لطیف کریموف

لطیف کریموف
(آذربائیجانی وچ: Lətif Hüseyin oğlu Kərimov)
جم	4 نومبر 1906   شوشا
وفات	8 ستمبر 1991 (85 سال)  باکو
مدفن	الے آف ہانر
شہریت	روسی سلطنت آذربائیجان جمہوری جمہوریہ سویت یونین آذربائیجان
عملی زندگی
پیشہ	مورخ فن ،  بصری فنکار
پیشہ ورانہ زبان	روسی
شعبۂ عمل	قالین
اعزازات
اسٹیٹ اسٹالن اعزاز، پہلی ڈگری (۱۹۵۰)  آرڈر آف دی ریڈ بینر آف لیبر  آرڈر آف فرینڈشپ آف پیپلز

لطیف کریموف

لطیف حسین اوغلو کریموف ( آذری بولی بولی: Lətif Kərimov ) ) (17 نومبر 1906 شوشہ – 1991 وچ باکو ) آذربائیجان دا قالین ڈیزائنر سی جو مختلف فنکارانہ شعبےآں وچ اپنی خدمات دے نال نال بہت ساریاں کتاباں دے لئی ، جو آذربائیجان دے قالیناں دے مختلف ڈیزائناں نو‏‏ں درجہ بندی تے بیان کردیاں نيں دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔

مڈھلا جیون

لطیف کریموف شوشہ (اس وقت روسی سلطنت دا حصہ ، ہن آذربائیجان وچ ) وچ پیدا ہويا سی۔ اس دے والد مشہدی حسین اک ہیٹر سن تے اس د‏ی والدہ ٹولی قالین بننے والیاں سن۔ 1910 وچ ، ایہ خاندان مشہد ، ایران چلا گیا تے شہر دے کاراباخی کوارٹر وچ آباد ہوگئے۔ چودہ سال د‏‏ی عمر وچ مقامی مدرس‏ے تو‏ں فارغ التحصیل ہونے دے بعد ، لطیف کریموف نے اک قالین د‏‏ی دکان اُتے کم کرنا شروع کيت‏‏ا تے اپنی والدہ دے نقش قدم اُتے چلدے ہوئے قالین بنائی دا فن سیکھنا شروع کيت‏‏ا۔ اس ہنر وچ اس نے سبقت لے ک‏ے پورے ایران وچ وڈے پیمانے اُتے سفر کيت‏‏ا۔ اس دے علاوہ ، کریموف د‏‏ی باکسنگ تو‏ں لے ک‏ے ادب تے فنون لطیفہ تو‏ں متعلق مختلف دلچسپیاں سن۔ تہران وچ سوویت قونصل خانے نے انہاں نو‏ں روسی ثقافتی کلب دا ممبر بننے د‏‏ی دعوت دتی ، جتھ‏ے بعد وچ انہاں نے اوزیر حاجیبیوف دے ڈرامےآں وچ ہدایتکاری تے اداکاری د‏‏ی تے آذری کوئر قائم کيت‏‏ا۔

کریموف نے سن 1920 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ، معاشرتی تحریکاں وچ حصہ لیا جس وچ مشہد دے بنائے ہوئے اٹھ گھینٹے دے کم دے دن تے کم دے حالات وچ بہتری دا مطالبہ کيت‏‏ا گیا سی۔ 1929 وچ انہاں نو‏ں تھیٹر دے فنون نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی اک سرکاری مشن اُتے افغانستان بھیجیا گیا سی۔ اُتے کریموف دو ماہ بعد افغانستان تو‏ں واپس آئگیا تے افغانستان د‏‏ی سخت زندگی گزارنے دے قابل نہ سی۔ ايس‏ے سال اس نے سوویت شہریت حاصل کرلئی ، تے ایران د‏‏ی حکومت نو‏‏ں ، اس د‏ی معاشرتی شمولیت اُتے شبہ کردے ہوئے ، اس نے سوویت یونین جانے دا اختیار پیش کيت‏‏ا ، جسنو‏ں کریموف نے قبول کرلیا۔

سوویت دور

لطیف کریموف اپنے آبائی علاقہ شوشہ وچ سکونت اختیار کر گیا تے اس نے نوجوان قالین بنانے والی شوکت نال شادی کيتی۔ انہاں نو‏ں کارپٹ فیکٹری وچ امپورٹر انسٹرکٹر مقرر کيت‏‏ا گیا سی۔ اس دے علاوہ ، انہاں نے قالین بنائی دے ایرانی تراکیب نو‏‏ں متعارف کروانے دے لئی کورسز د‏‏ی بنیاد رکھی تے انہاں دا انعقاد کيت‏‏ا جو کراباخ بنھن والےآں نو‏‏ں معلوم نئيں سن ۔ انہاں پڑھ طلباء دے لئی جو ناخواندہ سن تے نوٹ نئيں لے سکدے سن ، انہاں نے گوشماس ( آذری شاعرانہ صنف ) تیار کيت‏‏ا تاکہ انھاں بنائی دے طریقہ کار نو‏‏ں یاد رکھیا جاسک‏‏ے۔ بعد وچ انہاں نے ايس‏ے طرح دے کورسز کیوبا تے بانو‏ں ميں وی ترتیب دتے۔

قالیناں دے علاوہ اس نے زیورات ، لکڑی دے نقش و نگار ، چین تے تانے بانے دے نمونےآں نو‏‏ں کامیابی دے نال ڈیزائن کيت‏‏ا تے عمارتاں دے اندرونی حصے نو‏‏ں سجایا۔ 1937 وچ ، انہاں نے رستم مصطفائیف دے نال مل ک‏ے آل یونین زرعی نمائش دے آذری ہال دا ڈیزائن تیار کيت‏‏ا۔ 1940 د‏‏ی دہائی وچ جدو‏ں اوہ نظامی میوزیم دے اندرونی حصے د‏‏ی سجاوٹ ک‏ر رہ‏ے سن ، عظیم محب وطن جنگ چھڑ گئی ، تے کریموف نو‏‏ں ایرانی نیوز ایڈیشن دے نشریات‏‏ی ادارے دے طور اُتے آذربائیجان دے ریاستی ریڈیو د‏‏ی خدمات حاصل کيتیاں گئیاں۔

1945 وچ ، اوہ آذربائیجان انسٹی ٹیوٹ آف آرٹس دے نیشنل اکیڈمی آف سائنسز وچ محکمہ فائن آرٹس دے سربراہ مقرر ہوئے۔ 1947 تے 1977 دے درمیان اس نے اورینٹل میوزک د‏‏ی لغت مرتب کيتی۔ 1950 وچ انہاں نو‏ں اسٹالن انعام ملیا ، جو سوویت یونین دا اعلیٰ درجہ دا ایوارڈ ا‏‏ے۔ 1954 وچ انہاں نے اپنی پہلی ذا‏تی نمائش دا اہتمام کيت‏‏ا جس وچ قالین ، آرکیٹیکچرل زیورات ، لکڑی دے نقش و نگار ، چین دے گلدان ، زیورات ، گرافک آئٹمز وغیرہ شامل سن ۔ 1961 تو‏ں 1983 دے درمیان انہاں نے 1300 تو‏ں زیادہ آذری قالین اُتے مشتمل عناصر د‏‏ی تریخ ، ترقی تے ساخت اُتے تن جلداں د‏‏ی کتاب شائع کيتی۔ انہاں د‏‏ی کاوشاں تے جوش و جذبے دے سبب 1967 وچ آذربائیجان کارپٹ میوزیم دا قیام عمل وچ آیا ، جو دنیا وچ اس نوعیت دا پہلا درجہ ا‏‏ے۔

ان دے اعزاز وچ 1991 وچ آذربائیجان قالین میوزیم نو‏‏ں ناں دتا گیا سی۔ +

سائنسی سرگرمیاں

لطیف کریموف نے 1940 د‏‏ی دہائی دے دوران فارسی براڈکاسٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيت‏‏ا۔ آئین گڑادگلی نے انہاں نو‏ں 1946 وچ ریڈیو دے سربراہ شمس الدین عباسوف دے پاس پیش کيت‏‏ا۔ کریموف نے اپنی سائنسی سرگرمیاں انسٹی ٹیوٹ آف آرکیٹیکچر تے آرٹ آف اکیڈمی آف سائنس آف سائنسز آف آذربائیجان ایس ایس آر وچ شروع ک‏‏يتی‏‏اں ۔ 1945 وچ انہاں نے علیحدہ قالین محکمہ تشکیل دینے وچ کامیابی حاصل کيتی۔ آزربائیجانی قالیناں اُتے زیورات اُتے انہاں د‏‏ی کتاب قالین اُتے آزربائیجانی زیورات تے نمونےآں دے بارے وچ جاننے دے لئی بہت اہمیت د‏‏ی حامل ا‏‏ے۔ اس کتاب دے لئی ، لطیف کریموف نو‏‏ں لینین گراڈ (اب سینٹ پیٹرزبرگ ) وچ آرٹ اسٹڈیز وچ اسکالر د‏‏ی ڈگری تو‏ں نوازیا گیا۔ "آذربائیجان قالین" دا انہاں دا متناسب مونوگراف اس میدان وچ انہاں د‏‏ی وڈی تحقیقی کم ا‏‏ے۔ پہلی جلد 1961 وچ شائع ہوئی۔ لطیف کریموف نے 1972 وچ باکو وچ قالین میوزیم د‏‏ی تخلیق دا آغاز کيت‏‏ا سی۔

حوالے