی اسنوں "تمام علوم و فنون" وچ تعلیم دتی سی۔ اس عہد کا، بشمول فوجی علوم اوتھے اس نے اٹھ سال تعلیم حاصل کيتی۔ [۱۸] یونانی تے ہندو تحریراں وچ ایہ وی دسیا گیا اے کہ کوٹیلیا (چانکیا) برصغیر دے رہنے والے سن، تے چندر گپتا اٹھ سالاں توں انہاں دے رہائشی طالب علم سن ۔ [۱۸] ایہ حوالے پلو ٹارک دے اس دعوے توں مماثل نيں کہ سکندر اعظم نے پنجاب وچ فوجی مہم دے دوران وچ نوجوان چندر گپتا نال ملاقات کيتی۔ [۱۹][۲۰]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ https://www.hellotravel.com/stories/top-5-oldest-universities-around-world
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Malalasekera 1960.
- ↑ Wilson 2016.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ Mookerji 1988.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Sandrocottus, when he was a stripling, saw Alexander himself, and we are told that he often said in later times that Alexander narrowly missed making himself master of the country, since its king was hated and despised on account of his baseness and low birth"۔ Plutarch 62-4 "Plutarch, Alexander, chapter 1, section 1". http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0243&layout=&loc=62.1.
مآخذ
[سودھو]- Malalasekera, G.P. (1960)، Dictionary of Pāli Proper Names, 1, Delhi: Pali Text Society, OCLC 793535195
- Wilson, Liz (2016)، "Murderer, Saint and Midwife"، in Holdrege, Barbara A.; Pechilis, Karen (eds.)، Refiguring the Body: Embodiment in South Asian Religions, SUNY Press, pp. 285–300, ISBN 978-1-4384-6315-5
- Mookerji, Radha Kumud (1988) [first published in 1966]، Chandragupta Maurya and his times (4th ed.)، Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-0433-3