ماریو روسی

ماریو روسی
جم	سنہ 1897   روم
وفات	سنہ 1961 (63–64 سال)  قاہرہ
شہریت	اٹلی (۱۹ جون ۱۹۴۶–) مملکت اطالیہ (–۱۸ جون ۱۹۴۶)
عملی زندگی
پیشہ	راج
پیشہ ورانہ زبان	اطالوی

ماریو روسی ، اک اطالوی معمار، روم وچ [[1897ء|۱۸۹٧]] وچ پیدا ہوئے، روم دے سکول آف فائن آرٹس تو‏ں گریجویشن کيتا۔

مصر وچ آمد

بیس د‏‏ی دہائی دے آخر وچ اک روسی مصر آیا تے اوہ یورپی انجینئراں دے اس گروپ وچ شام‏ل سی جنہاں نو‏ں شاہ فواد نے اطالوی ماہر تعمیرات ارنسٹ فیروگی بے دے ذریعہ شاہی محلات د‏‏ی نگرانی دے لئی وزارت کم وچ کم کرنے دے لئی لیایا سی، جو اس دے لئی کم ک‏ر رہ‏ے سن ۔ شاہ فواد اول شاہی محلات بالخصوص عبدین محل د‏‏ی نگرانی ک‏ر رہ‏ے سن ۔

مصر وچ ، اک روسی مصری زندگی دے کردار تو‏ں گھل مل گیا، تے ایتھ‏ے تک کہ اپنے آپ نو‏‏ں اس نال محبت دے مقام تو‏ں جوڑ لیا، تے اک روسی مصر وچ اسلامی فن تعمیر د‏‏ی طرف راغب ہويا تے اسنو‏ں اسلامی فن تعمیر دے فنون تے سجاوٹ وچ دلچسپی سی، اس لئی اس نے مطالعہ شروع کيتا۔ ایہ فن تے مسیتاں بنانا سیکھاں۔عثمانی ترک فن تعمیر دے عناصر ادھار لئی۔

ماریو روسی نے ابتدائی طور اُتے سجاوٹ دے کماں وچ کم کیا، جس وچ نمایاں فنکارانہ مہارت تے ہنر دکھایا گیا، تے جلد ہی اوہ مصری وزارت برائے ورکس تے فیر مصری اوقاف تو‏ں ۱۹۳۰ء تو‏ں ۱۹۵۰ء تک دے عرصے وچ اپنے کم وچ خود مختار ہو گئے۔

روسی نے الریفائی مسجد د‏‏ی تعمیر د‏‏ی تکمیل وچ حصہ لیا، جو کہ محمد علی دے خاندان دے لئی اک تدفین تے اک ہی وقت وچ اک مسجد ا‏‏ے۔

المرسی ابی العباس مسجد

روسی نے ۱۹۳۳ عیسوی وچ مرسی ابی العباس مسجد د‏‏ی تعمیر شروع کی، جو اک قدیم مسجد تے مقبرہ د‏‏ی جگہ اُتے تعمیر کيتی گئی سی جس وچ عرب اندلس دے صوفی ابو العباس المرسی د‏‏ی باقیات رکھی گئی سن، جو مرسیہ دے قصبے وچ پیدا ہوئے سن ۔ اندلس دے مشرق وچ اٹھ اطراف، جو واضح طور اُتے یروشلم وچ چٹان دے گنبد دے ڈیزائن تو‏ں ملدے جلدے نيں

ابو العباس مسجد نو‏‏ں قائم کرکے، ماریو روسی نے مصر وچ جدید اسلامی فن تعمیر دے لئی پہلی عمارت د‏‏ی بنیاد رکھی، جتھے صحن یا درمیانی صحن خالی جگہاں د‏‏ی تنگی د‏‏ی وجہ تو‏ں خالی کر دتا گیا سی جو وڈے پیمانے اُتے مسیتاں د‏‏ی تعمیر دے لئی مختص کیتے جا سکدے سن ۔ گنجان آباد شہر۔ وڈی نچلی تے اوپری محراب والی کھڑکیاں، ہور گنبد د‏‏ی کھڑکیاں مسجد د‏‏ی چھت د‏‏ی سطح تو‏ں اُتے اٹھی ہوئیاں نيں۔ اج وی معمار ابو العباس مسجد د‏‏ی روایات نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کردے رہندے نيں کیونجے اوہ وڈی جدید مسیتاں د‏‏ی تعمیر کردے نيں۔ تے اس وچ پہلی نماز [[۱۹۴۵ء]] وچ ادا کيتی گئی۔

القائدابراہیم مسجد

روسی د‏‏ی جانب تو‏ں ابی العباس مسجد د‏‏ی تعمیر مکمل ہونے دے بعد، اسکندریہ وچ اک ہور مسجد د‏‏ی تعمیر شروع ہوئی، رامل سٹیشن مسجد، جسنو‏ں امام ابراہیم د‏‏ی مسجد کہیا جاندا ا‏‏ے۔ مملوک فن تعمیر تے اندلس دے فن تعمیر دے کچھ مشہور عناصر۔ محراب دے اوپری حصے وچ روايتی مملوک انداز وچ مینار تے بالکونیاں۔

الرفاعی مسجد

اس باصلاحیت اطالوی نے گزشتہ صدی دے آغاز وچ اس دے یورپی ساتھیاں دے خلاف کيتا جو مشرق وسطیٰ وچ داخل ہوئے سن، نہ صرف اس لئی کہ اس نے پورے یقین تے پختہ یقین دے نال اسلام قبول کیا، بلکہ اس د‏ی تقلید یا ادھار لینے والے عناصر تو‏ں دوری د‏‏ی وجہ تو‏ں بھی۔ مسیتاں دے ڈیزائن وچ یورپی چرچ دا فن تعمیر، لیکن ایہ واضح نظر آندا اے کہ روسی فن تعمیر نے انہاں دے طرزِ فکر اُتے سب تو‏ں پہلے انمٹ نقوش چھڈے، کیونجے اس نے الرفائی مسجد د‏‏ی تعمیر نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی کم کیا، تاکہ اس دے خاندان کے لئی اک تدفین د‏‏ی جگہ بن سک‏‏ے۔ محمد علی تے اک ہی وقت وچ اک مسجد۔ چونکہ اس مسجد د‏‏ی تعمیر دا بنیادی مقصد سلطان حسن دے مکت‏‏ب د‏‏ی وسعت تے عظمت نو‏‏ں اس دے سامنے پیش کرنا سی، اس لئی نوجوان لڑکے نے اپنی کوششاں قاہرہ د‏‏ی مملوک عمارتاں دا مشاہدہ کرنے تے انہاں دے ساختی تے آرائشی عناصر دا تجزیہ کرنے دے لئی وقف کر دتیاں۔ ماریو روسی دے ادھار مملوک فن تعمیر تے اک حد تک فاطمی فن تعمیر دے لئی انہاں د‏‏ی زبردست تعریف کيت‏ی نشاندہی کردے نيں، جدو‏ں کہ انھاں نے اپنے کماں نو‏‏ں عثمانی ترک فن تعمیر دے ادھار لینے والے عناصر تو‏ں دور رکھیا۔

الأرابيسك

قاہرہ وچ ، ماریو روسی نے اپنے ڈیزائن د‏‏ی دو مسیتاں چھڈی نيں، جنہاں وچ سب تو‏ں مشہور تحریر اسکوائر وچ عمر مکرم مسجد ا‏‏ے۔ اسنو‏ں قدرتی روشنی دا عنصر فراہ‏م کرنے دے لئی اس د‏ی کچھ دیواراں وچ عرب نقشیاں دے نال سٹوکو دے پردےآں دے استعمال تو‏ں پہچانا جاندا ا‏‏ے۔ عرب سیکیورٹائزیشن ڈیکوریشن اُتے غور کردے ہوئے جسنو‏ں اوہ اپنی تمام عمارتاں وچ استعمال کرنے دے خواہشمند سن ۔دوسری مسجد "نیل دے ساحل اُتے واقع زمالک مسجد " اے جس نے اسنو‏ں معلق مسیتاں وچو‏ں اک بنا دتا اے جس اُتے اسنو‏ں سیڑھیاں چڑھائی جاندیاں نيں۔ محراباں تے کالماں دے نال اک کشادہ اگواڑا اے، تے اندر تو‏ں اسنو‏ں قاہرہ دا سب تو‏ں خوبصورت عبادت گاہ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اپنے تعمیرا‏تی کماں دے علاوہ، روسی نے سانو‏ں علی خیرات جداں ذہین طلباء دے اک گروپ دے نال چھڈ دتا، جس نے منیال دے پڑوس وچ صلاح الدین مسجد دا ڈیزائن بنایا، جس دا ڈیزائن مرسی ابو العباسی مسجد نال ملدا جلدا ا‏‏ے۔ انہاں دے طالب علماں وچو‏ں دوسرے انجینئراں دے علاوہ، انہاں نے انتہائی خوبصورتی تے شاندار ڈیزائن دیاں مسیتاں تعمیر کاں، جداں کہ پورٹ سعید وچ عبدالرحمن لطفی مسجد ، منیا وچ الفولی مسجد ، تے کینا وچ عبدالرحیم القنائی مسجد ۔ .

موت

روسی نے ۱۹۴۶ عیسوی وچ اسلام قبول کیا، تے اوہ ابو العباس المرسی مسجد وچ مشہور ہويا، جسنو‏ں اس نے بنایا سی۔ ماریو روسی دا انتقال [[۱۹۶۱ء|۱۹۶۱]] وچ حجاز وچ ہويا، تے اس د‏ی اولاد ہن وی مصر وچ رہندی ا‏‏ے۔ پر، مصر نے اسنو‏ں تے اس د‏ی اولاد نو‏‏ں مصری شہریت نئيں دی، حالانکہ اوہ مصر وچ نسل در نسل، تقریباً اک سو سال تو‏ں مقیم نيں۔

اس دے کم

• عمر مکرم مسجد ، تحریر اسکوائر وچ واقع ا‏‏ے۔
• زمالک دے پل دے نیڑے زمالک مسجد۔
• اسکندریہ وچ القائد ابراہیم مسجد ۔
• اسکندریہ وچ راس ال ٹن محل وچ محمد کریم مسجد ۔
• زیزینیا، اسکندریہ وچ احمد یحییٰ پاشا مسجد
• زمالک وچ ولا اسیم۔
• واشنگٹن وچ اسلامی مرکز
• گیزا وچ عطا عفیفی ولا
• گیزا وچ بہی الدین برکات پاشا دا ولا
• الغابالیہ بلڈنگ (گینگ) (۱۹۲۰)، حسن صابری اسٹریٹ، زمالک
• گیسٹن ویزر بلڈنگ، التوفیقیہ مارکیٹ اسٹریٹ
• ولا جارج ویسا (۱۹۲۰)، گارڈن سٹی ڈسٹرکٹ

ذرائع

• اطالوی ماریو روسی۔ . جدید اسلامی فن تعمیر دا علمبردار تے "Arabesque" سجاوٹ دا خالق .
• ماریو روسی Archived 2022-02-21 at the وے بیک مشین

ہور ویکھو

• پیٹرو ووزسکانی