متحدہ قومیت پسندی
متحدہ قومیت پسندی (ہندوستانی: مشترکہ وطنیت یا متحدہ قومیت) اک ایسا تصور اے، جو ایہ استدلال کردا اے کہ ہندوستانی قوم مختلف ثقافتاں ، ذاتاں، برادریاں تے مسلک دے لوکاں اُتے مشتمل اے۔[۱][۲] ایہ نظریہ سکھاندا اے کہ "ہندوستان وچ مذہب دے ذریعہ قوم پرستی دی تعریف نئيں کيتی جاسکدی اے۔"[۳] ہندوستانی شہری اپنی مخصوص مذہبی روایات نوں برقرار رکھدے ہوئے ، اوہ اک متحدہ ہندوستانی قوم دے رکن نيں۔[۳][۴] جامع قوم پرستی دا خیال اے کہ برصغیر وچ انگریزاں دی آمد توں پہلے مختلف مذہبی عقائد دے لوکاں دے درمیان کوئی دشمنی موجود نئيں سی۔ تے اس طرح انہاں مصنوعی تقسیماں اُتے ہندوستانی معاشرے اُتے قابو پایا جاسکدا اے۔[۳]
تریخ
[سودھو]بپن چندرا پال نے نوآبادیاتی ہندوستان وچ سن 1906ء وچ متحدہ قومیت پسندی دے نظریہ نوں اگے ودھایا، اس خیال نوں اگے بڑھاندے ہوئے کہ "ہندو، مسلمان، عیسائی تے ہور مذہبی اقلیتاں (جنہاں وچ 'دشمنی پسند' یعنی کٹر واد قبیلے وی شامل نيں) نوں مل کے آزادی دے لئی لڑدے ہوئے اپنی مخصوص مذہبی ثقافتاں دا تحفظ کرنا چاہیے۔"[۳] ڈیوڈ ہارڈی مین؛ جو جدید ہندوستان دے مورخ نيں؛ لکھدے نيں کہ انگریزاں دی ہندوستان وچ آمد توں پہلے "ہندؤاں تے مسلماناں دے درمیان گہری دشمنی نئيں سی، انگریزاں نے تفرقہ پیدا کيتا سی۔"[۳] مہاتما گاندھی نے سکھایا کہ ہندو مسلم اتحاد دے ذریعے انہاں "مصنوعی تقسیماں" اُتے قابو پایا جاسکدا اے ؛ کیوں کہ "مذاہب اک ہی نقطہ اُتے محیط مختلف سڑکاں نيں۔"[۳] اس توں پہلے سید جمال الدین افغانی اسد آبادی نے ہندوستان وچ ہندو مسلم اتحاد دی وکالت کيتی سی تے ہندوستانی مسلماناں تے غیر ملکی مسلماناں دے وچکار اتحاد دی مخالفت کيتی سی ایہ خیال کردے ہوئے کہ ہندو مسلم اتحاد برطانوی مخالف تحریکاں دی حمایت کرنے وچ زیادہ کارگر ثابت ہوئے گا تے اس توں آزاد ہندوستان دا رخ ہوئے گا۔[۵][۶]
اینی بیسنٹ؛ جو ہندوستانی تے آئرش دونے طرح دی خود حکمرانی دے حامی سن، انھاں نے 1917ء وچ اس تصور دی حمایت کی، ایہ تعلیم دتی کہ "ہندوستانی نوجواناں دی پرورش کيتی جائے تاکہ مسالمین نوں اک چنگا مسالمین بنایا جاسکے۔" ہندو لڑکا اک چنگا ہندو … صرف انھاں ہی اک وسیع تے آزادانہ رواداری دے نال نال اپنے ہی مذہب دے لئی روشن خیال تعلیم وی سکھائی جائے؛ تاکہ ہر اک ہندو یا مسلمان ہی رہے؛ لیکن دونے ہی ہندوستانی ہون۔"[۳]
آل انڈیا آزاد مسلم کانفرنس دا قیام 1929ء وچ [۷] وزیر اعلیٰ سندھ اللہ بخش سومرو دے ذریعہ عمل وچ لیایا گیا سی، جنھاں نے سندھ اتحاد پارٹی (سندھ یونائیٹڈ پارٹی) دی بنیاد رکھی، جس نے ہندوستان دی تقسیم دی مخالفت کيتی۔[۸][۹] اللہ بخش سومرو، ہور آل انڈیا آزاد مسلم کانفرنس نے جامع قوم پرستی دی وکالت کیتی:[۱۰]
” | ساڈے عقائد جو وی نيں، سانوں اپنے ملک وچ کامل ہم آہنگی دی فضا وچ اک نال رہنا چاہیے تے ساڈے تعلقات مشترکہ خاندان دے متعدد بھائیاں دے تعلقات توں ہونے چاہیاں، جنہاں وچوں بوہت سارے افراد اپنے عقیدے دا اعتراف کرنے دے لئی آزاد نيں؛ کیوں کہ اوہ بغیر کسی اجازت تے رکاوٹ دے پسند کردے نيں تے جنہاں وچوں انہاں دی مشترکہ جائیداد دے مساوی فائدے نيں۔[۹] | “ |
گاندھی نے نوآبادیاتی ہندوستان وچ واپس آنے دے بعد نہ صرف مذہبی گروہاں؛ بلکہ ذات پات تے ہور برادریاں نوں وی شامل کرنے دے لئی متحدہ قومیت پسندی دے خیال نوں وسعت دی۔[۳] ہارڈی مین لکھدے نيں کہ اس دی وجہ توں "ہندوستان وچ قوم پرست تحریک دی وڈے پیمانے اُتے توسیع" ہوئی جس وچ معاشرے دے تمام طبقات دے افراد اس وچ شریک ہوئے۔[۳]
متحدہ قومیت پسندی دا دفاع عالم دین تے دار العلوم دیوبند دے سابق صدر المدرسین مولانا سید حسین احمد مدنی نے کيتا۔ [۱۱][۶] اصغر علی نے مدنی دے 1938ء دے متن متحدہ قومیت تے اسلام دے اک اہم نکتہ دا خلاصہ کیا، جس نے متحدہ ہندوستان وچ جامع قوم پرستی دی حمایت کیتی سی:[۱۲]
حوالے
[سودھو]- ↑ (1998) Democracy in Pakistan: Crises and Conflicts (in en). ہر آنند پبلیکیشنز, 33. ISBN 978-81-241-0083-7. “ان دونے وچوں اک متحدہ قومیت پسندی دا غالب نظریہ سی جس دی نمائندگی انڈین نیشنل کانگریس نے کيتی۔ ایہ اس عقیدے اُتے مبنی سی کہ ہندوستان اپنی متعدد مذاہب ، مسلک ، ذات ، ذیلی ذات ، برادری تے ثقافتاں دے نال اک متحدہ قوم دی نمائندگی کردا اے ۔”
- ↑ (2014) Muslim Politics in Bihar: Changing Contours (in en). روٹلیج. ISBN 978-1-317-55982-5. “اس باب دا استدلال اے کہ جتھے تک بہار دا تعلق اے تے جنہاں علاقےآں دا حالے ذکر کيتا گیا اے اس دے برعکس ، مسلم برادریاں نے مسلم لیگ دی علیحدگی پسندانہ پالیسیاں دے خلاف بھر پور آواز اٹھائی۔ بہار دے مسلماناں نے مشترکہ وطنیت ، یعنی مشترکہ / جامع قومیت پسندی توں زیادہ وابستگی ظاہر کی- ایہ اظہار بہار کانگریس دے اک مسلم رہنما شاہ محمد عمیر (1894–1978) نے اپنے بیان وچ کیہ۔ اردو خود نوشت سوانح عمری (1967) ، تلاشِ منزل (منزل مقصود دی تلاش وچ ) ، تے ایہ وی متحدہ قومیت یعنی متحدہ / جامع قومیت پسندی - جو جمعیت نے استعمال کيتا اے۔ دیوبندی اسکول دے علمائے کرام دی نمائندگی کرنے والی تنظیم ، العلماء ہند ۔”
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ ۳.۵ ۳.۶ ۳.۷ ۳.۸ (2003) Gandhi in His Time and Ours: The Global Legacy of His Ideas (in en). Columbia University Press, 22. ISBN 978-0-231-13114-8.
- ↑ (2011) Indian and Christian: Changing Identities in Modern India (in en). SAIACS Press & Oxford House Research, 157. ISBN 978-81-87712-26-8. “یہ دونے نقطہائے نظر متحدہ قومیت پسندی دے فریم ورک دے اندر دکھائے گئے نيں ، جتھے ہندوستانی مسیحی قومی یکجہتی دے خواہشمند ہُندے ہوئے اپنی فرقہ وارانہ امتیاز برقرار رکھدے نيں۔”
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (1942) The Indian Year Book (in en). Bennett, Coleman & Company, 866. “آزاد مسلم فیڈریشن دا آغاز 1940ء وچ ہی ہويا سی، جس طرح 1929ء وچ آل انڈیا مسلم کانفرنس شروع کيتی گئی سی تاکہ انہاں دناں دی پریشان کن لیگ توں ہندوستانی مسلماناں دی اکثریت نوں ممتاز کيتا جاسکے۔”
- ↑ (1992) Political Thinkers of Modern India: Abul Kalam Azad (in en). Deep & Deep Publications, 503. ISBN 9788171004324. “پاک قرارداد دی منظوری دے پنج ہفتےآں دے اندر دہلی وچ آزاد مسلم کانفرنس دے ناں توں قوم پرست مسلماناں دی اک اسمبلی بلائی گئی۔ اس کانفرنس دا اجلاس اس وقت دے وزیر اعلیٰ سندھ خان بہادر اللہ بخش سومرو دی صدارت وچ ہويا سی۔”
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (1997) Resisting Regimes: Myth, Memory, and the Shaping of a Muslim Identity (in en). Oxford University Press, 128. ISBN 978-0-19-563955-1. “لاہور قرار داد دا مقابلہ کرنے دے لئی جمعیت نے آزاد مسلم کانفرنس طلب کيتی، جس نے 1942ء وچ جمعیت دا فارمولا جاری کیا، جس وچ متحدہ ہندوستانی قومیت یا متحدہ قومیت تے مسلم فرقہ وارانہ حقوق دے تحفظ دی حمایت کيتی گئی۔”
- ↑ (2017) India and the British Empire (in en). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-251352-6. “مذہبی ماہرین دے لئی دیوبند تربيتی مرکز دے کئی عشراں توں سربراہ مدنی نے کانگریس قومیت تے متحدہ ہندوستان دے اندر 'متحدہ قومیت پسندی' دے آئیڈیالوجی دی بھرپور حمایت کی، جو انہاں دے خیال وچ کِسے وی مذہبی تقسیم توں زیادہ پورے برصغیر وچ اپنی برادری دے پھیلاؤ تے خوشحالی دے لئی زیادہ سازگار ہونے والا سی۔”
- ↑ (1998) Converts Do Not Make a Nation (in en). APH Publishing, 240. ISBN 9788170249825.