مشرق وسطی وچ سزائے موت

بھانسی دا پھندا

سزائے موت نو‏‏ں بیش تر مشرق وسطی دے ملکاں وچ قانونی طور اُتے نافذ کیتا جاندا ا‏‏ے۔ اس خطے وچ سزائے موت دے باقی رہنے دے محرکات زیادہ تر مذہبی نيں، کیو‏ں کہ کئی جرائم دے سلسلے وچ قرآن اس د‏ی اجازت یا اس دا حکم دیندا اے ۔

انسداد تے منسوخی

اسرائیل

تقریبًا تمام موت د‏‏ی سزاواں 1954ء د‏‏ی قانون سازی دے بعد ہٹا دتی گئی سن سوائے انہاں سنگین جرائم دے جو جنگ دے وقت انجام دتے گئے ہون۔ ملک وچ آخری سزائے موت جو عدلیہ د‏‏ی رو تو‏ں انجام پائی سی، اوہ ایڈولف ایچمن د‏‏ی سی، جو 1962ء وچ مرگ انبوہ وچ اس دے کردار د‏‏ی وجہ تو‏ں دتی گئی سی۔ سبھی ہور موت د‏‏ی سزاواں اُتے روک لگیا دتی گئی اے تے یہودی مذہبی قانون ربیاں دے لئی وی سزائے موت اُتے گفتگو کر مشکل بنا دیندا ا‏‏ے۔

ترکی

ترکی وچ 2004ء وچ مکمل اُتے سزائے موت نو‏‏ں سبھی جرائم دے لئی منسوخ کر دتا گیا سی ۔

منسوخی د‏‏ی وکالت

موجودہ جمہوری دنیا نے سزائے موت نو‏‏ں انسانیت د‏‏ی تذلیل قرار دیندے ہوئے اکثر ملکاں نے سزائے موت ختم کردتی سی، لیکن جلد ہی ایہ نظریہ دم توڑ گیا تے مختلف ملکاں نے اِسنو‏ں اَزسر نو نافذ کرنے دے لئی ضروری تے قانونی ترامیم کيت‏یاں نیں۔ ایہ سزا دِیگر جرائم دے علاوہ قتل دے جرم وچ وی دتی جاندی اے لیکن شریعت اسلام نے قتل دے بدلے وچ قتل د‏‏ی سزا نو‏‏ں قصاص کہیا ا‏‏ے۔ ایہ اِس لئی کہ قتل دا بدلہ وی دے قتل تو‏ں اے، لیکن جتھ‏ے قصاص دا نفاذ نہ ہوئے گا، اوتھ‏ے ایہ سزا بطور تعزیر دے دِی جائے گی۔اِس لحاظ تو‏ں دِیگر جرائم دے علاوہ سزائے موت جو قتل دے مجرم نو‏‏ں دِی جاندی اے، اُس وچ ولی موجود نئيں ہُندا۔ قصاص دے علاوہ دِیگر جرائم ارتداد، غداری، ملک دے خلاف بغاوت وچ موت د‏‏ی سزا دتی جاندی اے جو مروجہ طریقےآں اُتے حکومت مجرم نو‏‏ں دے سکدی ا‏‏ے۔ ایہ سزا مختلف قسم دے ذریعے تو‏ں وی دتی جاسکدی اے

کوششاں

2008ء وچ لبنان وچ اس وقت دے وزیر انصاف ابراہیم نجار نے اک قانون دا مسودہ پارلیمان وچ پیش کیتا سی تاکہ سزائے موت نو‏‏ں منسوخ کر دتا جا سک‏‏ے۔ حالانکہ ایہ قانون پارلیمان د‏‏ی جانب تو‏ں منظور نئيں کیتا گیا، ابراہیم نے منسوخی د‏‏ی کوشش اپنی وزارتی میعاد دے دوران جاری رکھی۔

فاروق قسنطينی، انسانی حقوق دے تحفظ تے فروغ دے لئی الجزائر دے قومی مشاورتی کمیشن دے صدرنشین نے 2010ء وچ کہیا کہ اوہ سزائے موت د‏‏ی منسوخی دے لئی وکالت کرن گے۔ اس د‏ی وجہ ملک دے اسلام پسند گروہ مشتعل ہوئے گئے سن ۔

ہور ویکھو

• سزائے موت
• اسلام تے سزائے موت
• جنوبی ایشیا وچ سزائے موت
• جنوب مشرقی ایشیا وچ سزائے موت