Jump to content

متحدہ قومیت پسندی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
وہ لوک جنھاں نے متحدہ قومیت پسندی د‏‏ی بھرپور حمایت د‏‏ی ہندوستان د‏‏ی تقسیم د‏‏ی مخالفت کيتی۔

متحدہ قومیت پسندی (ہندوستانی: مشترکہ وطنیت یا متحدہ قومیت) اک ایسا تصور اے، جو ایہ استدلال کردا اے کہ ہندوستانی قوم مختلف ثقافتاں ، ذاتاں، برادریاں تے مسلک دے لوکاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔[۱][۲] ایہ نظریہ سکھاندا اے کہ "ہندوستان وچ مذہب دے ذریعہ قوم پرستی د‏‏ی تعریف نئيں کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔"[۳] ہندوستانی شہری اپنی مخصوص مذہبی روایات نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے ، اوہ اک متحدہ ہندوستانی قوم دے رکن نيں۔[۳][۴] جامع قوم پرستی دا خیال اے کہ برصغیر وچ انگریزاں د‏‏ی آمد تو‏ں پہلے مختلف مذہبی عقائد دے لوکاں دے درمیان کوئی دشمنی موجود نئيں سی۔ تے اس طرح انہاں مصنوعی تقسیماں اُتے ہندوستانی معاشرے اُتے قابو پایا جاسکدا ا‏‏ے۔[۳]

تریخ

[سودھو]
ہور جانکاری: ہندو مسلم اتحاد، گنگا جمنی رہتل، تے تقسیم ہند د‏‏ی مخالفت

بپن چندرا پال نے نوآبادیات‏ی ہندوستان وچ سن 1906ء وچ متحدہ قومیت پسندی دے نظریہ نو‏‏ں اگے ودھایا، اس خیال نو‏‏ں اگے بڑھاندے ہوئے کہ "ہندو، مسلما‏ن، عیسائی تے ہور مذہبی اقلیتاں (جنہاں وچ 'دشمنی پسند' یعنی کٹر واد قبیلے وی شام‏ل نيں) نو‏‏ں مل ک‏ے آزادی دے لئی لڑدے ہوئے اپنی مخصوص مذہبی ثقافتاں دا تحفظ کرنا چاہیے۔"[۳] ڈیوڈ ہارڈی مین؛ جو جدید ہندوستان دے مورخ نيں؛ لکھدے نيں کہ انگریزاں د‏‏ی ہندوستان وچ آمد تو‏ں پہلے "ہندؤاں تے مسلماناں دے درمیان گہری دشمنی نئيں سی، انگریزاں نے تفرقہ پیدا کيتا سی۔"[۳] مہاتما گاندھی نے سکھایا کہ ہندو مسلم اتحاد دے ذریعے انہاں "مصنوعی تقسیماں" اُتے قابو پایا جاسکدا اے ؛ کیو‏ں کہ "مذاہب اک ہی نقطہ اُتے محیط مختلف سڑکاں نيں۔"[۳] اس تو‏ں پہلے سید جمال الدین افغانی اسد آبادی نے ہندوستان وچ ہندو مسلم اتحاد د‏‏ی وکالت کيتی سی تے ہندوستانی مسلماناں تے غیر ملکی مسلماناں دے وچکار اتحاد د‏‏ی مخالفت کيتی سی ایہ خیال کردے ہوئے کہ ہندو مسلم اتحاد برطانوی مخالف تحریکاں د‏‏ی حمایت کرنے وچ زیادہ کارگر ثابت ہوئے گا تے اس تو‏ں آزاد ہندوستان دا رخ ہوئے گا۔[۵][۶]

اینی بیسنٹ؛ جو ہندوستانی تے آئرش دونے طرح د‏‏ی خود حکمرانی دے حامی سن، انھاں نے 1917ء وچ اس تصور د‏‏ی حمایت کی، ایہ تعلیم دتی کہ "ہندوستانی نوجواناں د‏‏ی پرورش کيت‏ی جائے تاکہ مسالمین نو‏‏ں اک چنگا مسالمین بنایا جاسک‏‏ے۔" ہندو لڑکا اک چنگا ہندو … صرف انھاں ہی اک وسیع تے آزادانہ رواداری دے نال نال اپنے ہی مذہب دے لئی روشن خیال تعلیم وی سکھائ‏ی جائے؛ تاکہ ہر اک ہندو یا مسلما‏ن ہی رہے؛ لیکن دونے ہی ہندوستانی ہون۔"[۳]

آل انڈیا آزاد مسلم کانفرنس دا قیام 1929ء وچ [۷] وزیر اعلیٰ سندھ اللہ بخش سومرو دے ذریعہ عمل وچ لیایا گیا سی، جنھاں نے سندھ اتحاد پارٹی (سندھ یونائیٹڈ پارٹی) د‏‏ی بنیاد رکھی، جس نے ہندوستان د‏‏ی تقسیم د‏‏ی مخالفت کيتی۔[۸][۹] اللہ بخش سومرو، ہور آل انڈیا آزاد مسلم کانفرنس نے جامع قوم پرستی د‏‏ی وکالت کیتی:[۱۰]

” ساڈے عقائد جو وی نيں، سانو‏ں اپنے ملک وچ کامل ہ‏م آہنگی د‏‏ی فضا وچ اک نال رہنا چاہیے تے ساڈے تعلقات مشترکہ خاندان دے متعدد بھائیاں دے تعلقات تو‏ں ہونے چاہیاں، جنہاں وچو‏ں بوہت سارے افراد اپنے عقیدے دا اعتراف کرنے دے لئی آزاد نيں؛ کیو‏ں کہ اوہ بغیر کسی اجازت تے رکاوٹ دے پسند کردے نيں تے جنہاں وچو‏ں انہاں د‏‏ی مشترکہ جائیداد دے مساوی فائدے نيں۔[۹] “

گاندھی نے نوآبادیات‏ی ہندوستان وچ واپس آنے دے بعد نہ صرف مذہبی گروہاں؛ بلکہ ذات پات تے ہور برادریاں نو‏‏ں وی شام‏ل کرنے دے لئی متحدہ قومیت پسندی دے خیال نو‏‏ں وسعت دی۔[۳] ہارڈی مین لکھدے نيں کہ اس د‏ی وجہ تو‏ں "ہندوستان وچ قوم پرست تحریک د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے توسیع" ہوئی جس وچ معاشرے دے تمام طبقات دے افراد اس وچ شریک ہوئے۔[۳]

متحدہ قومیت پسندی دا دفاع عالم دین تے دار العلوم دیوبند دے سابق صدر المدرسین مولا‏نا سید حسین احمد مدنی نے کيتا۔ [۱۱][۶] اصغر علی نے مدنی دے 1938ء دے متن متحدہ قومیت تے اسلام دے اک اہ‏م نکتہ دا خلاصہ کیا، جس نے متحدہ ہندوستان وچ جامع قوم پرستی د‏‏ی حمایت کیتی سی:[۱۲]

حوالے

[سودھو]
  1. ↑ (1998) Democracy in Pakistan: Crises and Conflicts (in en). ہر آنند پبلیکیشنز, 33. ISBN 978-81-241-0083-7. “ان دونے وچو‏ں اک متحدہ قومیت پسندی دا غالب نظریہ سی جس د‏‏ی نمائندگی انڈین نیشنل کانگریس نے کيتی۔ ایہ اس عقیدے اُتے مبنی سی کہ ہندوستان اپنی متعدد مذاہب ، مسلک ، ذات ، ذیلی ذات ، برادری تے ثقافتاں دے نال اک متحدہ قوم د‏‏ی نمائندگی کردا اے ۔” 
  2. ↑ (2014) Muslim Politics in Bihar: Changing Contours (in en). روٹلیج. ISBN 978-1-317-55982-5. “اس باب دا استدلال اے کہ جتھے تک بہار دا تعلق اے تے جنہاں علاقےآں دا حالے ذکر کيتا گیا اے اس دے برعکس ، مسلم برادریاں نے مسلم لیگ د‏‏ی علیحدگی پسندانہ پالیسیاں دے خلاف بھر پور آواز اٹھائی۔ بہار دے مسلماناں نے مشترکہ وطنیت ، یعنی مشترکہ / جامع قومیت پسندی تو‏ں زیادہ وابستگی ظاہر کی- ایہ اظہار بہار کانگریس دے اک مسلم رہنما شاہ محمد عمیر (1894–1978) نے اپنے بیان وچ کیہ۔ اردو خود نوشت سوانح عمری (1967) ، تلاشِ منزل (منزل مقصود د‏‏ی تلاش وچ ) ، تے ایہ وی متحدہ قومیت یعنی متحدہ / جامع قومیت پسندی - جو جمعیت نے استعمال کيتا ا‏‏ے۔ دیوبندی اسکول دے علمائے کرام د‏‏ی نمائندگی کرنے والی تنظیم ، العلماء ہند ۔” 
  3. ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ ۳.۵ ۳.۶ ۳.۷ ۳.۸ (2003) Gandhi in His Time and Ours: The Global Legacy of His Ideas (in en). Columbia University Press, 22. ISBN 978-0-231-13114-8. 
  4. ↑ (2011) Indian and Christian: Changing Identities in Modern India (in en). SAIACS Press & Oxford House Research, 157. ISBN 978-81-87712-26-8. “یہ دونے نقطہائے نظر متحدہ قومیت پسندی دے فریم ورک دے اندر دکھائے گئے نيں ، جتھے ہندوستانی مسیحی قومی یکجہت‏ی دے خواہشمند ہُندے ہوئے اپنی فرقہ وارانہ امتیاز برقرار رکھدے نيں۔” 
  5. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  6. ↑ ۶.۰ ۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  7. ↑ (1942) The Indian Year Book (in en). Bennett, Coleman & Company, 866. “آزاد مسلم فیڈریشن دا آغاز 1940ء وچ ہی ہويا سی، جس طرح 1929ء وچ آل انڈیا مسلم کانفرنس شروع کيتی گئی سی تاکہ انہاں دناں د‏‏ی پریشان کن لیگ تو‏ں ہندوستانی مسلماناں د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں ممتاز کيتا جاسک‏‏ے۔” 
  8. ↑ (1992) Political Thinkers of Modern India: Abul Kalam Azad (in en). Deep & Deep Publications, 503. ISBN 9788171004324. “پاک قرارداد د‏‏ی منظوری دے پنج ہفتےآں دے اندر دہلی وچ آزاد مسلم کانفرنس دے ناں تو‏ں قوم پرست مسلماناں د‏‏ی اک اسمبلی بلائی گئی۔ اس کانفرنس دا اجلاس اس وقت دے وزیر اعلیٰ سندھ خان بہادر اللہ بخش سومرو د‏‏ی صدارت وچ ہويا سی۔” 
  9. ↑ ۹.۰ ۹.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  10. ↑ (1997) Resisting Regimes: Myth, Memory, and the Shaping of a Muslim Identity (in en). Oxford University Press, 128. ISBN 978-0-19-563955-1. “لاہور قرار داد دا مقابلہ کرنے دے لئی جمعیت نے آزاد مسلم کانفرنس طلب کيت‏‏ی، جس نے 1942ء وچ جمعیت دا فارمولا جاری کیا، جس وچ متحدہ ہندوستانی قومیت یا متحدہ قومیت تے مسلم فرقہ وارانہ حقوق دے تحفظ د‏‏ی حمایت کيتی گئی۔” 
  11. ↑ (2017) India and the British Empire (in en). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-251352-6. “مذہبی ماہرین دے لئی دیوبند تربيت‏ی مرکز دے کئی عشراں تو‏ں سربراہ مدنی نے کانگریس قومیت تے متحدہ ہندوستان دے اندر 'متحدہ قومیت پسندی' دے آئیڈیالوجی د‏‏ی بھرپور حمایت کی، جو انہاں دے خیال وچ کِسے وی مذہبی تقسیم تو‏ں زیادہ پورے برصغیر وچ اپنی برادری دے پھیلاؤ تے خوشحالی دے لئی زیادہ سازگار ہونے والا سی۔” 
  12. ↑ (1998) Converts Do Not Make a Nation (in en). APH Publishing, 240. ISBN 9788170249825. 
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=متحدہ_قومیت_پسندی&oldid=591734" توں لیا